en nieuwe Pola Negrifilm
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 28 November 1936
Vierde Blad
No. 23522
lustrum „Nut en Genoegen"
PARLEMENTAIR OVERZICHT
lT5EW^«TWnTE fcOl
„Zonen van de Zuidzee"
Het laatste Paradijs op aarde
LAND- EN TUINBOUW
TWEEDE KAMER.
Moskou-Shanghai
Foto Van Vliet Leiden.
nige grepen uit de geschiedenis.
bestuur der jubileerende vereeniglng. Zittend v. 1. n. r. de heeren J. van Buiten,
secretaris: G, Knotter, voorzitter; H. W. Ranselaar. penningmeester en C. J. de
sg, 2e secretaris. Staande v. 1. n. r. de heeren J. G. van der Pot, secundus, F. H.
van Houten, le Commissaris en C. Bekooy, 2e commissaris.
bijeenkomsten of voorlezingen, kreeg de
vereeniging van den heer Kneppelhout twee
lokalen, gelegen aan de Lange Schoolsteeg,
gratis in gebruik.
Nu toog het bestuur aan het werk. Voor
aanstaanden personen werd kennis gege
ven gegeven van de oprichting; de beide
Leidsche bladen, n.l. Leidsche Courant
(directeur de heer Dr. J. C. Drabbe) en 't
Leidsch Dagblad (A. W. Sijthoff) stelden
gratis hunne ruimte beschikbaar en het
gevolg was. dat verscheidene giften tot een
bedrag van f. 200 binnen korten tijd bijeen
was om de lokalen te meubileeren. Boek
werken werden geschonken. Couranten
(Leidsch Dagblad en Leidsche Courant)
tijdschriften enz. gratis ter lezing gegeven,
voordrachten van onderscheiden aard wer
den gehouden, zoodat de Zaterdagavonden
op eene nuttige en aangename wijze kon
den worden doorgebracht. Na verloop van
ruim 2 jaren werd er een ziekenkas aan
verbonden, welke tot op heden bestaat. Op
tentoonstellingen werd met eigen werk in
gezonden en meermalen met succes.
Het ledental nam toe. zoodat na verloop
van enkele jaren het 400-tal werd over
schreden.
me vraag gedaan in de Volksvoorlezin-
uitgaande van de Maatschappij tot
van 't algemeen en welke aldus luidde
Bestaat er geene mogelijkheid om eene
iniging uit den werkenden stand op te
iten. die wekelijks bijeenkomt, om zulk
avond op eene nuttige en aangename
door te brengen, tegen betaling eener
ne contributie door het lezen van cou-
ten. tijdschriften en andere boeken van
enschappelijken en genoeglijken aard,
onderlinge voordrachten of bespreking
takken van Nijverheid en dat daar
tns gelegenheid bestaat tot het gebrui-
van bier en koffie tegen onderling te
alen prijzen?" had tot resultaat dat na
ige voorbereidingen op 1 December 1866,
:r leiding van den heer J. J. Goedeljee
vereeniging tot stand kwam met 22
e, terwijl de heeren K. T. H. v. d. Woerd
jetaris. J. Brevee Penningmeester en J.
Werst Commissaris in het bestuur be
ad werden. Door bemiddeling van den
W. F. Werst Voorzitter der Volks-
Een bibliotheek werd opgericht, spaar
kassen werden in 't leven geroepen, kortom
te veel om op te noemen, werd er door de
vereeniging gedaan in 't belang van den
werkman, terwijl bij gunstige financieele
omstandigheden om de 2 jaar levensmidde
len aan de leden werden verstrekt.
De opkomst der vakvereenigingen en
-bonden had echter tengevolge, dat velen
de vereeniging wederom verlieten en ook
door de toepassingen der moderne tech
niek, ging het bezoek op de Zaterdagavon
den steeds meer achteruit, zoodat in 1918
het bestuur besloot deze bijeenkomsten op
te heffen wegens de groote daaraan ver
bonden kosten en de geringe deelneming,
zoodat de geheele inventaris werd verkocht
en voortaan enkel het uitkeeren bij ziekte
en overlijden bleef gehandhaafd.
Door de verplichte verzekering bij ziekte,
heeft de vereeniging wederom aan ledental
verloren; doch tot nu toe kan zij zich nog
handhaven en aan al hare verplichtingen
voldoen. Zij hoopt dan ook Dinsdag a.s. het
feit van haar 70-jarig bestaan op gepaste,
doch feestelijke wijze te vieren.
VRAGEN EN ANTWOORDEN.
Vraag: van mijn lidcactus springen tel
kens leden af. De plant is frisch groen. Wat
kan daarvan de oorzaak ziin?
Mevr. H. te L.
Antwoord: Vermoedelijk is het de over
gang van vochtige naar droge lucht, welke
uw plant parten speelt. Kachelwarmte is
steeds droog en heeft meer dergelüke ge
volgen. Zet de plant vorstvrii, liefst opge
stookt. Geef in December en Januari zeer
weinig water
Vraag: Mijn Christusdoorn laat geregeld
de blaadjes vallen. Wat kan daarvan oor
zaak ziin. Hoe heet de plant?
Mevr. d. H. te O.
Antwoord: Uw plant heet Crataegus
Pyracantha. Voor kamerplant leent dit ge
was zich minder. Vaak treft men dit aan
als heester in den tuin. De plant verliest in
den winter het blad en in de droge kamer
lucht zal dit ook het geval ziin. Evenals
alle struiken maakt dit gewas een rusttiid
door.
Vragen op Tuinbouwgebied aan de
Redactie onder motto ..Tuinbouw".
BUITENLANDSCHE ZAKEN.
BEGROOTING VAN
Veel belangstelling was er voor het debat
over de buitenlandsche politiek niet.
Merkwaardig.
En dit in een tijd waarin zooveel gewich
tigs in de wereld gebeurt.
Maar er zijn. gezien de positie van een
klein land, toch ook wel factoren, die dit
verklaren.
Ook nu werd er veel over den Volken
bond gesproken. Er werden nieuwe advie
zen tot trouw aan den Bond vernomen.
Er is geen enkele reden riep de heer
Eierema om den Bond te verlaten. Deze
afgevaardigde verdedigde een zelfstandig
heids-politiek, sinds vele jaren door ons
land gevoerd, en hij maakte er met vol
doening gewag van, dat men in België ook
tot deze politiek wil overgaan, met afzwe
ring van de daar gevoerde alliantie-poli
tiek. De totstand-koming van het jongste
Japansch-Duitsche Verdrag beschouwde hij
niet als bevorderlijk voor den wereldvrede,
aangezien deze soort bestrijding van het
communisme leiden moet tot inmenging in
de binnenlandsche aangelegenheden van
andere staten.
De heer Joekes heeft met genoegen ge
constateerd. dat onze verhouding met Bel
gië belangrijk verbetert; ook deze afge
vaardigde heeft krachtig voor een pro-
Volkenbond-politiek gepleit. Intusschen
wees de heer Van Dijk er op dat, naar zijn
meening, aan het universeel karakter van
den Bond ernstig afbreuk is gedaan en dat
het prestige van den Bond heeft geleden
door de toetreding van sowjet-Rusland.
Voor den Volkenbond dienen zoo be
toogde hij de normen der Christelijke
ethiek meer richtsnoer te worden, gelijk in
het geheele internationale leven., wil het
op hooger peil komen, Gods ordinantiën
weer gevolgd dienen te worden. Ware dit
geschied, dan zou het gezag niet zoo ern
stig in verschillende landen hebben gele
den. Toch erkende ook hij, dat de Volken
bond de wereld voor groote gevaren heeft
behoed, en wij moeten onze hulp verlee-
nen, om den Bond verder Op te bouwen
en te versterken:
de kleine staten zeide hij kunnen
Wij leveren van
PHILIPS WONDERSERIE
NOCTURNE ad 89 GULDEN
f. 4.per maand. Vooruitbetaling f. 10.
H. G. v. LUIJKEN, Breestraat 39 - Tel. 35.
2685 üngez. Med.)
het geweten van de internationale ge
meenschap zijn.
Wil er, zoo was de conclusie van den
heer Van Dijk, meer samenwerking ko
men. en een betere geest, dan zal het
Christendom die moeten brengen.
Uit de rede van den heer Schaepman,
die verschillende punten behandelde, ver
melden wij dat, volgens hem. de werkings
mogelijkheden van den regeerings-pers-
dienst uitgebreid dienen te worden: hij
gaf zijn instemming te kennen met de
versterking van de diplomatieke en con
sulaire vertegenwoordiging.
In sceptischen toon over den Volkenbond
sprak mr. Westerman. die critiek had op
het beleid van onze vertegenwoordigers in
Genève en betreurde dat' de verhouding
tot Italië en Duitschland koeler is gewor
den.
De christen-democraat Van Houten heeft
van de gelegenheid gebruik gemaakt, om
nog eens een pleidooi te houden voor ont
wapening. De Volkenbond is niet bij mach
te om tot ontwapening te komen zei hij
laat Nederland dan het voorbeeld geven.
De communisten Wijnkoop en Schalker
en de revolutionnair-socialist Sneevliet
hebben van hun standpunt de internatio
nale politiek besproken, gepleit voor de er
kenning van sowjet-Rusland door Neder
land en zelfs voor hulp aan de regeering
en de regeeringstroepen van Spanje.
Zoo zat er over het algemeen weinig
teekening in het debat, omdat onze bui
tenlandsche politiek de instemming heeft
van het overgroote deel der Kamer en om
dat het slechts zeer enkelen zijn. die plei
ten voor het verlaten van den Volkenbond.
Men erkent het falen van den Bond op
enkele punten, men erkent dat hij daar
naast goed werk heeft gedaan en men
wenscht zijn uitbouw tot een krachtiger
lichaam.
Wij hebben hiermee in het kort enkele
hoofdpunten uit het debat aangestipt. Na
tuurlijk werden er nog veel meer onder
werpen inzake de buitenlandsche politiek
„aangesneden", zooals dat heet. Maar niet
alles is even belangrijk.
Dinsdag spreekt de Minister.
HAGENAAR.
toder regie van Paul Wegener is een
uwe Pola Negrifilm vervaardigd, n.l.
>kouShanghai, die binnenkort ook hier
bond zal worden.
tegenspeler is Gustav Diessl; beiden
men hierboven in een der scènes af-
eeld.
weinig acteurs konden hun, ge-
™e den tijd van de stomme film ge-
"»e. roem op het terrein van de ge-
dun overbrengen, daar de geluidsfilm
eiscben stelt.
«egri heeft echter met haar succes
J®srka" bewezen, dat zij aan de
Jan de geluidsfilm kan voldoen,
donker geluid leent zich zelfs bij
de microfoon. Het is wel inte-
i wn inzicht in het leven van Pola
Mfeen.
naar roem was vol avonturen
IjS'isehe gebeurtenissen. Dit kon
i 1 nnders, want bij dit tempera-
s C Seen onbewogen, kalm leven. In
'i,, Selaat staan levendige licht-
aSn' die eigenaardig afsteken bij
""'arte haar. Jong is zij gebleven
jong als haar steeds boeiend kunste
naarschap.
„Reeds op jeugdigen leeftijd kwam ik
aan het tooneel", zoo vertelde zij. „Na veel
moeite verkreeg ik de toestemming van
mijn ouders, die nooit een theater bezoch
ten en zich nog nooit met kunst ingelaten
hadden. Ik moest echter op hun verlangen
een proefjaar doormaken, dat ik met glans
doorstond. Ik doorliep de tooneelschool in
Warschau en ontving na een jaar een di
ploma, dat slechts aan personen, die bui
tengewoon begaafd waren, verstrekt werd
en bovendien kreeg ik een engagement aan
het „Kleine Theater" te Warschau. Ook nu
is het mijn liefste wensch weer naar het
tooneel terug te keeren. ofschoon de film
mij bevredigt. Ik denk nog 3 jaar bij de
film te blijven en dan weer aan het tooneel
te gaan."
De naam „Pola" is een afkorting van
'naar geboortenaam „Appolonia". Van haar
jeugd af heeft zij een groote bewondering
gehad voor de Italiaansche dichteres Ada
Negri en toen zij zich later op het pad dei-
kunst begaf, noemde zij zich naar deze
dichteres. Om haar gedichten te kunnen
begrijpen, leerde zij reeds vroeg Italiaansch.
„Eigenlijk wilde ik danseres worden. Toen
ik 9 jaar was ging ik naar de balletschool
te Moskou. Op raad van mijn dokter moest
ik hiermee echter uitscheiden, daar mijn,
ook heden nog zwakke gezondheid op den
duur deze buitengewoon zware lichamelijke
inspanningen niet zou hebben toegelaten.
Desniettegenstaande wijdde ik mij later
geheel aan het tooneel. Van net „Kleine
Theater" kwam ik spoedig aan het „Natio-
naltheater" te Warschau. Men benoemde
mij tot hoftooneelspeelster. Ik speelde
„Hannele" van Hauptmann, in drama's van
Ibsen, zooals „Wilde eend" en vele andere
rollen en behaalde overal succes.
Toen ik 17 jaar was ging ik naar Berlijn.
Met Wegener mijn eerste tegenspeler,
nu mijn regisseur speelde ik in „Suma-
run", spoedig daarna ook dezelfde rol in de
film. Hierop volgden rollen in de ..stómme
film „Die Augen der Mumie Ma". „Die
Marchesa von Arminiivani". „Komtesse
Doddy", .Dubarry", ..Sappho", ..Die Flam-
me" enz. In 1923 vertrok ik naar Amerika.
Daar speelde ik een groot aantal films, w.o.
„Hotel Stadit Lemberg", „Prikkeldraad",
„Carmen". Mijn huwelijk met prins Mdivani
onderbrak echter mijn loopbaan en ik
bracht eenigen tijd In Frankrijk door. Daar
na keerde ik weer naar Amerika terug en
kreeg mijn eerste rollen bij'de geluidsfilm.
Buiten mijn liefde vr het tooneel, ben
ik ook een groot muziek' :fhebster. In mijn
vrijen tijd leef ik uitsluitend voor de muziek
en voor de beeldhouwkunst. Ik heb een
atelier voor mij laten bouwen, waar ik mij
geheel aan deze kunst wijd.
Van de rol dn „Moskou-Shanghai" ver
wacht zij veel succes. De rol heeft sterke
oonflicten en vertelt van liefde en offers.
MARLENE DIETRICH FILMT IN ARIZONA
Buitenopnamen in verzengende hitte.
Mariene Dietrich en Charles Boyer maak
ten in-het hartje van de Arizona woestijn,
300 mijl van Hollywood de kleurenfilm „De
Tuin van Allah".
De zon stond laag aftn de horizon, lang
zaam verdwijnend achter een ver duin,
Regisseur Boleslawski stond aan den rand
van een kunstmatige oase. die door de
studio technici eenige weken te voren was
gemaakt, en gaf zijn instructies aan de
spelers.
„Dit is de zonsondergang-opname zei hij,
terwijl hij het zweet afwischte, dat onder
zijn vochtige vilten hoed uitstroomde. Wij
kunnen het maar eenmaal nemen. Het
móet goed zijn".
Mariene Dietrich, gekleed in een nauw
sluitend rijcostuum. glimlachte hem ge
ruststellend toe, terwijl het „make-up"-
meisjë ijs in een doek op haar gezicht leg
de. Charles Boyer poederde opnieuw zijn
vlug smeltende schmink en merkte op, dat
hij verlangde naar een douche. Dan namen
de spelérs hun plaatsen in bij de poel, niet
langer als Hollywood-stars, maar als „Boris
en „Dominie" op hun huwelijksreis.
„Spelen! Camera1" schreeuwde Boles
lawski. „Dominie" keek met groote ver
schrikte oogen op naar „Boris",
„Ik geloof het niet!" riep ze uit. Boris'
gezicht vertoonde een uitdrukking van te
leurstelling. Met een verlegen uitdrukking
bevoelde hij zijn gezicht en keek naar zijn
kleeren.
„Is er iets verkeerd?"
Marlene's glimlach brak de spanning,
toen ze antwoordde: „Je lachte. Je lachte
werkelijk. Ik dacht niet, dat je het kon!"
Boyer deed zoo verlegen als een school
jongen. Hij had een geheim en Mariene
trachtte het uit te vinden, maar hij vocht
tegen de verleiding het haar te vertellen.
„Ik kan niet zeggen, wat ik zou willen
Ik kan het niet!" riep hij uit, blijkbaar
gekweld door hevige zielesmart. Tevergeefs
overreedde Mariene hem met elk middel,
dat haar ten dienste stond.
„Zeg het Boris! Zeg het!" fluisterde ze.
De twee sterren keken elkaar stilzwijgend
aan. Toen was de scène voorbij.
„Klaar!" klonk Boleslawski's stem. „En
nu gaan we terug naar het kamp om onze
douches te nemen!"
Terwijl ik. zoo vertelt een der toeschou
wers, met Mariene naar het uit 50 tenten
bestaande kamp, dat de filmtroep huls-
vestte, terug wandelde, was zij dadelijk be
reid om over haar ondervindingen te pra
ten.
„Het is niet zoo erg als ik dacht, dat het
zijn zou", vertrouwde ze me toe. „De hitte
is het ergste, wat we te dragen hebben,
omdat het onze make-up doet smelten,
zoodat we ons minstens vier maal per dag
moeten opmaken en elke 5 minuten poe
deren. De spelers lijden het meest. De re
gisseur en de technici werken in de scha
duw van parasols, terwijl wij meestentijds
in de brandende zon moeten staan".
Georganiseerd als een leger.
Er zijn tweehonderd menschen van de
maatschappij in Arizona aan de film bezig;
aan het hoofd staat de regisseur, wiens
voorschriften zeer streng zijn. De heele
troep wordt iederen morgen om half vijf
door een sirene gewekt, zoodat de opna
men met zonsopgang kunnen beginnen.
Het ontbijt en alle andere maaltijden wor
den toebereid in de kampkeuken door een
groep koks en de lunch wordt gebracht
naar de plek in de woestijn, waar men op
het oogenblik bezig is. Het kan zijn naar
de Oase van Sidi Zerzour. door de studio
technici gebouwd, met zijn Moorsclie hui
zen en het door ossen gedreven waterwiel,
drie mijl ver, of soms ook naar andere
plekjes, die wel eens 30 mijl ver liggen. Na
de dagtaak komt een uur van ontspan
ning, douches en dan volgt het diner. De
leden van het gezelschap komen daarna
„Last of the Pagans" is de Ehgelsche titel
van deze film. En inderdaad, de laatsten
der heidenen, tot ondergang gedoemd door
de aanraking met de Westersehe invloeden,
spelen hüerin feitelijk nameloctre hoofd
rollen.
„Last of the Pagans" is niet de eerste
filqi. sinds W. S. van Dyke's .White Sha
dows" (Witte Schaduwen). Het is ook niet
de eerste exotische film die regisseurs en
spelers de laatste jaren van de binnen
landen van Afrika (Traden Hom), over de
Noordpool (Eskimo) naar de binnenlanden
van Amerika Sequoia en thans weer naar
de ruischende palmen van de Stille Zuidzee
bracht. Telkens en telkens weer- en in
dezen tijd wellicht sterker dan ooit, komt
in de menschen dat verlangen naar de
verre ongerepte eilanden van het Paradijs
naar boven, die „vlucht uit alle cultuur",
die uit de behoefte aan romantiek alleen
niet te verklaren is. Cultuur is slechts een
vernis: in den grond zijn de menschen
dikwijls verwant met den primitiefsten
mensch ter wereld, in goeden en in kwaden
zin.
In goeden zin, zonder goedkoop ideali-
seeren, wordt in deze film de primitieve
staat der Zuidzeebewoners, hun dracht,
hun liederen ,hun bloemen geschilderd.
Niet langer zijn zij „aanleiding" voor een
romantisch verhaaltje met „blanke men
schen" als de eigenlijke hoofdrolspelers.
Neen, de filmkunst is voortgeschreden: de
Polynesiërs zijn ongerept gelaten, de blan
ken spelen slechts op den achtergrond
mede: noch goed noch slecht, alleen een
gevaarlijke dreiging en „realiteit".
Er zijn wel eens Zuidzee-films geheel in
de studio's van Hollywood gemaakt. Men
mag de voordeelen daarvan niet te spoedig
verwerpen. Aan een werkelijke expeditie
naar Tahiti en- vooral de omliggende eilan
den zijn nog andere bezwaren verbonden
dan alleen financieele; men hangt af van
de voor fraaie fotografie uiterst moeilijke
atmosferische omstandigheden, men hangt
af van de menschen, die in hun natuur
staat vaak uiterst bezwaarlijk zuiver vcor
de lens blijven acteeren. Een dergelijke ex
peditie vraagt voor alles een ervaren re-
gissur (in dit geval Richard Thorpe) en
een staf van eveneens ter zake kundige
leiders.
Men heeft het in dit geval met een
authentieke expeditie, die vijf maanden
op de afgelegenste der eilanden verbleef,
gewaagd. Het resultaat was, na zeer zorg
vuldige, tienvoudige selectie, een film met
een onovertrefbare „lokale kleur met.
waarachtige menigten, met origineele
dansen en feesten, met gansche dorpen,
zooals zij daar op het laatste der Para
dijs-eilanden nog bestaan. Menschen,
die hun eigen taal spreken, óók op de film,
waardoor de eigenlijke „dialoog" slechts
op eenige honderden woorden gecontreerd
is, die de daar verblijvende Engelschc zee
lieden en mijn-ingenieurs te spreken krij
gen.
In de hoofdrollen plaatste men won
derlijke, maar zeldzaam geslaagde meta
morphose de beide Eskimo's Mala en
Lotus, beroemd geworden door hun na
tuurlijk spel in de gelijknamige film. Juist
door hen bij de Polynesiërs te voegen, kon
men de duizenden onbekende figuranten in
„Mala" de hoofdvertolker in de film
„Zonen van de Zuidzee".
toom houden en hen laten zien, wat zij ook
in werkelijkheid zijn: argelooze. speelsche
kinderen onder de overdadige zon van den
Kreeftkeerfcring.
Gefotografeerd is deze film in haar eigen
sfeer, teneinde er die wazige, zon-door-
voede tuit in te houden, die in zijn men
geling van zacht-contrasteerende grijzen
zoo natuurlijk is. De muziek is van Her-
bert Stothart, die o.m. ook de oorspronke
lijke „Rose Marie" en de begeleidingen
van „Anna Karehina" en „Mutiny on the
Bounty" op zijn naam heeft staan; het
spreekt vanzelf, dat daarbij „ukulule" en
andere Hawaian-muziek een zeer voorname
rol speelt.
meestal samen in de groote recreatietent,
die omgebouwd is tot een theater. Hier*
worden de gedeelten van de film, die een
paar dagen geleden opgenomen zijn. ver
toond. Eenmaal per weck, zendt het hoofd
kwartier van de maatschappij, een film om
de troep te amuseeren en Mariene noo-
digde kort geleden het gezelschap uit tot
het bijwonen van een specale vertooning
van een harer laatste films.
„De meesten van ons gaan om half negen
naar bed" vertelde ons Mariene. „En alle
lichten gaan uit om 10 uur".
Wij hadden Marlene's tent bereikt, die
bestond uit twee groote kamers en een bad.
Het plafond ■.-.•a» afgezet met tusorzijde,
wat niet alleen een aangenaam boudoir
effect gaf, maar ook de tent koel hield.
Electrische waaiers snorden in elke hoek.
De wanden en ramen waren bespannen
met bamboeweefsel, de vloer bedekt met
lichte kleedjes.
