zaterdag 28 november 1936
het voornaamste nieuws
Jaargang
No. 23522
Verkeersovertredingen in beeld
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
STADSNIEUWS
Huwelijksgeschenk.
EERSTE NEDERLANDSCHE N.V.
IM. NOOMEN,
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te 'betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj
Dit nummer beslaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD.
Voor het Nationaal
8ste verantwoording van bij ons Blad
ingekomen giften.
Dr. J. A. V. f.2.50; W. K. f 1.—; A. L. B.
C. C. f 1.Dr. H. J. M. B. f 2.50;
is®. B f 1.—; J. J. B. f 1—Mevr. K. S.
0.50; Mej. J. v. D. f 1.
Bijdragen kunnen worden gestort
aan ons Bureau, op onze giro-rekening
No. 57055 of op die der Twentsche
Bank, No. 9013.
SYMPOSIUM OVER HET
INSTINKTBEGRIP.
Georganiseerd door de „Jan van der
Hoeven-Stichting",
Als eerste spreker opende dr. J. A. Bie-
ms de Haan uit Amsterdam hedenmorgen
ovengenoemd symposium in het Zoölo-
isch Laboratorium alhier, met een voor-
racht over het lnstinktbegrip in de dier-
Bjchologie. Spr. begon met er op te
rijzen, dat het voor den theoretischen bio-
sog van even groot belang is, met scherp
inschreven en goed gedefinieerde begrip-
en te werken, als het voor den experimen-
itor is te werken met doelmatig gecon-
imeerde en zorgvuldig geijkte apparaten,
ij het instinktbegrip laat dit nog veel te
'mschen over, wat gevolg ls van den
rderdom van het begrip en het feit, dat
tt ook buiten den kring der biologen in
ien van anthropologen en sociologen, ja
ills tot de gewone spreektaal is doorge-
rongen. Een zuivering van het begrip ls
oor biologen dus zeer gewenscht. Spr. wil
aartoe scherp onderscheiden tusschen
istinkt en instinkthandeling en ontwik-
fit dan, aan de hand van enkele eenvou-
ige voorbeelden en in 'aansluiting aan de
iiedeeling van de menschelijke psychische
tievingen een zuiver psychologische defi-
itie van het instinktbegrip. In het bijzon-
te gaat hij daarna nog in op het waar-
imingselement in den instinktsafloop. dat
sms zeer schematisch is en door ervaring
fvormd worden moet, om dan algemeen
Ie beïnvloeding van het instinkt door er-
teing te bespreken. Zijn conclusie is, dat
:et instinktbegrip in de dierpsychologie
eer zeker nog niet afgedaan heeft, zooals
bor enkelen beweerd wordt, maar integen-
feel de waarneming der feiten ons tot de
rnvaarding van het instinkt dwingen, en
•ft begrip instink zeker zoo scherp te defi-
ieeren is, dat het eenerzijds voor ordening
te feiten bruikbaar is en anderzijds ge
wikt worden kan als bouwsteen voor het
lebouw der theoretische biologie.
Wij komen op het vervolg nader terug.
CHR. HISTORISCHE STATENKRING.
Rede van Jhr. Mr. D. J. de Geer.
De voorzitter van de Chr. Hist. Unie in
Nederland, oud-minister jhr. mr. D. J. de
Geer, lid der Tweede Kamer heeft gister
avond in „Den Burcht" op uitnoodiging
van den Statenkring Leiden der C. H. Unie
een rede uitgesproken, waarin hij verschei
dene onderwerpen van groot belang, zooals
de handhaving van het parlementaire
stelsel, de gezagskwestie en de Volken
bondsactie, aan een bespreking onder
wierp.
De voorzitter van den Statenkring, de
heer Thijssen, sprak een kort inleidend
woord, waarna het woord was aan jhr mr.
De Geer.
Spr. begon met er op te wijzen, dat er
onder de partijen, die straks bij de ver
kiezingen in het strijdperk zullen treden,
twee partijen zijn, die wel sterk tegenover
elkander staan en elkaar fel bestrijden,
maar toch zeggen, dat één van twee met
groote meerderheid uit deze verkiezing zal
komen. Het zijn de communisten en de
fascisten. Beide vertellen het sprookje.dat
ons geen andere keus overblijft Beide heb
ben zij ook veel gemeen. Zoo is daar b.v.
het streven naar de dictatuur dat hen ver
eent. Dit streven gaat echter vierkant in
tegen onze inzichten.
Beide varen hierbij op het kompas van
een buiteniandsche mogendheid en wel
voor den één Rusland en voor den ander
Duitschland of Italië.
Een dankbaar gebruik maken beide van
den burgeroorlog in Spanje. Zij wijzen
naar Spanje en zeggen dan dat de eind
strijd in de wereld zal gaan tusschen
communisme en fascisme. Ziet spr. dit aan
dan vraagt hij zich af: moet thans Spanje
weer onze vrijheid bedreigen. Moet de
Spaansche furie, zooals eens in de zestien
de eeuw, ons thans weer noodlottig wor
den?
Voortgaande wees spr. er op, dat wij dit
dilemma nog vaak in de komende maan
den zullen hooren. Wij daarentegen, willen
het roer leggen in Gods hand, koers hou
den en de geestelijke goederen bewaren.
Ons kompas zij ons beginsel, dat ons
leert dat wij ons niet mogen onttrekken
aan het staatkundige leven. Een ieder zal
zich daaraan geven met zijn gaven en
krachten, die weer zeer uiteenloopend zijn
Niet vergeten zullen wij hierbij, dat wij
allen lid zijn van de Nederlandsche volks
gemeenschap. Daarom is het uitbrengen
van onze stem dan ook zoo verantwoorde
lijk. Te veel komt het voor dat vrome,
hoogstaande christenen, de politiek als
iets minderwaardigs achten. Het gaat op
staatkundig gebied om de toekomst van
ons volk. De politiek beurt ons boven ons
zelf uit en boven den kring van belange
tjes. Het doen aan politiek is dan ook
vaak een offer ten dienste van anderen ge
bracht. Zoo zagen het ook onze voortrek
kers. Als voorbeeld hiertoe haalde spr. de
woorden aan, die wijlen prof. De Savormn
Lohman schreef ten aanzien van het poli
tieke leven van den staatsman Mackay.
Nadat spr. verklaard had. dat voorloopig
de schoolstrijd van de politieke agenda is
afgevoerd stond spr. achtereenvolgens stil
bij de gezagskwestie, de vrijheid, het par
lementaire stelsel, het economisch beleid,
de landsverdediging en de volkseenheid.
Over het gezag sprekende, zeide spr.. dat
mm
'■■Rechts houden" is een der grondpijlers,
[."top het gebouw van „Veilig Verkeer"
Ijepfetrokken. Dat men evenwei ook dien
kan overdrijven, bewijst het boven-
plaatje. Immers de automobilist,
'r wagen vlak tegen den trottoir-
r"1 tot stilstand heeft gebracht, hield
rekening met de wielrijders en was
N Jat oogenblik dus geen bewust weg-
™niiker. Wielrijders mogen een stil-
Ucde file alleen rechts passeeren en dit
,.5' hun hier onmogelijk gemaakt. Zij
j!™" nu als het ware gedwongen de
htende auto's links voorbij te rijden
'«men derhalve op de linkerweghelft
a' het daaraan verbonden risico van
lïï'Mrijding met het uit de tegenover-
S~e richting komende verkeer. Niet de
noch de wielrijder is in dat
geval in de eerste plaats de oorzaak van
de botsing, doch de automobilist, die zijn
wagen te veel naar rechts zette en geen
doorgang vrijliet voor de wielrijders Te
ernstiger is zijn fout waar de vooi hem
staande wagens wél de juiste positie heb
ben ingenomen en hij dus in de meest
letterlijke beteekenis het goede voorbeeld
voor oogen had.
Automobilisten, die in een file moeten
.vachten, moeten hun voertuig zoo-
'anig op de rechterweghclft plaatsen,
dat wielrijders in de gelegenheid zijn
deze file rechts voorbij te rijden-
Wie het anders doet, zondigt tegen
„veilig verkeer",
het gevaar bestaat dat de handhaving van
'n krachtig gezag iets in haar scherpte zou
verliezen. De hoogheid van het door God
geordonneerde gezag willen wij handhaven.
Echter zullen wij er tegen waken, dat het
parlement op de stoel van de regeering
gaat zitten. De klassieke woorden van
Rom. 13 zullen wij handhaven. Zij vormen
de kern voor de christelijke staatkunde,
die van het hoogste belang is voor geheel
ons volk. Een oogenblik leek het, dat de
christelijke staatkunde werd bedreigd en
wel in 1903 en in November 1918.
Ook nu leven -wij in bewogen tijden. De
geweldstheorie openbaart zich om verga
deringen van tegenstanders te verstoren.
Meer dan ooit is het nu de tijd om de
overheidsvaan hoog te houden, vooral te
gen hen, die uit het beginsel van de revo
lutie leven.
Ook de vrijheid komt in deze dagen in
het gedrang. En dit is begrijpelijk, want
gezag en vrijheid sluiten elkander niet uit.
Verzwakking van het gezag brengt ver
zwakking van de geestelijke vrijheid. Het
ware gezag heeft dan ook als tweeling
zuster de vrijheid.
Dat het gevaar voor de vrijheid niet
denkbeeldig is, leert ons niet alleen Rus
land, maar ook stroomingen, die zich in
deze dagen aan ons openbaren. Wij zullen
dan ook naast de vaan van het gezag de
vaan van de vrijheid hoog houden. Maar
dan ook de ware vrijheid, die leidt tot ver
werving van geestelijk bezit.
Ook het parlementaire stelsel is in on
zen tijd eveneens niet onaangeroerd ge
bleven. Bij het parlementaire stelsel, zooals
wij dat wenschen, zal de regeertaak blij
ven bij de regeerders, onder controle en
critiek der door het volk gekozen verte
genwoordigers. Met de tweeheid van regee
ring en volksvertegenwoordigers valt het
geheele parlementaire stelsel. Ernstig waar
schuwde spr. er dan ook tegen, dat het
parlement niet over zal gaan tot machts
exploitatie. Daarom zijn zij de ware be
schermers van het parlementaire stelsel,
die het parlement een eigen taak naast die
van de regeering toekennen.
Komende tot de- bespreking van het eco
nomisch beleid, zeide jhr. De Geer. dat
wij niet dienen toe te geven aan het stre
ven van hen, die in 't streven naar autar
kie het Ideaal zieh. Ons ideaal zij te zoe
ken naar economische saamhoorigheid
tusschen de volken. Dit zal tot de welvaart
van alle volken leiden. Het spreekt van
zelf, dat waar de wereld in andere richting
gaat, ons land zich daaraan niet kan ont
trekken. Vandaar ook de door ons land
genomen contingenteeringsmaatregeien e.
d. De plicht blijft ons echter geboden, dat
wij blijven ijveren voor de verruiming van
vrijer ruilverkeer.
Ook de werkloosheidsbestrijding dient
een der eerste zorgen van het staatsbeleid
te zijn. Mochten ér gunstige gevolgen uit
de muntcorrectie te voorschijn treden, dan
zal er allereerst gedacht moeten worden
om meer handen aan het werk te zetten.
Bij het vijfde punt. de landsverediging,
merkte spr. op, dat het grootste deel der
Kamer de regeering wil steunen in haar
plannen ten aanzien van de landsverdedi
ging. Sommigen willen zelfs nog veel ver
der gaan. Door den internationalen toe
stand valt een en ander zeker te verkla
ren. Velerlei landen bewapenen. Het meest
acute punt is wel, dat er een tegenstelling
is ontstaan tusschen de landen onderling.
Alle deze dingen vormen een bedreiging
van den vrede. Het gevaar is tevens con
creet geworden door den Spaanschen bur
geroorlog. waarin verschillende partijen
met munitie en troepen elkander steunen.
Er kwam een non-interventie-verdrag dat
door de staten geteekend werd, maar waar
aan ook weer enkele, al is het dan in het
geheim, zich niet houden.
Onze houding hiertegenover is dat wij
met regeering mee moeten gaan voor wat
zij aanvraagt. De les van 1914 leert ons.
dat ons leger met zijn preventieve taak
en onder Gods voorzienig bestel, ons land
buiten den oorlog heeft gehouden.
Daarnaast moeten wij ons rekenschap
geven van de groote gevaren die uit een
oorlog kunnen voortvloeien. In dit verband
wees sor. op de internationale rechtsont
wikkeling. die zich nog meer zal dienen te
ontwikkelen en voorts op het instituut
van den Volkenbond aan welks bestendi
ging kleine naties zoo otzettend veel kun
nen doen. In Genève zijn vooral de kleine
naties het geweten voor de wereld.
Steun zullen wij dan ook verleenen aan
het Volkenbondswerk en aan de toepassing
van internationaal recht.
Tenslotte stond spr. nog een oogenblik
stil bij de volkseenheid, waarbij hij op-
I merkte, dat wij de eenheid, die haar grond
dag bovenal vindt in het Oranjehuis, trouw
zullen bewaren. Wij willen het geestelijk
loven van ons volk niet dooden, maar dit
laten leven en bloeien.
Na een korte pauze werden nog vele vra
gen door spr. beantwoord, waarna sluiting
oo de gebruikelijke wijze volgde.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaag'd voor het candidaatsexamen
Nederlandsche letteren, de heer P. G. J.
Korteweg (cum laude), (Rotterdam); voor
het propaedeutisch examen theologie, de
heer W. A. Versteeg (Oversehie); voor het
candidaatsexamen Egyptische taal- en
letterkunde, de heer J. J. M. H M. Assel-
berghs (Den Haag); voor het doctoraal
examen klassieke letteren, mej. P. G. J.
Hulshof f Poll (Wassenaar) en voor het
doctoraal examen rechtsgeleerdheid mej.
G. F. Galema Alkmaar),
is dikwijls een ramp. yan heden
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
Tclef. 302 - Na 6 uur 2479.
2897 (Tngez. Med.)
KONIJNENFOKKERSVEREENIGING
„EIGEN FOK".
Groote tentoonstelling.
Hedenmiddag is in hotel Bremmer op de
Beestenmarkt een door de Leidsche Konli-
nenfokkersvereeniging „Eigen Fok" georga
niseerde tentoonstelling geopend.
Het bestuur der vereeniging was over het
aantal inzendingen en de kwaliteit der die
ren zeer tevreden. De keurmeesters, de hee-
ren Blok uit Woerden en A. van der IJssel
uit Den Haag vertelden ons dat vooral de
Lotharingers in prima kwaliteit ziin ver
tegenwoordigd. De inzendingen van witte en
gele Vlaamsche reuzen zijn zeer bevredi
gend. Zeer geroemd werd de Papillon-tee-
kening een soort dat slechts met de groot
ste moeite is te kweeken. Algemeen is men
van oordeel dat het bestuur van „Eigen
Fok" met deze tentoonstelling groote eer
heeft ingelegd: zoowel wat betreft opzet als
indeeling en organisatie.
De tentoonstelling, die ook morgen en
Maandag nog geopend zal ziin. zal o.a. wor
den bezocht door een aantal zustervereni
gingen uit de omgeving.
EEN ONGEWONE VANGST.
Het Rijksmuseum van Natuurlijke His
torie alhier, ontving gisterochtend een jong
exemplaar van den Reuzenhaai, Cetorhi-
nus miximus. Deze vlschsoort is een uiterst
zeldzame haai aan onze kust. Tot nu toe
ls er slechts van drie exemplaren bekend,
dat zij in onze wateren gevangen of aan
gespoeld zijn. Hoewel de volwassen dieren
een grootte van ld15 meter kunnen be
reiken, waren de op onze kust aangetroffen
voorwerpen jonge dieren van 35 meter.
Dit exemplaar werd door een kustvisscher
gevangen even buiten de kust tusschen
IJmuiden en Zandvoort. De Reuzenhaai is
één van de weinige haaien, die zich voe
den met microscopisch klein voedsel, het
z.g. plankton. De dieren hebben zeer kleine
tanden, doch voeden zich door met hun
kieuwzeef de kleine voedseldeeltjes uit het
water te zeven. De Reuzenhaai komt voor
in het koudere gedeelte van den Atlanti-
schen Oceaan.
EEN DORADO VOOR VISSCHERS.
Vooral voor liefhebbers van „Katvisch".
Als gevolg van het feit, dat sedert het
begin dezer week twee pompen dag en
nacht bezig zijn het water weg te malen
uit het Rijn- en Schiekanaal in de om
geving van de Haagbrug, heeft het water
thans een dusdanig lagen stand bereikt,
dat de in dat deel aanwezige visschen het
benauwd beginnen te krijgen en bij hon
derden aan de oppervlakte komen zwem
men.
De verwachting, dat er ook wel grootere
visschen te voorschijn zouden komen, is
tot dusverre niet bewaarheid; het is alle
maal zgn. Katvisch, die zich vooral in de
directe omgeving van de brug in groote
hoeveelheid ophoudt.
De aannemer is echter blijkbaar een
„vischlievend" man. want hedenmorgen
was men bezig met behulp van een schep
net de visch te vangen, waarna ze aan de
andere zijde van den damwand weer werd
vrijgelaten.
Of hij ook zoo edelmoedig zal zijn ten
opzichte van eventueele grootere visschen
en van palingen, waarop de hoop der vele
omstanders nog altijd gevestigd blijft, zal
de naaste toekomst moeten leeren.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving: Firma K. van den
Berg en Co.. Rijngeesterstraatweg 16c.
Oegstgeest, grossierderij in verduurz. levens
middelen. Beheerend vennoot: K. van den
Berg. Oegstgeest. Gevolm.: A. W. van den
Berg. Oegstgeest (Beperkende Bepalingen).
Aantal vennooten bii wijze van geldschie
ter: één. -
Wijzigingen: Fa. Wed C. Dieben en Zoon.
Ie Binnenvestgracht 15. Leiden, autobedrijf.
Overleden Eigenaar: F. A. M. Dieben. dd.
23 Nov. 1936.
Firma Wed. Corn. Dieben en Zoon. Ie
Binnenvestgracht 15, Leiden stalhouderij.
Overleden Eigenaar: F. A. M. Dieben. dd.
23 Nov. 1936.
G. C Hacke. Hoogewoerd 21 Leiden
winkel in damet-modearttk-d-m Overleden
Eigenaar: G. C. Hacke. dd. 22 Nov. 1936
Wiiz. handelsnaam in: Wed. G. C. Hacke
Nieuwe Eigenaresse: Wed. J. H. L. M.
Hacke-Mulder. Leiden.
BINNENLAND.
Mr. C. Ridder van Rappard wordt gezant
te Berlijn. (Binnenland, 4e Blad).
De tribunebouw in Den Haag; voor groote
bedragen ingeschreven. (Binnenland,
4e Blad).
Einde 1937 kan waarschijnlijk met den
Haagschen Stadhuisbouw worden be
gonnen. (Binneland, 4e Blad).
Een conflict in de leiding der Padvinders-
vereeniging. (Binnenland, 4e Blad),
Ons Parlementair Overzicht. (4e Blad).
BUITENLAND.
Spanje doet een beroep op den Volken
bond een spoed-vergadcring van den
Raad bijeen te roepen. (3e Blad).
Engeland verzekert België opnieuw zijn
volledigen steun bij een aanval. (4e
Blad).
Een Italiaansch-Japansch accoord inzake
erkenning van Abessynië en Mand-
sjoekwo. (Buitenland, le Blad).
Poolsch-Roemeensche interventie onder
teekend. (Buitenland, le Blad).
Verbod van kunstcritiek in Duitschland.
(Buitenland, le Blad).
Roosevelt predikt den vrede t« Rio de Ja-
ncira. (Buitenland, le Blad).
In Frankrijk is ingediend een wetsontwerp
tot verplichte arbitrage in sociale ge
schillen. (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor het alhier afgenomen examen
van apothekers-assistent zijn geslaagd
mej. H. de Graaf (Voorschoten) en mej.
S. Sieburg (Den Haag).
Dinsdag a.s. zal het 25 jaar geleden
zijn, dat onze stadgenoot P. van Wesel als
stucadoor in dienst trad bij de fa Gebrs.
Arnoldus, voorheen Arnoldus, Utrechtsche
Jaagpad.
Hedenmiddag opende de heer H. J.
Nieuwenhoven in het pand Haarlemmer
straat 97, een filiaal van zijn brood-, koek
en banketbakkerij „De Korenbloem".
De winkelruimte is aan de binnenzijde
geheel gemoderniseerd en van een nieuw
verfje voorzien.
De verschillende artikelen, die in en
kele fraaie glazen kasten zijn uitgestald,
geven een overzichtelijk beeld van hetgeen
ten verkoop wordt aangeboden.
Aan S. van Weesel firma W. H. Marks
loodgieters en koperslagers hier ter stede
is, na onderhandsche aanbesteding opge
dragen het maken en leveren van verschil
lende modellen ten dienste van de versie
ring der Rijksgebouwen te Den Haag, ter
gelegenheid van het huwelijk van Prinses
Juliana en Prins Bernhard.
Op de Donderdagen 3, 10 en 17 Dec.
zal in het Leidsche Volkshuis een cursus
gehouden worden over ziekenverpleging in
huis. Onze stadgenoote zuster Jezeër, stelt
zich voor de eerste keer algemeenc wen
ken te geven, en den tweeden en derden
Donderdag meer speciaal te behandelen
verplegen van kinderen (besmetelijke ziek
ten) en verplegen van ouden van dagen
(ouderdomsziekten). Een en ander zal
worden gedemonstreerd.
Voor menigeen zullen deze avonden van
direct practisch nut zijn, terwijl anderen
zullen denken aan de mogelijkheid in de
'oekomst!
Hedenmorgen omstreeks 8 uur is een
.Udotram op den Hooge Rijndijk in bot
sing gekomen met een melkauto, waardoor
beide voertuigen zwaar werden beschadigd.
