77ste Jaargang
DONDERDAG 12 NOVEMBER 1936
No. 23508
Geref. Zendingsbond jubileert
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
j mm
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEPÏ
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
STADSNIEUWS
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D carper regel voor aavertentles uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
Jager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
"Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
ton 30. - incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
Franco per post f. 2:35
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
per 3 maanden -f portokosten,
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>
GOUDEN HUWELIJKSFEEST.
Onze stad herbergt momenteel nog een
tweede gouden bruidspaar (zie ook in het
3de Blad), nl. het echtpaar G. Nievaart
Lardee, wonende Willemstraat nr. 3, dat
Dinsdag 17 dezer zijn 50-jarige echtvereeni-
ging hoopt te herdenken.
De thans 70-jarige bruidegom was gedu
rende 46 jaar werkzaam in de dekenfabriek
der firma Scheltema, waarvan de laatste 40
jaar als meesterknecht van de spinnerij.
Ongeveer 4 jaar geleden heeft hij wegens
gezondheidsredenen dien werkkring moeten
opgeven. Hun huwelijk werd gezegend met
de geboorte van 9 kinderen, die allen nog in
leven zijn en zich in samenwerking met de
18 kleinkinderen beijverd hebben om deze
dagen voor het krasse echtpaar te maken
tot recht feestelijke, waaraan de herinne
ring. naar wij hopen, hun nog vele jaren
moge bijblijven.
S.S. R.
Het bestuur der Societas Studiosorum
Reformatorum, afdeeling Leiden is voor het
jaar 19361937 als volgt samengesteld:
B. Rijder, praeses; M. Teekens, ab-actis;
D, Metzelaar, fiscus; E. Kuitert, Assessor I;
lltj. W, M. de Rooy, Assessor II.
WINKELWEEK HAARLEMMERSTRAAT.
De politic neemt bussen in beslag.
On grond van vermoedeliike overtreding
ran de Loterij-wet heeft de oolitie heden-
rgen de zes bussen, welke op verschil-
ende plaatsen van de Haarlemmerstraat
waren ongesteld en waarin de deelnemers
aan den raadselwedstrijd hun biljetten
ionden denoneeren. in beslag genomen.
De Winkelweekcommissie heeft onmiddel-
liii Dogingen in het werk gesteld om dezen
maatregel ongedaan te krijgen en koestert
eoede verwachtingen, dat het overleg met
de betrokken instanties ertoe zal leiden, dat
de raadselwedstrijd al dan niet in eenigs-
zins vewiizigden vorm, kan worden door
gezet.
Het uiteindelijk resultaat honen wii in
ons Blad van morgen te kunnen mede-
deelen.
Zoowel gistermiddag th'dens den rond
gang van het Politie-muziekgezelschao als
gisteravond gedurende de muzikale wande
ling van .Werkmans Wilskracht" heerschte
er od de Haarlemmerstraat een gezellige
drukte. Laatstgenoemd korps had de atten
tie een serenade te brengen aan den heer
Holet. die dezer dagen ziin 40-jarig zaken-
jubileum vierde, waarop de jubilaris rea
geerde door den muzikanten een glas wijn
aan te bieden.
Jammer, dat de neerstroomende regen
een vroeetüdig einde maakte aan de be
drijvigheid.
HET ORANJE-KRUIS.
Van den cursus E.H.B.O., gegeven in het
Jeidsche Volkshuis onder leiding van Mej.
O. J. Verbrugge, arts hier ter stede, slaag
den voor het diploma van „Het Oranje-
kruis", de dames: N. van Slype, B. v. Donk-
Tmgo, C. Righart van Gelder-Kooien, D.
Derksen, G. v. d. Horst. B. Jansen, J. M.
Hilarius, H. Kern, W. P. van Heusden-Raad-
sen en de heeren: J. C. Nieboer, B. van
Hemmel en A. J. J. Harteveld.
DE MIDDENSTAND IN VERBAND MET
DE MONETAIRE POLITIEK
DER REGEERING.
Interessante uiteenzetting door
Mr. Dr. H. D. M. Knol.
Op uitnoodiging van de Ver. van den
Christelijken Handeldrijvenden en Indu-
strieelen Middenstand in Nederland, afd.
Leiden, heeft gisteravond in een der boven
zalen van café-restaurant „In den Ver
gulden Turk" onze stadgenoot, mr. dr. H.
D. M. Knol een interessante uiteenzetting
gegeven van het standpunt van den mid
denstand in verband met de monetaire
politiek der regeering.
De vrij goed bezochte vergadering werd
geopend met gebed door den voorzitter, den
heer C. Schout, die vervolgens in het bij
zonder mr. Knol verwelkomde en deze kor-
telijks inleidde.
De heer Schout wees er daarbij op, dat
de regeeringsmaatregelen na den val van
den gulden vooral tegen den middenstand
gericht waren en in dezen kring dan ook
geen onverdeeld gunstig onthaal vonden.
Mr. dr. Knol. daarna het woord verkrij
gend, wees allereerst op de uitgebreidheid
van het onderwerp, dat een sterke beper
king oplegt. Spr. behandelde vervolgens de
functie van geld. dat een der grootste voor
deden van het economisch leven mag hee-
ten, doch tevens een der grootste proble
men. Geld is in wezen een soort derde
koopwaar. Na een oogenblik te hebben
stilgestaan bij de nominale en reëele waar
de van het geld, bepaalde spr. zich uitvoe
riger bij de koopkracht van het geld, welke
ten deele wordt aangegeven door de index
cijfers.
Het is een verkeerd begrip, aldus spr., om
te veronderstellen, dat welvaart te ver
krijgen zou zijn door verlaging van de
geldwaarde.
Spr. is voorstander van waardevast geld.
Het gevaar van deflatie is, dat zij een wan
verhouding doet ontstaan tusschen de con
stante en de variabele kosten van een be
drijf. Onder de eerste verstaat spr. in mid-
denstandsverband o.a. de huren, verlich
ting, salarissen e.d.; tot de tweede soort
kosten rekent spr. het winstpercentage.
Terloops besprak spr. ook den psycholo-
gischen factor van prijsstijging, welke voor
de middenstanders een grooteren verkoop
tengevolge heeft.
Inflatie is waardedaling van het geld als
gevolg van een fout in het geldwezen zelf.
Over de wenschelijkheid daarvan loopen
de meeningen uiteen; zooals gezegd be
hoort spr. tot de tegenstanders. De indu-
strieelen daarentegen zijn bijna zonder uit
zondering voorstanders.
Plotselinge inflatie heeft een verschui
ving van het inkomen tengevolge, terwijl
de eerste inflatie steeds de neiging tot ver
dere inflatie oproept. Zie naar Frankrijk
en België. Waar blijft op die wijze de
standvastigheid van de geldwaarde?
Komende tot de behandeling der defla
tie d.i. waardestijging als gevolg van fou
ten in het geldwezen, herinnerde spr. aan
de maatregelen der regeering voor 26 Sep
tember jj. Terecht, volgens spr., is onze
regeering niet overgegaan tot devaluatie,
d.w.z. een verlaging van de goudwaarde
met een bepaald percentage, doch heeft zij
eenvoudig den gouden standaard losgela
ten, waardoor de gulden als het ware
kwam te „zweven".
Een van sprekers grootste bezwaren te
gen devaluatie is het ontbreken van vaste
wisselkoersen.
Teneinde groote schommelingen te voor
komen, werd het egalisatiefonds van f. 300
milliosn in het leven geroepen.
Overgaande tot de bespreking van de
regeeringsmaatregelen tegen prijsopdrij
ving, zeide spr. in het algemeen tegen
stander te zijn van dergelijke maatregelen,
behoudens in de allereerste dagen. In de
eerste plaats, omdat er sedert jaren in Ne
derland behoefte bestond aan prijsverhoo-
ging. Een onbillijkheid is voorts, dat het
èene artikel wel in prijs mag worden ver
hoogd en het andere niet. Als voorbeeld
noemde spr. den prijs van de tarwe en
dien van het brood. De bakkers zijn door
deze maatregelen inderdaad in sterke mate
gedupeerd.
Bij de beantwoording van de vraag of
in een bepaald geval van onredelijke prijs
opdrijving sprake is, dient men met ver
schillende factoren rekening te houden.
Allereerst moet worden nagegaan of de
oude prijs een redelijke winstmarge In
hield, terwijl ook de voorraad 'n rol speelt.
Immers de prijs wordt niet bepaald door
de productiekosten, doch door de repro-
ductiekosten.
Hoewel spr. de groote moeilijkheden er
kent. is hij toch van oordeel, dat de ge
troffen regeeringsmaatregelen niet geheel
en al logisch zijn. De steun aan den land
bouw bijvoorbeeld was een gevolg van de
consequente deflatiepolitiek der regeering;
nu de overheid deze politiek heeft losgela
ten, dient ook deze steunregeling zoo spoe-
i dig mogelijk te verdwijnen.
Resumeerende kwam spr. tot de volgende
conclusies: de vaste waarde van het geld
is een zeer moeilijk probleem, waarbij ge
streefd moet worden naar het voorkomen
van groote schommelingen.
De wet van vraag en aanbod moet zoo
veel mogelijk worden vrijgelaten.
Prijsverhooglng in het algemeen is niet
te voorkomen zonder met de economische
wetten in conflict te komen.
Prijsverhooging op zichzelf is niet ver
werpelijk, doch afhankelijk van verschil
lende factoren, welke in ieder geval af
zonderlijk dienen te worden bestudeerd.
Na een korte pauze werd den inleider
een groot aantal vragen gesteld, waarbij
mr. Knol gelegenheid vond op verschillen
de onderwerpen dieper in te gaan.
Na een woord van dank van den voor
zitter aan den heer Knol voor diens leer
zaam betoog, ging de heer Van Kamp voor
in dankgebed. De vergadering werd o.a.
bijgewoond door den secretaris der Kamer
van Koophandel, dr. P. G. Knibbe.
HET JUBILEUM VAN DEN
GEREF. ZENDINGSBOND.
der Hulpvereeniging Leiden, welke thans 25 jaar bestaat. - Zittend van
tiiw naar rechts: de heeren W. Keereweer, secretaris; J. J. van Biemen, voor-
G. J. v d. Berg, penningmeester, die met de Vereeniging jubileert, en J.
Bink. Staande: de heeren W. Sierat, J. W. Kret en P. Kooreman.
Feestelijke jaarvergadering in „Prediker".
De vijf-en-twintigste jaarvergadering
van de Hulpvereeniging Leiden van den
Geref. Zendingsbond. welke gistermiddag
in het gebomv „Prediker" werd gehouden,
tiroesr in verband met het zilveren jubileum
een feestelijk karakter. Zeer vele leden en
-mnoodigden woonden deze samenkomst
bij- welke onder leiding stond van den
vice-voorzitter, den heer J. IV. Kret, en
o.m. werd bijgewoond door ds. J. C. Hart-
wigsen en den heer van der Baan, die zit
ting heeft in de zendingscommissie van-
,vege de Ned. Herv. Kerk. De vice-voorzit-
ter las bij opening Jes. 11 vrs 112. waar
na hij mededeelde, dat in verband met den
'noogèn leeftijd van den voorzitter, den
heer J. J- van Biemen, deze samenkomst
onder zijn leiding zou staan. Hartelijk
heette spr. hierna allen welkom, in het
bijzonder zendeling D. J. van Dijk, niet
icriof hier te lande en de afgevaardigden
van enkele zusterverenigingen.
De secretaris, de heer \V. Keereweer.
deed vervolgens mededeeling van enkele
ingekomen felicitatie-brieven, waarna hij
het jaarversla- uitbracht, dat verschillen
de gebeurtenissen uit de vijf-en-twintig
jarige bestaansperodr memoreerde.
In het begin van dit jaarverslag, wees
de heer Keereweer er op, dat, willen wij
waarlijk herdenken dit niet schuilt in 't
beleggen van een feestavond met attrac
ties en tractaties, veeleer zal dit zulk een
verkeeren met het verleden zijn, dat er
nieuwe bezieling voor het heden uit voort
vloeit Zullen wij dan ook oprecht herden
ken, dan past ons een nederige geest, een
bezwaard hart en een drang tot een krach
tig willen arbeiden in het werk der zen
ding. Nadat spr. de aandacht gevestigd
had op de voorbereidende besprekingen in
October 1911. welke toentertijd gehouden
werden in het schoolgebouw aan de Pie-
teiskerkgracht. memoreerde hij de oprich
ting van de Zendingsvereeniging in Nov.
1911- Het eerste bestuur werd gevormd
door de heeren Montenberg. T. Spruiten-
burg. J. Schippers cn G J v. d. Berg. Het
was vooral in dezen tijd ook. dat de ver
eeniging krachtigen steun ondervond van
ds. W. J. Roscam Abbing en wijlen ds. G.
H Beekenkamp. Achtereenvolgens werd
herinnerd aan de propaganda-middelen der
vereeniging. do zendingsbijeenkomsten. het
zendings-busjes-systeem, het maandblad.
„Alle den Volcke" en de zendingskrans
„Midden-Celebes"- Aan het eind van zijn
verslag huldigde de heer Keereweer, den
penningmeester, den heer G. J. v. d. Berg,
die één der oprichters was en dus tege
lijkertijd jubileert en hij dankte voorts zijn
.r.edebestuurderen voor al hun trouw en
toewijding steeds aan do vereeniging ge
geven. Ons werk, aldus spr.. was gebrekkig
maar God doe verzoening over dit werk,
Soli Deo Gloria!
Uit het financieel verslag van den pen
ningmeester, den heer G. J. v. d. Berg, ver
namen wij, dat dit jaar ruim f.974— aan
den zendingsdirector kon worden afgedra
gen. Over do geheele vijf-en-twintig jaar
werd in totaal door de vereeniging f. 29.150
overgemaakt, w.o. ruim f. 3.763.van de
zendingskrans „Midden-Celebes", welke
thans veertien jaar bestaat.
Een dameskoortje o. 1. v. den heer Kret
zong vervolgens enkele toepasselijke lie
deren, waarna, nadat pauze was gehouden
zendeling D. J van Dijk enkele mededee-
lingen deed over het zendingswerk in Mid
den-Celebes.
Do heer var Dijk. die negen iaar geleden
naar het zendingsveld vertrok, uitgezonden
door den Zendingsbond, wees ln zijn toe
spraak allereerst op de kracht van het ge
bed om dan te verklaren, dat vele toradja's
KUNSTKRING VOOR ALLEN.
7/*¥,
Het Calvet-kwartet.
f
Het is gisteravond voor een n.unst.tsrin5»-
concert laat geworden en wat ons betreft,
had 't met onovertroffen meesterschap
spelende Calvet-ensemble 't César Franck-
kwartet in D dur kunnen laten vervallen.
Want na het logisch opgebouwde en sterk
geconcentreerd geschreven kwartet op 59.
no. 3 (het z.g. Heldenkwartet) van Beet
hoven. was slechts een inzinking mogeliik.
met wélk een bekwaamheid ook na de pauze
gespeeld werd.
De aandacht, waarmede men naar Mo
zart's zonnig A dur en Beethqven's straf
gespannen monumentaliteit luisterde,
vergde eigenlijk te veel concentratie, dan
dat men frlsch genoeg kon bliiven om de
totaal anders geaarde sfeer van Franck
nog ten volle in zich op te nemen, afgezien
van het zeker minder hooge niveau, waaror.
diens opus. ondanks verrassend schoone
vondsten, zich beweegt. Doch de niet te
ontkennen uitgesponnenheid van het
Franckkwartet dat in tegenstelling tot
Beethoven, niet steeds kwartettistisch. doch
veel meer orkestraal gedacht is. daarbij de
meerdere herhalingen, waardoor hij niet
tot een slot schijnt te kunnen komen, ver
moeien op den duur. zoodat 't einde van
dezen avond voor den toehoorder géén
hoogtepunt beteekent. Hetgeen ongetwij
feld wél het geval geweest zou ziin. als met
Beethoven, bij wien van 't begin tot 't eind
iedere noot verantwoord is besloten was.
Het werd dus voor ons gevoel te lang. Dit
is eigenlijk de eenige critiek die wii ons
veroorloven mogen.
Men weet. hoe hoog wii Calvet en de
zijnen aanslaan: hun spel was ook ditmaal
veelszins subliem. Men kende reeds bij
voorbaat de uitnemende reputatie dezer
vier instrumentalisten, die musiceeren in
den edelsten vorm. Speciaal willen wii dit
maal den cellist Paul Mas als uitblinker
noemen Niet slechts rhythmisch biedt hij
den meest idealen steun, doch ziin oneindig
differentiatievermogen is van dien aard.
dat ziin prachtige cello een gansch orkest
schijnt te vormen, op welks klanken de
andere instrumenten gedragen worden.
De beschouwende geest van Paul Mas
tempert de agressieve. onzedu:di?-temoera-
mentvolle van den eersten violist Joseph
Calvet. wiens heldere soms iets te
scherpe toon toch weer een groote har
monie vormt met de rustige en bezonken
uitingen van den tweeden violist Daniel
Guilevitch en den altist Léon Pascal.
Groot kon dus weer onze bewondering
ziin voor dit zeldzaam begaafde viertal,
waarvan wii de evenknie als .kwartet"
men weet het uit onze beschouwingen van
vorige malen nauweliiks zouden weten
aan te wiizen.
Het gehoor heeft hun prestaties wederom
hoogelük gewaardeerd en de voortreffelijke
Pariizenaars met een enthousiast hand
geklap dank gebracht.
Na Beethoven's derde Rasoumowski-
kwartet. waarvan de met den diensten
ernst vervulde dubbelfugatische finale de
imponeerende climax vormt, was de erken
telijkheid voor dit zuiver-stylistisch en voor
naam smaakvolle musiceeren wel buiten
gewoon groot.
BINNENLAND.
Dc begrooting van Binnenlandsche Zaken;
memorie van antwoord aan de Tweede
Kamer (3e Blad).
Ons Parlementair Overzicht (3e Blad).
Geen verlaging van monopolierechten op
granen (Land- en Tuinbouw, 3e Blad).
Merkwaardig verschijnsel aan den sterren
hemel te verwachten in den nacht van
Vrijdag op Zaterdag (3e Blad).
BUITENLAND.
Onveranderde toestand bij Madrid (3e BI
De conferentie te Weenen. Oostenrijk en
Hongarije erkennen het Italiaansche
imperium (Buitenland, le Blad),
Beck's bezoek aan Londen (Buitenland, le
Blad).
ZIE VOORTS
EERSTE BLAD.
LAATSTE BERICHTEN
toen hierop door het dameskoor zendeling
en mevr. Van Dijk de zegenbede „De Heere
zeeg'ne en behoede U" werd toegezongen.
Staande werd deze bede door de aanwezi
gen aangehoord.
Hierna was er nog gelegenheid voor af
gevaardigden om gelukwenschen aan te
bieden, waarvan o.a. ds. J. C. Hartwigsen
gebruik maakte, die wees op den zegen,
dien God aan deze vereeniging heeft wil
len schenken.
Voorts werden nog gelukwenschen aan
geboden door de heeren A. van der Baan,
namens de commissie voor Kerkelijke Zorg
voor de zending en de Ver. tot bevordering
der zendingszaak, en F. G. S. Poeliejoe na
mens de afd. Leiden van den Geref. Bond.
De bijeenkomst werd gesloten met dank
gebed,uitgesproken door den vice-voorzitter
den heer Kret.
TENTOONSTELLING VAN KINDER-
TEEKENINGEN.
Inleidende voordracht door den heer
Voskuyl.
In het Leidsche Volkshuis aan den
Apothekersdijk is gisteravond een tentoon
stelling geopend van kinderteekenmgen.
De tentoonstelling, waarop teekeningen
zijn bijeengebracht, zoowel van leerlingen
der lagere als van die der middelbare
scholen, werd geopend door den heer H.
Voskuyl teekenleeraar in Den Haag. De
heer Voskuyl ving zijn betoog aan met aan
de hand van enkele teekeningetjes te laten
zien hoe kinderen van zes jaar een een
voudig onderwerp, dat zij eiken dag zien
in beeld brengen.
Volgens de oude methode van het tee-
kenonderwijs. welke helaas op de meeste
scholen neg wordt gebruikt, zouden de kin
deren voor zoo'n teekening een afkeurende
opmerking krijgen, terwijl de onderwijzer
de noodige „verbeteringen" zou aanbren
gen. Volgens spr. is deze methode geheel
en al verkeerd. Willen wij den kinderen
iets van de teekenkunst bijbrengen, dan
moeten we ze eerst goed voor oogen stel
len wat ze gaan teekenen: we moeten ze
als het ware de dagelijksche dingen leeren
zien.
De werkwijze van spr. is de volgende:
eerst laat hij de kinderen een bepaald on-
door de prediking van het Woord tot b:
keering kwamen. JM
Bij alle belangstelling voor de zending Verwerp teekenen; zijn ze hiermee onge-
mist spr. vaak de ware geestdrift t o. v- v€cr een kwartier bezig, dan worden de
ct zendingswerk. Men doet wel wat aan teekeningen ingenomen. Spr. behandelt
nAAnl^ UIGt rtrtlr n nvt flO vv\ 11 - i .1 c
de zending, zooals bijv. ook aan de mu
ziek en aan de sport, maar dit is niet vol
doende. Wij zullen zending moeten be
vervolgens het opgegeven onderwerp, dat
hij van alle kanten toelicht aan de hand
van een groot aantal schetsen. Vervolgens
drijven met geheel ons hart en met heilig worden de opgehaalde teekeningen door
enthousiasme, indachtig aan de groote middel van een projectielantaam aan alle
roeping, welke de kerk des Heeren heeft leerlingen getoond en de fouten besproken.
:e vervullen. Er moet, aldus spr.. heden ten Daarna gaan de kinderen teekenen. Nooit
dage voor de financiën der zending veel te raakt spr. een teekening aan. Hij wijst de
veel gebedeld worden en dit is de zending kinderen op hun fouten, doch wanneer zij
onwaardig.
Vrijwillig, niet gedwongen, maar gedron
gen zullen wij onze gaven geven.
Spr. gaf daarna een interessante reisbe
schrijving van een tocht door de binnen
landen rond Rante Pao met de daaraan
die niet inzien doet hij, voorloopig althans
geen moeite om die fouten te verbeteren
Zijn de teekeningen gereed, dan worden zij
vergeleken met de eerste teekeningen en
wederom besproken.
Van de gelegenheid, d'? *p". gaf tot het
verbonden moeilijkheden, waarbij hij gele- stellen van vragen, werd een druk gebruik
genheid had te wijzen op de heidensche gemaakt.
gebruiken en gewoonten der bevolking.
Duidelijk stelde spr. in het licht de actie
tegen het evangelie en de bezwaren tegen
het christendom om tenslotte er op te wij
zen, dat na veel strijd en moeite er toch een
gemeente ontstaan is, waar Gods genade
zichtbaar was. Zwaar is de striid en de
taak op het sendingsveld, maar C-f, geeft
rijkelijk Zijn zegen en dit zal ons doen
volharden ln den dienst en de uitbreiding
van Gods Koninkrijk.
Een indrukwekkend moment was het,
De tentoonstelling, welke een alleraardig
ste kijk geeft op de merkwaardige beschou
wingswijze van jeugdige kinderen, is ook
heden- en morgenavond nog geopend.
Mevr. Hoppezak, Rapeburg. kappers
zaak, is gemachtigd het wapen van het
Leidsch Studenten Corps te voeren.
