Nieuwe stappen inzake de
vrijwilligersvoor Spanje
BINNENLAND
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Maandag 11 Januari 1937
De successen der nationalisten
voor Madrid
DAT ZIJN
ROGGEBROOD-BENGELS!
FAILLISSEMENTEN
THIJS IJS EN DE BOOZE KABOUTER
Nadat Zaterdag te Londen nog een ver
gadering had plaats gehad van de daar
aanwezige ministers, is door Eden hard
gewerkt voor nieuwe stappen inzake de
vrijwilligerskwestie en gisteren is hij daar
mede gereed gekomen.
De Britsche regeering heeft aan haar
diplomatieke vertegenwoordigers te Parijs,
Rome, Berlijn, Lissabon en Moskou instruc
ties gezonden om vandaag bij de regeerin
gen in de genoemde hoofdsteden nieuwe
diplomatieke stappen te ondernemen ten
aanzien van de gebeurtenissen in Spanje.
blijkens deze instructies stelt de
Britsche regeering voor, het plan der
non-interventiecommissie inzake het
uitoefenen van toezicht op de havens
en grenzen van Spanje uit te breiden
in dien zin, dat eveneens toezicht wordt
wordt uitgeoefend op de aankomst van
vrijwilligers, militair personeel en oor
logsmateriaal.
De Britsche regeering is bereid met spoed
alle voorstellen te overwegen, welke be
oogen de instelling van een stelsel van
strenge controle op de aankomst in Spanje
van alles wat dient om de strijdende par
tijen te steunen, alsook alle gedetailleer
de voorstellen voor het uitoefenen van toe
zicht op andere vormen van indirecte in
terventie.
Intusschen wordt in de nota voorgesteld,
dat iedere regeering voor wat haar grond
gebied betreft, maatregelen neemt om het
vertrek van vrijwilligers en militair perso
neel naar Spanje te verbieden.
Tenslotte wordt in de nota nog mede
gedeeld dat de Britsche regeering ter ken
nis van het publiek heeft gebracht, dat
het krachtens de „Foreign Enlistment
Act" aan Britsche onderdanen verboden
is, in vreemden krijgsdienst te treden.
De Fransche regeering heeft reeds haar
instemming betuigd met de nieuwe stap
pen, die de Britsche regeering heeft geno
men met betrekking tot het vraagstuk der
non-interventie in Spanje.
Zij heeft de Britsche regeering medege
deeld, dat zij na hiertoe door het parle
ment te zijn gemachtigd, bereid is op den
datum waarover door de betrokken regee
ringen overeenstemming mocht worden be
reikt, direct alle maatregelen van kracht
te doen zijn welke beoogen, het vertrek
van vrijwilligers te beletten.
Een 25-tal leden van de Engelsche on
afhankelijke Labourpartij zijn Intusschen
nog naar Spanje vertrokken, waar zij aan
de zijde der regeerlngstroepen willen strij
den Een der organisatoren van de expe
ditie verklaarde, dat allen vrijwilligers
zijn. Zij hebben geen familie waarvoor zij
moeten zorgen en zij zullen geen soldij ont
vangen, sommigen betalen zelfs persoonlijk
hun reiskosten. De meesten hebben in den
grooten oorlog gestreden.
Het wachten is dus nu weer op de reac
tie te Berlijn, Rome en Moskou.
Hitler is van Berchtesgaden te Berlijn
teruggekeerd.
Geruchten over Duitsche
oneenigheid.
Er loopen hardnekkige geruchten over
groote oneenigheid in de Duitsche leger
en marine-leiding. Daarover verluidt:
Op 31 December j.l. werd admiraal Foer-
ster, de commandant van de Duitsche Bal-
tlsche vloot, officieel op pensioen gesteld.
Het gerucht deed toen onmiddellijk de
ronde in Berlijn, dat Foerster geweigerd
had, de Duitsche vloot aan de Spaansche
kusten te mengen in 'n actie, die de ern
stigste consequenties kon hebben.
Admiraal Carls, die van den aanvang
van het zenden van Duitsche oorlogssche
pen naar Spanje af zich had doen opmer
ken door zijn energie, volgde Foerster op.
In Berchtesgaden arriveerde korten tijd
na Kerstmis generaal Faupel, de Duitsche
vertegenwoordiger bij Franco. Hij bracht
Hitier een verzoek van Franco over. Deze
vroeg, om aan het front te Madrid te kun
nen winnen, een Duitsch expeditieleger van
60.000 man.
Hitler, die er bij Faupel op had aange
drongen, dat de nationalisten tot lederen
prijs zouden trachten te overwinnen, legde
dezen eisch voor aan zijn militaire raad
gevers.
Generaal von Fritsch, de commandant
van het landleger, deed opmerken, dat
noch het Duitsche rijk, noch het Duitsche
leger op dit oogenblik een dusdanige actie
op zich konden nemen, daar een oorlog op
korten termijn daaruit kon voortvloeien.
Hij ging zelfs zóó ver te dreigen uit zijn
functie te treden, wanneer men niet naar
zijn gezaghebbende meening luisterde.
Tezelfder tijd verklaarde een hoogge
plaatst Duitsch militair openlijk in de Ber-
lijnsche society dat „een oorlog, die met
broodkaarten begonnen wordt, een verlo
ren oorlog" is.
De minister van oorlog, von Blomberg,
steunde met zijn geheele gezag en het ge-
heele vertrouwen, dat hij bij Hitier geniet,
de opvating van generaal von Fritsch.
Het gerucht van deze besprekingen, die,
naar men zegt, stormachtig verliepen,
drong tot Berlijn door. In militaire kringen
verwacht men zelfs het aftreden van von
Fritsch en zijn vervanging door generaal
von Reichenau, garnizoenscommandant van
Muenchen en persona grata bij Hitler en
de nat. soc. partij.
Het gerucht, dat een tweede „dertigste
Juni" op handen was, verspreidde zich. De
S.S. zou door het geregelde leger worden
ontwapend.
Niets van dit alles gebeurde. Hitier wilde
het niet op zich nemen, den raad van zijn
militaire raadslieden in den wind te slaan
en tot dusver heeft Duitschland het
door Franco gevraagde expeditieleger niet
gezonden. Wél heeft het te Muenchen en
in andere deelen van het rijk S.S.-man
nen aangeworven, die naar Spanje gezon
den zijn. Bovendien werden de zendingen
speciale wapenen en technici voortgezet.
Wat daarvan waar is
Amerika en de vrijwilligers.
Een door twee democratische Congres
leden ingediend wetsvoorstel beoogt lede
ren Amerikaanschen onderdaan het bur
gerrecht te ontnemen, die in buitenland-
schen militairen dienst treedt. Wanneer dit
voorstel wet wordt, zullen dus geen Ame
rikanen meer dienst kunnen nemen in
Spanje.
Japanners in Spanje?
Naar verder verluidt zouden 3000 Japan-
sche vrijwilligers binnenkort te Cadix en
Jerez verwacht worden. Deze vrijwilligers
zouden naar het front van Madrid gezon
den worden, waar zich de 10.000 Italianen
bij hen zouden voegen, die onlangs te
Cadix ontscheept zouden zijn en zich
thans nog te Sevilla moeten bevinden.
Voorts wordt vernomen, dat talrijke kis
ten met gedemonteerde vliegtuigen van
Italiaansch fabrikaat te Cadix en Jerez
aangekomen zouden zijn om daar in el
kaar gezet te worden.
Tokio geeft echter een formeele tegen
spraak.
Men wijst er op, dat de Japansche regee
ring zich sinds den aanvang der vijande
lijkheden steeds zeer nauwgezet heeft ge
houden aan de nuetraliteitsbepalingen en
men herinnert er in dit verband aan, dat
de Japansche regeering zelfs geldinzame
lingen ten behoeve der strijdende partijen
in Spanje heeft verboden, terwijl de Ja
pansche regeering de regeering van Bur
gos niet heeft erkend.
Het Fortugeeschc antwoord.
De Portugeesche regeering heeft het ant
woord op den Britsch-Franschen stap ten
aanzien van het vrijwllligersvraagstuk be
kend gemaakt. De regeering verklaart in
beginsel beperkingen, die het dienstnemen
door buitenlandsche vrijwilligers kunnen
verhinderen, te kunnen aanvaarden, maar
zij voegt hieraan toe, dat dit vraagstuk
niet gescheiden kan worden van de andere
vormen van inmenging. Zij merkt op, dat
voor de Spaansche vraagstukken reeds de
commissie te Londen bestaat, welker werk
zaamheid nadeel zou kunnen ondervinden
van het nieuwe plan. Tenslotte handhaaft
de regeering geheel de voorbehouden, die
zij gemaakt heeft in haar nota van 21
Augustus van 't vorige jaar.
De „Palos"-affaire
In zijn onderhoud met den Spaanschen
ambassadeur, heeft minister Eden er op ge
wezen, dat het niet mogelijk is, het inci
dent met het s.s. „Palos", volgens het
voorstel van de regeering te Valencia, voor
te leggen aan de nlet-inmengingscom-
missie.
De strijd om Madrid.
De gevechten, die Zaterdag geleverd zijn
langs den weg van La Coruna bij het sta
tion van Pozuela hebben tot resultaat
gehad, dat de linksche troepen verdreven
worden uit de laatste stellingen, die zij
aan den rand der stad nog bezaten ten
Oosten van Manzanares. De linkschen ver
loren 300 dooden en drie strijdwagens. In
rechtsche kringen gelooft men, dat het lot
van het Escoriaal bezegeld is.
De speciale verslaggever van Havas
maakt zelfs melding van een bericht, vol
gens hetwelk generaal Mangada, die het
bevel voert over de colonnes, die het gebied
van het Escoriaal verdedigen, van oordeel
zijnde, dat hij voor een verloren zaak
strijdt, aan de rechtsche autoriteiten zou
hebben voorgesteld, zich over te geven ,op
voorwaarde, dat zijn leven zou worden ge
spaard. Op dit voorstel zou het opperbevel
der rechtsche troepen slechts geantwoord
hebben: „Op het oogenblik zijn wij het
slechts, die voorwaarden stellen".
De rechtsche troepen zijn opgerukt over
een gebied van 20 KM. lengte, waar de
stellingen 20-25 K M. zijn vooruitgeschoven.
Momenteel schijnt er rust te zijn inge
treden, doch dit heet slechts tijdelijk te
zijn.
De verdedigingsjunta van Madrid publi
ceert de volgende bekendmaking:
„Met ingang van 9 Januari is de evacua
tie van de burgerbevolking verplichtend
gesteld. Deze maatregel geldt niet voor
mannen ouder dan 20 jaar en jonger dan
45 jaar.
Zij, die in strijd met deze bepaling han
delen. zullen als opstandelingen beschouwd
worden en zich voor de volksrechtbanken
te verantwoorden hebben."
Dit is de erkenning, dat het te Madrid
gaat nljpenl
Volgens radio Teneriffe is de toestand
voor de regeering nog moeilijker geworden,
doordat de boeren in de provincie Alicante
tegen haar in opstand zijn gekomen. De
beweging zou zich langs de kust van de
Middellandsche Zee tot Valencia uitstrek
ken. De regeering zou miliciens naar het
opstandige gebied hebben gezonden, die,
om de orde te herstellen, op de betoogers
zouden hebben geschoten en talrijke per
sonen gedood en gewond zouden hebben.
Engelsch protest.
De Britsche ambassadeur te Hendaye
heeft opdracht gekregen, bij de autoritel
len te Salamanca krachtig te protesteeren
tegen de schending van de beveiligde zone
te Madrid, waarin het gebouw van de Brit
sche ambassade is gelegen, en welke ge
neraal Franco op zich had genomen, te
zullen eerbiedigen.
De Britsche regeering behoudt zich het
recht voor een schadevergoeding te eischen.
In zijn dagelijksche radiotoespraak ver
klaarde Queipo de Llano echter o.m. het
volgende
„In hun officieele communiqué's bewe
ren de regeeringsaanhangers. dat wij de
Britsche ambassade te Madrid hebben ge
bombardeerd. Wij kunnen op de meest
stellige wijze verklaren, dat dit bombar
dement door de vliegtuigen onzer tegen-
De Koningin naar het
buitenland.
Naar men ons meldt is H. M. de
Koningin thans voor enkele dagen naar
Het Loo vertrokken.
Hare Majesteit wordt Woensdag weer
in Den Haag verwacht, en is voorne
mens Vrijdag 15 Januari naar het bui
tenland te vertrekken om, zooals tel-
kenjare, eenige weken in de bergen
door te brengen.
Prinses Armgard en prins
Aschwin naar Duitschland
teruggekeerd.
Naar wii vernemen zijn Drlnses Armgard
en Drlns Aschwin eisterochtend per auto
uit Den Haaz naar Duitschland vertrokken.
Ministers Deckers en Gelissen
naar Scandinavië.
Bestudeering van de ontwikkeling
der beide landen.
Naar wij vernemen zlin de Ministers van
Handel. Nijverheid en Scheepvaart en van
Landbouw en Visscherij door de Noorsche
en Zweedsche regeeringen uitgenoodled tot
het brengen van een bezoek aan Noorwe
gen en Zweden.
Als gevolg daarvan zullen prof. Gelissen
en dr. Deckers zich morgen naar Oslo be
geven vanwaar zli. na een oponthoud van
eenige dagen naar Zweden zullen doorrei
zen. De ministers, die vergezeld zullen zijn
door den heer A. Th. Lamping, directeur
van de Handelsaccoorden en door ir. Peters,
die als secretaris zal optreden zuilen in
beide landen centra van het economische
leven bezoeken, teneinde aldus nader ken
nis te kunnen maken met de ontwikkeling,
welke Noorwegen en Zweden in de laatste
jaren hebben doorgemaakt.
Uitbreiding van de K. L. M.
diensten in West-Indië.
Met ingang van 19 Januari nieuwe
dienst naar La Guaira en driemaal
per week CuracaoMaracaibo.
Twee jaar nadat de K.L.M. haar eerste
lttn in West-Indië Hééft geopend, na den
prachtig geslaagden Atlantischen vlucht van
de ..Snip", heeft het luchtverkeer in West-
Indië zich zoodanig ontwikkeld, dat thans
opnieuw tot twee belangrijke uitbreidingen
kan worden overgegaan.
De eerste luchtlijn, die op 19 Januari 1935
werd geopend, beperkte zich tot het onder
houden van een dageliikschen dienst tus-
schen Aruba en Curacao. In Juli 1936 ver
kreeg men van de Venezolaansche regee
ring de voorloopige toestemming om naar
Maracaibo te vliegen en opende men een
nieuwen dienst van de beide genoemde
West-Indische eilanden naar Maracaibo,
welke twee maal per week gevlogen werd.
In de laatste 6 maanden van 1936 werden
op deze lijn 301 passagiers vervoerd terwijl
over het geheeie laar 1936 tusschen Curacao
en Aruba 2824 passagiers werden vervoerd.
Bovendien werden in den loop van dat
jaar verscheidene bijzondere vluchten ge
maakt naar Bonaire en Coro. waarbij resp.
112 en 254 passagiers vervoerd werden.
Op 18 December jJ. heeft de Venezolaan
sche regeering uiteindeliike goedkeuring ge
geven aan een contract inhoudende de
toestemming tot het onderhouden van
regelmatige luchtdiensten van en naar het
gebied der Venezolaansche republiek.
Dientengevolge zal met ingang van 19
Januari asdus precies twee iaar na de
opening van den eersten K.L.M.-dienst in
West-Indië. een nieuwe luchtdienst geopend
worden van Curacao naar La Guaira. de
havenplaats van de Venezolaansche hoofd
stad Caracas en een belangrijke schakel in
het luchtverkeer naar Zuid-Amerlka van de
Pan-American Airlines Deze dienst zal
twee maal per week gevlogen worden.
Tegelijkertijd zal de dienst Curacao
ArubaMaracaibo met een vlucht per week
in beide richtingen worden uitgebreid, dus
voortaan driemaal per week worden ge
vlogen.
Steun textiel-industrie.
Gevolgen van de munt-depreciatie.
In een Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer inzake de goedkeuring van
het besluit van de gouverneur-generaal van
Nederlandsch-Indlë tot wijziging en aan
vulling van afdeeling VI van de begrooting
van Nederlandsch-Indië voor het dienstjaar
1936 en tot wijziging en verhooging van het
tiende hoofdstuk der Riiksbegrooting voor
het dienstjaar 1936 lezen wii on.:
De batikindustrie kon door den ongun-
stigen economischen toestand de prijsver-
hooging. welke een natuurlijk gevolg was
van de cambrics- en greijscontlngenteering
niet dragen noch op haar afnemers ver
halen. Indien het mogelijk zou zijn om
zooals door andere leden wordt aanbevolen
standers werd uitgevoerd, teneinde te zien
of het mogelijk was Engeland tegen ons
op te zetten".
E,n Franseh oorlogsschip zal zich bin
nenkort naar Alicante begeven, om daar
het stoffelijk overschot van den voorma-
ligen Belgischen gezantschapsattaché te
Madrid, baron Jacques de Borchgrave, aan
boord te nemen.
De Belgische ambassadeur te Parijs heeft
de Fransche regeering namens zijn regee
ring bedankt voor deze vriendschappelijke
gestie.
den steun, dien de Twentsche industrie
behoeft, te verleenen door het scheppen
van nieuwe afzetgebieden, zou het volgen
van dien weg zeer zeker de voorkeur ver
dienen De werkelijke situatie is evenwel,
dat in dit opzicht slechts op uiterst geringe
mogelijkheden mag worden gerekend en dat
de Twentsche Industrie hetgeen langs de
zen weg mocht worden verkregen. nood!g
heeft zonder het verlies van bestaand afzet
gebied te kunnen dragen.
De contingenteeringen. waarvan hier
sprake is. strekken ongetwijfeld ten gunste
van de Twentsche textielindustrie doch zij
vormen anderzijds een schakel in het com
plex van de tusschen Nederland en Neder
landsch-Indië wederzijds getroffen steun
maatregelen. welke mede aan de Inheem-
sche bevolking ten goede komen.
Wat het onderwerp tot tijdelijke verhoo
ging van sommige Nederlandsche invoer
rechten betreft, is de regeering van oordeel,
dat. daar deze verhooglng tot verdere
stiiging van de reeds door de depreciatie
van den gulden verhoogde prijzen, zoowel
van geïmporteerde als van de in Nederland
vervaardigde textiel- en andere goederen
zou leiden, het ongeraden is bedoeld wets
ontwerp dadellik in behandeling te nemen
Door de als gevolg van de muntdepreciatie
automatisch verhoogde invoerrechten en
ook overigens verbeterde concurrentievoor
waarden is de Nederlandsche tegenover de
buitenlandsche textielindustrie reeds zonder
de voorgestelde rechtenverhoogine in gun
stiger conditie gekomen. Door de munt
depreciatie zal de opbrengst der invoer
rechten. indien de hoeveelheid der inge
voerde goederen er niet te veel door daalt,
welke daling door verdere verhooging van
het recht nog in de hand gewerkt zou wor
den. waarschijnlijk ook voldoende stijgen
om de door laatstbedoelde verhoozing be
oogde aanvullende bate voor 's rijks schat
kist althans voorioopig te kunnen missen.
Steeds haantje de voorste, zoowel
bij het spel als bij het boterham
eten. Geef ook UW kind eiken
dag TEN HOEVE's ROGGE
BROOD. Het bevordert groei en
weerstands vermogen en het gaat
er in als koek.
VRAAQT UW BAKSTER.'
GEBR. TEN HOEVE
OEN HAAG ROTTERDAM
TEL.333298 TEL. 53949
TH M. TH. VAN WELDEREN BARON
RENGERS 70 JAAR.
Bevorderd tot commandeur in de orde van
Oranje Nassau.
Het oud-lid van de Eerste Kamer de heer
Th M. Th. van Weideren baron Rengers te
's Gravenhage is Zaterdag 70 iaar gewor
den. Een groot aantal bloemstukken en
verscheidene telegrammen en brieven van
gelukwensch werden hem oo dezen dag toe
gezonden. Des namiddags werd te zijnen
huize een receptie gehouden, welke zeer
druk werd bezocht. Daar verschenen o.a. de
commissaris der Koningin in Zuid-Holland,
minister van Staat ihr. mr. dr. H. A. van
Karnebeek en de buitengewoon-gezant mr.
R. J. H Patijn. De minister van buiten
landsche zaken. ihr. mr. De Graeff die het
voornemen had den heer Rengers een be
zoek te brengen, was wegens griep verhin
derd daaraan gevolg te geven, doch deed
hem een schrijven toekomen, waarin werd
medegedeeld dat het de Koningin behaagd
had. den heer Rengers te bevorderen tot
commandeur in de orde van Oranje Nassau.
4956
(Ingez. Med.)
BRIGADIER VAN LOO t
Te Amsterdam is overleden, op 52-jarigen
leeftijd, brieadier van Loo van het Leger
des Heils. De heer van Loo vervulde te
Amsterdam de functie van divisie-officier
en juist vorige week was hij aangesteld om
de plaats van wijlen brigadier Buiteman te
's Gravenhage te vervullen.
BUREAU WIJSMULLER LAAT EEN
GROOTE SLEEPBOOT BOUWEN.
Bureau Wlismuller heeft aan de N.V.
Arnhemsche stoomsleephelling maatschap
en te Arnhem in combinatie met de firma
J. Smit Czn. te Alblasserdam den bouw on
gedragen van een zeesleepboot van de vol
gende afmetingen: lengte 44 meter breedte
8.35 meter, hoogte 5 meter. De machine van
circa 1400 l.p.k. zal worden gedreven door
stoom van twee met olie te stoken ketels.
HEFFING OP BOTER.
De heffing op boter is voor de week van
10 tot en met 16 Januari vastgesteld op 85
cent per kilogram, behoudens tusschen til d-
sche wijzigingen.
In de week van 4 t/m. 9 Jan. 1937 werden
in Nederland 47 faillissementen uitgespro
ken.
1123
(Ingez. Med.)
14. Baardenspons keek nu verdrietig en verbaasd; ja, werkelijk,
hij huilde haast!
„Ja", sprak hij, „nu jij het zóó eens zegt, vind ik het zelf
ook slecht. Na dit gezegde hier van jou, voel ik toch waarlijk diep
berouw
't Was duidelijk dat Baardenspons het eerlijk meende, toen
hij van groot berouw heel dikke tranen weende; en Paddekwistje
sprak:
„Wel, dan zal ik je bevrijden van dien zak. Maar zeg nog eerst:
waar kwam je wel vandaan en waarom ben je hier zoo vreemd aan
't werk gegaan?"
„Wel", zei Baardenspons, „ik deed niet aardig, dat was dom; maar
mijn gedrag is de gewoonte in 't land waar ik uit kom; dat is het
land van Boeli-Boeli-Bom. Daar ik ginds zeer tot mijn genoegen zat,
hadden jullie nimmer last van mij gehad, wanneer daar niet een
hooge berg plots was gaan trillen en gaan brullen, dat was genoeg
om mij met schrik .gansoh te vervullen ik weet niet hoe dat kwam,
maar zeker is, dat ik de beenen nam! Doch nu zal ik de spinnen
fluiten; dan moeten zl] zeer snel het bosch ontsluiten".
HU heeft toen lang en scherp gefloten en spoedig kwamen er wel
honderd spinnen aan, op dik-behaarde pooten!
Baardenspons riep: „Ga naar je webben, in galop en rol heel vlug
de draden maar weer op; doe het vlug, gehoorzaam mij en geef ook
den gevangen dwerg weer vrij. Innebinnekinnen wordt dan weer
gewene spinnen!"
„Mooi!" riep Fadóekwist, „nu wij verlost zijn van de webben en
die dieren, gaan wij een kabouterfeestje vieren!"
3—3
