Zilveren jubileum der
Chr. Zangver. „Hallelujah"
77ste Jaargang
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1936
No. 23467
[Veel belangstelling voor de receptie
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchêque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week t. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
KON. NED, MIJ. VOOR TUINBOUW EN
PLANTKUNDE.
Gisteravond herdacht de Chr. Gem.
Zangvereeniging ..Hallelujah", die in onze
stad zulk een goede reputatie geniet, haar
zilveren jubileum In het gebouw „Natha-
naël". Onder de vele bezoekers van de
receptie, waarop een feestelijk samenzijn
In hitiemen kring volgde, melkten wij op
den eere-voorzltter d.s Groot Enzerink, het
eerelid den heer v. d. Reyden, alsmede tal
rijke afgevaardigden van bevriende ver-
eenlgingen.
De heer v. Bemiflël, voorzitter van de
feestcommissie bracht allereerst in de
fraai versierde zaal namens die commissie
zijn gelukwenschen van de leden van het
koor over en prees waardeerend het werk
van den voorzitter den heer C. B. van der
Zeeuw, die steeds gedaan heeft voor de
vereenigmg wat hij kon en moest doen.
Spr. eindigde met den voorzitter een mooien
bloemenmand te overhandigen.
De heer I. Zitman voerde het woord
namens de reciteerclub U.V.K. en bracht
zijn hartelijke gelukwenschen over. Moge
het met de vereeniging steeds excelsior
gaan en moge zij groeien en bloeien tot in
lengte van jaren aldus spr., onder aanbie
ding van een fraaien bloemenmand.
De heer L. Zitman bracht zijn geluk
wenschen over namens de Zondagsschool.
Tegenspoeden zijn voor de vereeniging
niet uitgebleven, aldus spr. Moge alles
echter ten goede medewerken, zoo zeide de
heer Zitman, waarna hij Gezang 17 ten
voorbeeld stelde en een enveloppe met
inhoud aan den voorzitter overhandigde.
De heer Gijsman bood hierop bloemen
aan namens de reisvereeniging „Onze Uit
gaansdag".
Als voorzitter van den ring Leiden en
Omstreken van Chr. Zangvereenigingen
bracht de heer Goedhart zijn gelukwen
schen over bij deze mijlpaal. Hij memo
reerde. dat 't wel een unicum is, wanneer
een zangvereeniging 25 jaar bestaat. Men
mag Gode dankbaar zijn, dat Hij „Halle
lujah" heeft willen sparen en tot rijken
zegen stelde. Spr. hoopte, dat God dien
zegen nog een onbeperkt aantal jaren zal
schenken. Voor dc vereenigingen aange
sloten bij den ring is „Hallelujah" een
voorbeeld; aan haar werk kan men zich
spiegelen. Spr. prees ook den volijverigen
voorzitter, den heer v. d. Zeeuw, die zijn
groote krachten in dienst van „Halle
lujah" stelde, alsmede de eminente direc
trice, mej. Tilly Leening. Onder hun lei
ding moge Hallelujah" groeien en nog
vele .Hallelujah's" opzenden ter eere van
God en tot stichting der leden en toehoor
ders. Ook de heer Goedhart bood een
prachtigen bloemenmand aan.
Vervolgens werden namens de Kinder-
kerk-commissic bloemen en namens het
dubbelmannenkwartet een gedenkpenning
overhandigd, waarop de alg. adjunct van
het ziekenfonds, de heer Kuivenhoven Sr.
zijn felicitaties overbracht namens deze
oudere zuster van den Chr. Nat. Werkmans
bond.
Ook in moeilijke perioden is de vereeni
ging gezegend; God heeft u bii elkander
gehouden aldus spr. Wil 't „Looft den Heer"
steeds naar voren brengen: alleen dan kan
een vereeniging moreel groeien, want God
komt de eer toe. voor alles wat wij in het
leven ontvangen. Ook namens het Bouw-
fond= feliciteerde sDr den voorzitter met
dit zilveren jubileum, onder overhandiging
van een gave in enveloppe De heer Dekker
bood bloemen aan namens de Kinderkerk
en het Z ekenfonds, de heer Goedhart deed
zulks namens .Excelsior" uit Leiderdorp,
de heer Koene namens ..Halleluiah"
iMorsch. Oegstgeest). het eerelid de heer v.
d. Reyden overhandigde bloemen namens
den Werkmansbond en persoonlijk.
Mei Cebel bood bloemen aan namens de
naaikrans „Zusterliefde" waarop de heer
Kuivenhoven Ir., voorzitter van den Chr.
Nat. Werkmansbond er od wees. dat het
geenszins een luxe is, wanneer men zingt,
want de zang moet men zien als een gave
Gods. Naam en doel dient men steeds voor
oogen te houden. Wii bidden u Gods besten
zegen toe. aldus eindigde sor.. onder aan
bieding van een couvert met inhoud.
Telegrafische gelukwenschen waren bin
nengekomen van „De Lofstem" uit Sassen-
heim. „Zang zij onze leus" uit Voorschoten,
schriftelijke gelukwenschen van „de Lof-
stem" uit Voorschoten, van de ver. „Bid en
Werk" en van .Zingt den Heer" uit Zoeter-
woudc.
De talrijke bloemstukken, die aangebo
den werden vormden sooedie een
waren lusthof voor de bestuurstafel.
De voorzitter, de heer v. d. Zeeuw sorak
een hartelük dankwoord voor het gespro
kene en de cadeaux. De belangstelling voor
dit jubileum had zijn verwachtingen over
troffen. Hii wlidde een dronk aan het wel
zijn van ..Halleluiah" en rekende het tot
een eer. dat de vereenigmg een onderdeel
is van de Chr Nat. Werkmansbond, tot
welks bloei men zal blijven medewerken.
Na een korte Dauze volgde een feestelijk
samenzijn, waarbij nog een kort woord ge-
sbroken is door den heer van Bemmel door
ds. Groot Enzerink. die opmerkte, dat hoe
wel hii eigenlijk naar Leeuwarden moest,
hii toch dit samenzijn niet had willen mis
sen en dus eekomen was. om dit feest
mede te vieren.
De voorzitter de heer v. d. Zeeuw heeft er
nog od gewezen, hoezeer het bestuur ver
heugd was over de groote belangstelling:
een bewijs, dat de vereeniging nog steeds
een middelpunt van de Leldsche zangers
wereld uitmaakt.
De feestavond is voorts aangevuld met
liedjes van den heer Spaanderman, mei.
Leening en den heer Stenz. welke laatsten
o.a. het door den heer Stenz gecomponeerde
Verlovingslied" zongen ter gelegenheid van
het engagement van Prinses Juliana. Dit
lied is ook door het Haagsche Volkszang
koor gezongen tfidens het eere-defilé voor
het Kon. Paleis.
De dames Limburg en Zwaan, alsmede
de heer G. Zitman ontvingen ieder een
cadeau, in verband met hun 25-iarig lid
maatschap der vereeniging.
Het hoogst geanimeerde samenzijn, dat
getuigde van den voortreffeliiken geest die
tusschen de leden heerscht. werd besloten
met het zingen van den Avondzang.
Hallelujah" mag met groote dankbaar
heid oo dit zilveren jubileum terugzien!
Eerste winterbijeenkomst der afd. Leiden.
De afd. Leiden en Amsterdam van boven
genoemde Maatschappij hield gisteravond
in Café-Restaurant. „In den Vergulden
Turk" haar eerste winterbijeenkomst.
Te ruim acht uur opende de voorzitter
de heer J. G. Ballego, deze bijeenkomst met
een hartelijk woord van welkom. Spreker
memoreerde de verschillende in den afge-
loopen zomer gehouden excursie's, sprak
den wensch uit. dat de winterbijeenkom-
sten mogen leiden tot verderen bloei van
de afdeeling en tot nuttige resultaten der
verschillende besprekingen.
Hierna had voorlezing der notulen plaats,
welke ongewijzigd werden aangenomen.
Bij de ingekomen stukken waren vele
aanbevelingen voor leden van het Hoofd
bestuur en het jaarverslag van de Maat
schappij.
Voorts werd door den voorzitter mede
gedeeld, dat j.l. Dinsdagavond de eindles
van het eerste gedeelte van den speciaal-
cursus in Bloemschikken en Binden had
plaats gevonden en dat onder de energieke
leiding van den heer H. Buurman, met
volle tevredenheid van de Commissie van
Toezicht was gewerkt.
De heer A. J. Taffijn werd van harte
gelukgewenscht met zijn Koninklijke on
derscheiding.
Als voorzitter van het Hoofdbestuur werd
bij acclamatie jhr. G. F. van Tets van
Goèdschalxoord, wederom candidaat ge
steld. terwijl voorts dc heeren H. de Boer
te Zeist-, Dr. M. J. Sirks te Wageningen en
G. J. van Noordt te Boskoop als leden wer
den gecandideerd.
Als juryleden voor de ingezonden wed
strijdplanten van Pelargonium zonale var.
Black Vesuvius werden benoemd de heeren
E. H. J. Cunaeus, Joh. Jonker en P.J. Ouds
hoorn. die na de pauze bij monde van den
heer Jonker, voorstelden om de eerste prijs
toe te kennen aan W. Zwart, de tweede
aan A. Lagendijk en de derde aan J. van
den Berg, waarmede het bestuur zoowel als
de vergadering accoord konden gaan.
Hierop deelde de heer H. Veendorp het
een en ander mede over zijn Italiaansche
reisindrukken op tuinbouwgebied. Hierbij
legde spreker vooral nadruk op hetgeen hij
op kweekerijen en buitenplaatsen had
waargenomen. Naar aanleiding daarvan
noemde hij eenige gewassen o.a. de Leono-
tis Leonurus, die zijns inziens door den
bloemist met voordeel hier voor den handel
te kweeken zou zijn.
Vooral van de zeer goed onderhouden
pauselijke bezitting Castelgandolfo gaf
spreker een beschrijving, welke door het
vertoonen van door hem zelf genomen
foto's nog werd verduidelijkt.
Nadat door de verschillende inzenders
der Pelargoniums nog een en ander was
medegedeeld omtrent, hun kweekwijze,
werd na de rondvraag, deze vrij goed be
zochte vergadering gesloten.
DE INSTALLATIE VAN Mr. KOMIJN ALS
BURGEMEESTER VAN WINSCHOTEN.
Op 7 October.
Men meldt ons uit Winschoten:
De installatie van mr. A. J. Romijn als
burgemeester van Winschoten zal, naar ons
van officieele zijde wordt medegedeeld,
plaats vinden op Woensdag 7 October, des
namiddags 6 uur.
Het Algemeen Winschoter Feestcomité
heeft alle vereenigingen in een heden te
houden vergadering bijeengeroepen om te
beraadslagen omtrent de wijze, waarop de
nieuwe burgemeester feestelijk zal worden
gehuldigd.
NLDERLANDSCH-ZUIDAFRIKAANSCHE
HANDELSBELANGEN.
Naar de Kamer van Koophandel en Fa-
I brieken voor Rijnland mededeelt, zal de
heer J. M. Donker te Johannesburg, han
delsagent voor Nederland van de Com
missie voor den Nederlandsch-Zuidafri-
kaanschen Handel, die gedurende de
maanden OctoberNovember voor een
korte dienstreis hier te lande vertoeft, op:
Dinsdag 20 October a.s., van 9.3012 uur
v.m., in het gebouw der Kamer van Koop
handel, Stationsweg 43, zitting houden,
teneinde het bedrijfsleven in het district
dezer Kamer in de gelegenheid te stellen
zijn belangen bij den handel op Zuid-Afnka
kenbaar te maken en te bespreken.
Naar de Kamer vertrouwt zullen belang
stellenden deze gelegenheid benutten.
Foto Van Vliet, Leiden.
VEREEN. „OUD LEIDEN".
Voordracht over „Windmolens"
In de bovenzaal van de sociëteit „Ami-
cilia" hield gisteravond voor de Ver. Oud
Leiden" jhr. mr. F. van Rijckevorsel uit
's-Hertogenbosch een voordracht over
windmolens. In een inleiding wees sp.. er
op, dat het gebruik van maahverktuigen
reeds in de grijze oudheid gevonden wordt.
Vandaar ook dat in den Bijbel dikwijls
over het malen gesproken wordt. De dood
van de eerstgeborenen in Egypte waarvan
m Exodus sprake is. zal zoowel den Ko
ning treffen als de dienstmaagd „die ach
ter den molen zit". Jeremia zegt ergens
als hij de vloek van het land profeteert,
dat het geluid der molens zal verstommen.
Simson wordt bij de graanmolens te werk
gesteld. En zoo zijn er vele voorbeelden- In
den Romeinschen tijd waren er vier soor
ten molens: de handmolen, de groote sla-
venmolen, de dierenmolen en later de wa
termolen. In de 8ste eeuw was de water
molen in geheel Europa bekend. Van den
molen, die door windkracht gedreven
wordt, werd het eerst gesproken in een
proces-stuk uit 119. Op de vraag dooi wie
het eerst de windkracht voor het malen
werd toegepast-, is geen positief antwoord
te geven. Sommigen beweren dat de eerste
windmolens werden gebouwd in de landen
b:j de Middellandsche zee. waar de wind
zoo goed als altijd dezelfde richting heeft.
In oude papieren is voor het eerst van ten
molen in België sprake in 1180 en in Ne
derland in 1299. Bij de eerste molens kon
de wind slechts van één zijde worden op
gevangen. Omstreeks 1600 werd de draai
bare molen uitgevonden. Door wien? Som
migen wijzen Leeghwater als den uitvin
der aan, anderen Leonardo da Vinei, weer
anderen Lieven Jansz. van Moerbeke. Deze
draaibare molen was een enorme vooruit
gang. Het eerste type was de standaard
molen, waarbij de heele molen rond een
standaard draait- Men kan van dat type in
ons land nog vele voorbeelden aantreffen
in allerlei modellen. Voor het maalbedrijf
zijn zij voldoende Een vervolmaking van
dit type was de holle standaard, waardoor
het mogelijk werd ook werktuigen op den
grond aan te drijven, zoodat de molen ook
als watermolen kon worden gebezigd. Weer
later kwam de molen met de draaibare
kap, waarvan de capaciteit direct veel
gTooter werd. Ook dit type is in allerlei
vormen in ons land aanwezig, evenals de
zgn. wipmolens met het standaard-prin
cipe. Spr. behandelde vervolgens de in
dustriemolen. welke een tijdlang de Zaan
streek overheerscht heeft. Er hebben er
daar op een betrekkelijk kleine oppervlak
te 300 gestaan; oliemolens, meelmolens,
pelmolens, houtzaagmolens enz. Toen de
stoomkracht kwam, waartegen niet te con-
curreeren viel, zijn ze helaas grootendeels
verdwenen.
Na even stilgestaan te hebben bij het
hoogst interessante werk van de molen
bouwers. een ambacht dat men tegen
woordig alleen nog maar in familiever
band kan leeren. behandelde spr. nog de
watermolens, de Frieschc moïens, de Zuid-
Hollandsche en de Noord-Hollundsche
Speciaal stond hij stil bij de getrapte be
maling van de Schermer, waar hef groot
aantal molens thans buiten werking
een bijzonder fraai gezicht oplevert. Ten
slotte wees hij op het werk van onzen stad
genoot, den molenbouwer Dekker, aan wien
het te danken is, dat de molen-slooping
tot staan is gekomen. Door de „verdekke
ring der wieken", waarbij deze gestroom
lijnd worden, is de capaciteit der molens
enorm toegenomen. Moesten zij vroeger
70'"' van den tijd stilstaan, dit is thans 30o.'.i
geworden.
De lezing werd met een groot aantal
lantaarnplaatjes toegelicht. Zij diende als
voorbereiding van een molenexcursie, wel
ke a.s. Zaterdag door de Vereeniging ..Oud
Leiden" zal worden gehouden.
De heer Dekker, ter vergadering aanwe
zig, beantwoordde nog eenige technische
vragen, die door enkele aanwezigen wer
den gesteld, waarna de heer Bicker Caar-
ten namens de vereeniging den heer van
Ryckevorsel dank zegde voor zijn interes
sante voordracht, hetgeen de talrijke aan
wezigen met applaus onderstreepten.
Bestuur en feestcommissie der Chr. zangvereeniging „Hallelujah", die gisteren haar zilveren jubileum herdacht. - Eerste rij
v. 1. n. r. de heeren B. G. van Bemmel, voorzitter der feestcommissie; Z. A. v. d. Zeeuw, commissaris, D. v.d. Tuin, secretaris,
ds. Joh. W. Groot Enzerink, eere-voorzitter, C. B. v. d. Zeeuw, voorzitter. G. Zitman, penningmeester, mejuffr. Tilly Leening.
directrice en mej. Limburg, 2de penningmeesteresse. Daarachter staande in dezellde volgorde de dames Stavleu en Van
Bemmel. commissaressen. Stouten en Ofthuizen, commissaressen der feestcommissie, mejuffr. Arnoldus, commissaresse, mejuffr.
Stikjtelorum, commissaresse der feestcommissie en de heer B. Stouten, penningmeester dier commissie.
HET HUURVRAAGSTUK.
Naar aanleiding van het inhouden van
den huurtoeslag en de steunverlaging, zijn
de bewoners van de Haagweg-Gemeente-
woningen overgegaan tot het vormen van
een Buurt-Blok-Comité, dat de belangen
van deze bewoners moet behandelen. Aan
dit comité is opgedragen aan de Commissie
der Gemeente-woningen te verzoeken de
huren te verlagen met 20 pCt.
De leiding van het comité berust bij de
heeren W. J. v. d. Steen als voorri**-" en
M. Loeff als secretaris.
BINNENLAND.
De Koninklijke familie bij de manoeuvres
(le BladJ.
Tiende bondsdag van Horecaf te Gronin
gen. iBinnenland, 3e Blad).
De stand van groente en fruit. (Land- en
Tuinbouw, 2e Blad).
Het drama te Rotterdam; de verdachte
heeft bekend. (Gemengd, 3e Blad).
Te Barneveld is, 84 jaar oud, overleden
de heer A. W. J. J. baron van Nagell, voor
zitter der Ned. Heide Maatschappij. (Laat
ste Berichten, le Blad).
Het Leidsche gemeentebestuur verleent
bemiddeling bij de oplossing van het huur-
vraagstuk. (Laatste Ber., le Blad).
BUITENLAND.
De Volkenbondsvergadering besloot met
394 stemmen de Abessijnsche delegatie
definitief toe te laten. (Buitenland, le Bi.).
De voormalige Ethiopische gezant te
Parijs, Wolde Mariam, heeft z'n onderwer
ping aan Italië aangeboden. (Buitenland,
le Bladi.
Het Alcazar te Toledo door de volks
front-troepen bezet. (Buitenland, le Blad),
Een incident te Sjanghai verwekt groote
opwinding; een Japansch matroos gedood,
twee anderen gewond. (Buitenland
le Blad).
Ernstig spoorwegongeluk bij Lourdes; 14
dooden en 30 gewonden. (Buitenl. Ge
mengd, 3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
AANVANG DER THEOLOGISCHE
COLLEGES.
Het Leidsch Universiteitsblad meldt:
De opening der theologische colleges zal,
op initiatief der Faculteit der Godgeleerd
heid en met medewerking der Theol. Fac.
van Leidsche Stud., plaats vinden in het
Groot Auditorium op Woensdag 30 Sep
tember te elf uur.
Namens de hoogleeraren zal de openings
rede worden uitgesproken door prof. dr. W.
B. Kristensen, waarna de praeses der stu
dentenfaculteit N. van Gelder ook nog
enkele woorden zal spreken.
DE GEMEENTERAAD OP EXCURSIE.
Naar het bedrijf der Leidsche
Duinwatermij.
Op uitnoodiging van de directie der N.V.
Leidsche Duinwatermaatschappij zuilen de
leden van den gemeenteraad morgenmid
dag een excursie ondernemen naar ge
noemd bedrijf en de waterwinning in de
Katwijksche duinen in oogenschouw nemen.
VERSIERING LANGE DIEFSTEEG.
Naar men ons mededeelt, zal ook de
Lange Diefsteeg ter gelegenheid der
3-Octoberfeesten worden versierd. De uit
voering dezer versiering die weder een
bijzondere attractie belooft te worden, is
opgedragen aan het reclame-atelier „Het
Centrum" (C. Edel), alhier.
EEN GEDULDPROEF, DIE NIET WERD
BELOOND.
In afwachting van den doortocht van het
prinselijk paar.
Gisteravond met de nieuwsberichten van
8 uur kwam door de radio de tijding, dat
de Prinses en Prins Bernhard per auto van
's-Graveland waren vertrokken, vermoede
lijk op weg naar Den Haag.
En aangezien men veronderstelde, dat
het prinselijk paar zijn route dan wel zou
nemen via de Sleutelstad, stelden vele
stadgenooten. vooral uit de omgeving van
den Hooge Rijndijk, zich nabij de Wilhel-
minabrug op om een glimp van de vorste
lijke automobilsten op te vangen en hun
een weliswaar niet zeer massaal, maar
niettemin spontaan welkom toe te roepen.
Al spoedig stond een groep van ongeveer
vijftig personen bijeen, doch hoeveel auto's
ook uit de richting Utrecht voorbijgleden,
geen van hen bevatte het kroonprinselijk
paar.
Totdat, te ruim 10 uur, een politieagent
aan alle illusies een einde maakte, door
mede te deelen, dat volgens een tweede
radiobericht, de Prinses en Prins goed en
wel op het Loo waren teruggekeerd.
Teleurgesteld zochten daarna eenige
honderden stadgenooten hun huis en
slaapsteden op....