Braziliaansche indrukken
Joh. Heesters in „Hofkonzert"
fftfc Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 9 Januari 1937
Vierde Blad
No. 23555
Exotische romantiek
Onderhoud met onzen landgenoot
f. van Balen
Griep, Inlluenia. SLlSLSÜ
Stadsbeeld in Sao Paulo.
Brazilië's tweede stad.
Vergeleken bij de op prozaïsche pro
ductie ingestelde nuchterheid van Argen
tinië maakt het grootendeels tropische
Brazilië allicht een indruk van exotische
romantiek.
Mr. W. J. van Balen is lid van
de handelsdelegatie der Neder-
landsche regeering voor Zuid-
Amerika en is dus bij uitstek
deskundig.
Inderdaad is daar wel eenige reden
voor. Want de meeste Braziliaansche ste
den, hoe zakelijk hare bezigheden ook
moge zijn, zien zich tenminste gezegend
door de natuurlijke schoonheid van een
benijdenswaardige omgeving. Om het even
of men nu Rio de Janeiro, de luisterrijke
federale hoofdstad neemt, dan wel het
eerwaarde Bahia, voormalige zetel van
het Portugeesche gezag, opeenhooping van
zooveel kerken als er dagen in het jaar
zijnof Santos, de koffiehaven, waar
de baaltjes „troost" in eentonige opeen
volging door een tapis roulant in het
onverzadelijke ruim van een zeeschip ge
spuwd worden, steeds en overal ziet men
rondom het stadsbeeld een bekoorlijke
omlijsting van tropische liefelijkheid. Dit
samenstel nu is het, dat den Europeaan
die in Brazilië zijn werkzaamheden heeft,
tot een vriend van dat land maakt. Deze
het oog streelende genoegelijkheid doet
hem vele andere dingen over het hoofd
zien. van die kleine onvolkomenheidjes,
waar de nieuwkomer zich misschien nog
even aan stoot, maar die de geacclimati
seerde vreemdeling vergoed weet door zoo
vele andere, betere, vlottere eigenschap
pen dan waaraan wij in ons precieze vader
land gewend zijn.
Ook Brazilië is modern geworden, zij het
ook niet op die harde en meer Noord-
Amerikaanschemanier welke Buenos
Aires met zooveel succes van New York
heeft nagevolgd. Eveneens in Rio de
Janeiro en in Sao Paulo zijn de huizen ten
hemel uitgegroeid, met veel meer verdie
pingen dan strikt noodig zou zijn. Zelfs
bemoeit zich de Overheid daar te lande
met de hoogte der nieuwe gebouwen. Er is
in de laatste jaren te Rio de Janeiro
wederom een grondige schoonmaak ge
houden onder de laatste heuvels die het
centrum der stad in zijn volle ontplooiing
belemmerden.
Radicaal heeft men die hindernissen
opgeruimd, gesloopt, afgegraven. Heele
heuvels verdwenen, met huizen en al, uit
het stadssilhouet. Hun puin werd naar
den oever van de baai gekruid, om aldaar
te dienen via het aanplempen van een
nieuwe strook land, die buiten de bebouw
de Kom een onbedorven kans schiep om
een grootsch stadsbeeld te ontwerpen. In
onze bedachtzame vaderland zou allicht
geopperd worden, „dat er met de plaats
ruimte gesmeten is". Maar de Braziliaan
lacht daarom: in plaats van een benepen
en rommelige waterkant kreeg hij een
eleganten boulevard, een park aan zee. een
vierdubbele asfaltbaan temidden van oal-
men en bloemen. En nu het terrein dat 11a
de afbraak overbleef? Midden in de stad
juist in de kostbaarste buurt, strekt zich
nog heden een gedeeltelijke kale vlakte
uit. licht golvend naar een centraal ount
dat zich een meter of wat boven waterpas
blijft verheffen. Liet men hier aan de be
bouwing vrij spel. dan zouden er misschien
opnieuw van die gedrochtelijke speculatie
huizen verrijzen, zonder smaak, zonder
stijl, zonder klasse. In plaats daarvan
heeft de Overheid voorgeschreven, dat
daar alleen maar huizen van minstens tien
verdiepingen mogen komen. Of ze mooi
zullen worden is een kwestie van latere
zorg. Hoofdzaak is dat er geen klungelige
bouwsels worden neergeplakt, die de waarde
van de buurt omlaaghalen. En inder
daad ziet men er aarzelend de eerste kloeke
gebouwen verrijzen. Geheel afgezien van
hun aesthetische waarde: ze valoriseeren
die stadswijk doordat ze forsch en waar
dig zijn. Het voorloopige doel is bereikt!
Overigens helpen het gulle klimaat en de
krachtige bodem mee om er een aantrek
kelijke omlijsting bij te leveren. Er is noch
te Rio de Janeiro, noch te Sao Paulo een
hoekje te vinden waar men niet tevens
een aardig doorkijkje krijgt tusschen pal
men en andere sierboomen door. Aldus
hebben beide groote steden, de eene met
anderhalf, de andere met één millioen in
woners een zeker cachet van landelijkneid
behouden, een vriendelijk karakter dat
hen tot aangename voorplaatsen maakt.
Koffie.
Wie over Brazilië wil spreken, kan on
mogelijk het woord „koffie" negeeren. Dit
geweldige massaproduct is vanouds de
ruggegraat van de Braziliaansche welvaart
geweest. Er waren tijden dat Brazilië meer
dan drievierde van de wereldconsumptie
aan koffie leverde. Dit aandeel is inmid
dels wat ingeschrompeld, maar nog steeds
voorziet Brazilië ongeveer de helft der
wereld van dat geurige product; en als
het een kans zag. zou het ons allen met
koffieboontjes overstrooien. Want de over
productie aangewakkerd door vroegere
jaren van onbedreigden voorspoed, heeft
hier schrikbarende afmetingen aangeno
men. De ï'oode klei der binnenlanden van
Sao Paulo brengt koffie bij stroomen
voort. Ware lawines van koffie rolden uit
die vruchtbare hoogvlakte omlaag naar
Santos, de groote uitvoerhaven. Een groot
deel heeft nooit het oceaanschip bereikt.
Millioenen balen moesten verbrand of in
zee geworden worden, om erger te voor
komen. En nog steeds is de positie van dit
kostbare artikel geenszins veilig.
Men confereert met de concurrenten uit
Colombia en Guatemala om teeltbeperking
in te voeren. Zelf heeft Brazilië er reeds
het mes in gezet door een deel der oudere
plantages aan de koffieproductie te ont
trekken, door er katoen te gaan planten,
en sinaasappelen, of wat er nog meer vat
baar blijkt voor export naar andere wereld-
deelen Elders in de wereld groeit koffie in
bescheiden tuinen, of op een enkele bosch
helling onder schaduwboomen. In Brazilië
echter rijdt men per auto urenlang, dagen
lang, door niets dan laantjes van eentonige
koffieheesters, keurig op rij en gelid ge
poot. Af en toe vertoont zich een „fazenda"
of plantage, met langgerekte daken en uit
gestrekte betonvelden. Daar wordt de ge
plukte koffie gewasschen. gedroogd, ont
bolsterd en ontvliesd, om eindelijk in zak
ken de treinreis naar Santos te beginnen,
waar het gereede product gesorteerd zal
worden, en tenslotte den weg zal vinden
naar het ruim van een vrachtboot. Soms
honderdduizend balen en meer tegelijk in
één schip. Een mailboot alleen laadt in een
halven dag zooiets van 20.000 balen, terwijl
de passagiers ondertusschen langs de blan
ke stranden van Santos toeren, of opge
togen terugkeeren van een welgeslaagd uit
stapje naar Sao Paulo. Op de kade van
Santos, en op de asfaltstraten van dat on
pretentieuze havenstadje (dat intusschen
in bevolkingscijfer Utrecht voorbij streeft)
liggen de groene boontjes achteloos ver
spreid. Men trapt er op. Koffie kost niets,
in Brazilië. Het „kleintje koffie" dat men
den heelen dag door te slurpen krijgt, kost
200 reis, dat is op het oogenblik precies 2'h
cent. Na een maaltijd in een restaurant of
te herstellen, zijn een paar Mijnhardt's Poe
ders. Per st. 8 ct.; doos 451 ct. Bij Uw Drogist.
4876
(Ingez. MedS
hotel krijgt men zijn koffie gratis achterna
geserveerd. Wie in een inrichting van goe
den stijl een kopje koffie zou bestellen, ris
keert dat hij een even vreemd figuur slaat
als wie op een Duitsche „Weinterrasse'' om
een glas bier zou durven vragen.
Bananen-bouw.
In Brazilië is de koffie echter een product
van de hoogere binnenlanden geworden, in
plaats van. zooals vroeger, een plantage
artikel uit warme streken. De slavernij is
afgeschaft, en vrije arbeiders zoeken bij
voorkeur een koel klimaat op. Sindsdien
zijn de tropische kuststrooken vrijwel waar
deloos geworden. Men heeft deze slechts
gedeeltelijk kunnen valoriseeren door er
bananen te planten, een cultuur, die be
trekkelijk weinig zorg vereischt. Een woud
streek wordt gerooid, de boomen worden
verbrand, of wel ze verotten vanzelf, en
tusschen de stronken schieten de pisang
stengels omhoog. Vooral rondom Santos is
dit een teelt van beteekenis geworden, want
er komen vanzelf in die drukke haven vele
schepen, met koelinstallaties, en deze zijn
het. die aanzienlijke hoeveelheden van deze
smakelijke tropenvruchten meenemen naar
Londen. Southampton. Amsterdam, Ant
werpen. Ook een Nederlandsche onderne
ming, de Bananen Import Maatschappij te
Amsterdam, heeft zich op den invoer van
deze Braziliaansche soort toegelegd, die
kwetsbaarder maar in ruil dan ook geuriger
en smakelijker is dan de meer vulgaire
types uit Centraal Amerika. Rondom San
tos zijn alle Deltaterreinen rondom de
lagunes en alle heuvelhellingen die tegen
het binnenlandsche bergplateau opglooien
met bananen beplant. Smalspoortjes en
kabelbaantjes zorgen voor het vervoer naar
den oever van een der vele kreeken, en van
daar af gaat de lading per schuit verder,
tot onder de grijparmen van de scheeps-
lier. Aldus is Brazilië een mengsel van
grootscheepsche voortbrenging aan natuur
producten. met hier en daar een kern van
zeer moderne-urbaanheid, forsch. nieuw,
zakelijk. Maar steeds belangwekkend en ge
riefelijk.
WAT VAN ACTRICES ALZOO
GEEISCHT WORDT.
Beulah, de veelzijdige.
Aan een filmactrice worden soms zware
eischen gesteld. In de eene film moet zij
een moderne dame uitbeelden, in de vol
gende moet zij zich plotseling weer inle
ven in de rol van een schoolmeisje, en in
de derde verwacht men bijvoorbeeld, dat
zij een middeleeuwsche koningin creëert.
Te moeilijker is die herhaaldelijke
„overschakeling" natuurlijk, indien er tus
schen de opnamen voor die verschillende
films weinig tijd verloopt. En dikwijls zijn
het vooral de spelers, die kleinere rollen
vervullen, van wie op dit punt zeer veel
wordt geëischt.
Daarvan kan bijvoorbeeld Beulah Bondi
meepraten. Zij is een der oudere Ameri-
kaansche actrices, die den laatsten tijd
veelvuldig op het doek komt in Walter
Wanger-producties. Paramount brengt op
bet oogenblik drie van deze films uit. die
vlak achter elkaar werden opgenomen, en
waarin Beulah Bond! drie absoluut ver
schillende creaties geeft, die verdienen
éven nader onder de aandacht te worden
gebracht, juist omdat zij zoo verschillend
en zooperfect zijn en een beeld geven
van de veelzijdigheid dezer actrice.
Yan vriendin tot vijandin.
In de komische film „Incognito getrouwd"
bijv. treedt Beulah op als dame-van-gezel-
schap. als chaperonne en zoo'n beetje als
kindermeisje van een temperamentvolle
filmster. Een sympathieke figuur, die ver
trouwen inboezemt; overigens kordaat en
doortastend.
Margaret Sullavan. die de hoofdrol
vertolkt in „Incognito getrouwd".
Binnenkort kan verder de première ver
wacht worden van „Het proces tegen me
vrouw Ames", Hierin zien wij Beulah
Bondi als de haatdragende, fanatieke
schoonmoeder van de schoone, onschuldig
verdachte. Hope Ames.
Hoe anders is déze Beulah! Thans een
oude trotsche vrouw uit dc groote wereld,
zonder scrupules, wreed en hard; een ware
feeks.
Moeder Beulah.
Eii tenslotte verschijnt zij in „De onge-
#cJIYéVWi vfët", Faratrrötmt's groote kleu
renfilm. „De ongeschreven wet" is de eer
ste kleurenfilm, die vrijwel geheel ln de
buitenlucht werd opgenomen. Hij heeft als
zoodanig in het buitenland zeer de aan
dacht getrokken en door het vele dat er
ln deze bijzondere film te bewonderen
valt, is aan Beulah Bondi's werk misschien
minder aandacht besteed, dan het wel ver
dient. Haar creatie van moeder Melissa, de
vrouw uit oen eenvoudig gezin in Amerika's
afgelegen bergen, is wel zóó echt en ont
roerend. dat deze ongetwijfeld geen gering
deel bijdraagt tot den grooten indruk die
dit monumentale filmwerk op den toe
schouwer maakt.
Van nu af aan behoort Beulah Bondi
tot een van die actrices, die wij als we
haar in toekomstige films weer ceils in
een of andere bijrol zullen zien, met een
gebaar van herkenning vol vreugde zullen
begroeten!
FILMNIEUWTJES.
Productie Nummer 6.
Men is als steeds in het filmbedrijf zeer
nieuwsgierig naar de nieuwe plannen van
Charlie Chaplin. Bekend is, dat Charlie
een film gaat regisseeren met zijn vrouw
Paulette Goddard in de hoofdrol. Tot dat
doel zijn de Chaplin Studio's dezer dagen
voorzien van een volledige apparatuur voor
geluids-opnamen. Dit zal de tweede maal
zijn. dat Chaplin een film maakt, waarin
hij zeif niet optreedt. De eerste „Publieke
Opinie" werd in 1923 uitgebracht. Voorloo-
pig heet zijn nieuwe film „Productie Num
mer 6" (Modern Times was een tijdlang
Productie Nummer 5> en Charlie weigert
om informaties te geven. Hij heeft alleen
medegedeeld, dat het een dramatische co-
medie zal zijn, die zich afspeelt in Shan
ghai, Monoloeloe en andere idyllische oor
den.
Gary Cooper als Marco Polo.
Samuel Goldwyn en Douglas Fairbanks
Sr. annonceeren, dat zij gezamenlijk de
film „De avonturen van Marco Polo" zul
len gaan maken, met Gary Cooper ln de
hoofdrol. De film,, die geschat wordt op
l'/j millioen dollar, is in productie gegaan.
Teneinde het leven van den beroëmden
ontdekkingsreiziger zoo interessant moge
lijk te verfilmen, gaat Fairbanks Sr. met
eenige camera-men naar China om daar
de noodige atmosfeer-opnamen te maken.
Het is de eerste maal. dat Fairbanks Sr.
zich occupeert met een film. waarin hij
zelf niet meespeelt.
PAUL ROBESON's TEGENSPEELSTER....
ZIJN VROUW.
Terwijl in Nederland nog de première van
Paul Robeson's film „Zinga (Song of Free
dom)" te verwachten is, werd reeds in En
geland een nieuwe film met den beroemden
negerzanger vervaardigd, waarin voor het
eerst ook zijn vrouw een kleine rol vervult.
Het debuut van mevr. Robeson viel bij
de producenten dermate in den smaak, dat
men besloot haar te engageeren voor de
vrouwelijke hoofdrol van de eerstkomende
Robeson-fUm.
Wy bevonden ons in een van de groote
opname-ateliers der Ufa in Neubabelsberg.
Het „Achtung, Aufnahme!" van den re
gisseur deed elk roezemoes, het onophou
delijk hameren en kloppen als by toover-
slag verdwijnen. Schijnwerpers flitsten
aan. De op te nemen scène speelde zich af
in een kleine, eenvoudig ingerichte kamer
met fraai licht behang. Mooie kopergra
vures hangen aan den wand. Echte Bieder
meier-meubelen en andere voorwerpen uit
dien tyd brengen ons in de sfeer van om
streeks 1840. Daaraan herinnert ook het
blauwe ulane-uniform van den jongen lui
tenant Walter von Arnegg (Joh. Heesters),
die in den hoek in een ouderwetsche leun
stoel zit. Hij kijkt verveeld en kwaad. „Dat
vervloekte kamerarrest!", zegt hy. Gelijk
heeft Heesters. Kamerarrest kan erg on
aangenaam zijn en zeker als deze je door
je eigen vader. „Minister von Arnegg", is
opgelegd. De straf gold voor zyn tempe
ramentvollen zoon wegens diens laaiende
liefde voor de knappe „Demoiselle Chris
tine Belotti (Marta Eggerth). De scène
speelde zich af in de nieuwe Ufa-film
„Hofkonzert".
„Zoo, dank u mynheer Heesters, de zaak
is voor elkaar", zeiüe de regisseur Sierck
en hy knikte goedkeurend.
Het is nog pas kort geleden, dat Joh.
Heesters ons land verliet, om aan den an
deren kant van onze grens succes te zoe
ken. Hij is in België. Oostenryk en ten
slotte in Duitschland veel opgetreden. En
met een onmiskenbaar succes. Vooral by
onze Oostersche buren schijn! hy „on the
light place" te zijn. De berichten, die ons
over de door hem behaalde resultaten uit
dat land bereiken, zyn althans zeer goed.
Tijdens de opnamen van „Hofkonzert".
de film, die nu reeds in ons land vertoond
wordt, hebben wy een oogenblik met on
zen landgenoot gesproken. Geheel „ein-
wandfrei" Hollandsch sprak hy eigenlijk
niet meer. Toen we hem daarop attent
maakten betrok z'n gezicht een beetje.
„Dat vind ik jammer", zegt hy. „Maar 't
is goed. dat u het me vertelt, want dan
kan ik daar eens op ietten. Hoe ik het
klaar gespeeld heb in zoo'n korten tyd in
het buitenland naam te maken? Ja, dat is
eigenlyk grootendeels vanzelf gegaan.
Reeds de eerste recensies over myn op
treden op de Berlijnsche planken spraken
er van, dat ik mijn weg tot de film wel
zou vinden. Eén der bladen schreef: „Hees
ters kwam. zag en overwon." Korten tijd
later ben ik naar Weelien vertrokken om
in de Volksopera op te treden. Daar heeft
één van de leiders der Ufa my gezien en
weldra bereikte mij het verzoek, om in
Berlyn voor de film te komen proef-zin-
gen. In totaal waren er drie „sollicitan
ten", die allen een deel van de operette
„Der Bettelstudent" moesten zingen. Wel
nu. ik heb toen 't gewonnen.
Als belooning voor z'n voortreffelyk de
buut kréég Heesters de hoofdrol in „Hof
konzert" met naast zich niemand minder
dan Marta Eggerth, pardon mevrouw Kie-
pura-Eggerth. Heesters nam z'n taak ern
stig op en verheugde zich zeer in de sa
menwerking met de beroemde vrouwelyke
partner. Om tot een zoo goed mogelijke
samenwerking te komen zoo vertelde hy
ons heeft hij, samen met den componist
dr. Edmund Nick ten huize van Marta
Eggerth gezamenlyk de zangpartyen gron
dig doorgenomen. „In Würzburg hebben
we veel buitenopnamen in de prachtigste
natuur gemaakt en het weer was al even
puik als onze stemming."
Is het waar, dat Amerika u een zeer
aantrekkeiyk aanbod heeft gedaan? vroe
gen wy.
„Inderdaad. Maar ik ben er niet op in
gegaan. Ik voel me hier volkomen op m'n
plaats, m'n succes is groot en ik ben dan
ook zeer tevreden. Trouwens, voor hoevelen
is Hollywood een désillusie geweest! Wie
zich aan een ander spiegelt, spiegelt zich
zacht en ik blyf liever wat dicht bij Hol
land....
De Ufa heeft my ook voor het volgend
jaar weer geëngageerd en ik hoop nog vele
triomfen te mogen vieren. M'n collega's
zyn buitengewoon geschikt en ik heb al
vele vrienden. Ik heb paardrijden geleerd
en tot m'n hobby gemaakt. Ik maak veel
rytoeren met Willy Birgel, Berth. Ebbecke.
Irene von Meyendorf e.a. Paardryden en
boksen, dat zyn mijn twee liefhebberyen
geworden."
En uw plannen voor de toekomst?
„Daar kan ik helaas nog niet veel over
meedeelen. Zooals gezegd, zal ik weer en
kele films voor de Ufa maken. Ik zal veel
aandacht blyven schenken aan myn mi
miek en dictie, omdat ik niet alleen zan
ger, maar ook een goed acteur wil zyn.
Ik zou graag ook eens andere rollen spelen
dan die van den zingenden jeune-premier."
En bestaat daar kans op?
„Héél misschien
Toen kwam Detief Sierck ons storen.
Men moest verder werken, en men had
Heesters voor de volgende scène noodig..
Ook de douane-controle heeft haar aangename zijdeOpname uit de film „Hofkonzert" V. 1. n. r.:
Marta Eggerth en Kurt Meisel,
Jëfctan Heesters,
