DE DAG VAN NATIONAAL GEDENKEN
Fantastische vaartocht door de Leidsche grachten
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1936
No. 32458
45.000 personen defileerden in Den Haag
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
llsie Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Een schouwspel van ongekenden omvang
Od het Buitenhof was het een waar ge
drang voor de .Cineac". Iedereen wilde de
onnamen van de feestelijkheden der laat
ste dagen gaan zien.
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10^t^porto^e^)eta]en, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque» en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per 3 mnd.)
DE „DAG VAN NATIONAAL GEDENKEN" is een onvergete
lijke geworden! Nederland en Indië hebben feest gevierd.
Zaterdag, op een wijze, zooals wellicht nog nooit is voorgeko
men, en geen stad of dorp is daarbij achter gebleven. Overal
optochten, kinderfeesten, gondelvaarten, muziek- en zanguitvoe
ringen, overal een golf van ontzaglijke geestdrift over de ver
loving van de Prinses met Prins Bernhard zur LippeBiesterfeld!
Den Haag was daarbij weer het centrale punt, waar minstens
45.000 menschen uit de Residentie en verre omgeving (ook uit
Leiden en Omstreken waren er velen) tusschen vijf en halfnegen
langs het Paleis hebben gedefileerd voor het jong verlooide
paar, dat niet moe werd te danken voor deze blijken van aan
hankelijkheid. Dat ook H. M. Koningin Wilhelmina en de familie
van Prins Bernhard het défilé hebben gadegeslagen spreekt
vanzelf. De voorstelijke personen, die over evenveel volharding
en uithoudingsvermogen bleken te beschikken als de ontelbare
schare, zagen een menigte „één van hart en één van ziel"
Reeds vroeg in den ochtend heerschte
er een opgewekte stemming in de resi
dentie. waartoe het schitterende weer in
niet geringe mate biidroeg.
Als gevolg van het feit. dat alle regee-
rings-, provinciale en gemeentelijke bu
reaux. benevens de scholen en tal van
bank- en andere zaken gesloten waren,
was er reeds den geheelen ochtend een
eezellige drukte in de stad van met Oranje
getooide feestgangers. Nagenoeg huis aan
huis wapperde onze nationale driekleur
en in het Voorhout was de gebruikelijke
vlaggen- en oranjeballonnen-versiering
aangebracht.
Naarmate het middaguur naderde werd
de drukte, die zich voornamelijk bü het
Paleis in het Noordeinde, in de omgeving
daarvan en de verdere binnenstad con
centreerde. geweldig groot en enthousiast
bewoog de menigte zich door de straten.
Op het Lange Voorhout speelde van elf
uur af de Dostfanfare.
In lange rijen stonden hier de auto
bussen van elders opgesteld, een bewijs
van de eroote belangstelling ook van bui
ten de stad. Er waren voorts verschillende
attracties, zooals poppenkast, ezeltje rij
den. bezichtiging van curiositeiten enz.
Kooplieden in vlaggen, toeters, feestpro
gramma's. foto's enz. maakten goede za
ken.
Om kwart voor elf werd niemand meer
toegelaten voor het teekenen der registers.
Deputaties echter hadden toegang tot het
paleis. De meesten werden door mr. J. C.
baron Baud ontvangen. Van het Amster-
damsch Lyceum arriveerden vierhonderd
leerlingen met autobussen, vergezeld van
den rector dr. C P. Gunning. De lyceïsten
voerden vlaggen mede en brachten een
bloemenhulde aan de prinses.
Voorts waren er deputaties van de af-
deeline Den Haag van den Kon. Ned.
Bond van Onder-Officieren, van de mili
taire politie, van het doofstommen-insti
tuut ..Effatha" te Voorburg en vele andere
„De Princevlag" had haar twee iongste
ieden. een iongen en een meisje, afge
vaardigd om een bloemenhulde aan te bie
den. Het jeugdig tweetal betrad zonder
schroom het paleis en werd in de gele
genheid gesteld, de bloemen zelf in de
Indische zaal te plaatsen, zooals trouwens
met alle deputaties die bloemen aanboden,
het geval was.
Een enorme menschenmenigte was in-
tussehen achter de touwen samengeko
men. Velen vielen er flauw en de Eerste
Hulp bewees goede diensten. De politie
had den rijweg inmiddels vrijwel geheel
vrijgemaakt. Af en toe steeg een luid ge
juich uit de massa op. soms met reden,
wanneer een der vorstelijke personen zich
voor een venster vertoonde, meestal echter
waren dergelijke kreten slechts bedoeld
als uitingen van vreugde.
Opstelling van den stoet.
De kilometers lange stoet voor het défilé
stelde zich middelerwijl op het Nassau-
plein op.
De politie had het plein al om 2 uur ge
heel schoongeveegd. Zij, die niet aan het
défilé deelnamen, moesten het plein ver
laten, een uitstekende maatregel, die voor
den goeden gang van zaken beslist nood
zakelijk was.
De toegangswegen tot 't Nassauplein en
tot den weg. die gevolgd werd, waren met
touwen afgesloten, zoodat nlet-deelnemers
geen gelegenheid kregen zich bij den stoet
aan te sluiten.
Zeer vele deelnemers hadden zich van
een papieren oranje-vlaggetje voorzien,
waarop Prinses Juliana en Prins Bern
hard op het bordes van het paleis zijn
afgebeeld en met het opschrift: lang leven
Juliana en Bernhard.
Op het Nassauplein was een politieauto
met een nieuwe geluidsinstallatie aanwezig,
waarvan hoofdinspecteur Preller, die de
leiding hier had. zich af en toe bediende,
voor het kenbaar maken van zijn bevelen.
Het défilé vangt aan.
En zoo naderde het uur waarop het de-
filé een aanvang zou nemen.
Rechts van het ruiter standbeeld had
zich de Vereeniging voor den Volkszang
opgesteld onder leiding van Herman Stenz.
terwijl aan de linkerzijde het muziekcorps
van de artillerie had plaats genomen.
Het publiek begon inmiddels ongeduldig
te worden en in spreekkoor klonk het tel
kens: B.E.N.N.O. Benno.
Per luidspreker verzocht daarop de po
litie het publiek dit na te laten en zich
rustig te houden.
Onmiddellijk werd aan dit verzoek vol
daan, doch toen eenige oogenblikken daar
na de balcondeuren werden geopend en de
vorstelijke personen voor de ramen zicht
baar werden en even later op het balcon
verschenen, was het enthousiasme van de
wachtende menigte niet meer te beteuge
len en luide en hartelijk werd de konink
lijke familie en haar gasten langdurig toe
gejuicht.
Het verloofde jaar bleef in het midden
van het balcon staan, terwijl de Koningin
en de prinses van Lippe-Biesterfeld ter
rechterzijde de voor haar bestemde zetels
innamen.
Prins Aschwin had zich een plaatsje op
den uitersten rechterhoek van het balcon
uitgekozen.
Voorop in den stoet marcheerde de Ko
ninklijke Militaire kapel.
Hierop volgden de Commissaris der Ko
Foto v. Vliet, Leiden.
DE BOOT VAN DE ORANJE-GARDE, WE LKE ZATERDAGAVOND BIJ DE LEIDSC HE GONDEL VAART IN DE KLASSE DER
GROOTE VAARTUIGEN WELVERDIEND DEN EERSTEN PRIJS VERWIERF,
ningin in Zuid-Holland, jhr. mr. dr. H. A.
van Karaebeek, de burgemeester van Den
Haag, mr. De Monchy, welk tweetal (de
burgemeester met den ambtsketen om) het
paleis betrad en zich bij het vorstelijk ge
zelschap op het balcon voegde. In het de-
lilé zagen wij verder vooraan, generaal
Wagner, de voorzitter van het Haagsche
Comité voor Volksfeesten, gevolgd door de
bestuursleden van dit comité, dat het ini
tiatief tot het houden van dit défilé heeft
genomen.
Achter het comité sloten zich de ontel
bare vereenigingen en corporaties uit Den
Haag en omliggende gemeenten aan. vlag
gen, vaandels en banieren meevoerende,
hetgeen een bijzonder kleurigen aanblik
opleverde. Het waren er meer dan 300.
De talrijke muziekkorpsen, die van den
stoet deel uitmaakten, speelden om beur
ten, hetgeen zoowel aan de goede stem
ming als aan het marschtempo ten goede
kwam.
Het Haagsch Comité liet, voor het paleis
gekomen, een groot bloemstuk afgeven,
terwijl de leden zich op het voorplein op
stelden, teneinde van daar het défilé gade
te slaan.
Onder plechtige stilte zette de vereeni
ging voor den volkszang het Wilhelmus in,
en zong daarna het nieuwe verlovingslied
„O blijde dag. o gouden dag". Na beëindi
ging hiervan steeg uit de duizenden kelen
een luid „Lang zullen ze leven, hoera" op.
Van de tallooze vereenigingen en orga
nisaties. welke aan het défilé deelnamen,
noemen we hier enkele: de Princevlag, de
Zeevaartschool, zeer veel gymnatiek- en
sportvereenigingen, dragers der Militaire
Willemsorde, het Mobillsatiekruis, de Bur
gerwacht, een groot aantal zangvereeni-
gingen, de vereeniging van Nederlandsche
meisjesclubs, onderscheidene groepen ver
pleegsters, de Ned. Ver. van Christelijke
Meisjesvereenigingen, leerlingen van diver
se huishoudscholen, oud-onderofficieren,
de nationale jeugdstorm, het Indo-Euro-
peesch verbond, de s-Gravenhaagsche win-
keliersvereeniging, een aantal midden-
standsvereenigingen, een zeer sterk con
tingent van het nationaal Jongeren Ver
bond. het post personeel, de bijzondere vrij
willige landstorm, Onderwijzersvereenigin-
ven, het Leger des Heils, het Alg. Neder-
landsch Verbond. Nationaal Herstel, de
Hervormd Geref. Staatspartij, de Katholie
ke garde en tal van andere Katholieke ver
eenigingen. de Christelijke besturenbond,
Gereformeerde meisjes- °en jonge mannen-
vereenigingen. weeskinderen, leerlingen
van scholen, padvinders en padvindsters,
ontelbare Oranje-vereenigingen, en jeugd
verenigingen, enz.
Urenlang schreden de huklebetoogers,
die bijna allen van vlaggetjes waren voor
zien, achter hun vaandels en banieren vol
enthousiasme en zwaaiend en dansend
voorbij het paleis, luide de vorstelijke per
sonen toejubelend. Deze waren niet moede
deze steeds voortdurende huldebetuiging in
ontvangst te nemen, en vooral de prinses
had voor iedere groep een vriendelijke
groet.
Bij het naderen van de Princevlaggroep,
die met haar talrijke vlaggen zeer de aan
dacht trok. speelde het Princevlag-pijper-
korps het volkslied van Lippe. Duidelijk
kon men zien, dat Prins Bernhard en zijn
familie hierdoor zeer verrast waren en dat
de prins prinses Juliana opmerkzaam
maakte op de pijpers, die onvermoeid het
volkslied herhaalden tot het laatste prince-
vlag-lid met zijn vlag gepasseerd.
Ze kregen van de koninklijke familie
voor deze attentie een extra warmen
groet.
Bizonder aardige momenten.
Toen een groote groep padvindsters in
haar blauwe uniformen onder leiding van
mevrouw van der Boschde Jong pas
seerde haalde prins Aschwin zijn fototoe
stel voor den dag en nam hiervan een foto.
Gedurende het défilé herhaalde hij dit nog
eenige keeren o.a. toen een talrijke groep
Scheveningsters in costuum, vele vrouwen
met kleine kinderen op den arm, onder uit
bundig gejubel en zwaaiend met haar vlag
getjes hossend voorbijtrokken. Vooral de
prinses had hierin groote schik en gul
glimlachend en wuivend nam zij deze bij
zondere hulde in ontvangst.
Ook een treffend moment was het, toen
een groep verpleegsters van de Ernma-
kliniek voor het paleis front maakte en
haar banier deden neigen.
Vele der padvinderstroepen trokken voor
bij met hun hoeden op de stokken in de
hoogte, terwijl de welpjes dansend van pret
met hun groene petjes zwaaiden.
Toen een groep betoogers met Lippe-
vlaggetjes voorbij kwam, maakte de Prin
ses haar verloofde hierop attent, prins
Benno knikte goedkeurend en wuifde de
draagsters der vlaggetjes hartelijk toe.
Eveneens trokken veel belangstelling de
leden van de Kruisvaart, de Graal en
de Jonge Wachters met hun kleurige uni
formen en vele vlaggen, met welke laatste
zij het vorstelijk gezelschap een huldegroet
brachten.
In een schier eindelooze reeks, in een
bonte verzameling van vlaggen, uniformen
en vaandels bleven de duizenden deelne
mers voorbij het Koninklijk paleis trekken
Een treffend moment was nog. toen het
Leger des Heils voor het paleis aankwam.
De muziek zweeg en onder een eenige se
conden durende stilte trok de deputatie van
Leger des Heils-soldaten voort. Uit, hun
gelederen trad een klein meisje naar voren,
dat het bordes van het Paleis werd onge
leid en een bloemenhulde voer "rinses Ju
liana overreikte.
Toen zette het muziekcorps van het
Leger des Heils een lied in en, hartelijk
zwaaiend en wuivend trokken de heilssol
daten verder.
BINNENLAND.
De nationale gedenkdag met groote
geestdrift gevierd in Nederland en Indië;
ruim 45.000 personen namen in Den Haag
deel aan het défilé. (Ie Blad).
Kerkgang der Koninklijke familie (le
Blad).
Het Prinselijk paar naar den Ruigenhoek
(le Blad).
Prinses Juliana en Prins Bernhard zul
len Het Loo en Rotterdam bezoeken, (le
Blad).
Herberekening van pensioenen; voor-
loopig verslag der Tweede Kamer. (Bin
nenland, 4e Blad).
De nieuwe Gouverneur-Generaal in
Indië aangekomen. (Uit Ned. Oost Indië,
4e Blad).
Vier woningen afgebrand te Huissen.
(Gemengd, 3e Blad).
Moord te Heeze (Gemengd, 3e Blad).
BUITENLAND.
San Sebastian is door de Spaansche
nationalisten bezet. (4e Blad).
Anti-bolsjewisme blijft den Nazi-partij
dag te Neurenberg overheerschcn. (Bui
tenland 4e Blad).
Een rede van Delbos, den Franschen
minister van buitenl. zaken. (Buitenland,
4e Blad).
Loonsverhooging voor de Italiaansche
ambtenaren. (Buitenland 4e Blad).
Oostenrijk vraagt opheffing der finan-
tieele controle. (Buitenl., 4e Blad).
Toespitsing van het incident te Pak-hoi.
(Buitenland, 4e Blad).
De Amerikaansche Oceaanvliegers op de
thuisreis. (Luchtvaart, 2e Blad).
Ernstig ongeval in Noorwegen. Vloedgolf
vernietigt 2 dorpjes. 78 slachtoffers.
(Buitenl. Gemengd 3e Blad en Tel. 2e BI.)
Een rede van den Paus voor Spaansche
vluchtelingen. (Tel. 2e Blad).
Bij een brand in een schuur bij Katto-
witsj (Polen) zijn 11 personen om het
leven gekomen. (Tel. 2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
De duisternis valt.
Inmiddels was de duisternis gevallen
en nog steeds trok de stoet voort. In het
Paleis werden de lichten ontstoken en
vooral de hall. waar alle luchters brand
den, bood een fraaien aanblik. Van de Vor
stelijke familie kon men eigenlijk niemand
meer onderscheiden. Aan het wuiven en
groeten kon men prinses Juliana en prins
Bernhard nog herkennen.
Ook de lantaarns op de straten en op
het voorplein brandden reeds, toen het
einde van den stoet in zicht kwam. Het
laatst defileerde de Haagsche politie,
die den geheelen middag haar buitenge
woon zware taak op zoo verdienstelijke
wijze vervuld had. Eerst kwamen een aan
tal politiemotoren en daarna de hoofdin
specteurs. de inspecteurs en de agenten.
Dat was het slot van een défilé, dat, zelfs
voor Den Haag van ongekenden omvang is
geweest, en waaraan tienduizenden met
een onbeschrijflijk enthousiasme hebben
deelgenomen.
Tien over achten de laatste
deelnemers.
Om tien minuten over achten trokken de
laatste deelnemers voorbij. In totaal waren
toen ruim 45.000 personen voorbijgetrok
ken!
Een hartelijk gejuich, dat overging in
een ware ovatie van de enorme menschen
menigte. welke zich rond het paleis had
opgesteld, steeg op, weldra overstemd ech
ter door dc tonen van ons volkslied, dat
door de militaire muziek ingezet werd.
Het was een ontroerend oogenblik, toen
uit duizenden kelen het Wilhelmus mee
gezongen werd. Een luid hoera en een
„lang leve de Prinses en de Prins" volgde
hierop.
Nog egnmaal dankten dc Prinses en
Prins Bernhard voor de hulde en toert
trokken zii zich met de overige leden der
vccr^piiji-o familie in het paleis terug.
Tilde»- -1--, "env—ler, him" "iv, -i-filé
Tlddep "m cr\ h-L Vt^lrnr, „"it.nrm
Gedurende het voorbijtrek'nr der ver
eenigingen speelde de muziek der artille
rie cn zong de Volkszang. Een der kamers
van het paleis was ingericht voor 't Roode
Kruis. Hier werden tal van personen, die
