K.L.M. -vliegtuig Lijsverongelukt
m laargang
WOENSDAG 9 DECEMBER 1936
No. 23531'
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Toestel op Croydon brandend
neergestort
14 van de 17 inzittenden zijn gedood
Tot de slachtoffers
behooren 3 Hollanders
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voer advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags on Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. Incasso volgens postrecht. Voor opzending van hrieven
20 ets.; porto te (betalen, - V.erplicht (bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER. COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden 4- portokosten.
(voor binnenland f.O.80 per 3 mndj
HET NEERGESTORTE K.L.M.-VLIEGTUIG
Kort nadat het K. L. M.-vliegtuig
„Lijster" hedenmorgen te halfeli
(Engelsche tijd) van het Londen-
sche vliegveld Croydon was op
gestegen, is het verongelukt en
brandend neergestort. - Gedood
werden de piloot L, Hautzmayer.
de werktuigkundige Verkerk en
12 passagiers. Tot laatstgenoemden
behoorden o.m. de heer La Cierva,
de bekende uitvinder van het
auto-girotoestel en de Zweedsche
admiraal en oud-premier Lind-
mann.
Gered zijn de stewardess, mej. H.
Bongertman, die licht gewond
werd, de radio-telegraiist J. C. V.
van Bemmel en de Duitsche passa
gier Schubach. De toestand van
Van Bemmel is zeer ernstig. Aan
vankelijk meende men dat er 5
geredden waren, doch twee van
hen (beide beboerende tot de pas
sagiers) zijn in het ziekenhuis over
leden.
De werktuigkundige Verkerk is
afkomstig uit Katwijk.
0
Voor het toestel, de Douglas DC 2-
PHAKL (Lijster) waren 13 passa
giers geboekt, die ook allen inge
stapt zijn. Het waren: mevr. Koene
DE ZWEEDSCHE OUD-PREMIER EN
ADMIRAAL LINDMANN, DIE EVENEENS
OMGEKOMEN IS.
DE PILOOT, DE HEER L, HAUTZMAYER.
(Poolsche), mej. Lipsy (Z.Afrika),
de heeren: Hoene (Pool), baron v,
Hoehenberg (Duitscher), Merser
(Duitscher), Schubach (Duitscher), j
ir. A. van Donkelaar (Nederlander)
Vigelius (Fin), Dickson (Zweed),
Lindmann (Zweed), Pearson (Eng.),
La Cierva (Spanjaard), Stent (natio
naliteit onbekend).
Het zicht was door den dikken mist
gering, waarom het toestel met
een tractor werd gebracht op de
witte lijn (het mistpeil), waarlangs
de vliegtuigen onder zulke om
standigheden volgens voorschrift
moeten vertrekken om houvast te
krijgen bij den aanloop. Enkele
minuten na den start, men weet
niet zeker of het drie of zes minu
ten was, is het vliegtuig zij
waarts van de startrichting in den
tuin van een huis terecht gekomen.
WAT OOGGETUIGEN
VERTELDEN.
Een bewoner uit de omgeving
van de plaats, waar het toestel
was neergestort, vertelde ons het
volgende:
Ik hoorde een slag en rende de
straat in. Ik zag dat een vliegtuig
neergestort was op het dak van
een leeg huis. Het toestel was in
brand gevlogen en dientenge
volge geraakte ook het huis in
brand. Het huis brandde geheel af.
Een andere ooggetuige, mevrouw
Latham, vertelde ons 't volgende:
Ik hoorde een vreeselijken slag en
toen ik in de richting keek. waar
de slag veroorzaakt was, zag ik
een brandend vliegtuig op een
huis. Ook het huis vloog in brand
en ik holde verschrikt weg.
De hitte was zoo hevig, dat men
niet bij het vliegtuig kon komen.
Het vliegtuig viel van het dak af,
kantelde en sloeg den top van een
greoien boom af.
De brand nam onmiddellijk een
grooten omvang aan, waarschijn
lijk doordat de benzinetanks in
brand vlogen en het vliegtuig bij
het vertrek een groote lading ben
zine aan boord bad.
UIT DEN KOERS GERAAKT.
Het vliegtuig moet kort na het ver
trek, om nog onbekende redenen,
een scherpe bocht naar links heb
ben gemaakt. Het kwam omstreeks
30 graden uit den oorspronkelijken
koers en geraakte toen in botsing
met het dak van twee huizen,
waarna brand uitbrak.
Het toestel wierp een schoorsteen
omver, raakte vervolgens een
telegraafleiding en stiet vervol
gens tegen 'n huis aan de andere
zijde der straat. Dit huis vloog in
brand en ging geheel in vlam
men op.
Men gelooft dat de stewardess uit
het toestel sprong op het oogen-
blik dat het omlaag stortte.
Op het oogenblik bevinden zich
veertien lijken in lj^t lijkenhuis
Bandonhill. De meesten zijn on
herkenbaar.
Hedenmiddag om 1.15 uur heeft de heer
A. Piesman, directeur van de K. L. M., die
zeer onder den indruk van de ramp was,
enkele mededeelingen gedaan.
Hij had van den vertegenwoordiger der
K.L.M. te Londen, den kapitein Leverton,
de bevestiging gekregen dat het zicht van
morgen op Croydon zeer slecht is geweest,
LA CIERVA, DE UITVINDER DER
AUTO-GYRO, DIE EVENEENS
GEDOOD IS.
zoodat het toestel, hetgeen, normaal is,
„blind gestart" is. Ook hij stelde vast dat
de „Lijster" 90 graden van zijn koers is
afgeweken.
Onmiddellijk na de ramp heeft kapitein
Leverton mei. Bongertman, hoofd-stewar-
dess van de K.L.M. gesproken. Zij was
slechts licht gekwetst, maar is toch naar
een ziekenhuis gegaan om daar behandeld
te worden,
Mej. Bongertman, zoo zeide de heer Pies
man die naar men weet veel gevlogen
heeft, zal misschien kunnen vertellen wat
er eigenlijk gebeurd is.
Voorts deelde de heer Piesman mede, dat
de val van het vliegtuig een storing van
de telefoonverbindingen ten gevolge heeft
gehad.
Blijkens mededeeling van den heer
Ksufmann, een anderen vertegenwoor
diger van de K.L.M. in I.oflden. is het
vliegtuig zes K.M. van Croydon af neer
gestort. Wanneer dit juist is, aldus de
beer Piesman, zou het ongeluk 2 mi
nuten na den start gebeurd zijn. Voorts
vernemen wij nog dat de Hollandsche
passagier, ir. Van Donkelaar, die tot de
slachtoffers behoort, werkzaam was hij
de Nederlandsche scheepsbouw maat
schappij. De Zweed Lindmann is, naar
de heer Piesman bevestigde, admiraal
en hoofd van de conservatieve partij
in Zweden. Hij is een zeer bekende
persoonlijkheid in zijn land.
Ontsteltenis op Schiphol.
Het ontstellend bericht dat de Douglas-
vogel „Lijster" vanmorgen bij het vertrek
van Croydon in brand gevlogen en verwoest
is, heeft, zooals te begrijpen valt, op Schip
hol groote verslagenheid teweeg gebracht.
De bijzonderheden over de ramp, kwamen
uiteraard druppelsgewijs binnen, doch
spoedig was ook hier bekend, dat, uitgezon
derd de ramp van de „Gaai", die op 20 Juli
1935 nabij St. Bernardino in Zwitserland te
pletter is gevlogen, deze nieuwe ramp, wat
het aantal der slachtoffers betreft, wel de
grootste is geweest, welke de K.L.M. ooit
heeft getroffen. Zoowel piloten als grond
personeel spraken, in groepjes bijeen staan
de, over dit nieuwe ernstige offer, dat de
luchtvaart geëischt heeft, waarbij' hun
deelneming uiteraard vooral uitging naar
de bemanning van het verongelukte vlieg
tuig, van wie de gezagvoerder Hautzmayer
eerst op 1 April j 1. in dienst der maat
schappij was gtereden. Het bericht dat de
stewardes mej. Bongertman tot de gered
den behoor-, en niet ernstig gekwetst is,
werd vooral onder de enkele collega's, die
op de luchthaven aanwezig waren, met
blijdschap ontvangen.
Overigens ging de dienst uiteraard zijn
gewonen gang. Kort na elkander vertrok
ken twee douglasvogels met passagiers naar
hun bestemming. Na den start over het
besneeuwde, in een modderpoel herscha
pen grasveld, waren zij spoedig in den
grijzen nevel, welke over het vliegveld hing.
aan het oog onttrokken.
Te ongeveer kwart voor een werd op het
stationsgebouw de vlag halfstok geheschen.
Piloot Hauztmayer.
De om het leven gekomen gezagvoerder
van. de machine L. Hautzmaijer heeft een
leeftijd van 43 jaar bereikt. Hij werd te
Fuerstenfeld in Oostenrijk geboren op 15
April 1893. Op 1 April j.l. had hij, voorloo-
pig voor een jaar, een aanstelling bij de
K.L.M. gekregen. In vroeger jaren was hij
een bekende legervlieger. terwijl hij later
vooral groote ervaring als Alpenvlieger
beeft opgedaan. Het was uit dien hoofde,
dat de directie van de K.L.M. op zijn me
dewerking prijs stelde voor het. bevliegen
:an de route naar Milaan. Op het traject
AmsterdamLonden had hij nog weinig
gevlogen. In het pilotencorps van de K. L.
Tvf. stond hij. ondanks het korte dienstver
band. gekend al? een goed kameraad.
BINNENLAND.
De bouw van z nieuwe Moerdijkbrug
heeft f. 4.300.U00 gekost; eenige tech
nische bijzonderheden. (3e Blad).
Geen uittreding van Prof. Dr. Hugo Vis-
scher uit z'n nieuwe partij. (Binnen
land, 3e Blad).
Opheffing centrale werkplaatsen der Spoor
wegen te Zwolle; over Utrecht nog
geen beslissing genomen, (Binnenland,
3e Blad.
Ronselaars voor Spanje aan het werk.
(Gemengd, 3e Blad).
De moord te Amsterdam; een verdachte
aangehouden. (Gemengd. 3e Blad en
Laatste Berichten, le Blad).
Te Haarlem, is, 58 jaar oud, overleden dc
heer T. Scheltens, firmant van de uit
geverij Scheltens en Giltay. (Laatste
Berichten, le Blad).
Ons Parlementair Overzicht. (2e Blad).
BUITENLAND.
Nog geen beslissing in de Engelsche crisis,
(3e Blad en Tel., le Bladi.
Ontspanning in het Verre Oosten. (Buiten
land, 3e Blad).
Engelsch-Italiaansche besprekingen over
de Middellandsche Zee. (Buitenland,
3e Blad).
Het proces Frankfurter in Zwitserland.
(Buitenland, 3e Blad).
Juan de la Cierva
Juan de la Cierva, die op zoo noodlottige
wijze om het leven kwam, is de bekende
uitvinder van ds auto-giro. De la Cierva,
die Spanjaard was, demonstreerde dit toe
stel voor het eerst in 1923. Het ontleent zijn
opwaartsche kracht aan een stel roteeren-
ae oppervlakken, welke gelijk schroefbla
den onder een ggringen hoek met de baan
bewegen. Zij ontleenen dit in onder
scheid met de helicoptere, welke mecha
nisch wordt aangedreven hun beweging
aan de voorwaartsche beweging van het
vliegtuig. Onder de autogirobladen is een
klein vast draagvlak aangebracht, dat 20°/o
van de totale lift geeft en dat de ailerons
voor de dwars besturing draagt.
Sedert 1928 heeft dit vliegtuig een prac-
tische bruikbaarheid gekregen. Zoowel in
Europa als Amerika heeft de autogiro zich
i-ot een bruikbaar en veilig vliegtuig ont
wikkeld. Over zijn uitvinding schreef de
la Cierva een werk getiteld: „the theory
of the autogiro".
Het onderzoek naar de oorzaak.
Met het lijntoestel van de K.L.M. „Fla
mingo" zijn vanmiddag van Schiphol naar
Croydon vertrokken, de heeren dr. ir. H.
J. van der Maas van den rijksstudiedienst
voor de luchtvaart en J. van der Heiden,
inspecteur van den luchtvaartdienst van
het departement van waterstaat, teneinde
het onderzoek der Engelsche autoriteiten
naar de vliegramp te Croydon bij te wonen.
DE GEREDDE STEWARDESS.
MEJ. BONGERTMAW,
