Dit is een
genot van A tot Z
De positie
van Koning Edward VIII
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 3 December i936
Derde Blad No. 23526
KERK- EN 5CH00LNIEUWS
lisle kwm
van onze vele mooie Bonbondoozen:
een echt Sinterklaas - cadeau
En dan zijn er nog onze verrukke
lijke chocoladeletterseen
Moeilijkheden met kabinet en
openbare meening
BINNENLAND
VRAGENRUBRIEK
Engeland is plotseling in opschudding
gebracht, doordat de Engelsche pers, zij
hel op discrete wijze, reeds lang in om
loop zijnde geruchten heeft vermeld en
ten waarschuwende stem doet hooren te-
een niemand minder dan den koning, Ed-
wd VIII.
Deze waarschuwing is een direct gevolg
ran een rede van den bisschop van Brad-
tord, die twee dagen geleden, over de kro
ning sprekend, verklaarde te hopen „dat
de koning wat meer positieve teekenen zou
geven zich bewust te zijn van de nood
zaak van goddelijke leiding".
De bisschop zelf heeft, naar de „Tel."
meldt, dit echter niet bedoeld. Het blad
meldt: In een interview heeft de bisschop
van BradfoTd verklaard, dat zijn uitlatin
gen over den koning, die zooveel stof heb
ben doen opwaaien, alleen bedoeld waren
als commentaar op het ontbreken van
uiterlijke teekenen, dat de koning zich in
zijn dagelijkse!) leven veel aan den gods
dienst gelegen laat liggen. De bisschop
zelde, dat zijn woorden niets te maken
hadden met de geruchten, waarvan hij
niet op de hoogte was, toen hij zijn rede
neerschreef.
Maar nu de geruchten! Het gaat om be
richten van trouwplannen van den koning
met een Amerikaansche. mrs. Simpson, die
kort geleden in Engeland echtscheiding
verkreeg.
De „Daily TelegTaph" schrijft in een
hoofdartikel, aldus de „Tel"., dat in
de gisteren gehouden zitting van het
kabinet een zaak van het hoogst con-
stitutioncelc gewicht en van een aard,
waarmede' niets, dat in den laatsten
tijd is voorgevallen, ook maar in de
verste verte kan worden vergeleken, is
besproken. Het betrof de betrekking
van de ministers tot den souverein,
niet nopens eenigerlei kwestie van po
liticken of industrieclen aard, maar
aangaande de persoonlijke positie van
den koning zelf.
Het blad herinnert aan de geruchten, die
laatste maanden omtrent den persoon
des konings, vooral in de Amerikaansche
pers, de ronde hebben gedaan, geruchten,
die ook in Ipngeland zijn verspreid, waar
een overdreven vorm aannamen wegens
het uitblijven van een formeele tegen
spraak. „Dit beteekent niet", zoo gaat het
Wad voort, „dat zij onbeperkt geloof heb
ben gevonden onder hen, die het diepe
vertrouwen koesteren, dat de koning niets
tal doen wat den eerbied van zijn volk,
voor zijn persoon of het ontzag voor de
kroon zou schaden".
.De particuliere zaken van den koning
aldus gaat het blad verder gaan al
leen hemzelf aan, doch er zijn aspecten,
faarin de particuliere aangelegenheden
van een constitutioneel vorst van algemeen
belang worden en niet van zijn openbare
positie kunnen worden losgemaakt. Indien
oie een van de straffen is van het koning
schap, het is toch ook een van zijn privi
leges, want het maakt het, naar wij geloo-
en. voor den drager van de kroon mo
reel onmogelijk om een stap te doen, wel
ken ook, die de verheven waardigheid er
van op noodlottige wijze zou compromit-
teeren". Het blad betreurt dg noodzaak
van deze toespelingen, doch het optreden
van den bisschop van Bradford maakt
deze noodig. Het acht het juist, dat de pre
mier Baldwin de kwestie thans aan Z.M.
beeft voorgelegd. „Baldwin" besluit de
.Daily Telegraph", „is als eerste minister
juist aangewezen persoon om aan den
koning de overwegingen voor te leggen,
vaartoe hij en zijn collega's als vertegen
woordigers van Z.M.'s loyale onderdanen
gekomen zijn".
De politieke correspondent van de „Daily
Telegrahp" meldt nog over de kabinets-
tilting;
Het kabinet is genoodzaakt geweest
om een buitengewoon delicate situatie
in verband met het particuliere leven
van den koning onder de oogen te zien.
Het is het oordeel der regeering, dat,
tenzij dit probleem op bevredigende
wijze wordt opgelost, het tot een con
stitutioneel crisis van den ernstigsten
aard moet leiden, waarmede niet al
leen Groot-Brittannië, doch het Rijk
in zijn geheel is gemoeid,
In wel ingelichte kringen heerscht de
®eening, dat in dezen een gewichtige be
slissing zal vallen, alvorens de week ten
bilde is. Gisteravond hield Baldwin nog
verdere besprekingen met andere minis
ters. Het is mogelijk, dat vandaag opnieuw
een kabinetszitting zal worden gehouden,
"g regeering is bovendien voornemens zoo
spoedig mogelijk een officieele aankondi-
?lnS te doen, ten einde de loopende ge
vechten tot hun juiste proporties terug te
'vengen.
En de „Times" schrijft o.m., naar het
•vad." meldt:
Het is een feit, dat de Amerikaansche
jampggne, welke men in Engeland zoo
en zoo wijselijk langs zich heen heeft
d!en gaan, thans een punt heeft bereikt,
•aar men verder is gekomen dan die zijde
ha het leven van koning Edward, welke
yd recht als particulier mag worden be
bouwd. In de laatste weken is zij zelfs
Jo.ver gegaan te voorspellen, dat een hu-
yhik zou plaats vinden, dat niet in over
stemming is met de Kroon, en daar-
J® toe te voegen dat Queen Mary het had
y'vgekeurd hetgeen de meeste Engel-
fftï wel zeer schokkend in de ooren zal
jonken hebben, jnaar hetgeen in Ame
Het leven van een koning kan nooit ge
makkelijk zijn zeker niet van een ko
ning, die den middelbaren leeftijd heeft
bereikt zonder den zegen van een gelukkig
huwelijk. Het is een merkwaardige para
dox. dat in een tijdsperiode, waarvan men
vaak zegt, dat zij losser en meer verdraag
zaam is dan voorafgaande, en in landen
die er trotsch op zijn dat het sociale ver
schil daar uitgevlakt wordt, meer dan ooit
te voren het gevoel bestaat dat de koning
boven iedere openbare critiek moet wor
den gehouden.
Geen redelijk persoon verwacht meer
dan wat de menschelijke natuur kan toe
slaan! zelfs een koning is gerechtigd tot
ontspanning en het gezelschap van zijn
gekozen vrienden.
Wat men niet kan en niet wil toestaan
en wat de natie en het Empire niet kun
nen verdragen is dat de invloed van
het hooge ambt dat de koning bekleedt,
verzwakt wordt en diens persoonlijke ge
voelens in openlijk conflict komen met pu
blieke plichten en dan den voorrang kun
nen krijgen.
Er kan geen twijfel bestaan aan het
kwaad en het gevaar dat dreigt; de golf
van praatjes en geruchten van den over
kant van den AUantischen Oceaan heeft
zich in steeds grootere kringen van dit
land verbreid.
Indien de Engelsche pers er tot nu toe
geen melding van heeft gemaakt, is dat
alleen een gevolg van een algemeene re
serve. geïnspireerd door de hoop, dat een
autoritaire handeling of verklaring haar
in staat zou stellen er eens en vooral een
eind aan te maken.
Zulk een handeling of verklaring is
thans zeer noodig, want anders zullen de
zich opstapelende resultaatjes van deze
schandaalpraatjes-campagne zeker ernsti
ge schade berokkenen aan de monarchie;
dat is een zaak die de natie aangaat.
Het hooge ambt van Zijne Majesteit is
geen persoonlijk bezit van één mensch;
het is een heilig pand, dat van de eene
generatie op de andere is overgegaan, en
dat de laatste eeuwen met toenemende
kracht gehandhaafd werd door het gaarne
geschonken vertrouwen van het geheele
volk aan vorsten, die veilig waren omdat
zij gerespecteerd werden.
Een reden dat zulks tegenwoordig meer
dan ooit van waarde is. is dat op de con
stitutie van het Britsche rijk een veel
zwaardere last is komen te rusten binnen
het Empire zelf, en een tweede is dat de
gebeurtenissen in het buitenland op de
Britsche monarchie de plicht hebben ge
legd zoo vast te staan als een rots in de
branding van communisme en dictatuur.
Zoo was het een jaar geleden laten
wij hopen dat het ook nog het geval zal
zijn over een jaar; maar het publiek heeft
een definitieve geruststelling noodig, als
de rots niet geschokt wil worden.
Het „Hbld.", een bericht van Reuter aan
vullend, dat Baldwin gisteren door den
koning opnieuw is ontvangen, zegt nog:
Men weet nu, dat de crisis zich zoodanig
heeft verscherpt, dat er sprake van is, dat
Baldwin een alternatief heeft opgesteld:
eenerzijds wordt de eisch gesteld, dat de
Koning zich meer voegt naar het advies
van zijn ministers, anderzijds dat het ka
binet bij voortdurende halsstarrigheid van
den koning, zich gedwongen zou zien zijn
ontslag in te dienen.
Een politieke crisis van de eerste grootte
dus, waarvan op het oogenblik nog niet
te voorzien is hoe zij zich ontwikkelen zal.
Volgens de laatste geruchten zou een on
middellijk dreigend gevaar geweken zijn,
doordat de koning geweigerd zou hebben
het ontslag van het kabinet te aanvaar
den. Het is echter niet bekend, of de ko
ning geheel tegemoet is gekomen aan de
wenschen van zijn ministerpresident, maar
daarover zal nog gedelibereerd kunnen
worden.
De tendenz van de perscommentaren is
wel delicaat-waarschuwend. maar zonder
eenige uitzondering geven zij uiting aan
de hoop, dat de koning tenslotte de hem
gevraagde bewijzen zal geven, dat hij be
seft, dat het zijn eerste plicht is aan het
hoofd van zijn volk te blijven staan op een
ongeschokte basis van vertrouwen.
En tenslotte schrijft de „News Chro
nicle" o.a.: „Het probleem, dat eenlgen tijd
aanleiding gaf tot praatjes, kan eenvoudig
als volgt worden samengevat: Een van de
intieme vriendinnen van den koning is
mevrouw Ernest Simpson, Amerikaansche
van geboorte en twee keer gehuwd
geweest,. Men gelooft, dat het de
wensch is van den koning met haar te
trouwen. De vraag is of zij over de kwali
teiten beschikt, welke noodig zijn voor een
koningin van Engeland en of de koning
dan wel het kabinet als woordvoerder van
de openbare meening hierover moet be
slissen. De koning, zoo goed als ieder man,
kan beslissen met wie hij een verbintenis
voor het leven wil aangaan. Hij had over
eenkomstig het verlangen in het huwelijk
kunnen treden zoolang hij nog prins van
Wales was. Zijn vrouw zou geen koningin,
doch prinses-gemalin geweest zijn. De
koning zou zonder twijfel bereid zijn toe
te stemmen, indien het parlement een wet
zou aannemen, waarbij aan de kinderen,
welke uit deze verbintenis kunnen voort
spruiten. het recht van opvolging wordt
ontzegd."
REGEERING TEGEN 40-UREN WEEK.
Ontwerp van wet niet te verwachten.
De regeering heeft Ingevolge haar toezeg
ging aan de Tweede Kamer doen toekomen
een nota in zake de ontwerp-verdragen
betreffende:
le. de verkorting van den arbeidsduur tot
veertig uur per week;
2e. de verkorting van den arbeidsduur in
de flesschenfabrieken;
3e. de herziening van het verdrag (Genève
1931) betreffende den duur van den arbeid
in de kolenmijnen, welke ontwerp-verdragen
door de Internationale Arbeldsconferentle
in hare negentiende zitting werden aange
nomen.
De regeering heeft gemeend ter zake van
deze ontwerp-verdragen geen voorstellen
van wet te moeten doen.
Wat betreft het onder le. genoemde ont-
werp-verdrag meent zij, dat het standpunt
der regeering ten opzichte van het vraag
stuk der verkorte werkweek (40-uren-week)
bekend mag worden verondersteld. Bij ver
schillende gelegenheden is duidelijk geble
ken, dat naar de meening der regeering
tegen invoering van een 40-uren werkweek
groote bezwaren bestaan.
Tegen een toetreding tot het onder 2e
genoemde ontwerp-verdrag bestaan in de
eerste plaats dezelfde principieele bezwaren
als die, welke tegen de verkorte werkweek
in het algemeen bestaan.
Verder wordt er nog de aandacht op ge
vestigd, dat bij een eventueele toepassing
van dit verdrag hier te lande slechts be
trokken zouden zijn de Vereenigde Glasfa
brieken te Schiedam en te Delft en wel ten
aanzien van ongeveer 250 arbeiders, zoodat
het ontwerpverdrag voor ons land al van
zeer weinig belang is.
Ook ten aanzien van het onder 3e ge
noemde ontwerp-verdrag meent de Regee
ring geen voorstel tot toetreding, hetzij tot
voorbehoud der toetreding, aan de Konin
gin te moeten doen.
PRINSES ARMGARD.
Zal haar verjaardag in Den Haag vieren.
Naar wij vernemen, zal Prinses Armgard,
die in den loop van deze maand jarig is,
haar geboortedag te midden van de Kon.
Familie in Den Haag vieren. Vad.
NIEUWE REGELING VOOR
CONSUMPTIE-MELK.
en in de Britsche dominions veel
v II
doet.
C. B. te L. Indien beide kinderen nog
minderjarig zijn en niet zelf in de inkom
stenbelasting zijn aangeslagen dan be-
araagt de inkomstenbelasting in totaal
f 51.07. Uw aanslag in de personeele be
lasting kunnen wij niet becijferen. Hoeveel
bedraagt de mobilair waarde? Voor aftrek
komen in aanmerking de kinderen die op
den eersten Januari van het belastingjaar
den leeftijd van 20 jaar nog niet hebben
bereikt.
Minimum-detailprijzen worden opgeheven.
De regeering overweegt nieuwe plannen
voor een consumptie-melkregeling.
Naar het „Handelsblad" verneemt, is het
de bedoeling van regeeringscommissaris
Louwes, niet alleen voor het z.g. „wettelijk
gebied" omvattende de omgeving der
groote consumptiecentra in het Westen des
lands de minimum-détallprijzen voor
consumptiemelk in té trekken, maar bo
vendien, voor de z.g. half-wettelijke gebie
den alle bepalingen ten aanzien der pro
ductie van handel in en verkoop van con
sumptiemelk op te heffen (dus: distribuan-
ten-erkenningen en minimum-détailprij-
zeni.
Verder is het de bedoeling van den regee
ringscommissaris voor het Westelijke wet
telijke gebied het onderscheid tusschen in
dustrie- (inclusief zelfkazers) en consump
tiemelkers te doen vervallen en aan allen
éénzelfden prijs te garandeeren. Aangezien
de productie grooter is dan de consumptie,
zal dit voor de veehouders, die tot dusver
erkend consumptiemelker waren, een na
deel beteekenen, te meer omdat het de be
doeling van den regeeringscommissaris is,
binnen zekeren tijd óók het verschil in
prijs te doen verdwijnen.
Ten slotte is het de bedoeling, de uitvoe
ring der consumptiemelkregeling in het
Westen allengs geheel te doen loopen over
de organisaties der veehouders, ook de be
taling. De boerenprijs zal dan worden vast
gesteld door deze organisaties in overleg
met den handel, met de regeering als ar
biter.
3222
(Ingez. Med.)
VAANDELGROET AAN HET VORSTELIJK
BRUIDSPAAR OP 19 DECEMBER 1936.
Het Haagsche comité voor de luisterrijke
viering van het huwelijk van H. K. H.
prinses Juliana met Z. D H. prins Bern-
hard verzoekt ons te willen mededeelen
dat het, in afwijking van het bepaalde,
wordt toegestaan dat bij den vaandelgroet
op 19 December a.s. het vaandel wordt
vergezeld van een vaandelwacht van ten
hoogste twee personen, zoodat in totaal
drie personen met het vaandel aanwezig
kunnen zijn. Met het oog op de beperkte
ruimte voor het Koninklijk paleis kan
onder geen voorwaarde worden toegestaan
dat meer dan drie personen bij elk vaan
del tegenwoordig is.
ONTSLAG VAN VIJF GO-JARIGE
DIRECTEUREN.
Binnenkort zal een -voorstel van B. en
W. van Amsterdam verschijnen om aan
vijf directeuren van gemeentebedrijven
(diensten) wegens het bereiken van den
GO-jarigen leeftijd eervol ontslag uit den
gemeentedienst te verleenen. Het zijn de
heeren A. Keppler van den woningdienst,
L. Heyermans van den gem. geneeskundigen
en gezondheidsdienst. R. van Royen van de
gemeentewaterleidingen, Van Vugt Jr. van
de wasch- en schoonmaak- en bad- en
zweminrichtingen, en Van der Tak van de
bank van leening.
De ontslagen zullen op zeer verschillende
data ingaan in verband met de mogelijk
heid van vervanging.
Omtrent twee andere directeuren is de
zaak nog hangende.
N.R.Crt.
UIT NED. OOST-INDIË.
HET ONDERZOEK NAAR HET WRAK VAN
DE „VAN DER WYCK".
BATAVIA, 3 Dec. (Aneta). Het duik-
onderzoek door het gouvernementsvaartuig
„Castor" naar het wrak van de „Van der
Wyck" hetwelk op 26 November j.l. is aan-'
gevangen, heeft geregeld voortgang voor-
zoover dit onderzoek niet bemoeilijkt
wordt door „windbuien". Opnieuw heeft
men een lijk aangetroffen, dat beklemd zat
tusschen de langs boord vastgebonden
statietrap en de verschansing. Het zal
naar Soerabaja worden vervoerd.
POOLSCHE ONDERSCHEIDINGEN.
De Poolsche gezant te 's Gravenhage, dr.
W. Babinski, heeft namens den president
van de republiek Polen overhandigd aan
den minister van justitie, mr. J. H R. van
Schaik, de versierselen van het groot-kruis
van de orde Polonia restituta, aan den di
recteur-generaal van handel en nijverheid,
dr. H. M. Hirschfield. het kruis van groot
officier in deze orde en aan den heer dr.
A. H. Philipse, hoofdcommies bij het de
partement van handel, nijverheid en
scheepvaart, de ridderorde. Daarna hebben
de Poolsche gezant en mevr. Babinsky aan
de gedecoreerden en hun dames een diner
aangeboden waarbij o.a. aanzaten verte
genwoordigers van de Nederlandsche re
geering, van het departement van buiten-
landsche zaken, met hun dames, en leden
van de Poolsche legatie.
SALARISREGELING VAN LEERLING-
VERPLEGENDEN.
In het Staatsblad is afgekondigd een
Kon. Besluit in zake de salarisregeling van
leerling-verplegenden.
Hieraan wordt het volgende ontleend:
De jaarlijksche bezoldiging van de leer
ling-verplegenden bij de rijksverplegings-
inrichting bedraagt: a. bij de ziekenhuizen:
bij aanvang f. 70Ó.bij toelating tot het
tweede gedeelte van den opleidingscursus
f. 750.—; bij toelating tot het laatste ge
deelte van den opleidingscursus f.850
b. bij de krankzinnigengestichten: bij aan
vang f. 800.bij toelating tot het tweede
gedeelte van den opleidingscursus f. 85,0.
bij toelating tot het laatste gedeelte van
den opleidingscursus f.900— De jaarlijk
sche bezoldiging van de leerlingverplegen-
den, die het wettelijk beschermd diploma,
hetzij voor de gewone ziekenverpleging (di
ploma a), hetzij voor de verpleging van
zenuwzieken en krankzinnigen (diploma b',
hebben verworven, bedraagt, zoolang zij nog
niet tot verplegen ster) zijn benoemd, in
beide soorten inrichtingen f. 900.
Op vorengenoemde bedragen wordt voor 't
genot van kost en inwoning een korting
toegepast van f. 500.per jaar
Aan leerling-verplegenden, op 31 Decem-
J. G. VON HEMERT r.
Te Amsterdam is op 81-jarigen leeftijd
overleden de heer J. G. von Hemert, direc
teur van de West-Java Kina-Cultuur-Mij.
en van de Cultuur-Mij. Ardiredjo.
De heer Von Hemert was officier in de
orde van Oranje-Nassau en ridder in de
orde van de Belgische Kroon.
De begrafenis vindt Zaterdag te 1 uur
plaats op de begraafplaats Zorgvlied.
ber 1936 in dienst, wier netto-bezoldiging
onder de werking van dit besluit met meer
dan 15 ten honderd zou dalen, wordt, zoo
lang zij onafgebroken als leerling-verple
gende in dienst blijven, bij wijze van over
gangsmaatregel een persoonlijke toelage
toegekend tot een zoodanig bedrag, dat de
vermindering der netto-bezoldiging beperkt
blijft tot 15 ten honderd van de netto-be
zoldiging. welke zij volgens de op genoem
den datum geldende regeling zouden ont
vangen.
PROF. DR. HUGO VISSCHER.
Waar wij van welingelichte zijde ver
nemen zijn de onderhandelingen tusschen
de nieuwe partij van prof. dr. Hugo Vis-
scher, het onlangs uit de A.-R. partij ge
treden oud-Tweede Kamerlid, met de
Staatk. Ger. Party van ds. G. H Kersten om
te komen tot fusie mislukt, aangezien men
geen overeenstemming kon verkrijgen om
trent de leiding van d? nieuwe partij. Prof.
Visscher is inmiddels ook weer uit zijn
nieuwe partij getreden en individueel toe
getreden als lid van de Staatk. Geref.
Partij.
DE OPBRENGST VAN DE
LANDSMIDDELEN.
Gestegen ontvangsten.
Aneta seint uit Batavia: De landsmid-
delen hebben in October 1936 f36,800,000
opgebracht tegen f. 31.800.000 in October
1935.
In de verslagmaand werd een bedrag van
f. 5.000 000 ontvangen als bijzondere in
komsten uit de aardolie-industrie.
De totale opbrengst van de landsnridde-
len over de periode Januari t/m October
1936 heeft f. 326.000.000 bedragen, tegen
over een bedrag van f. 310.100.000 in de
zelfde periode van 1935.
Dit gunstige verschil is in de eerste
plaats veroorzaakt door de genoemde 5 mil-
iioen gulden uit de aardolie-industrie. Ver
der bracht de Bankatinwinning een be
drag van f. 5.700.000 méér op dan in de
overeenkomstige periode van 1935, terwijl
een bedrag van f. 3 300.000 werd ontvangen
aan hoogere betalingen van de vennoot
schapsbelasting. Ook de loonbelasting
bracht f. 2.200.000 meer op.
Het uitvoerrecht op ondernemingsrubber
en het aandeel in 't bijzonder uitvoerrecht
op bevolkingsrubber, dat als bate op de
gewone middelen kon worden geboekt,
brachten in 1936 tezamen f5 000.000 op.
De overige middelen liepen tezamen
terug met een bedrag van f 5.300.000
Voorts kan worden gemeld, dat de totale
opbrengst, van het bijzonder uitvoerrecht
op bevolkingsrubber van Januari t/m. Oct.
van dit jaar f. 37.259.000 heeft bedragen.
PREDIKBEURTEN.
VOOR VRIJDAG 4 DECEMBER.
BOSKOOP.
Gercf. Gem.: Nam. 7 uur, ds. Lamain,
van Rotterdam.
Chr. Geref. Kerk: Nam. 7 uur, ds. L. S.
den Boer, van Arnhem,
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Arnhem (vac. wijlen N. A.
Becht). J. Loos te Oudega (W.i; te Meeu
wen, H. C. P M. Wiebosch. cand. te Hil
versum; te Tienhoven c.a„ H. A. Jellema te
Grijpskerke (Z.).
CHR. GEREF. KERK.
Tweetal te ZwaagwesteindeM. W. Nieu-
wenhuijze te Franeker en J. Tamminga te
Harderwijk.
EVANG. LUTH. KERK.
Bedankt voor Weesp, C. F. Nolte te Mid
delburg-Vlissingen.
