INDIGESTIE
Jweedaagsch Symposium over
„Chemie en Luchtbescherming"
flik Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 20 November 1936
Derde Blad
Ne. 23515
Uitgaande van de Ned. Chemische Vereeniging'
door
Verscheidene autoriteiten zijn aanwezig
Berichten vorige oplage
Hedenmorgen ving ln het Anorganisch
Chemisch Laboratorium alhier, daartoe
«lwlllend afgestaan door proi. dr. A. E-
tan Arkel, het door de Ned. Chemische
Vereeniging georganiseerde symposium
(rer „Chemie en Luchtbescherming" aan.
Het symposium mocht zich in een zeer
«roote belangstelling verheugen; onder ae
fiiira 200 deelnemers bevinden zich o.a.:
gen. niaj. G. C. Beltman, als vertegen
woordiger van den minister van defensie,
nr. D. G- W. Spitzen als vertegenwoordi
ger van den minister van Jpinnenl. zaken;
luit. gen. P. H. A. de Ridder, inspecteur voor
de bescherming van de bevolking tegen
luchtaanvallen; gen. maj. dr. S. W. van
Praag, insp- v. d. geneesk. dienst der land
macht: dr. W. Reilingh, vert. v. d. chef v
d. geneesk. dienst der zeemacht; J. Roze-
boom, chef van den med.-pharm. dienst;
l. L. E- Ornstein en G. Houtwipper, direc
teuren van het Staatsbedrijf der artillerie-
|inr. aan de Hembrug; prof. H. Wester, na
mens de Ver. v. Luchtbescherming en de
gij. ter bev. der Pharmacie; ir. D. J. Ak
kerman. namens de Ver. v- d. Ned. Chem.
Industrie: G. den Hertog, voor de redactie
Tan Luchtgevaar; prof. V. Romburgh, piof.
tan Arkel, dr. W. P. Jorissen en verschil
lende andere professoren, benevens de le
ren van het Algemeen Bestuur van de
Hed. Chem. Vereeniging.
De openingsrede.
In zijn opening sprak de voorzitter van
de Ned. Chem- Ver., dr. C. A. Lobry van
[roostenburg de Bruyn, zijn voldoening uit
iter de groote belangstelling, die dit sym-
osium blijkbaar gewekt heeft Na het wei-
:sm heeten van de verschillende vertegen-
jnordigers, sprekers en gasten, zette spr.
fc overwegingen, die tot het houden van
SI symposium gevoerd hebben, uiteen. De
tiwikkeling der techniek maakt, dat in
k toekomst een toepassing van chemische
Irijdmiddelen mogelijk en te verwachten
die de burgerij en de industrie aan
loote gevaren zal blootstellen. Het is
laarom zonder meer duidelijk, dat er voor
len chemicus, zoowel individueel, als col-
retief (door middel van de Ned. Chem.
'er.) de mogelijkheid en dus de plicht is
nee te werken aan de organisatie van de
tschemiing tegen luchtaanvallen. Naast
hemische vraagstukken, zullen ook vraag-
tukken van organisatorischen en techni-
chen aard besproken worden, wil een zoo
luidelijk mogelijk algemeen beeld gegeven
torden. Aan het slot van zijn rede liet
pr. niet na een krachtig woord van pro
tst te laten hooren tegen het feit, dat wij
n dezen tijd, dien wij zoo gaarne niet al-
een als een van grooten vooruitgang in
Echnischen en wetenschappelijken zin,
naar ook als een van geestelijke ontwikke-
ing van individu en gemeenschap zouden
rillen zien, rekening moeten houden met
!e mogelij kheid van luchtaanvallen en de
iDmenschelijke gevolgen daarvan. Zonder
ins geloof aan een toekomst, waarin in-
«mationale rechtspraak zal heerschen,
irijs te geven, moeten wij nu de gevaren
an den luchtoorlog objectief onder de
ogen zien en trachten de dreiging van
-"bekende gevaren zoo veel mogelijk weg
nemen.
Inleiding van generaal de Ridder
Lt-gen- P. H. A. de Ridder, Inspecteur
tor de bescherming van de bevolking te
en luchtaanvallen, leidde daarna het
ïmposium in. Spr. zou voorop willen stel
en, dat de luchtbescherming zuiver pas-
ieve maatregelen omvat. Uit de geschie
denis der Nederlandsche luchtbescherming
torden de jaartallen 1927. 1931 en 1936
bngestipt. 1927 gaf den burgemeesters
Aanwijzingen nopens de door burger-
atoriteiten te nemen maatregelen ter
oscherming van de bevolking tegen de ge-
'olgen van aanvallen uit de lucht". Zij
lieven zonder veel uitwerking.
1931 deed den ..Leidraad Luchtbescher
mingsdienst" het licht zien. een uitmun-
pid stuk werk, dat voor den opbouw van
iemeentelijke organisaties goede dien
ten kan bewijzen en in verschillende ge-
festen ook gedaan heeft. Toch vlotte het
met overal met de luchtbeschermingsge-
fachte De ernst van den Internationalen
ces tand mag zeker als één der oorzaken
forden aangemerkt, dat in het zittings-
esr 1935/1936 een wetsontwerp in behkn-
leling werd genomen, hetwelk in wezen on
gewijzigd, door de beide Kamers der Sta-
ni-Generaal met zoo goed als algemeene
temmen werd aangenomen. Door de se-
tert 29 April van dit jaar van kracht ge
iden wet en de daarna verschenen uit-
'Wnngsbepalingen werden de overheids-
temoeiingen vastgelegd.
Aan het particulier initiatief is groote
™Me gelaten. De opbouw der luchtbe-
«lerming is gedacht als resultante van de
'-moeiingen der overheid èn die van par
einere lichamen (luchtbeschermingsver-
[™Singen enz-) De overheidsbemoeiingen
kunnen eerst goed tot ontwikkeling
uiten, wanneer ook het volk in al zijn
JSW. in navolging dus van de volksver-
jewwoordigers, door de luchtbescher-
/teKgedachte wordt gegrepen. Luchtbe-
icrming is dan ook zelfbescherming,
"ocht ons land onverhoopt in een oor-
g worden betrokken, Nederland zal de-
ket S! M'f uitlokken, dan staan wij voor
Wacht clat luchtaanvallen zijn te ver-
hliet 'egen d'e objecten, welke een aan
bieden (Genève 192S) moet geen te groote
waarde worden gehecht. Het door 31 sta
ten geteekende verdrag van 1925 is niet
eens door alle onderteekenaren geratifi
ceerd. Wanneer ik er u nu nog op wijs,
NACHTEHLANG
GEMARTELD
Lees de verklaring van deze dame, hoe zij haar
zelf bevrijdde van steeds terugkeerende branderige
w i- j. -i mv .v j pijnen, veroorzaakt door slechte spijsvertering:
alf les€r- T°ch Wil spr. de lk heb
zeer veel baat gevonden bij Digestif Rennie
of. ten dionste van dezen tak van Pa5till(.s. Ik loof datM ifc alles had geprobeerd
oirtnr 01 mee/dere laboratoria op- tegen mdlgestfe. Ik heb werkelijk wel eens doods-
t€nrWOrden'-0ntken?end angst uitgestaan, als ik had geprobeerd een wein.g
antwoorden, want naar zijn meening ïshet varkensvleesch tc eten of wat erwten of boonen.
Onderstaande berichten werden reeds
een deel van onze vorige
oplaag opgenomen.
ln
BINNENLAND.
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN.
Eer gistermiddag is bij de fa. Groeneveld
van de Poll aan den overkant van het IJ
te Amsterdam een 16-jarige jongen in een
ijzeren pen gevallen. Hij werd daarbij
ernstig aan het hoofd gewond en is tenge
volge van die verwonding overleden.
DE VERDUISTERING VAjN EFFECTED
TE GRONINGEN.
Nog een arrestatie.
In verband met de aanhouding van den
'3-jarigen D. J. de J. te Groningen wegens
verduistering van effecten, ter waarde van
vijftienhonderd gulden, is gisteren gearres-
-j - i li. l 7 varicensvieescn ie eicn or wai erwten or ooonen, vjji i/iciinuiiuei u guiaeil, 15 KiSl/eren gearres-
dat alle staten zich voorbereiden op het I militaire centrale laboratorium ook voor de maar DU behoef ik gelukk.g 'snachts niet meer de teerd de 34-jarige S. van G aldaar die een
\rruM-Pn var» H c»r» era cnnrlocr n n allpor» rrr» Hp DU1 ger-lUCnthPJïP.nPrmiriCrtirilPnc: not nori crp. -1 l
voeren van den gasoorlog, c.q. alleen op de
bescherming daartegen, dan zullen u de
gevaren die ons kunnen bedreigen, voor
oogen staan. Ik wil speciaal de aandacht
vestigen op de uit den drang der omstan
digheden geboren luchtbescherming, ten
doel hebbende de verliezen voor de burgerij
zooveel mogelijk te beperken.
Inzake de indeeling, de eigenschappen
uchtbeschermingsdiens het aange- kamer op en neer te loopen en heb ik geen tekort deel van de opbrengst van de verduisterde
,rum' ■'c inrichting beschikt aan adcm meer bij het werken. Ik ga naar mijn effecten in ontvangst heeft genomen, ter
betaling van een schuld van de J. voor
noemd.
wiUdLoVer>,?el,n.00dZakeI'jke eegevens, ter- werk. gcwapcnd met mljn Digestif Rennie Pastilles.
L n herhaling van reeds Uitgevoerde Hoe U zooveel verschillende bestanddeelen in één
?"dfI ,geI1 nTtrmS.dt' D°°r de ree<?S kunt verwerken, is mij een raadsel. Een
anwezige kern behoeft vrees voor onvol" dag of Veertien geleden klaagde mijn moeder ook
doende behartiging van de verschillende plotseling over branderige Pü". Mijn man gaf haar
belangen met te bestaan. Verder bestaat cen paar Rennic stjlles cn zlj krecg dir<.ct vcr.
nu de geiegenheid om naar gelang van de lichting. Ik dank U voor dc uitvinding van dit
XiiParvC uc IlIUCCIllIt;, v-tg; cjcciiOLiiojJii1-1' T m-ntiuu. in UOUR
cn de uitwerking van strijdstoffen zullen prach"'c middel
wenscht te vernielen. Vele dezer
liggen te midden van bevolklngs-
W'
tel i^an verd^ugen, ten doel hebbende
"tehtbombardement of zelfs alleen
net gebruik van strijdstoffen te ver-
burgerpersoneel (chemici, apothekers, tech
nisch personeel, e.d.l.te assimileeren.
Spr. behandelde nog verschillende theo-
riën over het verband tusschen chemische
structuur en physiologische werking, ter
wijl tenslotte werd ingegaan op eventueele
nieuwe, te verwachten oorlogsgassen.
op dit Symposium bij uitstek deskundigen
het woord voeren. Ik kan mij hier bepalen
tot het opsommen van de overheidsbe
moeiingen. Het onderkennen van strijd-
s'offen is een zaak zoowel van de gasver-
kenning als van den Laboratorium-arbeid.
De oplossing van de vraag: „hoe kan de
aanwezigheid van een of andere strijdstof
worden aangetoond, is er een van zuiver
chemischen aard- Wel speelt hierbij het
reukorgaan een rol, doch wie waarborgt
ons dat geen nieuwe reuklooze strijdstof
fen worden uitgevonden.
Het hoofdstuk „Nieuwe oorlogsgassen"
in de zoo gedegen studie van dl'. Hooge-
veen, is gelukkig niet al te verontrustend.
Het geven van leiding in de gemeenten
aan de gasverkenning en het onderzoek
in een of ander plaatselijk laboratorium
liggen dan ook geheel op het gebied van
den chemicus. Dit is mede het geval niet
het leiding geven aan de luchtbescher-
mingsorganen. De chemicus zal raad moe
ten verschaffen inzajee den aard der be
smetting en zoo mogelijk van de methode
van ontsmetting van drinkwater, levens-
middolenvoorraden, scheepsladingen, ter
reinbesmetting enz. Ten aanzien van ad
viezen inzake de beschermingsmiddelen als
gasmaskers, beschermende kleeding, kan
worden gevaren op het kompas van onze
Artillerie-inrichtingen.
Het is noodzakelijk, dat de chemici, deel
uitmakende van de luchtbeschermingsor
ganisatie, beschikken over de kennis in
zake het gebruik, het onderhoud en de
herstelling van de in de gemeente aanwe
zige gasbeschermingsmiddelen. Het is niet
uitgesloten, dat naast de bekende brand
stichtende middelen nog andere zullen
worden aangewend als vulling voor brand
bommen. Het zijn de chemici, die de mid
delen beramen om ze onschadelijk, althans
minder schadelijk te maken.
Uit deze korte inleiding moge u ont
waren welk een belangrijke taak den che
micus bij de gemeentelijke luchtbescher-
minasorganisatie wacht. Ten einde den
chemicus, die zich voor de gemeentelijke
luchtbeschermingsorganisatie beschikbaar
stelt, te bekwamen, voor de bijzondere
taak die hem daarbij wacht en die in den
naam „Gemeentelijke Gasspeoialist" tot
uiting zou kunnen komen, ligt het in het
voornemen van den Minister van Binnen-
landsche Zaken in het voorjaar 1937 voor
chemici en apothekers, die zicli daartoe
beschikbaar stellen en bij de luchtbescher
ming een rol willen vervullen, de gelegen- .-5 BB"",
he id te open zich op een speciaal daartoe d-ge aan het staatsbedryf der Artiü rie
le houden cursus aan de Gasschool te inrichtingen aan de Hembrug. die spra
Jtrecht tc bekwamen over
Spr. eindigde met het uitspreken van
den wensch. dat vele leden uwer vereeni- ,®0L" e? "fiïLi'I.T
ging den drang in zich zullen voelen op- stichtende middelen.
komen en daaraan gevolg geven, om een I Qok de eigenijjke oorlogsgassen wor
steentje bij te dragen aan het tot stand den vaste o{ vioeit>are gassen colloidaal in
komen van een goed functioneerend on- lucht ge()ispergeerd._zoodat een princi-
derdeel der luchtbeschermingsorganisatie pieel on<jerscheid tusschen oorlogsgassen en
1f Viac+ont MdTrolvrtV-
Na het gebruiken van een kopje koffie,
sprak dr. G. C. E. Burger, fabriekshygiënist
van de N.V. Philips' (Eindhoven) over
Pharmacologic der chemische
strijdmiddelen en de samenwer
king tusschen chemicus en me
dicus.
Na een indeeling der chemische strijd
middelen naar den aard van hun inwer
king op het lichaam, wees spr. erop dat
in verband met de. plaatselijke werking van
de gassen op huid en slijmvliezen, de che
mische strijdmiddelen een uitgesproken
cumulatieve werking hebben. Hierdoor is
het te verklaren, dat reeds zeer geringe
concentraties een belangrijke uitwerking
kunnen hebben. De specifieke werking van
de verschillende groepen, n.l. de algemeen
vergiftige stoffen (vnl. het koolmonoxyde)
de verstikkende gassen als phosgeen, de
prikkelinde stoffen, ni. traan- en niesgas-
sen en van de blaartrekkende stoffen, werd
besproken.
Bij de voorbereiding van de luchtbescher
ming is de samenwerking van chemicus en
medicus van veel belang. Elke-luchtbescher
mingsdienst moet kunnen beschikken over
een chemicus, die o.a. tot taak heeft de or
ganisatie van den7 ontsmettingsdienst en
tevens het kunneqomhehten van de me
dici over den aard der bij den aanval ge
bruikte stoffen.
Op het oogenblik is het nog onmogelijk
ook maar op eenigszins voldoende wijze de
hulptroepen van den luchtbeschermings
dienst van beschermende kleeding te voor
zien. Daarom is het van het grootste be
lang. dat door samenwerking van chemici
en medici methoden worden ontwikkeld
voor een zoo goed mogelijke zelfbescher
ming tegen blaartrekkende stoffen. Boven
dien zijn er voor de behandeling van mos
terdgaspatiënten stoffen noodig, die. voor
zoover bekend in Nederland niet geprodu
ceerd worden; ook hierin zal door de che
mici moeten worden voorzien.
Laatste spreker van den eersten ochtend
was dr. C. W. van Hoogstraaten. scheikun
Mevr. A. E. W.
Digcsiif Rennie Pastilles zijn zoodanig samengesteld,
dat zij het teveel aan maagzuur, hetwelk bijna
steeds de oorzaak is van spijsverteringsstoornissen,
neutraliseeren en absorbeeren. Hierna kan indigestie
eenvoudig niet meer optreden. Tevens bevatten
deze pastilles nog bestanddeelen, die U van over
matig gas in de maag bevrijden, alsmede fermenten,
die de spijsvertering krachtig bevorderen.
^Tj[ Digestif Rennie Pastilles zijn zeer prettig te
nemeD - Geen poeder, geen glas water,
terwijl iedere pastille apart is verpakt.
Digestif Rennic Pastilles zijn ver
krijgbaar bij alle apothekers en er
kende drogisten 40 cent per pakje
en per groot pak, omzetbelasting inbegrepen.
Imp. Rowntrec Handels Mij., Heerengr. 209, A'dam.
Van G. Ls. als verdacht van heling, ter
beschikking van den officier van justitie
gesteld.
PROF. DR. J. S. THEISSEN
OVERLEDEN.
Gisterochtend vroeg is te zijner huize te
Amsterdam op 62-jangen leeftijd overleden
prof. dr. J. S. Theissen, buitengewoon hoog
leeraar in de vaderlandsche geschiedenis
aan de gemeente-universiteit, en oud-bi
bliothecaris der universiteitsbibliotheek,
aldaar.
UIT NED. OOST-INDIË.
2463
(Ingez. Med.)
in-den ruimsten zin genomen
Dr. A. P. J. Hoogeveen. scheikundige bij
het staatsbedrijf der Artillerie-inrichtingen
aan de Hembrug. sprak over:
Chemische Strijdmiddelen.
Voor het aantoonen van de verschillende
besproken typen van oorlogsgassen wordt
gebruik gemaakt van de geur. die waarge
nomen moet worden door speciaal daar
voor gevoelige personen. Indien de eenvou
dige chemische hulpmiddelen, die den che
micus bij de luchtbeschermingsdienst ten
dienste staan, niet voldoende zijn, moet
een uitvoerig onderzoek worden ingesteld,
waarbij vnl. analytisch-chemisch gewerkt
moet worden, terwij) ook vaak verschillen
de psychische grootheden (smeltpunt, bre
kingsindex, enz.) bepaald moeten worden.
Ook van eventueel gebruikte nieuwe oor
logsgassen, zal een dergelijk onderzoek
noodig zijn. om een aanpassing aan de be
staande hulpmiddelen te verkrijgen. Voor
deze onderzoekingen is een eenvoudig che
misch laboratorium niet voldoende, maar
zal moeten worden beschikt over 'n weten-
schappelijk-technisch-chemisch centrum
met een ruime en algemeene outillage in
chemisch en physich-chemisch opzicht. Ook
een goed voorziene bibliotheek met spe
ciale tijdschriften en boeken benevens een
uitgebreide preparaten ver zameling is on
misbaar. terwij] de mogelijkheid tot het
nemen van physiologische proeven op die
ren moet bestaan.
De Nederlandsche legerleiding heeft niet
nagelaten alle maatregelen te nemen, om
in oorlogstijd een zoo uigebreid mogelijk
laboratorium direct te laten functionnee-
ren, terwijl zij reeds nu voor de bezetting
hiervan een vaste kern, bestaande uit of-
licieren-(scheikundigen) heeft aangewe
zen. Hierbij is rekening gehouden met de
functies, die zij in de burgermaatschappij
vervullen, terwijl hun militaire opleiding
geheel op de vervulling van hun oorlogs-
taak is gericht.
Bij de burgerluchtbescherming doen zich
dezelfde vraagstukken van chemische aard
maskeeringsnevels niet bestaat. Nevelvor
mers behoeven geen physiologische werking
te hebben, terwijl oorlogsgassen in nog
veel lagere concentraties werkzaam moeten
zijn.
Van primair belang is het „dekkend ver
mogen" van een nevel, dat afhangt van
vele factoren, als deeltjesgrootte, lichtab-
sorptievermogen, en ook van de stabiliteit
der nevel. Het dekkend vermogen is het
grootst als de diameter der deeltjes onge
veer gelijk is aan de golflengte van het
licht, terwijl dan door het ongeveer gelijk
zijn van valsnelheid en Brownsche bewe
ging ook de stabiliteit het grootst is. Zeer
hygroscopische stoffen zijn het meest ge
schikt om nevels met deze deeltjesgrootte
te vormen. Het totale oppervlak der deel
tjes blijkt niet bepalend te zijn voor de
hoeveelheid doorgelaten licht.
Spr. behandelt dan de meest gebruikte
stoffen, n.l. phosphor, dat bij verbranding
nevels van het oxyde geeft, die echter zoo
lang doorgaan water op te nemen, dat de
stabiliteit lager wordt: nevelzuur, een
mengsel van SO, en chloorsulfonzuur, dal
echter sterk op de ademhalingsorganen en
toestellen inwerkt. Tenslotte enkele me
taalchloriden, waarbij vooral het Berger
mengsel en het hexiet, die beide zink-
chloriden leveren van belang zijn.
Brandstichtende middelen zijn in het
oorlogsgebruik reeds zeer oud. Voor de be
scherming der burgerbevolking is slechts
't vraagstuk der vliegtuigbommen van be
lang. Spr. behandelt drie soorten van
brandvullingen, n.l. de vulling met organi
sche verbindingen, als benzine, benzol. e.d„
gemengd met zuurstofdragers (b.v. peroxy-
den en KCLOJ, die echter wel spoedig
door werkzamere middelen zullen worden
verdrongen. De tweede vulling bestaat uit
phosphor, als staafjes of in zwavelkoolstof
oplossing, die echter wegens de lage ver-
brandingstemperatuur alleen tegen zeer
licht brandbare objecten zijn te gebruiken.
Blussching met water is fout, gerstekaf
schijnt te helpen, of het eerst uit laten
branden der vulling en blusschen der se
cundaire brand. De derde vulling bestaat
uit thermiet, een mengsel van aluminium-
poeder en ijzeroxyde, dat echter een zeer
hooge ontstekingstemperatuur heeft. Ver
lenging van den verbrandtijd is vaak noo
dig om er de gewenschte uitwerking aan
te geven. De vele geruchten omtrent de
sterk vernietigende werking van het elec
tron. een lichte metaallegeering van alu
minium en magnesium, dat zoowel als om
hulsel van thermietbommen, als voor vul
stof gebruikt wordt, zijn sterk overdreven,
omdat voor een goede uitwerking te groote
hoeveelheden noodig zijn. Blussching zal
zich vrijwel steeds tot den secundairen
brand moeten bepalen.
Na het gebruiken van een eenvoudige
lunch in het laboratorium, werd het sym
posium vervolgd met een lezing van dr. J.
H. de Boer, scheikundige bij de N.V. PhU
lips' 'Eindhoven) over
Physisclie eigenschappen van
chemische strijdmiddelen.
Spr. wees allereerst op het feit dat vele
van de z.g. oorlogsgassen nauwelijks op den
naam gas aanspraak kunnen maken, om
dat ze bij gewone temperatuur niet of zeer
weinig vluchtig zijn. en dus als aerosolen
moeten worden gebruikt. Uit 't kookpunt
en de toxische werking volgt of de stof als
gas gebruikt kan worden, dan wel fijn ver
stoven moet worden. Van de physische
eigenschappen zijn het kookpunt en de
daarmee in verband staande eigenschap
pen dampdruk bij kamertemperatuur (die
direct met een eenvoudige formule uit het
kookpunt berekend kan worden), vluchtig
heid en persistentie het belangrijkst. Bo
vendoen is een eisch, dat het gas zwaar
der moet zijn dan de lucht.
Indien twee strijdgassen 45 graden in
kookpunt verschillen, is voor de verbinding
met het laagste kookpunt de dampdruk en
de vluchtigheid 10 maal hooger. de persis
tentie 10 maal kleiner dan voor de verbin
ding met het hoogste kookpunt. Een stof
met een kookpunt van 150 graden C. heeft
bij kamertemperatuur een damDdruk van
1 mm. en 'n vluchtigheid van 10000 mg/M3
Kapt. A. W. Claassen. directeur van de
Militaire Ga"ebno' te Utrecht, vervolgde
net een voordracht over
Tactisch gebruik van chemische
strijdmiddelen.
Voor het hoofddoel van den vijand, het
toebrengen van verliezen, zijn van de che
mische strijdmiddelen de vergiftige-, de
verstikkende-, of blaartrekkende strijdgas
sen aangewezen. Een verrassend optreden
en hooge concentraties geven daarbij suc
ces. Voor tijdelijke verzwakking van de ge
vechtskracht of neutraliseering, kunnen
alle soorten van strijdgassen worden ge
bruikt; de prikkelende strijdgassen zijn
daarvoor het meest economisch, omdat
reeds zeer geringe hoeveelheden effect sor-
teeren.
Direct bij den aanvang der vijandelijk
heden kunnen gasaanvallen worden ver
wacht, waardoor ook de burgerbevolking
gevaar loopt. Onvoldoende voorbereide
voorzorgsmaatregelen geven daarbij on-
noodig groote verliezen. Tenzij de vijand
een zgn. onbeperkten luchtoorlog wil ont
ketenen, zijn de gevaren voor de burgerbe
volking het grootst bij den aanvang van
den oorlog.
Vooral in het begin zal de verspreiding
door middel van vliegtuigen plaats vinden,
in een later stadium komen de andere ver
spreidingsmiddelen (b.v. artillerie) ook in
aanmerking.
Door beschermingsmaatregelen voor
de burgerbevolking voornamelijk collec
tieve beveiliging en door het kweeken
van een goede gastucht zijn de ernstige
gevolgen van een gasaanval aanmerkelijk
te verminderen.
Daarna kreeg leapt. P. J. de Broekert,
der Luchtvaartafdeeling Soesterberg het
woord om te spreken over:
Verspreiding van chemische strijd
middelen door vliegtuigen.
Spy. wijst er op, dat de luchtbescher
mingsdienst slechts de gevolgen van eem
lucjjtaanvpl kam verzachten, doch dat déze
WAARNEMEND BURGEMEESTER
BUITENZORG.
BUITENZORG, 19 Nov. (Aneta). Met de
waarneming van de betrekking van burge
meester van Buitenzorg is tijdelijk belast
mr. Ph. M. Hildebrand, adj .-inspecteur van
financiën.
De heer Hildebrand was reeds eerder wet
houder van de gemeente Batavia. Hij is een
van de vooraanstaande leden van de Indi
sche Katholieke Partij, tevens lid van den
Volksraad.
SALARIS GRENS VOOR
KLASSE-INSTELLING OP MAILBOOTEN.
BATAVIA, 19 Nov, (Aneta). Naar ver
luidt, is de salarisgrens voor reizen van
gouvernements-passagiers per mailboot in
de tweede klasse, van 1 December verlaagd
van f. 330.tot f. 275.teneinde tegemoet
te komen aan het euvel van overbezetting
in de derde klasse.
DUURTETOESLAG VOOR AMBTENAREN.
SEMARANG, 19 Nov. (Aneta). Het college
van B. en W. diende bij den raad een voor
stel ln tot het verstrekken van een duurte-
toeslag aan gemeente-ambtenaren, in con
cordantie met een eventueele regeling der
zaken voor landsdienaren.
BUITENLAND.
BRITSCH POSTVLIEGTUIG
VERONGELUKT.
Twee dooden.
LONDEN, 19 Nov. (Reuter). De „British
Airways" deelt officieel mede, dat heden
ochtend 3.58 uur nabij Crawley het post
vliegtuig, dat de mail van Scandinavië en
Duitschland naar Engeland bracht, is ver
ongelukt.
De beide piloten, Hattersly en Breden-
kamp zijn om het leven gekomen.
De mail is niet beschadigd en werd per
trein naar Londen gebracht. Het toestel
vervoerde geen passagiers. De radio-tele
grafist en de mecanicien werden slechts
licht gewond. De oorzaak van het ongeval
is niet bekend.
Naar wij nader vernemen is het veron-
;elukt« nachtpostvliegtuig van de British
Airways een oude F. 12 van de K.L.M.
de „Duif" of de „Havik" welke toestellen
eenige weken geleden door de Engelsche
maatschappij zijn gekocht.
ZACHT VAN SMAAK - PRUS 70 ct
8926
(Ingez Med.)
dienst niet bij machte is den aanval te
beletten. De burgerbevolking loopt gevaar,
dat zij getroffen wordt, door aanvallen op
militaire objecten (b.v, stations, bruggen,
fabrieken), die in de nabijheid of ln de
steden liggen; afgezien van de mogelijk
heid, dat de vijand de vreedzame bevol
king wil terroriseeren.
Volgens spr. zal bij aanvallen tegen de
burgerbevolking weinig gebruik gemaakt
worden van oorlogsgassen, omdat hiervan
te groote hoeveelheden noodig zijn (b.v. 24
ton bommen met mosterdgas voor 1 K.M.2)
Gassproeien zal van geringe beteekenis
zijn; wel kunnen prikkelende of giftige
nevels gebruikt worden tegen de burger
bevolking. Spr. behandelt nog het gebruik
van brandbommen en de methodiek van
het werpen van bommen bij dag en bij
nacht.
Aan een goede verduistering bij nacht
moet groote beteekenis worden toegekend
in verbaaid met de grootere moeilijkheden
voor den vijand.
(De vergadering duurt voort).
