77ste Jaargang
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1936
No. 23466
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Dit nummer beslaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
STADSNIEUWS
BUITENLAND
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
"Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque-' en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.35
per week f. 0.1#
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
WERPT GEEN VUIL OP STRAAT
De directeur van den Gem. Reinigings- en
Ontsmettingsdienst verzoekt ons opname
van het volgende:
„Ziedaar een wensch, die onze Gemeente
lijke reinigingsdienst zoo gaarne zag ver
vuld.
Op de bekende huisvuilwagens en trans
portrijwielen, welke dagelijks de hulpmid
delen vormen voor het rein houden van
onze stad, zijn dan ook met duidelijke let
ters deze woorden - aangebracht.
Niettegenstaande de Hollandsche zinde
lijkheid vermaard is, wordt in het algemeen
door de inwoners der steden op allerlei wij
zen tegen de openbare reinheid gezondigd.
Velen meenen, dat de publieke weg de
plaats is waar men couranten, circulaires,
allerhande papieren van consumptieartike
len, sigarettendoozen, sigarenzakjes, luci
fersdoosjes, vruchtenschillen, plaatsbewijzen
enz. kan neerwerpen, kortom „alles wat men
kwijt wil."
De oorzaak van dit euvel mag niet aan
moedwilligheid worden toegeschreven, doch
is een gevolg van gemakzucht en verkeerde
gewoonten.
Ook in onze goede stad kan men het ge
volg van deze verkeerde gewoonten helaas
maar al te vaak zien aan de ronddwarre
lende papieren op de openbare straten, on
danks de groote zorgen, welke dagelijks aan
de reiniging hiervan vanwege de overheid
worden besteed.
Echter de aanhouder wintook in het
bestrijden van verkeerde gewoonten.
Overtuigd van den goeden wil onzer inge
zetenen tot opheffing van voormeld euvel
werden, bij wijze van proef, voorloopig in
enkele straten aan tram- en lichtmasten
keurige papierbakken aangebracht, tenein
de het publiek gelegenheid te bieden afval
als vorengenoemd hierin te deponeeren.
Het ligt in het voornemen deze papier
bakken spoedig in meerdere straten te
plaatsen."
Van harte stemmen wij in met den wensch
van voornoemden directeur, dat, waar noo-
dig, van deze bakken steeds gebruik zal
worden gemaakt.
KONINKLIJK GENOOTSCHAP M. S.G.
De vijfjaarlijksche prijsvraag
voor bouwkunde.
Op de vijfjaarlijksche prijsvraag voor
bouwkunde van het Koninklijk Genoot
schap „Mathesis Scientiarum Genitrix", be.
helzende het ontwerpen van een bankge
bouw met directeurswoning in een welva
rende provincieplaats, werden twee ant
woorden ingezonden onder de motto's „256"
en „Cebaver".
De jury bestaande uit de heeren ir. P.
Hoogenboom, ir. J. J. G. van Hoek, B. Hoog
straten en H. Sutterland, was eenstemmig
van oordeel, dat geen der uitgeloofde prij
zen kan worden toegekend.
Zij meent echter, dat een toelage voor
het geleverde werk alleszins aanbeveling
verdient, daarmede waardeering uitspre
kende voor den betoonden ijver van de
ontwerpers om in hun waarschijnlijk ge
ringen vlijen tijd een omvangrijk tee-
kenwerk tot een compleet einde te brengen.
Zij stelt mitsdien het bestuur voor beiden
inzenders een toelage toe te kennen.
Ten slotte merkten zij nog op, dat. al
moge ditmaal de uitslag van de vijfjaar
lijksche prijsvraag niet onverdeeld gunstig
zijn, de oud-leerlingen, naar zij vertrouwt,
toch aanleiding en gelegenheid mogen vin
den om, na het volledig volgen van de les
sen der school van M. S. G. met haar bouw.
kundigen vervolgcursus, hun bouwkundige
studie voort te zetten.
Naar wij vernemen heeft het bestuur van
M.S.G. het advies der jury opgevolgd en
beiden inzenders een toelage toegekend.
BOUW NIEUW GYMNASIUM.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
hebben opgedragen, aan P. G. de Jong,
aannemer te Oegstgeest. het bouwen van
een gymnasium met clavigerwoning en rij
wielbewaarplaatsen en het maken van ter
reinafscheidingen, terreinwerken en bete
gelingen, enz. op een terrein gelegen aan
de Fruinlaan, voor een som van f. 148.100.
STRAATVERSIERING OP 3 OCTOBER.
In een gisteravond gehouden vergadering
van bewoners der Haarlemmerstraat, deel
HartebrugHaven, is besloten op 3 October
a.s. een eenvoudige versiering met natio
nale vlaggen aan te brengen.
Aan aïle winkeliers zal worden verzocht
twee vlaggen aan hun gevel te willen be
vestigen.
Het ligt verder in de bedoeling om, wan
neer de asfalteering zal zijn tot stand ge
komen, een winkelweek te organiseeren
vermoedelijk in combinatie met een spe
ciale electrische verlichting.
CHR. BOND VAN SPOOR- EN
TRAMPERSONEEL.
Viering van het twintigjarig bestaan.
In de feestelijk versierde zaal van ge
bouw „Prediker" vierde de afd. Leiden van
den Prot. Chr. Bond van Spoor- en Tram
personeel haar twintigjarig bestaan.
Na een openingswoord van den voorzit
ter, den heer H. van Wezel, kreeg de bonds
voorzitter, de heer Augustein, gelegenheid
de feestrede uit te spreken.
Spr. begon met een gelukwensch aan
het adres van de afdeeling, die tot de
trouwste afdeelingen van den Bond be
hoort. Vervolgens wees hij op den ernst der
tijden, die haar invloed ook doet gevoelen
onder het spoorpersoneel. Veel van wat-
met zorg en moeite was opgebouwd, moest
in de laatste jaren worden orijsgegeven.
Spr. eindigde met een opwekking trouw te
blijven aan het beginsel en te ijveren voor
verbreiding van de christelijk sociale ge
dachte.
Een zangkoortje bracht vervolgens en
kele liederen ten gehoore. waarna afge
vaardigden van Alphen a. d. Rijn en Voor
burg gelukwenschen overbrachten. Voor
den Leidschen Chr. Besturenbond voerde
de heer A. J. Schoneveld het woord. Later
op den avond volgde nog een gelukwensch
door den eere-voorzitter, dr. J. Riemens.
Na de pauze, waarin tal van vaderland-
sche e.a. liederen gezongen en tractaties
werden rondgedeeld, werd het programma
voortgezet, waarbii voordrachten en zang
van het koortje elkander afwisselden.
De feestavond, welke een waardige her
denking van het vierde lustrum vormde,
werd besloten met het zingen van den
Avondzang en gebed.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het economisch doctoraal
examen Indologie, de heer M. C. Voorn
(Den Haag).
Hedenmorgen te ruim 10 uur is de
5-jarige C. N.. die alleen thuis was. in de
ouderlijke woning in de Suzanna Klinkert-
.straat van een traD gevallen, waardoor het
kind een hersenschudding bekwam. De
Eerste Hulpdienst vervoerde den jongen
naar het Academisch Ziekenhuis.
Gistermiddag tegen 6 uur is de 11-
iarige A N. bij het hardloopen od den
Riinsburgerweg ter hoogte van het Acad.
Ziekenhuis over een autoped gestruikeld,
waardoor hij viel en od twee plaatsen ziln
rechteronderarm brak.
De iongen werd ter behandeling in het
Ziekenhuis binnengebracht.
Het Leger des Heils (stichter William
Booth) organiseert morgenavond een bii-
zondere samenkomst, welke onder leiding
staat van den bekenden Amerikaanschen
prediker en schrijver G Davis. Bovendien
zullen ook de Nederlandsche commandant
Bouwe Vlas en verscheidene andere officie
ren aanwezig zün. waarvan eerstgenoemde
commandant Davis zal inleiden.
De navolgende schepen zijn morgen ra-
diotelegrafisch te bereiken via het kust-
station Scheveningen-radio:
Aagtekerk, Alchiba, Alcyone, Aldabi, Alm.
kerk. Alwaki, Bloemfontein, Chr. Huygens,
Colombia, Crijnssen, Grootekerk, Hoogkerk
Indrapoera. Jagersfontein. Joh. de Witt,
Kertosono, Meerkerk. Oranje Nassau, Poe-
lau Bras, Poelau Tello, Randfontein, Van
Rensselaer, Rotterdam, h.a.l. Sibajak, Si
mon Bolivar, Springfontein, Statendam,
Streefkerk, Veendam, Venezuela, Zuider-
kerk.
Behalve bovengenoemde passagierssche
pen zijn de meeste Nederlandsche vracht
schepen eveneens via Scheveningen radio
te bereiken.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Italië trekt zich terug van
het Volkenbondswerk.
DE MIDDELLANDSCHE ZEE.
Italië schijnt niet van plan te Genève
de zaak op de spits te drijven. Het was
deze maand weer begonnen aan het tech
nische volkenbondswerk deel te nemen, in
het vertrouwen, dat de niet-goedkeuring
van de Abessijnsche geloofsbrieven weldra
ook de hervatting van de samenwerking
op politiek gebied zou mogelijk maken. Nu
door het initiatief van de kleine staten en
het toegeven van Frankrijk en Engeland
aan het verlangen, om het advies van het
Haagsche Hof in te winnen over de Abes
sijnsche geloofsbrieven, de politieke span
ning tusschen den Volkenbond en Italië
weder verscherpt is, heeft Mussolini blijk
baar besloten, ook weder een eind te maken
aan de Italiaansche deelneming aan het
technische volkenbondswerk.
Gisteren heeft althans de Italiaansche
delegatie ter radio-conferentie, die senator
De róichelis aan haar hoofd had, in op
dracht van de Italiaansche regeering de
conferentie verlaten.
De vraag, of Abessynië al dan niet, in
afwachting van de beslissing van het
Haagsche Hof zal worden toegelaten, ver
liest daardoor practisch haar beteekenis.
De verschillende commissies van de
Volkenbondsvergadering hebben haar pre
sidenten gekozen, Mr. Limburg is benoemd
tot voorzitter van de commissie voor con-
stitutioneele en juridische vraagstukken.
Naar het D.N.B. uit Parijs verneemt, zal
prof. Jèze niet meer in den Volkenbond als
Abessijnsch vertegenwoordiger verschij
nen. De Fransche regeering zou hem n.l.
hebben verwittigd, dat zijn positie als
Fransch ambtenaar niet vereenigbaar is
met die van vertegenwoordiger van den
Negus te Genève.
De Romeinsche bladen houden zich. naar
Stefani meldt, uitvoerig bezig met de diplo
matieke voorbereiding van de conferentie
van de vijf Locarnomogendheden en met
het Italiaansche standpunt, dat deze voor
bereiding met de uiterste zorg behoort te
geschieden. Zij bekijken daarbij vooral de
richting van de Engelsche politiek van den
laatsten tijd. Het oude pact van Locarno
verzekerde Frankrijk, Duitschland en Bel
gië de hulp van Groot Brittannië en Italië,
die zelf geen garanties kregen evenmin
als eenige tegenprestatie. Beziet men ech
ter de politiek van Engeland van den laat
sten tijd, dan wil dit, zooals het garanties
geeft, ook zelf garanties ontvangen in den
vorm van wederzijdschen bijstand. Dit kan
beteekenen, dat Engeland zich van de
Fransche en de Duitsche garantie verze
kert en daarbij Italië, aan welk land het
geen enkele garantie geeft, uitsluit. Dit
geeft aanleiding om de vraag te stellen of
Engeland niet de bedoeling heeft om het
evenwicht, aan den Rijn te herstellen om
dan de vrije hand te hebben in de Middel-
landsche Zee. De Romeinsche pers acht
eohter een openhartige en loyale samen
werking noodzakelijk waarbij alle gevaar
lijke en duistere plekken verdwijnen moe
ten.
In dit verband is van belang een ver
klaring van sir Samuel Hoare, die in En
geland is teruggekeerd van zijn kruistocht
door de geheele Middellandsche Zee. Hij
zeide, dat de Britsche regeerig voornemens
is. de moeilijke Middellandsche Zee-proble-
men onder de oogen te zien en de Britsche
positie m dat gebied volkomen veilig te
maken. Hij zeide. dat men daarin geen
bedreiging tegen een of anderen staat
moet zien.
Naar aanleiding van de Italiaansche
persartikelen, waarin gezegd werd, dat En
geland een uiteenzetting moet geven van
zijn Middellandsche Zee-politiek, betoogde
Hoare, dat die politiek niet veranderd is.
Engeland wil de beste betrekkingen met
alle Middellandsche Zee-mogendheden, Ita
lië daaronder begrepen, onderhouden. En
geland wil slechts zijn vitale verbindings
wegen met Britsch-Indië beveiligen.
Sir Samuel Hoare zeide verder nog: Wij
zullen Malta niet verlaten. De militaire
toekomst van Cyprus is nog steeds in stu
die, maar ik ben er van overtuigd, dat het
eiland een betere haven moet hebben. Ook
het luchtvaartprobieem is gewijzigd, maar
niet zoo, dat onze politiek daardoor om
vergeworpen wordt.
ITALIË
Hitlerjugend defileert voor den Duce.
De 500 leden van de Hitlerjugend. die op
het oogenblik in Italië vertoeven, hebben
op het Piazza Venezia voorbij Mussolini
gedefileerd. Vervolgens werden de jongens
met hun leiders in het Palazzo Venezia
ontvangen door den duce, die hen harte
lijk toesprak.
Baldur von Schirach, de Duitsche hoofd
leider. is ook door Ciano en Alfieri ont
vangen.
o
GRIEKENLAND.
Bijzetting van Ziamis' stoffelij.
overschot.
Het stoffelijk overschot van den vroege-
ren minister-president Zaimis is gisteren
plechtig bijgezet in aanwezigheid van ver
tegenwoordigers van den koning en leden
der regeering. onder wie de premier
Metaxas.
BELGIË.
De ministerraad biieen.
De ministerraad heeft kennis genomen
van de gewone begrooting 1937, die in even
wicht is en een geleidelijke vermindering
van den druk der crisisbelastingen moge
lijk zal maken. De ministerraad hechtte
zijn goedkeuring aan een verhooging der
ambtenaarstractementen en pensioenen
met ingang van 1 Oct Hij hoorde een rap
port aan van den minister van justitie
over de in het land verrichte huiszoekingen
en bestudeerde de ontwerp-koninklijke be
sluiten en wetsontwerpen, dienende ter
aanvulling en preciseering van strafbe
palingen, Een beperkte ministerieele com
missie is gevormd voor de grondige be
studeering en de uitwerking van de maat
regelen waarvan sprake is.
Aan de kust zijn huiszoekingen verricht,
o.a- te Ostende, waar mitrailleurs in be-
sias zijn genomen.
Te Turnhout is een koopman gearres
teerd, die er van verdacht wordt, getracht
te hebben belangrijke documenten en kaar
ten aan een buitenlandsche regeering te
verkoopen, dus van spionnage.
DUITSCHLAND.
De Duitschers in het „buitenland".
Het gerucht gaat, dat de vereeniging
van Duitschers in het buitenland zal wor
den ontbonden.
Voortaan zal de nationaal-soclalistische
organisatie van in het buitenland wonen
de Duitschers de politieke en cultureele
taak op zich nemen der te ontbinden or
ganisatie, welke in 1881 werd opgericht en
thans meer dan twee millioen leden telt.
Sedert eenigen tijd bestond er wrijving
tusschen de beide organisaties.
ROEMENIË.
De toestand van Titulescu.
Naar uit Innsbrueck wordt gemeld, heeft
prof. Breltner. de rector van de medische
faculteit, die naar het ziekbed van Titu
lescu is ontboden en de eerste bloedtrans
fusie heeft verricht, verklaard, dat hij vol
komen de meening deelde van den anderen
behandelenden geneesheer, dr. Ruppanne-
ry, dat de Roemeensche staatsman niet
hel slachtoffer van een poging tot vergif
tiging is geworden. Titulescu lijdt aan moe-
ras-bloedarmoede, een ziekte, die uiterst
gevaarlijk en zeer moeilijk te genezen is.
DENEMARKEN.
Samenstelling van het nieuwe Landting.
Gisteren ziln te Roskilde Hernia; en
Roenne de verkiezingen gehouden voor 28
afgevaardigden voor het Landting Door
deze verkiezingen hebben de regeerings-
uartijen. sociaal-democraten en radicalen,
die reeds eeniee iaren in het Folketing de
meerderheid hadden, thans ook in het
LanUng de meerderheid behaald
De verdeeling van de zetels in het nieuwe
Landting over de gekozenen is als volgt:
sociaal democraten 12 (9)
gematigde linkschen 7 (12)
conservatieven 0 (2)
radicalen 3 (3)
In het Landting hebben thans 38 aan
hangers van de regeering (31 sociaal
democraten en 7 radicalen i zitting terwijl
de oppositie over 37-zetels(22 gematigd
linkschen en 15 conservatieven) beschikt.
Hieraan zal de verkiezing van een afge
vaardigde voor de Far Oer. welke in Oc
tober Dlaats zal hebben niets veranderen,
aangezien Far Oer zich neutraal houdt in
alles, wat niet direct deze eilanden betreft.
ZWEDEN.
Hansson wil een kabinet op
breeden grondslag.
De leider der sociaal-democratische par-
tijd, P. A. Hansson. die waarschijnlijk van
daag zal worden belast met de vorming
eener nieuwe regeering. heeft tegenover
„Sociaaldemokraten" verklaard, dat de so
ciaal-democraten niets kunnen opbouwen
in samenwerking met de communisten en
de semi-communnisten.
De democratische opvattingen der par
tij leggen haar den plicht op. samenwer
king op den breedst mogelijken grondslag
te zoeken- Alle partijen moeten den wil
tot loyale medewerking bezitten.
Hansson herinnerde er aan, dat hij een
accoord met de agrariërs over de belang
rijke punten van zijn programma altijd
mogelijk heeft geacht. Hij gaf uiting aan
de hoop, dat een ontspanning zal intreden
tusschen socialen en liberalen.
BINNENLAND.
De groote legeroefeningen zijn begon*
nen. (3e Blad).
Extra-uitkeering van f. 2.50 komt ten
laste van het Rijk. (Binnenland, 3e Blad).
Gewestelijke landdag te Katwijk aan
Zee van den Ned. Chr. Vrouwenbond.
(Binnenland, 3e Blad).
De regecring en de bacon-export; de
minister zou de regeeringsbemoeienis wel
willen beëindigen. (3e Blad).
Fraude bij den Bijz. Vrijw. Landstorm te
Vlissingen. (Gemengd, 3e Blad).
Ernstig ongeluk bij manoeuvres in Bra
bant. (Gemengd, 3e Blad).
BUITENLAND.
Italië trekt zich terug van de Volken
bondswerkzaamheden. (Buitenland, le BI.)
De Middellandsche Zee-vraagstukken.
(Buitenland, le Blad).
De spanning in het Verre Oosten. (Bui
tenland. le Blad).
Langzame vorderingen der Spaansche
nationalisten. (3e en le Blad).
Linksche overwinning bij Deensche ver
kiezingen. (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
UIT HET VERRE OOSTEN.
De gespannen situatie.
Een bericht van den correspondent te
Sjanghai van de „Nitsji Nitsji Sjimboen",
die meldt dat de Chineesche minister van
buitenlandsche zaken Tsjang Tsjoen den
Japanschen ambassadeur in China, Kawa-
goe, gisteren heeft voorgesteld, dat de
Chineesch-Japansche besprekingen van
daag geheel opnieuw zullen worden
geëntameerd, zonder acht te slaan op het
geen zich heeft afgespeeld tijdens de
Chineesch-Japansche besprekingen aan
gaande het herstel der goede betrekkingen
tusschen China en Japan, op 15 en 16
dezer te Nanking, heeft groote sensatie
gewekt.
De correspondent zegt, dat dit een im
passe in de besprekingen beteekent; hij
voegt hieraan toe. dat de Chineesche auto
riteiten sinds het incident te Tsjengtoe er
naar streven door middel van interventie
der Britsche regeering de Chineesch-
Japansche betrekkingen te leiden in een
voor Nanking voordeelige richting.
De correspondent verzekert, dat preli
minaire besprekingen aangaande een
Britsche interventie te Kanton zijn ge
houden tusschen sir Andrew Caldecott, den
gouverneur van Hongkong, en generaal
Tsjang kai Sjek.
De correspondent gelooft, dat Tsjang kai
Sjek over enkele dagen te Hongkong de
bespreking met sir Andrew zal voortzetten.
Er zou een beslissing worden genomen
aangaande een Britsche voorspraak bij de
regeling der Chineesch-Japansche betrek
kingen.
Uit Nanking wordt uit betrouwbare bron
vernomen dat de Japansche ambassadeur in
het onderhoud, dat hij 15 dezer met den
Chineeschen minister van buitenlandsche
zaken heeft gehad, de volgende elschen
heeft gesteld:
1. samenwerking der beide landen tegen
het communisme:
2. uitbreiding van den politieken raad
van Hopei en Tsjahar met het doel een
autonome zone te vormen die Hopei
Tsjahar, Soeijoean, Sjansi en Sjantoeng
omvat;
3. toestemming voor Japan, luchtverbin-
dingen met China te openen;
4. staking van de anti-Japansche cam
pagne, o.a. door onderdrukking van deze
propaganda door middel van schoolboeken:
5. terugzending van de Koreaansche
onderdanen, die in de militaire academie
te Nanking verblijven.
Deze eischen zouden in hun geheel on
aanvaardbaar zijn geacht.
