Voortzetting der Assemblée.
De opening der A.V.R O -studio
77sie Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 2 Juli 1936
Derde Blad
No. 23394
Litwinoff vóór versterking van den Volkenbond.
HET PLEIDOOI
VAN DEN NEGUS.
Rede van Ir. M. H. Damme,
directeur-generaal der P.T.T.
Koninklijke onderscheiding voor den heer W.Vogt
VRAGENRUBRIEK.
Eden tegen verscherping der Sancties en erkenning der verovering
In het vervolg van zijn gisteren in de
Assemblée gehouden redevoering wees Léon
Blum op het feit, dat de staten, die bereid
zijn, den oorlog te ontketenen, zich daar
mede een voorsprong verschaffen op de
aan hun verplichtingen trouwe staten.
Blum.
Het gevaar ligt in het feit, dat het
Europa van vóór 1914 niet alleen in
ztjn materieelc maar ook in zijn
moreele elementen hersteld wordt. De
catastrofe wordt tenslotte verkozen
boven den angst.
Frankrijk wil dit gevaar vastberaden den
weg versperren. Daarom is internationale
organisatie in de richting van een inter
nationale gemeenschap noodzakelijk.
De oorzaak van het échec van den
Volkenbond ligt niet in het handvest,
maar in de trage, onzekere en dubbel
zinnige toepassing.
De Fransche regeering zou zich derhalve
bij geen enkele herzieningsformule kunnen
aansluiten, die den Volkenbond zou terug
brengen tot een rol van academische raad
geving. Frankrijk is bereid voor te stellen
of te aanvaarden alle wijzen van regeling
of uitlegging, die de practische doelmatig
heid van het handvest zouden doen toe
nemen en het nauwkeuriger en sneller aan
zijn doeleinden zouden aanpassen. Frank
rijk geeft zijn woord, dat het zijn woord ge
stand zal doen en met alle kracht zal bij
dragen tot de herleving van den Volken
bond.
Blum prees zich gelukkig, dat bij de
recente besprekingen nauwkeurige over
eenstemming van inzicht geconstateerd
was met de meeste vertegenwoordigde
mogendheden.
Het is het instinct tot zelfbehoud,
dat de landen drijft tot versnelde
bewapening, maar collectieve veilig
heid, gebaseerd op een coalitie van
sterker krachten, die zich verzetten
tegen iederen aanval, d.w.z. op een
voortdurende toeneming van bewape
ning, kan geen instrument zijn van
duurzamen stabielen vrede. De bewa
peningen zouden de wereld naar den
oorlog medesleuren.
Daar staat tegenover, dat het Abessijn-
sche drama geleerd heeft, dat de inter
nationale overeenkomsten falen, wanneer
de mogendheden, die ze onderteekend heb
ben, niet tot het uiterste willen gaan,
d.w.z. het risico willen aanvaarden van den
oorlog. De eventualiteit van den oorlog
moet dus aanvaard worden ter red
ding van den vrede. Dit alternatief wordt
gesteld aan alle mogendheden zonder on
derscheid. Onze voorstellen tot regeling
beperken het tot de mogendheden, die in
geografisch of politiek opzicht het dichtst
bij de aangevallen mogendheid liggen.
Toch blijft min of meer algemeen het oor
logsrisico bestaan. Voledig bewust en vol
moed, aldus verklaarde Blum, moet men
in den tegenwoordigen stand van zaken
dit risico onder de oogen zien. Hoe moe
diger dit gevaar aanvaard wordt, des te
zwakker het zal blijken. De collectieve vei
ligheid moet echter geen enkel oorlogsge
vaar met zich medebrengen, d.w.z. dat, om
volledig te zijn, de collectieve veiligheid
met algemeene ontwapening moet samen
gaan, Wat Abessynië en het Rijnland aan
gaat: Frankrijk wil geen oorlog tot herstel
van het recht.
Verklaring namens de Unie.
De gedelegeerde der Unie van Zuid-
Afrika, de Water, bevestigde de gehecht
heid zijner regeering aan de beginselen van
den Volkenbond en verklaarde, dat de
Unie van Zuid-Afrika steeds bereid zal zijn
de colectieve actie te handhaven.
Eden aan het woord.
De Britsche minister van Buitenlandsche
Zaken, Eden, verklaart: Wij hebben giste
ren geluisterd naar het beroep van den
keizer van Abessynie, De waardigheid,
waarmede hij zich tot ons richtte moet bij
ieder onzer sympathie hebben gewekt. De
omstandigheden waren voor allen pijnlijk.
Toch zijn wij er ons allen van be
wust, dat de oeconomische maatrege
len, welke wij hebben genomen, hun
doel hebben gemist.
In dien de Britsche regeering eenige re
den zou hebben gehad te gelooven, dat het
handhaven der bestaande sancties of de
uitbreiding met nieuwe sancties de positie
van Abessynië zou hebben hersteld, zou zij
een dergelijke politiek hebben bepleit.
Onder de tegenwoordige omstandig
heden zou slechts militaire actie resul
taat kunnen hebben en ik kan niet ge
looven dat een dergelijke actie in over
weging zou kunnen worden genomen.
De Britsche regcering gelooft niet, dat
de Volkenbond de verovering van Abes
synië zal kunnen erkennen.
Met groote belangstelling verklaarde Eden
te hebben geluisterd naar hetgeen Blum
heeft gezegd. Namens de Britsche regeering
kon Eden Blum de verzekering geven van
volledige medewerking. Het ideaal der col
lectieve veiligheid brengt de idee van mili
taire maatregelen mede.
Indien een dergelijk ideaal thans niet
kan worden bereikt, ben ik het eens met
Blum, dat in een zwaar bewapende wereld
de moeilijkheden om een dergelijk ideaal te
bereiken, zullen toenemen. Spr. acht het
noodig, dat eenige voorbereidende bespre-
Eden.
kingen plaats vinden over de toekomst van
den Volkenbond en hij stelde derhalve voor,
dat deze kwestie pas in de September-ver-
gadering ter sprake zal worden gebracht,
Eden besloot met zijn trouw te bevesti
gen aan de Volkenbondsbeginselen.
Litwinoff's meening.
Litwinoff, die vervolgens aan het woord
kwam, bevestigde, dat de houding van zijn
regeering in het Italiaansch-Abessijnsch
conflict slechts werd ingegeven door de eer
biediging van de bij' het pact aangegane
verplichtingen. Het is' Ih dezen geest, dat
zijn regeering zal samenwerken bij den ar
beid der coördinatie-commissie.
Men zou ernstiger maatregelen onder
oogen hebben moeten zien, indien zekere
staten bereid zouden zijn geweest een mili
taire poging te ondernemen. Aangezien
zulks niet het geval is geweest, aldus Litwi
noff, was het nutteloos verder de sancties
toe te passen.
De Volkenbond is dus niet in staat
geweest de territoriale integriteit en
politieke onafhankelijkheid van een
zijner leden te verzekeren, doch artikel
16 geeft den bond machtige wapenen,
welke zij niet gebruikte. De afwezigheid
van zekere mogendheden veroorzaakte
de mislukking der toepassingvan het
pact.
Litwinoff.
Het pact is niet volkomen, het bevat on
duidelijkheden en vaagheden. Men moet het
niet hervormen, maar het preciseeren, het
versterken, met name door een goede defi
nitie van het begrip aanvaller.
Men moet niet raken aan artikel 16. De
oeconomische sancties moeten verplicht zijn
voor alle Volkenbondsleden. In een idealen
Volkenbond zouden militaire sancties even
eens verplicht moeten zijn. Indien wij dit
ideaal van internationale solidariteit niet
kunnen bereiken, moeten wij ieder continent
versterken, b.v. door een net van regionale
pacten, waarvoor bijzondere groepen staten
bepaalde gebieden tegen iederen aanvaller
zouden moeten verdedigen. In dezen geest
zou ik, aldus Litwinoff, een versterking van
het pact onder oogen willen zien.
Hij juichte het door den eersten ge
delegeerde van Frankrijk uiteengezette
program toe, dat in zeer ruime mate
met. zijn eigen waarnemingen in over
eenstemming is.
Litwinoff vervolgde met te bevestigen,
dat de Sovjet-regeering geheele ontwape
ning nog steeds de beste waarborg voor den
vrede vindt, maar zoolang deze maatregel
niet is aanvaard, kan men niets anders
doen dan den Volkenbond versterken, het
geen kan gebeuren zonder het principe dei-
collectieve veiligheid pros te geven.
Den Volkenbond mo t ^;?uw leven worden
gegeven, dit is meer dan ooit noodzakelijk.
Na Litwinoff deelde de voorzitter, van
Zeeland, mede, dat heden twee vergade
ringen zouden worden gehouden. De as
semblée zal Vrijdag haar zitting kunnen
beëindigen.
SCHERPE AANVAL OP DEN
VOLKENBOND.
Het zal velen ongetwijfeld interesseeren
nog eenige bijzonderheden te vernemen
over de rede van den Negus. Wij ontleenen
hierover daarom aan de „N.R.Ct." het vol
gende:
De Negus begon met den uitroep: „Ik,
Haile Selassie, de eerste keizer van Abes
synië, ben hier gekomen om de gerechtig
heid, die aan mijn volk verschuldigd is,
op te eischen, evenals de hulpverleening,
die aan mijn volk acht maanden geleden
beloofd is door vijftig staten, die toege
zegd hebben dat een aanval, die op mijn
land gedaan is, een schending is van ieder
verdrag.
De Negus achtte het zijn plicht te be
schrijven, op welke wijze de Italianen in
Abessynië den oorlog gevoerd hebben, als
een schrikwekkend voorbeeld van het lot,
dat den anderen staten zou kunnen bedrei
gen wanneer zij zich bij voldongen feiten
zouden neerleggen.
Hij toonde aan, dat de Italianen bij de
omsingeling van Makallé, bevreesd als zij
waren voor een nederlaag, hun toevlucht
namen tot yperiete. Zij hadden hiervoor
speciale toestellen op de vleugels van hun
vliegtuigen bevestigd, die een fijnen regen
van dit gas op uitgestrekt gebied verspreid
den. In groepen van negen, vijftien en
achttien vliegtuigen volgden de toestel
len op elkaar zoodat de mist. die zij ver
breidden, ononderbroken was. Op deze wijze
zijn sedert Januari van dit jaar soldaten,
vrouwen," kinderen, vee, rivieren, meren en
weilanden doorloopend door dezen moor
denden regen overgoten.
Dat was de voornaamste oorlogsmethode
van de Italianen, die zij vooral op de
dichtbevolkte gedeelten van 't Abessijnsch
gebied in toepassing brachten.
Zij zijn er in geslaagd tienduizenden
slachtoffers te maken.
De beroepen, die zijn gedelegeerden bij
voortduring tot Genève gericht hebben,
zijn in het verleden zonder antwoord ge
bleven, aangezien deze gedelegeerden niet
zelf getuige van het afschuwelijk tafereel
waren geweest.
Het Wal Wal-incident is als een donder
slag tot den Negus doorgedrongen, hoewel
hij de toepassing van de Volkenbondsbe
ginselen en van dé arbitrage-procedure
verzocht, trof het ongelukkig, dat juist op
dat oogenblik 'n zekere regeering (Laval!)
van oordeel was, dat de Europeesche toe
stand haar noodzaakte tegen iederen prijs
de vriendschap van Italië te koopen. Deze
prijs was de Abessijnsche onafhankelijk
heid ten bate van Italië.
Het geheim Fransch-Italiaanschc
accoord.
Deze geheime overeenkomst, in strijd
met de bepalingen van het Volkenbonds
verdrag, heeft zwaar.gewogen op den loop
der gebeurtenissen,-' Abessynië en de ge
heele wereld ondervinden thans nog de
rampspoedige gevolgen daarvan.
De Negus verzocht de 52 staten om de
politiek, die zij acht maanden geleden be
gonnen, niet te vergeten.
Op grond van deze politiek, die hem ver
trouwen in den Volkenbond gegeven heeft,
heeft de Negus zijn ongelijken strijd tegen
overmacht voortgezet.
Wat is er van al de beloften der 52 sta
ten bewaarheid geworden?
Een groote teleurstelling is het voor
hem geweest, om te zien hoe een zekere
regeering (wederom Laval!) onder her
haalde betuigingen van aanhankelijkheid
aan het Volkenbondsverdrag, alles in het
werk stelde om de bestudeering en de
toepassing van waarlijk doeltreffende
sanctiemaatregelen uit te stellen.
Was deze eindelooze obstructie het ge
volg van het geheime verdrag van Ja
nuari 1935?
Internationale moraal bleef in
gebreke.
De Negus wees er op, dat hij nooit ver
wacht had dat de andere staten het bloed
van hun eigen soldaten zouden vergieten
om het Volkenbondsverdrag te verdedi
gen, maar hij begreep niet, waarom hem
de gevraagde financieele bijstand voortdu
rend werd geweigerd.
De Volkenbondsvergadering is bijeen ge
komen. niet alleen voor het Italiaansch-
Abessijnsche geschil, doch het gaat hier
ook om het lot van den Volkenbond zlef.
Men wil thans de sancties opheffen, die
hun doel niet hebben bereikt. Men wil den
Volkenbond hervormen, doch hoe kunnen
sancties, die moedwillig slecht, zijn toege
past en ondoeltreffend waren, ooit den
aanval weerhouden? Welke hervorming
van het Volkenbondsverdrag zal eenig nut
hebben, wanneer niet de wil bestaat de
verplichtingen na te leven? Het Is de in
ternationale moraal die in gebreke is ge
bleven en niet de inhoud van het Volken
bondsverdrag.
Voor de geheele wereld verklaarde de
Negus dat het Abessijnsche volk niet van
plan is zich voor het geweld te buigen, dat
het Abessijnsche volk zijn eischen hand
haaft en alle middelen in zijn macht zal
aanwenden voor de triomf van het recht
en voor de handhaving van de Volken
bondsbeginselen.
5999
(Ingez. Med.)
Het is vandaag voor de A.V.R.O. en voor
Hilversum een groote dag. vandaag toch
had de officieele opening plaats van de
nieuwe A.V.R.O.-studio.
De feestelijkheden begonnen reeds vroeg
in den ochtend. In de burgerzaal van het
gemeentehuis had te 10 uur een officieele
ontvangst plaats door het gemeentebestuur,
waar de burgemeester de heer Lambooy de
dames en heeren leden van de gewestelijke
besturen en de dames van de dageluksche
bestuursleden welkom heette.
De heer De ClercQ sprak woorden van
dank tot het gemeentebestuur.
Na de bezichtiging van het prachtige
raadhuis maakte het gezelschap een auto
tocht door het versierde Hilversum, waar
op in den Japanschen tuin van hotel
Hamdorff te Laren de lunch werd gebruikt.
Tegen twee uur arriveerde de directeur-
generaal der P.T.T. de heer ir. M. H.
Damme. aan de nieuwe A.V.R.O.-studio.
waar hij in de bestuurskamer werd ont
vangen door het dagelijksch bestuur en de
leden van de bedrijfsdirectie.
Het gezelschap, waarbij zich ook de
A.V.R.O.-besturen en ..vele genoodi.gden
hadden gevoegd, begaf zich vervolgens naar
de groote zaal waar de heer G de Clercq.
A.V.R.O 's voorzitter, de gasten welkom
heette en dank bracht aan allen die tot den
bouw van de studio hebben meegewerkt.
Vragen bootdienst Rotterdam-Antwer-
pen. De N.V. Braakman en Co., Maas
kade 1, Rotterdam, onderhoudt een passa-
glersdienst op Antwerpen.
J. C. te L. De reederij Thor onder
houdt een geregelden dienst op Waalwijk.
Het tarief is 40 cent per persoon. De af
stand van Waalwijk naar Venlo ls 97,7
K.M.
J, L. te L. Leiden, Woerden, Utrecht,
Maartensdijk, Hilversum, Bussum. 75 K.M.
- M. B. te L, Leiden, Oegstgeest, Sas-
senheim, Lisse, Hoofddorp, Sloten. Am
sterdam. 41,8 K.M.
Abonné te L. Het is vrijwel zaken dat
u vrij van dienstplicht bent.
- G. A. de K. In zeepsop zetten en
afborstelen,
De heer W. Vogt hield vervolgens een
edachtenisrede en schetste de ontwikke
lingsgang van de A.V.R.O.-studio-accomo-
datie.
De eerste studio, waarover onze omroep
de beschikking kreeg aldus spr. was
de oude teekenkamer van de Ned»rland-
sche seintoestellenfabrlek te Hilversum.
Vervolgens kregen wij de beschikking over
een houten loods, op het fabrieksterrein.
Dit duurde tot 1927. In het voorjaar van
dit iaar betrokken wij onze eerste eigen
studio in twee woonhuizen aan den Wit-
ten-Hullweg die echter reeds in 1928 ont
ruimd moest worden. In 1928 betrokken wij
toen het perceel aan den Ouwe Engwegnr.
4. het huis, waarin onze studio nu meer dan
acht jaar gevestigd is geweest. Onze be
hoeften vermeerderden snel. Aangezien de
A.V.R.O. steeds in bloei toenam, vergroot
ten zich ook onze mogelijkheden zoodat
wii besloten een eigen orkest te stichten
uit het striikje. dat wii bezaten. Maar voor
dat orkest was een grooter studiozaal noo
dig dan wii aan den Ouden Eng-
weg bezaten weshalve wij bes'ag legden
op de schouwburgzaal van het „Hof van
Holland" te Hilversum. Ook deze studio
hebben wij tot den dag van vandaag ge
bruikt. En dit gebouw zal nog geruimen
tijd als studio dienst blijven doen, omdat
het „Hof van Holland" na ons vertrek be
trokken zal worden door de K.R.O. die
thans ook begonnen is groote studio-olan-
nen te verwezenlijken.
Er is wel eens wat rumoer geweest over
het afstaan van zendtijd tusschen omroep
vereenlgingen. Ik verzeker u. mijnheer de
directeur-generaal aldus spr dat er zel
den een transactie in grooter harmonie
gesloten is dan die tusschen de A.V.R.O. en
de KRO. over den afstand van een studio,
Spr. releveerde vervolgens kort de tot
standkoming van de nieuwe studio, waar
voor od 1 Juni '34 de eerste spade in den
grond werd gestoken. Moge het schoone
gebouw lange jaren voor onzen omroep
zijn een gelukkig huis. waarin alle arbeid
een vreugde zal zijn zoo besloot spreker.
Na deze korte opsomming van cijfers,
kwam spr. tot de eigenlijke doel van deze
feestelijke bijeenkomst, de herdenking van
het feit, dat de Avro de beschikking heeft
over een studio-complex, dat is geworden
tot een instituut, hetwelk, op het oogenblik
althans, haar gelijke niet gemakkelijk zal
vinden in binnen- en buitenland,
In het vervolg van zijn rede herinnerde
spr. eraan, dat door den voortdurenden
offerzin van haar vele duizenden luister
vinken, het de Avro mogelijk is geweest het
prachtige gebouwencomplex, waarvan wij
heden de plechtige opening mogen beleven,
tot stand te brengen. Er moet wel een reden
zijn voor deze blijvende trouw en aanhan
kelijkheid, die niettegenstaande den zwa-
ren economischen druk, welken ook de
Avro-luistervinken stellig in ruime mate
zullen ondervinden, tot zulke grootsche
daden hebben kunnen leiden.
Die reden heb ik gemeend te moeten
vinden in de omstandigheid, dat de feest
vierende vereeniging er in geslaagd is door
haar werk zich een blijvende plaats te
veroveren in de harten van duizenden
landgenooten
Spr, wenscht de Avro van harte geluk met
haar nieuwe studio's. Hij hoopt, dat zij
door de verkregen betere technische outil
lage in staat zal zijn haar werk nog tot
grootere volmaaktheid te brengen tot heil
van den Nederlandschen omroep in het
algemeen en van haar tallooze luistervin
ken in het bijzonder.
Voortgaande zeide spr., dat er in de lei
ding van het Avro-bedrijf een man is, voor
wien het vandaag wel zeer in het bijzonder
een feestdag is, een man, die, hoewel hem
teleurstellingen in zijn arbeid en streven
niet gespaard zijn gebleven, steeds ener
giek en kundig is voortgegaan met het
vervullen van de taak, die hem op de
schouders werd gelegd, een man, van wien
het, als men van de Avro spreekt, bijna
onmogelijk is den naam niet te noemen.
Vervolgens was het woord aan ir. Damme,
die de nieuwe studio officieel opende. Als
leider van het staatsbedrijf der Posterijen,
Telegrafie en Telefonie, waarmede de om-
roepvereenigingen bij de vervulling van
haar dagelijksche taak schier elk oogenblik
in contact komen, heb ik, zei spr., gaarne
de uitnoodiglng van de Avro aanvaard om
de nieuwe studio te openen.
Alvorens enkele woorden te spreken met
betrekking tot de feestelijke gebeurtenis,
herinnerde spr. aan de opening van de
nieuwe uitzendzaal in 1927 door wijlen mi
nister van de Vegte. Deze deelde toen mede,
dat het aantal luisteraars gestadig toenam
en ngeveer 35.000 bedroeg. Thans is dit
cijfer 200.000, wat zeker boekdeelen spreekt.
Ook het bedrag van de geheel vrijwillige
luistervinkbijdrage, dat einde 1926 ongeveer
f. 125.000 en over 1935 ongeveer f. 660.000
bedroeg zeeft duidelii1 aan hoe het de
Avro is gelukt den vereenigingsband op
hechten grondslag te vestigen.
De heer W. Vogt.
Het is de directeur van het Avro-om-
roepbedrijf, de in het geheele land bekende
heer Willem Vogt. Zich dan wendende tot
den heer Vogt, zegt spr., dat het hem een
groot voorrecht is te kunnen mededeelen,
dat het Hare Majesteit de Koningin heeft
behaagd hem op voordracht van den mi
nister van binnenlandsche zaken te benoe
men tot Ridder in de Orde van Oranje-
Nassau (Applaus).
Spr. verzoekt de leden van het bestuur
de onderscheiding aan den directeur ver
leend, mede te beschouwen als een erken
ning van de groote diensten die de Avro,
zoowel in technisch als in cultureel opzicht
aan de ontwikkeling van den Nederland
schen omroep heeft bewezen.
Spr. verklaart tenslotte de Avro-studio's
voor geopend.
Het Avro-orgel speelde daarop het volks
lied, waarna het Avro-omroeporkest onder
leiding van Nico Treep de jubel-ouverture
van Weber en den triomfmarsch uit „Aïda"
speelde.
Na het gebruiken van den eerewijn werd
een rondgang gemaakt door de studio.
