DE SPAANSCHE BURGERKRIJG.
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Donderdag 23 Juli 1936
BEIDE PARTIJEN BLIJVEN WINST MELDEN.
Ook zonder zon
KERK- EN SCHOOLNIEUWS.
De minister vestigde toen onze aandacht
ep een aantal zinsneden, die wij hier met
zijn goedvinden los naast elkaar overne
men:
„Met betrekking tot de aanduiding der
geslachten leven wij ln een tijd van over
gang. De maatstaf m„ vr. en o. van de
Vries en te Winkel kan voor het gebruik
van des, der, enz. nu niet meer worden
aangelegd. De mogelijkheid bestaat, dat
het jonge geslacht, onbekend met de oude
genus-onderscheldlng. deze genitiefvormen
gaat bezigen op een wijze, die niet in over
eenstemming is met het beschaafd taal
gebruik. Kier dient men rekening te hou
den met de traditie. Het oudere geslacht
ondervindt een onaangename gewaarwor
ding bij het lezen of hooren van d e r bij
een vroeger masculinum. Daarom verdient
het aanbevelingenz. Bij een aantal
de- woorden ls geen bepaalde regel voor
de keus tusschen welks en welker te geven.
Nu de naamvals- n geen criterium meer
kan zijn, is de tijd gekomen voor een
nieuwe regeling, die nauwer kan aansluiten
bij het werkelijk gebruik. Het komt ons
wenschelijk voor, eenlge aanwijzlgingen te
geven bij de keuze tusschen de h ij en
de z ij aanduiding voor degenen, bij wie
nog geen beschaafd taalgebruik aanwezig
is. Het gevaar is toch niet denkbeeldig, dat
bij het ontbreken van zulke aanwijzingen
de meening zou postvatten, als zou voor
taan bij alle zelfstandige naamwoorden,
die niet bepaaldelijk een vrouwelijk per
soon aanduiden, de aanduiding met hij
(hem. zijm toegelaten of zelfs gewenscht
zijn Er bestaat inzake de hier aanwezige
„middenstof' ten aanzien van de voor
naamwoordelijke aanduiding een traditie,
waarvan het jonge geslacht (elders: de
beginner) niet te zeer mag afwijken. Met
betrekking tot zij en haar beslist bij woor
den als kat, poes. ook koe het verband of
het persoonlijk gebruik. Bij aanduidingen
als alcohol, wijn, alsook bij andere ln Zuid-
Nederland steeds als mannelijk behandelde
stofnamen, blijft persoonlijke vrijheid be
staan. Het is te voorzien, dat zij, die den
ouden genusmaatstaf niet kunnen aanleg
gen. wegens liefde ook haat. wegens dap
perheid ook moed. wegens vroolijkheld ook
ernst met z ij zullen gaan aanduiden. Er ls
geen bezwaar tegen om bakkerij, encyclo
paedic. fotografie als hij-woorden te be
handelen, wanneer zij duidelijk de betee-
kenis van zaaknamen hebben. Van strenge
regels, die in alle denkbare gevallen voor
zien, kan geen sprake zijn. Het zij nogmaals
herhaald, dat deze aanwijzlgingen voorna
melijk ten doel hebben, een ongewenschte
uitbreiding van de hij-aanduiding tegen te
gaan. terwille van het Zuid-Nederlandsche
taalgevoel en de ook ln het Noorden be
staande traditie".
De minister vervolgde toen: „dit lange
verhaal heeft u noodig om te begrijpen, wat
lk u nu verder zeggen ga. Ik neem de hier
voorgedragen beschouwingen ln geen enkel
opzicht voor mijn rekening. De publicatie
van de nota's waartegen bij de Belgische
regeering evenmin bezwaar bestaat als bij
de Nederlandsche is dan ook geschied
zonder het officleele stempel, dat daaraan
zonder mijn ingrijpen zou zijn verleend.
Ik spreek mij hierbij niet uit over de
vraag, of de nota's onvermijdelijke conse
quenties aangeven van de regels 5 en 6. De
commissie is van dat oordeel, men kan
blijkbaar ook van een ander gevoelen zijn.
Hier denk ik weer aan de zooeven genoem
de studie van Gerard Knuvelder nie
mand zal hem een verstard conservatief
noemen waarin ik bijvoorbeeld lees:
„In dezen gedachtengang is dan ook
ongemotiveerd de haast, waarmee som
mige woordenboekmakers de onder
scheiding tussen zogenaamd mannelijk
en zogenaamd vrouwelijk geslacht bij
de d e woorden laten vallen. De aan
duiding dezer onderscheiding ln woor
denboeken blijft nodig, zowel voor de
verbuiging der bijvoeglijke woorden als
voor de voornaamwoordelijke aandui
ding in geschriften."
In dezen gedachtengang zouden dus regel
6 en 6 kunnen gehandhaafd blijven, zonder
de gevolgen, die de commissie van Haerin-
gen daaraan vastknoopt. Maar in elk ge
val is nu gebleken, dat die gevolgen er aan
vastgeknoopt kunnen worden.
..Wat zijn uw groote bezwaren tegen het
betoog in de nota's?"
„Die bezwaren zijn van tweeëerlei aard:
taalkundig en paedagogisch. Ik kan het
voor beide gebieden aldus formuleeren: er
dreigt willekeur en regelloosheid. Let u, wat
de taal betreft, maar eens hier op, dat door
het wegvallen van de genus-onderscheiding
„allerlei gebruik mogelijk wordt, dar een
bepaald gedrag „nu aanbeveling verdient"
dat er een „niet denkbeeldig gevaar" is, dat
de beginner „niet te zeer moet afwijken",
dat strengere regels niet mogelijk zijn, maar
„een al te ongewenschte uitbreiding van
een bepaald gebruik moet worden tegen
gegaan". En leest u in dit verband eens
wat prof. van Mlerlo geschreven heeft in de
„Taaltuin" blz. 380: „Hoe zal het nu over
vijf of tien jaren gaan met het gebruik van
hij en zij?" Wanneer de maatstaf van het
geslacht niet meer gebruikt wordt en
dat zeggen de nota's zoodat de n niet
meer criterium is. dan is in feite, naar mijn
inzien, het geslacht vervallen. Dan kun
nen wij straks volgens de nota's twijfelen,
of wij van de poes moeten zeggen: „zij zet
haar staart op" en of wij wellicht van den
haat binnenkort mogen zeggen: „zij bederft
ons leven". Ik kan zulk een taai-vergroeiing
niet voor mijn rekening nemen. Maar ik
vertrouw, dat ook zij, die op dit punt min
der conservatief zijn dan ik. niettemin met
mij geheel zullen meegaan, als ik u nu
naast mijn taalkundig bezwaar nog mijn
paedagogisch bezwaar uiteenzet. Onze jonge
menschen moeten volgens de nota's leeren
zich te voegen naar „de traditie", ons jonge
geslacht mag van de traditie „niet al te
zeer afwijken" en het moet „een onaange
name gewaarwording bij het oudere ge
slacht vermijden." Men behoeft zeer weinig
kennis te hebben van de jeugd-mentaliteit,
om te weten, dat deze bom precies verkeerd
zal barsten. De argumenten, die aldus aan
de jeugd worden bijgebracht, de regels die
geen werkelijke regels zijn, waarmee aldus
de jeugd moet gaan werken, zij kunnen al
leen maar anarchie in hun geest kweeken.
Vooral wanneer op meer dan één terrein
plaats blijft voor „persoonlijke vrijheid" In
de Eerste Kamer heb lk reeds een bewijs
gegeven, hoe veel gevaar hier dreigt. Mijn
citaat luidde:
„de ten vorigen jare voor dit examen
verordende spelling schijnt voor velen
aanleiding te zijn om meer dan ooit op
de zonderlingste en willekeurigste wijze
met de genitief-vormen van het lid
woord. om met de door de geslachten
der substantieven bepaalde persoonlijke
en bezittelijke naamwoorden om te
springen."
Nog steeds blijven de berichten zeer
tegenstrijdig, daar belde partijen niets
melden. Toch lijkt het bij nauwkeurige
beschouwing dat de rebellen eenig terrein
winnen, ook, waar in de regeeringscommu-
nlqués melding wordt gemaakt van namen,
die nog niet als in handen der rebellen
waren genoemd.
Pierre Dumas, de speciale correspondent
van het Fransche blad ..Petite Gironde",
heeft aan zijn krant uit Pamplona een
telegram gezonden, waarin hij o.m. zegt:
„De tegenwoordige staatsgreep gelijkt in
niets op de vorige. In belde kampen gaat
het om een volksopstand, waarbij het ge
regelde leger de rol van kader speelt.
Bij de Noordelijke opstandelingen, onder
wie ik mij op het oogenbllk bevind, zijn
evenveel gemobiliseerde burgers als sol
daten van generaal Mola. Het geheele
Noorden van Spanje, met uitzondering van
Bilbao en Barcelona, neemt aan den op
stand tegen de regeering deel".
Te Madrid.
De orde in de straten van Madrid wordt
gedeeltelijk gehandhaafd door met revol
vers gewapende vrouwen, die alle voertui
gen inspecteeren met Inbegrip van de
militie-auto's, teneinde de fascistische
auto's op te sporen, waaruit herhaaldelijk
onverwacht het vuur wordt geopend op de
regeeringsgetrouwe troepen, welken reeds
ernstige verliezen werden toegebracht.
Kenteekenend voor den toestand in de
hoofdstad ls het feit. dat gistermiddag nog
op verscheidene plaatsen heftige vuur
gevechten hebben plaats gehad tusschen
opstandelingen en regeerlngsgetro^ye
troepen. Bij een van deze schietpartijen
drong een verdwaalde kogel door ln het
bureau van het „Deutsche Nachrichten-
burowaar het projectiel in een muur
verdween, zonder verdere schade aan te
richten.
Madrid maakt thans weer kennis met de
z.g. „Pacos", welke het reeds in October
1934 heeft leeren kennen. ..Pacos" zijn
franc-tirailleurs („Marokaansche rebel
len". zegt de dictionnairel. ditmaal fascis
ten, die van tijd tot tijd revolverschoten
lossen van terrassen of uit huizen. Deze
schoten lokken weer schoten uit van leden
der volksmilitie, die de wacht op straat
houden en schijnen vooral ten doel te heb
ben. de regeeringstroepen nutteloos muni
tie te doen verschieten.
Het woord „Paco" is een militaire term.
die tijdens de verovering van Marokko is
Thans weet ik al weder meer fraais.
Ik houd mij overtuigd, dat ik bij mijn
streven om het onderwijs te doen werken
met vaste gegevens, die aan de jonge men
schen geestesdlscipline bijbrengen, eigen
lijk volkomen handel in de lijn en naar
ik hoop in den geest van mijn ambts
voorganger, die immers zijn groote be
zwaar tegen d« tuchteloosheid en de slor
digheid van het schrijven van het Neder-
landsch zoo duidelijk heeft geformuleerd
en die zoo scherp opkwam tegen de ge
dachte bij de jeugd: „het komt er niet
meer op aan. hoe ik schrijf". En dat de
regels 5 en 6 in onderling verband tot
regelloosheid bij het onderwijs zouden kun
nen aanleiding geven, dat zal, naar ik ver
moed, nu niet meer worden betwist. Daar
mee was de zaak voor mij uitgemaakt: de
regels moesten gewijzigd worden, de op
dracht aan de commissie even zeer. Het
laatste kan echter slechts geschieden na
overleg met België, want de commissie is
door de twee regeeringen ingesteld.
Voorshands stelde Brussel mij voor den
arbeid der commissie op te schorten.
„Hecht u ook overigens aan een overeen
stemming met België?"
„Natuurlijk moeten Nederland en België
beide zelfstandig hun houding bepalen,
maar gelijkheid van handelen acht ik wel
gewenscht. Dat ligt voor de hand, want een
breeder taalgebied versterkt de positie van
de taal".
„Zijn er niet allerlei verschillen tusschen
Noord en Zuid?"
„Onlangs ben lk ln adressen er weer op
gewezen, dat een regeling van geslacht en
voornaamwoordelijke aanduiding, die zoo
wel in Noord als in Zuid bevredigt, niet te
vinden is. Maar ik ben niet bereid, die stel
ling zoo maar voetstoots te aanvaarden.
Een splitsing op dit gebied zou ik betreu
ren. U moet maar eens nalezen wat Van
Mierol in de „Taaltuin" geschreven heeft
over eenheid en eenvormigheid. Dit onder
werp zou overigens op voortreffelijke wijze
behandeld kunnen worden door de nieuwe
commissie."
„Nog een vraag als uwe Excellentie het
ons veroorlooft. Gelooft u, dat er thans
bevrediging zijn zal op het gebied van
spelling en taal?"
„Dat geloof ik zonder twijfel. Natuurlijk
zal de kring, die den naamvals-uitgang
n in het geheel niet geschreven wil zien,
niet bevredigd zijn. Waarschijnlijk zet deze
zijn streven voort, maar ik geloof niet, dat
het Nederlandsche volk ln zijn meerder
heid dit streven waardeert. Tegenover den
kring, die zulk een radicale wijziging voor
staat. staan niet minder bevoegde kringen,
die van tegenovergesteld gevoelen duide
lijk blijk gegeven hebben. Twee en twintig
hoogleeraren uit Nijmegen hebben aan
mijn ambtsvoorganger geschreven, dat zij
„in de algeheele afschaffing der buigings-
n een noodlottig gevaar zien voor de
gunstige ontwikkeling der Nederlandsche
taal. die behalve een leervak voor het on
derwijs, ook nog is een deel van het erf
goed onzer vaderen, een nationale cultuur
schat en een Instrument voor wetenschap
en kunst". De groote meerderheid van de
Koninklijke Vlaamsche Academie heeft mij
ln Maart doen weten, dat zij de huidige
regels 5 en 6 niet kan goedkeuren, ln
andere wetenschappelijke kringen wordt
hetzelfde gevoelen verdedigd.
Als ik echter van dien eenen kring af
zie. die niet bevredigd zijn zal, dan 'vlei ik
mij, dat er nu rust zal komen. De schrijf
wijze Inzake e, o en sch zal, naar ik ver-
I trouw, vrij spoedig wennen, een aantasting
van de taal ls voorkomen, taalgroei wordt
niet belemmerd, economische bezwaren
ztjn geheel of grootendeels verondervan-
I sen vangezien ons volk zeker geen voort-
durende moeilijkheden wenscht op het erf
I van spelling en taal, heb lk de beste ver-
I wachtingen voor de toekomst.
ontstaan Het geluid der schoten, dat ln
de bergen weerkaatste, maakte den indruk,
alsof op het eerste schot „Pa" door de
echo met „Co" beantwoord werd. De sol
daten noemden al spoedig afzonderlijke
schoten „Pacos" en deze term werd ver
volgens bij uitbreiding toegepast op de
rebellen.
Regeeringsmeldingen.
De „Gazeta de Madrid", de staatscou
rant, publiceert het volgende decreet:
1. Een gedelegeerd comité der regeering
wordt gevormd met jurisdictie over het
gebied der provincies Valencia, Alicante,
Castellon, Guenca, Albacete en Murcla. Dit
comité zal volledig de bevoegdheden der
nationale regeering uitoefenen. Het zal
worden gevormd door den voorzitter van
de Cortes, de minister van landbouw en
de onderstaatssecretarissen van het minis
ter-presidentschap en van landbouw.
2. Het gedelegeerde comité der regeering
zal staan onder den minister-president.
Het zal jegens hem en jegens de andere
staatsmachten ln een betrekking staan, die
de grondwet aangeeft.
3. De autoriteiten van alle afdeellngen
in genoemde provincies zullen onder het
gedelegeerde comité ressorteeren. Zij zul
len het moeten gehoorzamen en de gehoor
zaamheid van hun minderen aan het co
mité moeten verzekeren.
Het decvreet is geteekend door den pre
sident der republiek. Azana, en door den
eersten minister Giral.
De regeering deelt mee. dat het nieuwe
comité zijn functies reeds heeft aanvaard
en dat het den minister van binnenland-
sche zaken heeft doen weten, dat het bin
nen enkele uren in staat zal zijn hulp te zen
den aan de streken, die nog in handen
van de rebellen zijn. In de provincies
onder zijn jurisdictie zijn het leger, de
marine, de luchtvaart, de civiele garde en
de Guardia de Asalto benevens de Cara-
bineros trouw gebleven aan het wettig
gezag.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft bekend gemaakt, dat groepen gewa-
penden die zich uitgeven voor militairen
en die op eigen houtje „huiszoekingen"
verrichten, als rebellen zullen worden be
schouwd.
Ook de handelaren en lndustrieelen. die
van den toestand gebruik maken om hun
prijzen te verhoogen, zullen worden ge
straft.
Het blad „El Liberal" meldt, dat het
„Comité der syndicale organisaties" zich
belast heeft met de controle over alle
diensten. Het comité heeft den directeur
van de Noordelijke spoorwegmaatschappij
afgezet evenals de afdeellngschefs, die zij
door anderen, welke van een „beproefd
republikanisme" blijk hebben gegeven, heb
ben vervangen.
Gistermiddag om één uur heeft de regee
ring per radio bekend gemaakt, dat Toledo
in handen der regeeringsgetrouwe troepen
was gevallen. Talrijke opstandige officieren
zouden zijn gevangen genomen.
Alcama heeft tot het laatste oogenbllk
weerstand geboden, maar zou tenslotte
door de Guardia Civil en de Guardia de
Asalto zijn ingenomen, waarbij de lucht
strijdkrachten belangrijke medewerking
verleenden.
De regeering deelde voorts mede, dat de
stad Guadalajara in de macht der regee
ringstroepen is gevallen. Talrijke opstan
delingen werden gevangen genoemen. Een
colonne rebellen is naby Somosierra op de
vlucht gedreven door een afdeeling regee
ringstroepen. waarbü zy wapenen en mu
nitie achterlieten.
Almeria zou volgens de regeering even
eens weer in handen van de haar getrouwe
troepen zyn, na een beschieting door den
kruiser „Lepanto". Het schip was uit Tan-
ger vertrokken en trachtte te Gibraltar
brandstof in te nemen. De Britsche auto
riteiten stonden dit evenwel niet toe en
het schip stoomde naar Almeria, dat door
de rebellen was bezet.
De aankomst van den kruiser gaf
den regeerings-getrouwen. die nog in de
stad waren, weer moed en met behulp van
de artillerie van de „Lepanto" werden de
opstandelingen tot overgave gedwongen.
De leiding van den opstand heeft nieuwe
troepen naar Almeria gezonden, om te
trachten de stad te hernemen.
Tenslotte zou de regeering bericht heb
ben ontvangen van haar vertegenwoordi
ger te Mahon op Minorca, dat de opstan
dige officieren zich hebben overgegeven.
De troepen, onder aanvoering van onder
officieren. hebben zich verzoend met het
volk. de civiele garden, de stormgarde. de
Carabinieri en de luchtmacht, die allen
aan de regeering trouw zyn gebleven.
Het ministerie van oorlog heeft mede
gedeeld, dat een Inlichtingenbureau is in
gericht. De chefs der vrijwilligers-batal-
jons zullen aan dit bureau den naam der
dooden en gewonden opgeven en de plaats
waar zij ln het hospitaal liggen.
Franco en de andere generaals, die met
de rebellen zemeene zaak hebben gemaakt,
zün ontslagen.
Volgens de bladen bedraagt het aantal
onstandelingen te Barcelona 5000 Bij de
daar gevoerde gevechten zouden 500 perso
nen ztin gedood en 3000 gewond. Te Madrid
zün zes huiseigenaars en 16 concierges ge
arresteerd. omdat de verdenking bestaat,
dat van de betreffende huizen op de volks
frontmilitie is geschoten De burgemeester
van de in nabijheid der hoofdstad geleeen
plaats Colmenar Viejo heeft de politie te
Madrid medeeedeeld dat in de bergen bU
Santillana de IMken van 14 officieren en
soldaten zijn gevonden.
De socialistische militie heeft het partij-
huis der katholieke volksactie te Madrid ln
beslag genomen en talrijke arrestaties ver
richt. Volgens het blad La Voz" zouden
vele geestelijken en seminaristen in hech
tenis zijn genomen.
Generaal Mola gesneuveld?
Uit Port-Bouc wordt gemeld, dat gene
raal Malo de commandant der opstandige
troeoen in het Noorden gesneuveld zou zün
ln een gevecht met regeeringstroepen in
de streek bit San Sebastian, dat volgens
geruchten door de regeerlngseetrouwen zou
zyn heroverd.
Mcdcdeelingen der opstande
lingen.
De radiozender van Sevilla. die zich in
handen van de opstandelingen bevindt,
deelde mede. dat drie oorlogsschepen van
de regeering Cadiz hebben beschoten De
opstandelingen zonden daarop eenlge vlieg
tuigen uit. om het vuur te beantwoorden
en deze toestellen slaagden er in de drie
oorlogsbodems tot zinken te brengen.
De radiozender te Sevilla deelde voorts
mede dat de regeering van Madrid was af
getreden. In haar plaats was een revolu-
tionnair comité gevormd onder leiding van
staatspresident Azana De zender berichtte
tenslotte nog dat het garnizoen van Bada-
loz. nabli de Portugeesche grens, zich bij
de opstandelingen had aangesloten.
De opmarsch van generaal Queigo de
Llano gaat langzaam vooruit, aangezien
de troepen uit Marokko met vertraging
zyn aangekomen.
In den nacht van Dinsdag op Woensdag
heeft generaal Queipo de Llano vanuit zijn
hoofdkwartier te Sevilla een toespraak ge
richt tot het Soaansche volk via den
zender Sevilla. Hij zeide daarin dat de be
weging van den opstand meester was ln de
provincie Pontevedra. De Llano besloot
zün rede met een oproep tegen het Mar
xisme en voor den waren Spaanschen
geest. Zün slotwoorden luidden „leve
Spanje leve de republiek".
Verder wordt vernomen dat de lucht
macht van generaal Franco een oetroleum-
schip heeft gebombardeerd, dat de regee-
rlngsvloot van stookolie ging voorzien
Door middel van radio-Sevllla heeft ge
neraal Franco woorden van dank gericht
tot de civiele garde, die hem heeft ge
steund. In deze boodschap zeide hij verder:
„Onze beweging is niet gericht tegen de
arbeidersklasse zooals de regeering wil doen
eelooven. Zij ls louter een Spaansche be
weging voor het welzijn van het vaderland
en het gezinsleven".
Hoe er te Barcelona gevochten is.
De Reuter-correspondent te Barcelona
meldt büzonderheden over de gevechten,
die daar hebben plaats gehad.
Volgens zün mededeelingen culmineerde
de wanorde in een reeks zeer bloedige
straatgevechten, waarin de loyale troepen,
bijgestaan door gewapende burgers, ge
vechten van man tegen man leverden met
de opstandelingen, die herhaaldeUjk aan
vielen. Vooral in het district Espana was de
slachting verschrikkeiyk. Op een gegeven
oogenbllk lagen de lüken opgestapeld op de
trappen van het station der ondergrond-
sche spoorlijn.
De ergste dag was Zondag, toen pr bü het
vallen van de duisternis minstens 300 doo
den waren. Het vuren duurde den geheelen
dag onafgebroken voort. Er werd van ma
chinegeweren en artillerie gebruik ge
maakt. Bij een poging om de rebellen er uit
te verdrijven, werd een hotel met granaten
bestookt. Het geronk der vliegtuigen werd
aanhoudend gehoord en de ziekenhuizen
werden met gewonden overstroomd. Na de
overw'nnlne der communistische strijd
krachten trokken troepen anarchisten er.
communisten door de stad, die elke kerk,
elk klooster of kerkelijk gebouw plunderden
en in brand staken. Niet minder dan twin
tig kerken en kloosters werden met den
grond geiyk gemaakt of ernstig beschadigd.
Slechts de beroemde kathedraal bleef in
tact. In een seminarie werden verscheidene
priesters ter dood gebracht. Later trok een
menigte in overwinningsroes door de stra
ten der stad. gekleed ln de gewaden der
kerkelüke autoriteiten.
Na de gevechten van Zondag op Maan
dag lagen de straten bezaaid met lüken en
gedooden paarden.
Generaal Goded gaf zich eerst over. na
dat de opstandelingen aanzienlüke verlie
zen hadden geleden. Daarna duurden de
straatgevechten echter nog voort. De politie
wist echter langzamerhand den toestand
meester te worden.
Alleen reeds door de inwerking van lucht
en licht, geeft AMILDA-zonnebrulncrème,
Uw gelaat, hals en armen een prachtig
sportief bruine teint.
Flacon 90 ct. Tube 60 ct. Doos 50 en 25 ct.
gj09 (Ingez. Mod.)
VOOR VRIJDAG 24 JULI.
BODEGRAVEN.
Geref. Gem.: Nam. half acht, ds. M.
Heikoop van Utrecht.
KATWIJK AAN ZEE,
Geref. Gem. (Remisestraat)Nam. 8 u.
de heer J. v. d Berg. cand. te Rotterdam.
GEREF. KERKEN.
Aangenomen: naar Dirkshorn (N.H.) S.
Gloving, cand. en hulppred. aldaar.
GEREF. KERKEN IN H. V.
Beroepen te Oudemlrdum (Fr.) P. A. E.
Sillevls Smltt te Haarlem.
ALGEMEENE SYNODE DER
NED. HERV. KERK.
In de te 's-Gravenhage voortgezette zit
ting van de Algemeene Synode der Ned.
Herv. Kerk kwam allereerst aan de orde
het verslag van de kerkelijke hoogleeraren
aan de Rüksuniversiteiten over het jaar
1935—'36. Daaraan ontleenen we dat ln
Groningen 70 studenten werden ingeschre
ven, waarvan 11 voor de eerste maal; 10
examens hadden met goed gevolg plaats, 6
zullen nog volgen. Behalve het examen
van de vrouwelijke candidaat werden alle
examens door een preekvoorstel gevolgd.
Prof. dr. Til. L. Haltjema gaf om de 14 da
gen een privatlssimum voor de meer ge
vorderde studenten over de colleges die
prof. dr. Karl Barth te Utrecht gehouden
heeft over het Apostolicum.
Aan de Rüksunlversltelt te Utrecht wer
den 226 studenten ln de theologie inge
schreven, w.o. 10 vrouwelüke; 57 studen
ten werden voor de eerste maal ingeschre
ven, al waren dit niet allen eerste-Jaars-
VRIJDAG 24 JULI 1936
Hilversum I 1875 M. 8.00 Vara, 12.00 Avro
4.00 Vara, 8.00 Vpro. 11.00—12.00 Vara
8.00 Gram.-pl. 10.00 Morgenwijding Vpro
10.15 Voordracht 10.35 Gram.pl.
11.00 Voordracht 11.20 Gram.pl. 12.00
Het Omroeporkest 2.00 Het Lyra-Trlo
2.45 Voordracht 3.15 Gram.pl. 4.00
dito 5.00 Voor de kinderen 5.30 De
Flierefluiters en solist 6.15 Schaakpraatje
6.20 E. Walls' orkest 7.15 Gram.pl,
7.50 Berichten ANP 757 SOS-Berlchten -
8.05 Cursus „Het beloofde land" 8.30
Concert 9.00 Cursus „Gezin, cultuur,
volk" 9.30 Vervolg concert 10.00 Cur
sus „De vensters open" 10.30 Gram.-pl.
10.40 Avondwüding 11.00 Berichten ANP
11.05 Jazzmuziek 11.3512.00 Gram.-
platen.
Hilversum II 301 M. Algemeen Programma
verzorgd door den Kro. 8.009.15 en 10.00
Gram.-pl. 11.3012.00 Voor zieken en
ouden van dagen 12.15 Gram.-pl. 2 00
Kro-melodisten 3.00 Orgelconcert en
Gram.pl. 4.05 Gram.pl. 4.45 Kro-or-
kest 5.15 Gram.pl. 5.30 Orgelspel
6.00 Causerie, over TBC-bestryding 6.15
Vervolg orgelconcert 6.45 Gram.pl.
7.00 Berichten 715 Vocaal concert 8.00
Berichten ANP 8.10 Kon. Millt. Kapel
9.00 Rotterd. Kath. Mannenkoor 910
Gram.-pl. 9.20 Kon. Milit. Kapel 9.50
Vervolg Mannenkoor 10.00 Gram.pl.
10.30 Berichten ANP 10.35 Populair or
kestconcert 11.3012.00 Gram.pl,
Droitwich 1500 M. 11.20 Orgelspel 11.50
Militair concert 12.50 Dansmuziek
1.35 Het Downes-strljkkwartet 2.20 Sted.
orkest Margate 3.20 BBC-Northern-orkest
4.20 E. Colombo's orkest 5.05 Gram -
platen 5.35 „De Alphas" 6.20 Berich
ten 6.50 Het Walford Hyden Zigeuner
orkest 7.20 Sportpraatje 7.35 Het
BBC-Schotsche orkest 8.20 Dansmuziek
9.00 Hoorspel 9.50 Berichten 10.20
Visscherüpraatje 10.40 BBC-Theater-or-
kest en solisten 11.35—12.20 Dansmuziek,
Radio-Paris 1648 M. 7.20 en 8.20 Gram.-
platen 11.20 Orkestconcert 2.50 Gram -
platen 5.50 Orkestconcert 8.20 Zang eu
plano 9.05 Gevar. programma 11.05—
1.05 Orkestconcert.
Keulen 456 M. 6.20 Populair concert
8.20 Het Lutz-kwartet en solisten 9.20
Blaasconcert 10.20 Hans Bund's orkest
en solisten 12.20 Populaire muziek 2.20
Gram.-pl. 3.20 Kinderkoorzang 3.50
Zwabische Dorpsmuzikanten 4.20 Popu
lair concert 6.20 Gram.pl. 8.301.15
Zie Deutschlandsender.
Brussel 322 en 484 M. 3.22 M.: 12.20 Gr.-
platen 1.30 dito 5.20 Dansmuziek
6.20 en 6.50 Gram.-pl. 7.20 Piano-recital
8.20 Vloolrecltal 9.20 Symphonlecon-
cert m. m. v. solist 11.0011.20 Gram.-
platen 484 M.: 12.20 Gram.pl. 12.50
Orkestconcert 1.30 Dansmuziek 1.40
Zang 2 00—2.20 en 5.20 Gram.-pl. 6.10
en 6.35 dito 6.50 Piano-recital 8 20
Voor Oud-strüders 9.05 Zang 9.20
Militair concert 10.30 Gram.-pl.
Deutschlandsender 1571 M. 8.30 Bonte
Avond (om 9.05 Reportage) 10.20 Be
richten 10.35 Sport-reportage 10.50—
1.15 Populair concert en dansmuziek.
GEM. RADIO-DISTRIBUTIEBEDRIJF EN
DE R.O.V. RADIO-CENTRALE.
Voor Vrijdag 24 Juli.
Ie programma: lederen dag van 8—24
uur: AVRO, VARA. enz.
2e programma: lederen dag. van 8—24
uur: KRO. NCRV. enz
3e programma: 8.00: Keulen 9.20:
diversen 10.20: Keulen 12.05: Parijs
Radio 13.05: Brussel VI 14.20: Lon
den Reg. 14.50: Rarüs Radio 15.50:
Keulen olm. 22 15: Brussel VI. 22.30:
Weenen
4c programma: 8.00: Brussel VI. 10.35:
Londen Reg. 11.20: Droitwich 18.20:
diversen 18.50: Droitwich 21.00:
Gram.muz. G.R.D 22.40: Droitwich
Wüzigingen voorbehouden.
studenten: 40 examens werden afgelegd:
2 studenten werden afgewezen; 36 preek-
voorstellen werden gehouden. Voorlezingen
voor de studenten werden gehouden door
de heeren dr. H. Kramer, taalgeleerde met
verlof, dr. J. H. Adriani. vooraanstaand
figuur op diaconaal gebied; dr. A. C. Kruljt
over Zending, volksleven en school en door
dr. E. Thurneijsen. die op tournee ls ge
weest in Nederland. Het verslag merkt op
dat de nazorg aan candldaten die op een
beroep wachten, grooter wordt.
Wat de stand van zaken aan de RUks-
universiteit te Lelden betreft daar werden
123 studenten ingeschreven, w.o. eveneens
10 vrouwelijke en 31 voor de eerste maal,
waarvan 3 vrouwelijke. Dr. P. W. J. v. d.
Berg, Ned. Herv. predikant te Nüeveen,
heeft een voordracht gehouden over „Aard
en waarde der plattelandssamenleving";
23 studenten werden geëxamineerd. 2 af
gewezen en 12 preekvoorstellen gehouden.
Voor de cursus sluit zal nog 1 examen
worden afgenomen terwül nog 9 preek
voorstellen gehouden zullen worden.
De president, dr. P. Smit. bracht na be
handeling van dit verslag allereerst dank
aan prof. dr. M. J A. de Vrijer te Utrecht,
voor zijn bereidwilligheid lnplaats van den
ernstig ongestelden prof. dr. A. v. Veld
huizen, examens te willen afnemen. Spr.
wees er op hoeveel er voor de kerk afhangt
van de vraag hoe de studenten hun taak
opvatten Daarom is de positie van den
kerkeiyken hoogleeraar zulk een bü uitstek
verantwoordelüke. Spr bad den kerkelijken
hoogleeraren aan de Rüksuniversiteiten bi)
hun gewichtvollen arbeid Gods zegen van
harte toe.
Het verslag werd hierna goedgekeurd.
Aangezien twee Synodi-contractae moes
ten gehouden worden, verdaagde de presi
dent de zitting tot hedenmorgen.
HET AANTAL VACATUREN IN DE
NED. HERV. KERK.
Het aantal vacaturen in de Ned Herv.
Kerk bedroeg op 1 Juli j.l. totaal 292, welk
aantal predikantsplaatsen van de 1680 in
de Herv. Kerk dus onbezet zijn. Gelderland
en Noord-Holland spannen met elk 50 va
cante plaatsen de kroon Dan volgen
Friesland met 49 en Zuid-Holland met 42
vacante plaatsen. Groningen heeft 35
vacante plaatsen, Zeeland 17. Utrecht 15>
Noord-Brabant 13. Overijssel 12 Drenthe 6
en Limburg 3. Het aantal vacaturen steeg
over de eerste helft van '36 met 1.
U
