De
Troonswisseling
Engeland
in
A
M
A
15 2 3
[7ste jaargang
VRIJDAG II DECEMBER 1936
No. 23533
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
)lf nummer beslaat uil VIER bladen
STADSNIEUWS
BUITENLAND
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. jporto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque' en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zljm
per 3 maanden f. 2.3S
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj
EERSTE BLAD.
DE TREINENLOOP MET DE
KERSTDAGEN.
Door de Ned. Spoorwegen zullen Don
derdag 24 en Maandag 28 December 12
|BXtra voortreinen en volgtreinen tusschen
sterdamHaarlemLeidenDen Haag
Rotterdam worden ingelegd. Bij ver
hullende vóórtremen, die in recht-
|streeksch verkeer loopen, behoeft niet
neer overgestapt worden. Op 24 en 27 Dec.
worden vier extra sneltreinen van Gro
ningen, Deventer, Arnhem, Utrecht en een
(sneltrein van Maastricht ingelegd ter
ontlasting van de gewone drukke sneltrei-
|nen. Bovendien loopt van Zeeland op 24
en 27 Dec. naar Rotterdam—Den Haag en
Leiden één extra trein. De treinen naar
I Duitschland, België en Frankrijk zullen
I versterkt of gesplitst loopen. terwijl ook
|naar Duitschland verscheidene extra trei
nen zullen rijden. Op de voornaamste
ations zullen nog extra treinstellen ge-
jreed gehouden worden, om bij buitenge-
Iwone dru-kkte dienst te kunnen doen. Op
(het baanvak Leiden—WoerdenUtrecht
1 zullen dit jaar geen extra treinen loopen,
Imaar zullen de treinen met twee en meer
Irijtuigen versterkt worden, eveneens als de
Imotortreinen Leiden—Alphen a. d. Rijn—
I Gouda.
BEROEP AANGENOMEN.
Onze stadgenoot, de heer H. A. Bren
gers, theologisch candidaat, heeft het be
roep naar de Ned. Herv. Gemeente van
Weerselo (Ov.) aangenomen.
MARANATH A-CONFERENTIE.
Uitgaande van het Chr. Weekblad „Het
Zoeklicht", zal onder leiding van Johan
nes de Heer. redacteur van dit blad, een
driedaagsche Maranatha-Conferentie wor
den gehouden ln de groot zaal van gebouw
„Prediker", Jan Vossensteeg.
Medewerking wordt verlend door: ds. C.
J. Hoekendijk te Bussum, evangelist J. Kits
te Leeuwarden en ds. A. W. E Waarden
burg te Utrecht.
Het onderwerp voor deze Conferentie
luidt: „De drievoudige boodschap voor
onzen tijd". 1. De verzoening door het bloed
van Christus. 2. De vervulling met den
Heiligen Geest. 3. De verwachting van de
toekomst des Heeren
De Conferentie vindt plaats van Dinsdag
15 tot en met Donderdag 17 December a s.
DE WERKLOOSHEID.
BEZOEK VAN LUIKSCHE STUDENTEN
AAN ONZE UNIVERSITEIT.
Ontvangst in de Academie.
Onder leiding van prof. dr. R. Verdeyen,
I hoogleeraar aan de Universiteit van Luik,
Iheeft onze stad gisteren en vandaag be-
Izoek gehad van een dertigtal mannelijke
len vrouwelijke studenten uit Luik, welk
Itczoek is aangevangen met een officieele
(ontvangst door den Rector Magnificus der
iLeidsche Hoogeschool, in de Senaatskamer
IV; ,i het Universiteitsgebouw- Bij deze
I ontvangst waren behalve het Curatorium
look een aantal hoogleeraren aanwezig,
Iwaarblj prof. dr. C. C. Kloeke, gastheer
Ivan prof. Verdeyen, zoomede de secretaris
lvan Curatoren, mr. dr. P. J. Idenburg.
I De Rector Magnificus, prof. dr. J. van
Ider Hoeve, heeft in een korte, maar liar-
Itelijke rede zijn blijdschap over dit be-
|zoek uitgesproken- In dit bezoek zag spr.
het beste bewijs, dat de wetenschappelijke
I banden tusschen Nederland en België in
(het algemeen, tusschen de Universiteiten
|van Leiden en Luik in het bijzonder, nog
steeds zeer nauw zijn. Wat deze plaatsen
(betreft, wees spr. op het merkwaardige feit
dat de Universiteit te Leiden eenmaal werd
gesticht door Prins Willem I. terwijl die
|Van Luik Koning Willem I als stichter kan
aanwijzen. Spr. herinnerde aan het be
zoek, dat hij aan Luik gebracht heeft tij
dens de jongste wereldtentoonstelling al
daar, toen spr. als leider van de weten
schappelijke afdeeling der Nederlandsche
'nzending was opgetreden. Aan die dagen
heeft spr. de meest aangename herinne
ringen bewaard. Prof. van der Hoeve sprak
enslotte den wensch uit, dat de Luiksche
Studenten veel voldoening van hun be
doek zouden smaken.
Prof. Verdeyen dankte voor de even
|öpontane als hartelijke ontvangst in deze
nooie zaal. Hij gaf den Rector Magrfificus
|de verzekering, dat ook de Rector van de
Luiksche Universiteit deze geste van de
■eidsche Universiteit op hoogen prijs zal
stellen. Inderdaad, zoo zeide sprzijn de
(banden tusschen Leiden en Luik steeds
nauw geweest, waarbij spr. slechts herin
nerde aan de namen van Van Limburg
Brouwer, Akkermans en tal van andere Ne-
Iderlanders. die hun beste krachten aan de
Universiteit van Luik gegeven hebben. En
»at betreft het historische feit, zoo juist
[door den Rector Magnificus gereleveerd,
wanneer gij, zoo zeide spr., eens een be
zoek brengt aan de aula van de Luiksche
Universiteit, zult gij boven aan den wand,
'oven vele andere namen aantreffen dien
van Koning Willem I der Nederlanden.
Luik is niet vergeten, aldus eindigde spr.,
len Luik zal nimmer vergeten, dat het een
(Universiteit bezit, die gesticht werd door
|dtn Nederlandschen Koning Willem I.
Een der deelnemers aan de studiereis, de
heer Jadot, heeft namens zijn reisgenooten
den Rector Magnificus in hartelijke be
woordingen dank gezegd voor de ontvangst
6pr. was er van overtuigd, dat de vriend
schap tusschen de studenten aan beide
hoogescholen meer is dan een ijdel woord
[en hij sprak den wensch uit, dat dit bezoek
ean Leiden het eerste officieele bezoek
|vun Luiksche studenten aan deze stad
Piet het laatste zou zijn en weldra door
|een contrabezoek zou worden gevolgd.
De secretaris van Curatoren heeft ver
bolgens het gezelschap rondgeleid door het
Academiegebouw, waarna een bezoek werd
gebracht aan de Universiteitsbibliotheek,
•es avonds kwamen de studenten van beide
Universiteiten bijeen in „Beukenhof" te
"^gstgeest. Hedenmorgen zijn de deelne
mers rondgeleid in verschillende Universi-
;eitsgebouwen en vanmiddag vertrok het
gezelschap naar den Haag en Scheveningen
Aan deze studiereis, welke plaats vond
loader de auspiciën van het N.B.B S. <Ne-
lierlandsch Bureau voor Buitenlandlsche
I S'udentenbetrekkingen werd deelgenomen
Id°or 18 mannelijke en 12 vrouwelijke Luik-
I khe studenten.
Bij den gemeentelijken dienst voor
Sociale Zaken stonden ingeschreven:
Bouwvakarbeiders: baggerlieden 3, be
hangers 36. betonvlechters 23, betonwer
kers 69, fundeerlngwerkers 2. glazenmakers
2. glazenwasschers 9, granietwerkers 14.
grondwerkers 113, heiers 1. metselaars 167,
opperlieden 127, schilders 247. sloopers 11
steenhouwers straatmakers 7, hulp-
straatmakers 13. stucadoors-witters 89,
timmerlieden 312, uitvoerders 9, voegers 25,
ongesch. bouwarb. 12. Totaal 1291.
Fabrieksarbeiders: bleekers 17, lompen
sorteerders 13. vellenblooters 6, steenfabr
arb 136, zeepfabr. arb. 5, ongesch. fabr.
arb. 66. Totaal 243.
Kantoorpersoneelkantoorpersoneel 95,
reizigers, colp. 53. winkelbedienden 35, eta
leurs 2, incasseerders 12, musici 7, onder
wijzers 9. overheidspersoneel 13, verplegers
5. Totaal 231.
Hotel- en Café-pers.: huispersoneel 11,
kellners 49, kóks 8. Totaal 68.
Houtbewerkers: beddenmakers 5, hout
bewerkers 91, kistenmakers 7, kuipers 9.
lijstenmakers 3, mandenmakers 2, meubel
stoffeerders 17, meubelmakers 32. politoer
ders 1, ongesch. arbeiders 39. Totaal 206.
Kleermakers: kleermakers 72, kappers 7,
schoenmakers e.a. 15. Totaal 94,
Land- en Tuinarb.' bloemisten 41. land
arbeiders 28, tuinlieden 36. warmoeziers
13, ongesch. landarb. 9. Totaal 127.
Metaalbewerkers: bankwerkers 108, blik-
bewerkers 31, burgersmeden 51, electriciens
54. gasfitters 12. gasmetermakers 4, instru
mentmakers 7, isoleerders 9, kefnmakers
2, kettingsmeden 30, klinkers 12, kopersla
gers 3, lab. bedienden 3, lasschers 8, lood
gieters 66. machinisten 24, metaalboorders
7. metaaldraaiers 13, metaalschavers
metaalslijpers 3. metaalzagers 1, monteurs
18, pianostemmers 3, polijsters 1, ponsers 5,
rijwielherstellers 18. rijtuigschilders 4.
scheepstimmerl 10. stokers 26, tegenhou-
ders 21. verw. monteurs 17, voorslaanders
8. voorwanners 6, vulcaniseurs 1. vuurwer
kers 9, wagenmakers 6. ijzerwerkers 53,
zandspuiters 4, zandvormers 4. ongesch.
arbeiders 45. Totaal 707.
Sigarenmakers: sigarenmakers 9. sig.
sorteerders 2. sig. strippers 1. Totaal 12.
Technici, opzichters: bedrijfsleiders 7,
ingenieurs 3. technikers 6, teekenaars, opz.
19, werkmeesters 15. Totaal 50.
Textielarbeiders: hekelaars 7, katoen
drukkers 26, kluwers e.a. 8. luikers 12.
plaatsnijders 25. schrobbelaars 1. spinners
48, spoelers 3. staaldraaddraaiers 3, ster
kers 2, strijkers 12, wevers 98, wolbewerkers
36. ongesch. textielarb. 59' Totaal 340.
Transportarbeiders: embaileurs 3. chaul-
feurs 146. exp. knechten 22. koetsiers 16,
loopknechten 52, schippers 67. magazijn
knechten 65, spoor- en trampers. 17,
wakers 6, transportarbeiders 65, losse ar
beiders 533. Totaal 992.
Typografen: boekbinders 26, boekdruk
kers 14. fotografen 2, hulp-vakarbeiders 5.
letterszetters 24. steendrukkers 3. Totaal 74.
Voedingsmiddelenarb.' bakkers 77, mole
naars 1, ovenisten 4. slagers 61, suikerwer
kers 22. wijnkooperskn. 11. zoutzieders 3.
zuiveibereiders 5, ongesch. arb. fabr. 44.
Totaal 228.
Vrouwen: apothekersass. 1. kapsters 5,
naaisters 11. boekbindsters maasters 1,
winkeljuffrouwen 15. serveersters 2, buf
fetbedienden 1. strijksters 1, linnenjuffrou
wen 2, kantoorbedienden 39. verpleegsters
7, teekenaressen 1, bedrijfsleidsters 1,
onderwijzeressen 3, hulsel diensten 145,
fabr. arbeidsters 32. Totaal 268.
Alg. totaal 4931
12 Dec. 1935 4650
13 Dec. 1934 4161
Ben. 29 ged. werkloozen.
De afgetreden Koning Edward VIII zal, zoodra zijn abdicatie
wettig is geworden, hetgeen vermoedelijk hedenavond het geval
zal zijn, Engeland verlaten.
Waarheen hij zal gaan is nog
niet bekend.
Hedenavond zal hij voor de
radio nog eens het woord rich
ten tot zijn vroegere onderdanen
en wel vermoedelijk om 10.20
uur Nederlandsche tijd.
De ex-Koning zal den naam van
Mr. Windsor aannemen, doch
waarschijnlijk een hoogen adel
lijken titel verkrijgen.
De Hertog van York zal morgen
middag tot Koning worden uit
geroepen.
Hij zal denkelijk de regeering
als George VI aanvaarden.
De kroning zal 12 Mei plaats
hebben, welke datum ook voor
de kroning van Edward VIII
was vastgesteld.
(Men zie voor bijzonderheden
het 3e Blad).
DE NIEUWE KONING VAN ENGELAND,
VERMOEDELIJK GEORGE VI.
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Aan het kantoor der posterijen ,..„ier
werd in den loop der maand November j.l.
op spaarbankboekjes ingelegd f. 210.229 16
en terugbetaald f. 204.374.70. Derhalve
meer Ingelegd dan terugbetaald f. 5.854.46.
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes be
droeg 145.
INDOLOGEN VEREENIGING.
Het bestuur der Indologen Vereeniging is
voor 19361937 als volgt samengesteld:
N. Th. v. d. Veer, praeses; H. F. J. Schoo-
nenberg Kegel ab-actis; B. J. Zoetemeyer
quaestor: J. Goldman Assessor I; F. R.
Westiioff Assessor II.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Engelsche troonwisseling
De Britsch-Italiaansche
besprekingen.
Uit den aard der zaak is momenteel alle
aandacht samengetrokken op de gebeurte
nissen in Engeland. Nu de beslissing daar
echter is gevallen, keert algemeen de rust
terug.
De acte van abdicatie van Koning Edward
VIII draagt in zich een volslagen mensche-
lijken toon, zooals de heengaande vorst
trouwens ook in zijn dagelijksch leven be
toonde in alle omstandigheden, hetgeen
juist zulk een integreerend bestanddeel
vormde van zijn groote populariteit. Hij
heeft gemeend, deze beslissing te moeten
nemen, en daaraan is niets meer te ver
anderen. Rechters zijn wij niet, zeide
minister-president Baldwin in het Engel
sche Lagerhuis en de wereld zal het ver
standigste doen, zich daarbij aan te sluiten.
Zelden zal een premier moeilijker taak
r%i<
hebben gehad dan Baldwin maar%et Brit
sche rijk mag zich gelukkig prijzen, dat het
in deze moeilijke omstandigheden dezen
man als leider zijner politiek had. Zijn zeer
geslaagde rede ontzenuwde bij voorbaat
alle critiek en was een waar meesterstuk.
Alle oppositie was dan ook verdwenen als
sneeuw voor de zon. Integendeel. Baldwin
werd algemeen geprezen en warm applaus
viel hem meermalen ten deel. - Duidelijk
kwam tot uiting, hoe Baldwin als goed die
naar van de Kroon, onomwonden zijn mee
ning heeft gezegd, doch nimmer eenige
dwang of zelfs maar drang heeft uitge
oefend op de beslissing van koning Edward,
die alleen de moeilijke keus in zich heeft
uitgevochten.
Ongetwijfeld is het gebeuren een slag
voor de Engelsche dynastie, doch gelukkig
is de beslisisng niet langer getraineerd
waardoor de schade onberekenbare afme
tingen had kunnen aannemen. Thans is
een spoedig herstel mogelijk en Engeland
en alle Dominions spannen zich in om den
hertog van York met vol vertrouwen als
koning-keizer te ontvangen en op hem den
trouw aan het koningshuis over te dragen.
Alle Dominions, doch Ierland behoort daar
niet bij. Het laat zich aanzien, dat de re
geering de Valera, die ook den eed van
trouw aan koning Edward niet aflegde, een
zelfde houding zal aannemen tegenover
zijn broederlijken opvolger. Al te zwaar
schijnt men dit evenwel niet te moeten
nemen, daar het bedoeld schijnt als een
demonstratie, zonder nog diepere beteeke-
nis. Alleen: wat niet is, kan komen!
Zullen de hertog van York en zijn alge
meen beminde echtgenoote de schade, aan
het Engelsche koningschap toegebracht,
spoedig volledig kunnen herstellen? De
vooruitzichten lijken gunstig!
De Engelsch-Italiaansche besprekingen
ten aanzien van een gentlemen's agreement
vorderen, naar men in officieele kringen
wijze. Overigens neemt men een gereser
veerde houding aan voor wat betreft den
omvang van het voorgenomen accoord. Het
is de bedoeling dat de weg geëffend wordt
voor een nieuw tijdperk van vriendschap
tusschen beide landen.
Het is dan ook wenschelijk, dat eenige
vraagstukken van secundairen aard, zooals
dat der Italiaansche radio-propaganda, ge
regeld worden indien men tot een werke
lijke ontspanning wil komen. De kwestie
van het evenwicht der Britsche en Italiaan
sche vlootstrijdkrachten in de Middelland-
sche Zee en die van Malta zouden niet in de
overeenkomst begrepen zijn. evenmin als
het vraagstuk van de erkenning der inbe
zitneming van Abessynië, dat, naar men
verklaart, uitsluitend onder de bevoegdheid
van den Volkenbond valt. De Fransche re
geering wordt van de onderhandelingen,
die nog eenige dagen zullen duren, op de
hoogte gehouden.
BINNENLAND.
De radio-telegrafist Van Bemmel te Lon
den overleden. (Gemengd, 4e Bladl.
De S. D. A. P. en het militaire vraagstuk.
(Binnenland, 3e Blad).
De sportvliegers Heymans en Sluyter in ons
land teruggekeerd van de retourvlucht
naar Indië. (Luchtvaart, 4e Blad).
Ons Parlementair Overzicht. (4e Blad).
Ex-notaris te Amsterdam wegens verduis
tering veroordeeld tot een jaar gevan
genisstraf met aftrek van voor-arrest.
(Rechtzaken, 4e Blad).
Tragisch doodelijk ongeval onder Zoeter-
woude. (Uit de Omstreken, 2e Bladl.
BUITENLAND.
Het aftreden van koning Edward; hertog
van York opvolger als George VI. (39
Blad en Buitenland en Tel., Ie Blad).
I
Het bemiddelingsvoorstel in Spanje. (4e
Blad).
De eisch in het proces Frankfurter. (Bui
tenland, le Blad).
Rusland teekent het visscberij-verdrag met
Japan nog niet. (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS
EERSTE BLAD.
LAATSTE BERICHTEN
FRANKRIJK.
De perswet in den Senaat - Fabrieken
worden ontruimd.
Met 150 tegen 129 stemmen heeft de
Senaat een voorstel van Israël tot het be
noemen van een speciale commissie, belast
met het onderzoeken van ln de perswet
van 1881 aan te brengen wijzigingen, ver
worpen. Dit was als uitstel bedoeld!
Frankrijk heeft Engeland de letning van
40 millioen p. st„ welke in Februari j.l
was opgenomen, terugbetaald.
Minister Dormoy, die zich als arbiter in
het metaalconflict naar Rijssel had bege
ven, heeft verklaard, dat de arbeiders na
een bespreking met de regeering besloten
hebben de fabrieken vandaag te ontrui
men. De werkgevers zeiden niet bevoegd te
zijn tot het nemen van een besl'ssing: zij
refereerden zich aan het besluit hunner
organisatie. Dormoy zeide er van overtuigd
te zijn, dat de arbeiders niet wederom tot
bezetting zouden overgaan, indien de on
derhandelingen zouden mislukken.
NEEM DOM ANI ALE
T IS DE BESTE!
NOORDEINDE 34
3520
(Ingcz. Med.)
ZWITSERLAND.
Het proces tegen Frankfurter.
verklaart, langzaam, maar op bevredigende voor de verdedigings-industrie.
OOSTENRIJK.
Nationaal-Socialisten veroordeeld.
Het schepencongres te Salzburg heeft
zeven nationaal socialisten veroordeeld tot
gevangenisstraffen varieerend tuspchen 12
maanden en anderhalf jaar.
Zij werden er van verdacht, geheime be
sprekingen te hebben gevoerd, een storm-
afdeeling te hebben opgericht en propa
ganda materiaal verspreid te hebben.
RUSLAND.
Oserski afgetreden.
Het volk-commissariaat der sovjet-Unie
heeft Oserski ontheven van ziin verplich
tingen als nandelsvertegenwoordiger der
sovjet-Unie in Engeland in verband met
zijn benoeming bij het volkscommissariaat
In de namiddagzitting van gisteren heeft
de procureur, dr. Bruegger, requisitoir ge
houden. Hij zeide o.m.: „indien Frankfurter
het slachtoffer van geestelijke depressies is
geweest, is dat niet veroorzaakt door de
vervolgingen der Joden in Duitschland,
maar door zijn losbandig leven, de misluk
king van zijn studie en de gedachte, dat
zijn leven bedorven was." De procureur was
van meenir.g. dat Frankfurter met voorbe
dachten rade heeft gehandeld. Hij geloofde
echter niet, dat Frankfurter zich ooit zeer
ongerust heeft gemaakt over het lot van
zijn geloofsgenooten in Duitschland. gezien
het feit, dat hij einde 1934 nog een plezier
reis in dat land heeft gemaakt.
De procureur zeide vervolgens, dat de
beklaagde volkomen toerekeningsvatbaar
moet worden geacht. Hij heeft verklaard ge
deeltelijk uit liefde voor Zwitserland te
hebben gehandeld, terwijl zijn misdaad een
grove schending van het asylrecht betee-
kent. Een complot heeft niet bestaan.
Frankfurter heeft nooit in betrekking ge
staan tot anti-fascistische of communisti
sche kringen. Tenslotte motiveerdp de pro
cureur de straf van 18 jaar opsluiting, die
tegen verdachte geéischt is De eerbied voor
het menschelijk leven blijft de hoogste wet
van Zwitserland. Er is in het geheel geen
sprake van een politieke misdaad, maar
van een gewonen moord.
Vervolgens kreeg de advocaat der civiele
partij, dr. Ursprung het woord.
Hedenochtend ging de verdediger, mr.
Curti uit Zuerich, over tot zijn pleidooi.
Eerst wees hij de aanvallen van zekere
buitenlandsche bladen van de hand, waar
na hij de rol van Gustloff in Zwitserland
uiteenzette
De activiteit van Gustloff in Zwitserland
was niet. vereenigbaar met de nationale
eer van het land Vervolgens besprak mr.
Curti de wereld-organisatie van het natin-
naal-socialisme en het binnendringen in
alle landen. De verdediger wees op het
officieele karakter van de functies van
Gustloff, die in Zwitserland een activiteit
ontplooide, welke van Zwitsersch stand
punt bezien, niet was toe te staan.
In het vervolg van ziin pleidooi bracht
mr. Curti nog de joden-vervolging in
Duitschland ter sprake Hij las een certi-
ticaat voor. waaruit bleek, dat Joden in
Duitschland werden vervolgd en gemoles
teerd zoodat hun verblijf in dat land on
mogelijk werd. Hierna werd de zitting on
derbroken voor de middagpauze.