DONDERDAG 3 DECEMBER 1936
No. 23526
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
J7ste Jaargang
Dll nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
STADSNIEUWS
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGfiLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D Cis. per regel voor aavertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>
ONDERSCHEIDING AAN OFFICIEREN.
Bij ministrieele beschikking is aan den le
Luitenant J. van Waning en den le Luite
nant der Militaire Administratie J. Palland
beiden behoorende bij het 6e Regiment
veld-artlllerie alhier, het onderscheidings
teken voor langdurigen dienst als officier
toegekend, hetwelk hun op Maandag 7
December a.s. zal worden uitgereikt.
Deze uitreiking zal plaats hebben op de
Maaldrift te 10.45 uur.
Het regiment zal daartoe onder com
mando van den kapitein Jhr. Clifford—
Kocq—van Breugel worden opgesteld.
De muziek van 6 R.V.A. zal bij deze
plechtigheid haar medewerking verleenen.
J. A. VERHOOG t
Oud-hoofdopzichter der gemeente.
In den ouderdom van 71 jaar is alhier
overleden de heer Joh. Abr. Verhoog, in
leven oud-hoofdopzichter bij Gemeente
werken.
De heer Verhoog een broer van wijlen
den vroegeren brandweercommandant
was aanvankelijk opzichter bij de kerk
gebouwen der Ned. Hervormde Gemeente.
Als door een wonder ontsnapte hij in
deze functie eenmaal aan den dood. n.l.
toen hij van het dak der Hooglandsche
Kerk viel en van de bekomen verwondin
gen herstelde.
Op 1 Januari 1901 kwam hij als hoofd
opzichter in algemeenen dienst in betrek
king bij de gemeente.
Zijn benoeming kwam destijds op eenigs-
tins eigenaardige wijze tot stand, want
hoewel hij als nummer 2 op de voordracht
stond, verwierf hij in den gemeenteraad
precies evenveel stemmen als nr. 1.
Het lot, was niet alleen hem, maar. naar
later zou blijken, ook de gemeente buiten
gewoon gunstig, want de heer Verhoog deed
zich al spoedig kennen als een uiterst
ijverig en bekwaam ambtenaar, die zich
met groote toewijding aan de hem opge
dragen taak gaf.
Hoezeer zijn arbeid werd gewaardeerd,
ijkt ook wel uit het feit. dat hem bij
aadsbesluit van 13 Juni 1928 een persoon
lijke jaarlijksche toelage van f.400 werd
toegekend.
Na de reorganisatie van den dienst van
Gemeentewerken in datzelfde jaar werd hij
het bijzonder belast met het toezicht op
gemeentegebouwen.
Met ingang van 1 Januari 1931 werd hem
een precies 30-jarige ambtelijke loop-
taan op de meest eervolle wijze ontslag uit
njn functie verleend.
De gemeente bleef echter nog van zijn
goede diensten en kennis van zaken profi
leren door hem het toezicht op het beheer
het onderhoud van de woningen, inge
deeld bij de Gemeentelijke Woningstichting
te dragen.
De teraardebestelling van het stoffelijk
overschot zal a.s. Maandag om 12 uur op
Jthijnhof" plaats vinden.
SCHOOL ZUIDSINGEL.
Ouderavond.
VREDESWEEK.
Van 613 December zal in geheel ons
land de Vredesweek, georganiseerd door
den Wereldbond der Kerken, welke weer
een onderdeel is van de z.g. Oecumenische
Beweging, worden gehouden. A.s. Zondag
'al het bestuur der Nederlandsche afdee-
tng door middel van een „boodschap", wei-
se in verscheidene kerken zal worden voor
gelezen. de christelijke gemeente oproepen
op dezen oecumenischen Vredeszondag
ten getuigenis voor den vrede te doen hoo-
"n. Dank zij de medewerking van het
oecumenisch Jehgd-Comité hier ter stede,
'aarbij aangesloten de Luthersche Doops
gezinde, Oud-Katholieke, Hervormde en
Vrijzinnige jeugdbewegingen, is besloten
wk hier ter stede in de komende week een
krachtige propaganda te voeren voor de
walen van dezen Wereldbond. Zoo zullen
deze jeugdvereenigingèn in de komende
'rek o.m. colporteeren met een brochure.
*aarin een duidelijke uiteenzetting wordt
Rfeven van hetgeen deze oecumenische
weging wil.
z'j die metterdaad wenschen mede te
'reken aan deze actie, kunnen zich daartoe
opgeven aan het secretariaat van het
0JC. Vreewijkstraat 24, alhier.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Opheffing:
nrma H. den Heeten, Hoogewoerd 76,
I^n; schoenhandel.
jVii'igingen
nrma J. N. Geyer, Botermarkt 26, Lei-
boek- en papierhandel, lederwaren
Ou,
Uittredend eigenaar W. Th. M. Geijer,
30 Nov. 1936. De volmacht van L. G. M.
'Geijer is ingetrokken, dd. 30 Nov. 1936.
™iwe eigenaar L. G. M. A. Geijer, Leiden.
,hnna de Groot en Los, Rijksstraatweg
BO, Hazerswoude; graanhandel.
Jwengenoemde zaak is omgezet in een
-tootschap onder firma o/d. naam
j™a Verheul en Los. Vennooten G. Los
jy- Verheul, Hazerswoude, Soort van be-
thans graanhandel, zaden en peul-
Het ruime gymnastieklokaal van de O. L.
School aan den Zuidsingel was ditmaal
wel bijzonder vol, toen de voorzitter, de
heer A. van der Neut, de bijeenkomst
opende. In zijn openingswoord, waarin hij
allen hartelijk welkom heette, legde hij er
den nadruk op, dat de Ouderavond van
Boven- en Benedenschool ditmaal gecom
bineerd werd gehouden omdat de gemeen
schappelijke feestviering bij het 30-jarig
bestaan der school voor beide scholen on
der één dak en voor alle ouders van beide
scholen van evenveel belang is en wij nu
het werk kunnen doen, dat anders twee
avonden zou vragen.
Die feestviering staat op 't oogenblik in
het centrum van aller belangstelling. Daar
door zal het as. St. Nicolaasfeest voor dit
jaar ook op wat eenvoudiger wijze moeten
worden gevierd, dan dat gewoonlijk het
geval is. Alles toch moet betaald worden
voor een groot deel uit het schoolfonds,
waarvan de bijdragen komen van voor het
meerendeel werklooze ouders.
Na er op gewezen te hebben, hoeveel de
Oudercommissie en het onderwijzend per
soneel in dit en andere opzichten voor de
kinderen doen, deed spreker een dringend
beroep op de volle medewerking van de
ouders, ook in andere opzichten.
Zoo wees hij op de toenemende balda
digheid van de jeugd, die zich niet alleen
op straat, doch ook bij wijlen in de klas
sen en vooral bij de kindervoeding uit.
Het is de dure plicht der ouders hun kin
deren te weerhouden van een bandeloos
gedrag. Door intensieve samenwerking van
huis en school kan in dit opzicht veel
worden bereikt.
Vervolgens wees spreker op het groote
nut van het schoolbad, waaraan vele kin
deren zich zonder eenigen grond maar al
te gaarne onttrekken en daarbij door som
mige ouders worden gesteund.
Het schoolbad is gezond. Doch verre van
bevorderlijk voor de gezondheid is het, de
kinderen op regenachtige en koude dagen
een uur voor den aanvang van den school
tijd reeds naar buiten te laten gaan, zoo
dat zij dan soms doornat en verkleumd in
de klassen komen. En eindelijk herinnerde
hij er aan, dat de hoofden van scholen
altijd te spreken zijn vóóp het begin der
schooltijden en dikwijls ook na afloop
daarvan.
Na deze algemeene opmerkingen kwam
hij tot het programma der feestviering,
welke omstreeks 6 Mei zal worden gehou
den. Er is reeds heel wat gebeurd om deze
zaak voor te bereiden, veel meer dan men
denkt. Het programma is geheel klaar; het
moet alleen nog worden ingestudeerd.
Doch de onkosten zijn nog niet geheel
gedekt. Daartoe zal o.a. een verloting op
touw worden gezet, waarbij 1800 lootjes a
10 cent aan den man zullen moeten wor
den gebracht.
De nummers van het programma zuilen
zijn: een kabouterspel, een poppenbruiloft,
een zeg- en zangspel, een tooneelstukje te
geven door leden van het personeel en een
Chineesche dans. Omtrent dit interessante
programma worden nog eenige nadere in
lichtingen verstrekt.
Na deze mededeelingen was het woord
aan den heer Harting, voorzitter van den
Centralen Ouderraad. De heer Harting on
derstreepte in de eerste plaats wat de heer
Van der Neut zei over de tuchteloosheid
der jeugd en riep de medewerking der
ouders in om het onderwijzend personeel
in zijn moeilijke taak te steunen. Dat is
in 't belang van 't kind en in 't belang
van het gezin. Vervolgens hield hij een
warme verdediging van het Openbaar
onderwijs. De openbare school, de natio
nale schooi bij uitnemendheid, waar een
heid heerscht ondanks allerlei verschillen,
behoefde langen tijd geen reclame. Thans,
nu alle openbare en overheidsdiensten re
clame maken, men denke aan posterijen,
spoorwegen, lichtfabrieken, enz. is het
noodig ook voor de school reclame te ma
ken en haar waarde en beteekenis steeds
weer in het openbaar vast te stellen. Een
propaganda voor de school Zuidsingel is
zeker niet misplaatst, gezien alles wat hier
gedaan wordt en den uitstekenden geest
welke er heerscht.
Nadat een consumptie was rondgedeeld,
verdeelden de ouders zich over de verschil
lende klassen om het schriftelijk werk
hunner kinderen in te zien en met het
personeel over een en ander te spreken.
Na afloop der pauze wekte de voorzitter
der Oudercommissie, de heer Boom. de
ouders op om het schoolfonds te steunen.
Vervolgens nam de heer Berkenbosch,
hoofd der bovenschool het woord, tenein
de dank te zeggen voor de wijze waarop
de heer Van der Neut en het personeel der
bovenschool hem te gemoet waren geko
men bij zijn intrede. Hij wees verder op
het groote belang van een goede verhou
ding tusschen school en huis en lichtte
met aardige en sprekende voorbeelden, het
verschil toe van het kind in Drente en het
kind uit de Hollandsche stad. De kinderen
zijn hier veel drukker en onrustiger door
het snelle levenstempo en de drukte op
straat. Een en ander heeft hem voor om
standigheden gesteld, waaraan hij moest
wennen en zich moest aanpassen. Verder
wees hij op de wenschelijkheid van het
contact tusschen de ouders en het perso
neel zonder het medeweten der kinderen.
De heer Van der Neut sloot zich geheel
bij den vorigen spreker aan.
Ten slotte volgde nog een aardige ver
loting, die tot heel wat hilariteit aanlei
ding gaf.
Daarna werd de buitengewoon geslaagde
avond gesloten.
CHR, HIST. UNIE.
Prof. J. de Zwaan over de komende
verkiezingen.
Dc Chr Hist. Kiesvereen. kwam gister
avond in het Gebouw Prediker in verga
dering bijeen. In zijn openingswoord wees
de voorzittel', de heer Tijmstra, me', een
enkel woord op de groote beteekenis van
de vrijheid, welke wij in Nederland nog
bezitten. Onbegrijpelijk vond spr. het, dat
vele menschen aanloopen achter hen. die
dc vrijheid te niet willen doen! Misschien
is dit te verklaren, doordat velen door de
vrijheid den zegen der vrijheid niet meer
zien. Vrijheid is ook in het Christendom
een groot goed. Immers wil God, dat wij
alle krachten in volle vrijheid in Zijn
dienst besteden. Nadat spr. op de vrijheid
van geloof, vereeniging en vergadering,
van het vrije woord en op dc kiesvrijheid.
had gewezen toonde hij aan, dat de vrij
heid ook zijn beperkingen heeft en een
geweldige, zedelijke gebondenheid veron
derstelt, welke geen contra-dictie i3. Vrij
heid doet dan ook een beroep op dc zelf-
fucht, uitgaande van het individu .11 de
eerste plaats. Ook is de Overheid er om de
vrijheid te handhaven en om hierdoor
haar onderdanen te beschermen. Als chris
tenen zien wij de Overheid als van God
gegeven en daarom zullen wij haar ge
hoorzaam zijn. Wij, als christenen wen
schen God tc vreezen en den Koning te
eeren- Gezegend, aldus eindigde spr. zijn
toespraak is het land dat vrij is om God
te dienen, gezegend ook is het land. dat
een Koningin bezit, die met Haar volk Hem
wil dienen
Nadat de groslijst voor de a.s. verkie
zingen was opgemaakt, sprak prof. dr. J. de
Zwaan, lid van het H.B. der Chr. Hist.
Unie, over de mogelijkheden bij de a.s.
verkiezingen. Aan dc hand van de volks
telling van 1930 gaf hij aan in welke krin
gen de werkingssfeer der Unie ligt Dc
Unie is geen pTattelandspartijtrouwens
het platteland is niet voor uitbreiding
vatbaar; thans wonpn daar reeds 163 per
sonen op 1 K.M.2 pe toekomst der Unie
ligt zeer zeker in de groote steden, waar
de propaganda vaak het moeilijkst is. Ook
besprak spr. zeer nadrukkelijk de jeugd
organisaties, die tot intensieve studie wer
den aangespooi d. De propaganda moet
zien aansluiten bij de eischen van dezen
tijd, vooral nu zulke groote vraagstukken
om oplossing vragen (koloniën, werkloos
heid. muntvraagsluki.
Cver den gtest in de Unie sprekende,
zeide spr., dat deze zeer positief christelijk
is, maar afkeerig van een politiek chris
tendom is en wars van een verheffing van
den mensch. De Unie geeft haar vertrou
wen aan dc mannen, die haar vertegen
woordigen. De Unie omvat alle lagen der
bevolking en heelt thans groote kansen
ciider de jongeren, die beu zijn van het
materialisme en erkennen,- dat het chris
tendom een taak heeft op het gansche le
vensterrein. Maar dan moeten wij ook
verstaan, dat de na-oorlogsche tijd een an
dere tijd is en andere eischen stelt dan de
19e eeuw.
Elk dezer punten ontwikkelde spr. met
tal van voorbeelden, ontleed aan dc prac-
tiache leven en met voorbeelden uit de lie-
dendaagschc staatkunde.
Na gedachtenwisseling en rondvraag,
sloot prof- Dc Zwaan met dankgebed.
NED. NATUURHISTORISCHE VER.
AQUARIUM- EN TERRARIUM-VEREEN.
SCATOFAGUS ARGUS.
De jaarvergadering.
Bovengenoemde vereeniging hield gister
avond haar jaarvergadering in het voorin.
Stationsgebouw aan den Heerensingel. De
voorz. de heer J. Güzeny opende met een
welkomstwoord. Spreker memoreerde, hoe
het een jaar geleden was. dat een club. be
staande uit 10 aquariumliefhebbers werd
omgezet tot de ver. „Scatofagus Argus". Het
bestuur stelde zich voornamelijk op het
standpunt om groote aandacht te schenken
aan onervaren liefhebbers, die juist in hun
beginperiode zoo dringend goede voorlich
ting van noode hebben en hen ook daad
werkelijk te helpen. Veel en mooi werk is
er in dit afgeloopen jaar verricht; de be
looning is niet uitgebleven. „Sctofagus"
groeit gestadig. Spr. was dan ook zeer hoop
vol voor het komende jaar gestemd. Er
staat zeer veel belangrijks op het program.
Naast de aangekondigde praatjes te houden
door den heer A. Blok over kweeken van
diverse soorten visschen en Infusoriën en
hoe deze altijd in voorraad te hebben, gaf
spreker de toezegging een opeenvolging van
praatjes te houden over aanschaffing van
een goed en goedkoop aquarium, plaatsing,
beplanting, bevolking, onderhoud, voedering
enz. Vervolgens bracht spr. dank aan zijn
medebestuurders voor den ijver, dien zij in 't
afgeloopen jaar aan den dag gelegd hebben
en wekte alle leden op „Scatofagus Argus"
groot te helpen maken.
Fraaie geschenken waren de ver. aange
boden bij haar verjaring. De heer E. de Rijk
schonk een boek over Exotische siervis-
schen, de heer W. J. M. Deutz, hoofdredac
teur van „Aqua-Terra" voor elk lid een
plaat, voorstellende de schijvenbaars, de
heer Mulder een bergingskastje in de ver
gaderzaal en diverse leden visschen. Wel een
bewijs dat ieder met de ver. meeleeft waar
voor spreker allen hartelijk dankte. Na de
huishoudelijke zaken te hebben afgedaan,
sloot de voorz. deze eerste jaarvergad§fing.
Vergadering der afd. Leiden.
Deze vergadering vond Dlaats in het Vriiz.
Chr. Federatiehuis. Nadat de voorzitter, dr.
J. Th. Henrard het openingswoord had ge
sproken werd het huishoudelijke gedeelte,
als notulen, ingekomen stukken enz spoe
dig afgewerkt en kon tot de demonstraties
door de leden worden overgegaan. Het al
lereerst verscheen het vale stormvogeltie
ter tafel, hetwelk op de duinwandeling in
October naar de duinen van Noordwilk dood
onder de telegraafdraden was gevonden:
het diertje was nu keurig opgezet en oogstte
veler interesse. De dierenwereld was verder
vertegenwoordigd door eenige exemplaren
van een slakje. Alinda plicata een vlinder
tje genaamd het kaneelbeertie. welks onder
vleugels mooi van kleur en welks boven-
vleugels doorschijnend zijn en tot slot een
aantal roggen- en haaieneieren. Wanneer
men langs het strand loopt en daar de
zwarte leerachtige roggeneieren ziet liggen,
zou men niet denken dat er nog zoo veel
verschillende soorten bestaan. Met 4- ver-
schilende soorten maakte men nu kennis;
deze eieren worden in lange snoeren tus
schen de planten gelegd, ze zijn zwart en
ondoorschijnend. In tegenstelling hiermee
ziin de haaieneieren welke zelden op het
strand worden aangetroffen doorzichtig en
brum van kleur de uitloODers ziin geheel in
elkaar gedaaid zoodat deze eieren steeds in
klompen worden gevonden. Wat deze
haaieneieren betreft, kan men nog opmer
ken. dat zii afkomstig ziin van de honds
haai. daar de overige haaien van onze kust
levende iongen ter wereld brengen.
Interessant was eveneens een bezoarsteen.
afkomstig uit een apendarm en welke ont
stond doordat zich in de darm een stof om
een bundeltje haar afzette. Gelaagdheid
en haar waren duidelük te onderscheiden.
Uit de mineralenwereld deed een kristal
van fluoriet de ronde hetwelk uit een door-
groeiïngstweeling bestond.
Het plantenrijk was vertegenwoordigd
door een groote serie gedroogde Dlanten.
afkomstig uit het land van Lippe: hierbij
bevond zich een monstrositeit van het ak
kerklokje Campanula rapunculo'ides: het
was een zoogenaamde vergroening, op de
plaats van de lila-bloemen traden groene
kluwentjes, welke de niet uitgegroeide, ver-
groende resten van de bloemen ziin.
Tot slot van dezen avond werd nog een
uitstapje naar het Sauerland gemaakt;
prachtige fotografische opnamen van Arns-
berg. den Winterberg Marburg en omgeving
toonden aan. dat dit land een bii uitstek
interessant toeristenland is. waar van oude
hoekjes, maar ook van de vrije natuur ten
volle kan worden genoten.
BINNENLAND.
Disconto-verlaging der Nederlandsche Bank
(Financiën), 4e Blad).
Prins Bernhard bezocht de Kunstijsbaan te
Amsterdam en Prinses Juliana een
voetbalwedstrijd te Rotterdam (Sport,
3e Blad).
De moord te Opende; tegen de daders resp.
20 en 12 jaar gevangenisstraf geëischt
(Rechtzaken, le Blad).
Engeland won met 62 den voetbal-wed
strijd tegen Hongarije (Sport, 3e Blad).
Kastekort bij den Bijz. Vrijw. Landstorm
te Alkmaar; secr.-penningmeester ge
arresteerd. (Laatste Berichten, le Bi.)
TUINIERS-
EN BLOEMISTENVER.
„D. E. V."
Uitslag van den tuinwedstrijd.
Gisteravond had in café „Royal" bij de
Leidsche Tuiniers- en Bloemistenver. „Door
Eendracht Verbonden" de jaarlijksche
prijsuitreiking plaats aan de leden, die
iiadden deelgenomen aan den tuin- en
kweekwedstrijd. De jury bestond uit de
heeren Joh. Jonker, J. Kriest Jr. en E. H. J
Cunaeus. De heer Jonker, die een woord
tot aanmoediging had gesproken, reikte de
prijzen aan de volgende winnaars uit;
Afd. groote achtertuinen. 1ste prijzen:
W. J. v. d. Berg, wisselbeker; Th. G. Bar-
then, wisselplaquette, en D. Koome.
2de prijzen: F. Ouwerkerk, J. Hillebrand
en H. Wagemans;
3de prijzen: H. J. v. Oosten. Th. G. Buys,
C. G. Smit, J. de Regt en A. Klinkhamer;
4de prijzen: B ten Hake, T. B. Kapaan,
J. v. d. Bos, G. J. Radius en J. Stouten;
5de prijzen: W. Piket, H. v. d. Leek, W. T.
Kok en H. P. Schenkeveld.
Kleine achtertuinen. 5de prijzen: A. Le
pelaar, J. Teske, J. J. de Keuning en H. A.
v. d. Reyden.
Groote voortuinen: A. Zwart 2de pr.;
C. Lens 5de pr.
Kleine voortuinen: Th. G. Barthen 2de
pr.; T. B. Kapaan 4de pr. en B. ten Hake
5de prijs.
Achtertuinen, vaklieden: A. Zwart en J.
Rootselaar 3de pr.; M. Galjaard, C. Streef-
land en J. v. d. Berg 5de prijzen
De prijzen van den kweekwedstrijd zijn
in September reeds vermeld.
Aan den kweekwedstrijd voor de scholen
hadden vijf scholen deelgenomen, waar
van de school Noordeinde (hoofd dc heer
A. L. L. Gathier) een bronzen medaille
met eervolle vermelding verwierf.
Een tombola ten bate van het bevorde
ren der kweekwedstrijden onder de school
kinderen, had een bevredigend resultaat.
De avond werd opgeluisterd door het
duo-Gerritsen.
BUITENLAND.
Geruchten van moeilijkheden in de positie
van Koning Edward VIII (3e Blad).
Arita over het Japansch-Duitsche verdrag
(Buitenland, le Blad).
De non-interventie in Spanje (3e Blad).
Een Japansch-Italiaansch economisch
accoord (Buitenland, le Blad).
De Belgische Kamer aanvaardt de leger-
wetten (Buitenland, le Blad).
Jim Mollison mist zijn doel. Zelfs was hij
eenigen tijd zoek (Luchtvaart, 3e Blad),
Mislukte opstand in Griekenland (Buiten
land, le Blad).
ZIE VOORTS
EERSTE BLAD.
LAATSTE BERICHTEN
DE BOUW VAN VLIEGTUIGEN.
Lezing voor V. O. L. A.
ST NICOLAAS IN DE HAANSTRA-SCHOOI,
Men schrijft ons: Hedenmorgen vierde
de Haanstraschool in de Leliestraat een
zeer geanimeerd St. Nicolaasfeest. Na liet
stemmingsvoile „slaapspelletje", waarbij
St. Nicolaas in eigen persoon de ronde
deed, volgde een poppenkastvoorstelling,
waarvan de ouders, die ook een plaatsje
in de groote versierde ruimte gekregen
hadden, minstens evenveel genoten ais de
kinderen. Toen de kleuters aan 't eind van
de voorstelling uit de poppenkast hun
mandjes met speelgoed en lekkers in ont
vangst namen, steeg de vreugde ten top.
Vol verrukking gingen ouders en kinderen
oa dit zeer geslaagde feest huiswaarts.
Voor de „Vereeniging van Oud Leer
lingen der Ambachtschool" alhier hield de
heer W. M Brandt in de Harmonie een
lezing over „De bouw van vliegtuigen"
welke werd toegelicht door lichtbeelden.
Nadat de voorzitter, de heer H. Mulder
de talrijke aanwezigen had welkom gehee-
ten. gaf hij meteen het woord aan den
spreker.
Spr. ving aan met een beschrijving wat
een vliegtuig is. namelijk een stijgend
voorwerp, dat als het ware door een lift
omhoog getrokken wordt en op die hoogte
blijft door de .speciale stroomlij'nconstruc-
tie van de vleugels. Met schetsen op een
schoolbord toonde spr. aan het ontstaan
en de grondbeginselen van deze construc
tie. de werking en de vormgeving.
Vervolgens behandelde spr. de „hout
bouw" van de vliegtuigen. Op duidelijke
wijze werd toegelicht waarom o.a. Fokker
bij voorkeur houten vleugels toepast, met
twee houten liggers één voor en één ach
terin den vleugel.
Deze liggers worden voorzien van dwars-
ribben, dwarsschoren, verbindingen, alle
van hout; verstevigd met triplex vormen
zij de vleugels. De romp en de staartvlakken
zijn samengesteld van liggers en spanten
eveneens van hout, afgedekt met triplex of
bespaiuien met linnen. Te vermelden valt
nog, dat aan houten vliegtuigen geen spij
kers, schroeven etc. gebruikt worden voor
verbindingen. Alles wordt gelijmd en is
dan zeer betrouwbaar. Als houtsoort noem
de spr. silversprinee, hetwelk uit Canada
komt, zeer landradig en kwastvrij is,
zoomede van een gehalte dat een groote
druk- en trekvastheid heeft en ook goed te
bewerken is.
Vervolgens werd de gemengde houtstaal-
bouw behandeld. Houten liggers worden hier
eveneens gebruikt en gelijmd, maar met
trekschoren en verbindingen van staal
draad en stalen buizen. De houten vleugels
van een dergelijk type uitgebracht door een
Engelsche fabr. heeft als bijzonderheid één
houten ligger voor den vleugel, verstevigd
met stalen buis en aangetrokken en ge
spannen door staaldraad. Aan de hand Wn
lichtbeelden liet spr. zien de constructie
van geheel stalen vliegtuigen samengesteld
van ribben en langsliggers van een spe
ciale staallegeering. Deze zijn op een bij
zondere manier geconstrueerd en versterkt,
doch hebben als grootste dikte 2 a 3 m.m.
Met lichtbeelden werden tevens de nieuw
ste type's vliegtuigen besproken o.a. de
half staal- half houten Fokker G. 1 en de
Koolhoven F.K. de twee opgang makende
toestellen op de Parijsche luchtvaartten
toonstelling van heden, de één met dub
bele staart en groote snelheid, de ander
met haar dubbele tegen eikaar in draaien
de schroeven, door welker schroefas het
kanon schiet. Telkens werd de Douglas
D.C. 3de „Ibis" besproken en enkele vlieg
tuigen uit Amerika en Engeland.
Daarna kwam spr. op het terrein der mo-
torlooze of zweefvliegtuigen.
Nadat ook hierover uitvoerig gesproken
was kwam (te vlug nog) de tijd van sluiten,
hetwelk geschiedde door den voorz. den
heer Mulder met hartelijken dank en een
tot weerziens aan den spreker.
