Duiïsc&tana
Kijksatëto&afm
xlwarfc Woum
-Wam
cSe Splaat sen art de
tusschen Rijn en Bergstrasse
HET ZWARTE WOUD
HIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Maandag 11 Mei 1936
Frankfurt am Main
Darmstadt
Worms aan den Rijn
Mannheim
HeideSherg
Sfuffgart-Bad Cannsf af f
Ulrn
Bad Mergenfheim
Badenweiler
Baden-Baden
St. Blasien
Freudenstadt
Tri berg
BadDürrheim
Herrenalb
Wildbad
Freib
(SCHWARZWALD).
DE FRAAIE STAD ULM.
Wiesbaden aan den Rijn
Bad Nauheim gaan belcekent in
Schtangenbadin dö
Sdiwalbach
Bad Soden
ICönigsfein
Mainz a. Rh.
Assmannshausen
Braubach
Rudesheim
Braunfels
De stamlanden v. Willem v, Oranje
KagsenHautem Homhura
Merzig-Metflach Saarlaufern
Bad Wlldungen spzdale badplaats voor Nier-, blaas- en
Nar
Munsffir hooidai.d
pc KIcs-cn Kronlngspl. v. dc vroeg. Dultsche
keizers, waarheen eens Willem v. Oranje en
Egmond d. kroniugs-ordcteckencnbrachten
rie stad van de golhiek en Qoethe, van dc
Wercld-Zeppclin-Haven, midden vanTaunus,
Kpcssart- en Odcnv/ald. Wereldberoemde
„KÖmerbcrg - Fcstsplelc" van 1/7 31/8
dc voorname kunst- en tuinstad verwacht
Uw bezoek. Aan de begin van de wereld
bekende en door Nederlanders zoo ge
waardeerde „Bcrgstraflc" gelegen. Overvloed
v. bezienswaardigheden, museumschatten
1936 grootc tentoonstelling., congressen, enz
Op 15 k. m.v. h. autostation Lorsch, wcreldb.
als d. stad d.Nlbclungcn, v.d.Dom, c.v.Luthcr.
Gcboortcpl. v. d. echte „LIcbfraumllch"-Wljn
de mooie stad aan Nccker en Rijn,benijdens
waardig gcl.tusschcnOdcnwald m.dc „Bcrg
straflc" en PfSlzer Haardt met de Dultsche
„Weliistraflc",bezit d.grootstc v. alle Dultsche
burchten en loont dc groolscho wijze waarop
dc Rijksautoweg loopt tot ln h. hart v. de sta<f
de stad van do Dultscho romantiek, einddoel
v, den rljksautobahn. Oude beroemde kunst-
gedcnktcekcns. FecslclIJkh. 1936: Schubcrt-
Muzlck-lcest 30/5-2/6, 550-jaar Universiteit
27-30/6, Gr. Kultui-tentoonstelling 28/6-30/9.
Rijksfccstspelcn In het SchloQhol l?/7*20,8
Bc een-Rijn NecKanand
Boc/enrneer rSchwgb.Alb
Dc mooist gelegen gioote
stad van Duitschland.
de sfad van het „Auslandsdeufsdifum" - de stad v. den jongen Schiller
Sterke, reeds den Romeinen Lekende, mineraalbronnen maken succesvolle
drink- en - badkuren mogelijk bij inwendige ziekten van de meest uiteen-
loopcnden aard. Prachtig Neckar-landschap met moderne groote sportvelden,
niet modern stuwmeer en schaduwrijke parken. Onvergelijkelijk mooie
bloemenpracht in de broeikassen Yan de Wilhelma. Het heele jaar kuurtijd.
HOTEL MARQUARDT Het gerenommeerde billijke hotel met elk comlort.
HOTEL HOSPIZ VIKTORIA Het verzorgde hotel. Centraal en rustig 'gelegen. Billijk en goed.
HOTEL GRAF ZEPPELIN Het modernste hotclgcbouw van Zuld-Dultschland. Autogarages, benzine-1
pomp. Prijzen aangepast aan de tijdsomstandigheden.
aan ds Donau. De stad van het MUnster en dc gothiek, leidt haar gasten In de
heerlijkheid van dc Zwablschc Rijksstad I Mlddclceuwsch stadsbeeld, ccnlg ln zijn soort,
in onaangetaste beslotenheid. Uitgangspunt naar dc Allgüu, dc Zwablschc Alb cn dc kunst
schatten van Obcrschwaben. Yan 16-23 Aug. 1936 Ulmcr fccslwcck. Inlichtingen: Duitsch
Verkeersbureau Amsterdam cn StSdt. Vcrkchrsamt Ulm, Hauptwachc.
hotel kurhaus
Gezondheidibad voor Gel», Lever»,
Maag», Darm», Suikerziekte, Vet»
zucht, chron. Verstopping.
KURANSTALT HOHENLOHE
Eerste klas Huizen in het Kurpark gelegen. Prospecti bij alle Reisbureaux- en
door dc Kurverwaltung Bad Mergentheim. Mineraalwater en zuiver natuurl. Bron-
zout bij dehoofd-vertegenwoordigingNederlandsch Bronnenbeladg, resp. bij alle
Apothek. cn Drogisten. Te verwarmen Wandelhal, Pauschalkuren v. het heele jaar,
luliclitlngon en Prospect! door LandeifremdoiiTerkeliraTerband TViirtemltcrg-Holignzolleru. Muttgnrt libE
I I dc mooie klassieke „Waaier" stad met de heerlijke parken,
■\Q| l$l Uil© haar kunstschatten en het pracht. Rijnstrandbad verwacht U
Q|# toegangspoort tot het Zwarte Woud. De wereldstad der sieraden.!
r iQyThAliyi Grootste Alpcntuin van Duitschland. HecrL omgevirg. Prosp. bij
het Duitsch Verkeersbureau, Amsterdam cn Ycrkchrsaml Plorzhclin. fl
yezochh ïïad-en Vacanlkplaaisen in hd±
Zuidelijkst thcrmal-kuuroord v.
Duitschland, 350 M. b,Z.radloacL
therme (26,4° C.). Hart-Zenuw.-
Blocdsomloop-Stolwlsscllng.
Gcnccsk.-badpl. Zw. Woud.
67° heele bronnen .eg. rhcum.,
jicht, catarrh. Spcclbk.(Roulcttc,
Baccara, Klond.) gch. jaar gcop.
Gezochte klimaat- kuuroord,
800 M. Qchccl Jaar gcop. Zwem
bad, tennis, Forcllcnvlsschcri,'.
Dc zonnige boogtc-stad, kll-
matisch jaar-kuuroord. Golf,
Tennis. RljSpoit, open cn
overdekt zwembad.
Luchlkuuroord 700-1000 M., met
geneeskrachtig klimaat. De
Qtoolslc watervallen. - Open
lucht zwembad.
Het hoogst gelegen zoutbad
van Europa. 70U-S0O AL Baden,
inhalatie, drinkkuren. Het go-
hcclc jaar geopend.
Geneeskrachtig - klimat. kuur
oord in het noordclijko Zwarte
Woud. 400-900 AL Autoverbin
ding daden - Baden - Wildbad
het grootc geneeskrachtig bad
teg. Rheumatiek, Jicht, Ischias,
Zenuw. Zeer mooi en gezocht
kuuroord. Bcrgbaan - 430-750 m.
lm 3rcisgau, dc ideale vacanlie-verblijfplaats in net Zwarte Wi.ud. n
een omtrek van 25 K. AL liggen: Fcldbcrg 1494 AL, Kandci 1243 Al.,
UI Bclchcn 1415 AL, Blauen 1165 Al.. Thurncr 1100 A1. Alen bcr. langs een
3600 AL Ig. zwcclb. ln 16 min. het Schauln&l. 12S6 AL De kathedr. van
freiburg is dc ccnigc In de Allddclccuw. volL Goth. Dom. Vraagt Pruspc 'us
Twee tot het prachtigste gedeelte van het bergland behoo-
rende, diepe, nauwe dalen vormen ongeveer de Oostgrens;
het dal van den Boven-Neckar tot Horb en het Nagolddal tot
Pforzheim. Al heeft het Wurtembergsche deel van het Zwarte
Woud niet de hoogste toppen (in het Hornisgrindegebied
stijgt het tot een hoogte van 1160 M.l, zoo is de gemiddelde
hoogte toch slechts zeer weinig minder dan die van de
Badensche gedeelten van het gebergte. Op Wurtembergschen
bodem draagt het Zwarte Woud de mooiste bosschen. Hier
stijgt het percentage van den beboschten grond tot boven de
63°/o, terwijl het ln het Zuiden van het gebergte tot 30»/.
daalt. De zeer groote gemeenten Wildbad en Freudenstadt
hebben 92 en 80"/., en de 14.000 H.A. omvattende gemeente
Balerbronn bijna 90°/» bosch. Het klimaat van het Wurtem
bergsche Zwarte Woud is uiterst gunstig. De gemiddelde
neerslag bedraagt in het gebied KniebisHornisgrinde nog
1700 tot 1900 mm., om in het Oostelijk gedeelte snel tot 700
a 800 m.m. te dalen. De hoogten aan de Westzijde vormen
een uitstekende bescherming tegen vochtige en koude win
den. Bovendien hebben luchtclrculatie en de ozonrijke wou
den een nivelleerenden invloed op de temperatuur. Het bont-
zandsteengebied, dat zich grootendeels op Wurtembergschen
bodem uitstrekt, heelt 'n weligen plantengroei en de helder
ste bronnen. Men vindt er aangename, droge wandelwegen.
Met het volste recht noemden de Romeinen de streek om
het tegenwoordige Pforzheim de Porta herciniae". Achter
deze ingangspoort tot het Zwarte Woud toont dit gebergte op
verrukkelijke wijze, hoezeer zijn naam gerechtvaardigd is.
Door de vele gunstige eigenschappen van het Zwarte Woud
is een groot aantal Wurtembergsche herstellingsoorden en
badplaatsen in dat gebergte snel opgekomen en bekend ge
worden. Op de groene vlakten tusschen de bosschen treft
men boerenhoeven, gehuchten en dorpen aan, gekroond door
de typische daken van houtspanen, evenzoo in de dieplig
gende dalen, waar snelstroomende beekjes rulschen en
houtzaagmolens in beweging brengen. Van uit de wereldbe
roemde zilverwarenstad Pforzheim voeren twee spoorlijnen
naar de schoone dalen van de Enz en de Nagold. In het eerst
genoemde dal ligt de wereldberoemde thermalbadplaats Wild
bad, waar de geneeskrachtige bronnen, welker temperatuur
overeenkomt met de warmte van ons bloed, reeds sedert
eeuwen het menschdom genezing verschaft en bij rheuma-
tlek en jicht wonderen gedaan hebben;' verder vindt men
daar de herstellings- en vacahtie-oorden Neuenbürg, Höfen
en Calmbach. Op de hoogten westelijk van de Enz ligt Dobel,
beneden in het schoone dal der Alb het vermaarde herstel
lingsoord Herrenalb. en ten Oosten van de Enz, Schömberg,
een herstellingsoord voor longlijders, het Dultsche Da vos. In
het Nagolddal liggen, als parels aan een halssnoer, de voor
treffelijke thermaalbadplaats Liebenzell, vooral voor rheuma-
tiek, jicht en vrouwenziekten aanbevolen; Hirsau met de
beroemde klcosterruïnen en Calw, een vrij druk stadje, beide
ln uiterst gezonde ligging; in eeniprachtig zijdal Bad Teinach
met vier verschillende geneeskrachtige bronnen, speciaal
tegen ziekten van'hart enblO^dVa^en, en de hooggelegen
burchtruine en vacantie-ootcT'Z&flelstein; het oude berg-
stadje Wildberg; Nagold met.den 530 M. hoogen Schlossberg;
ten slotte Berneck en Alteristeig. In het voorland van het
Zwarte Woud liggen de zeer oude, stadjes Dornstetten en Weil
der Stadt met het geboortehuis van den astronoom Kepler.
Tegen het massief van het Kniebisgebergte aangevlijd, ligt
Freudenstadt, een mooie plaats en het belangrij leste hoog
gelegen herstellingsoord van het Zwarte Woud, waar de
atmosfeer van ongewone frischheid en zuiverheid is; omlaag
in het dal van de Murg zijn te vermelden de gezond gelegen
plaatsen Baierbronn, Klosterreichenbach en Schönmünzach
in het Kinzigdal het oude Alpirsbach, van welks klooster nog
gedeelten bewaard gebleven zijn; in het dal van de Schiltach
de beroemde uurwerkstad Schramberg mét de watervallen
van den Lauterbach. het rotsige Berneckdal, het vacantie-
oord Lauterbach en op den Fohrenbühl het hotel van den
Schwarzwaldverein, met prachtig vergezicht.
's Zomers en 's winters heerschen leven en bedrijvigheid
In de hooggelegen hotels op den Kniebis en den Ruhasteln.
Van hier leidt de weg langs de geheimzinnige Wildsee en de
Mummelsee omhoog naar de hoogste verheffing ln het Noor
delijke Zwarte Woud. de Hornisgrinde.
Daar, waar de lier en de Blau in den Donau uitmonden,
verrijst de hoogste steenen toren van de wereld; de 162
meter hooge toren van de Domkerk te Ulm, welke op dén
Keulschen Dom na, de grootste kerk van Duitschland is. Hier
vindt men het mooiste koor-gestoelte, een kunstwerk van
Syrlin Sr. en het kolossale gewelf, dat uit de 14e eeuw afkom
stig is, biedt ruimte voor 28.000 bezoekers d. i. het aantal
inwoners van een aanzienlijk stadje en bijna de helft van
het aantal inwoners van Ulm.
Toen de bewoners van Ulm deze kerk bouwden en haar
versierden met het mooiste, wat hun „Zwabische School aan
beeldhouwwerken, houtsnijwerk en glasschilderingen voort
bracht, in de 15e en 16e eeuw, speelde de vrije Rijksstad een
belangrijke en van tijd tot tijd zelfs een toonaangevende roi.
Het stadsbeeld, dat zich aan ons vertoont, is iets om niet
lioht te vergeten; de oude stadsmuur, daar achter langzaam
stijgend het bonte gewemel der daken van het oude stads
gedeelte, dit wordt bijna geheel omringd door huisjes, destijds
de woningen der stadsoldaten. Deze huisjes zijn op den ouden
gothischen stadsmuur gebouwd, toen men vóór den 30-jarigen
oorlog het Hollandsch-Fransche versterkingssysteem in toe
passing ging brengen en ook Ulm zijn schansen ver naar
buiten plaatste. Nergens kan men de ontwikkeling, van den
vestingbouw beter bestudeeren dan in Ulm.
De oude stad heeft ook in het moderne, drukke zakenleven
niets van haar bekoring verloren: nog steeds staan de
prachtige oude huizen aan de Blau, nog altijd bruist in snelle
vaart de Donau voorbij, waarop eens een levendig verkeer
met Weenen werd onderhouden, en nog altijd vindt men
overal een prettig aandoende gezelligheid, waardoor het ijs
tusschen inwoners en vreemdelingen ras gebroken is.
De Donau stroomt naar het Noord-Oosten en men kan
vanaf den domkerk-toren zijn loop nog ver gadeslaan; spoe
dig verschijnt wederom een oeroud stadje, Günzburg, waar
reeds de Romeinen zich vestigden. Een mooie Rococo-kerk
en een slot uit den tijd, toen. hier nog Oostenrijksche Mark
graven zetelden, geven aan de het middeleeuwsche stads
beeld een mooi decor
In de „Heilige KreuzkLrche" ligt de in 1256 onthoofde
Koningin van Brabant begraven en in het stadsmuseum
worden „Keizerlijke oorkonden" bewaard, uit den tijd, toen
Donauwörth vrije Rijksstad was.
Eens was Neuberg residentie van de Wittelsbacher, wier
800 jaar oude stamslot bij Eibach ligt, en het hoog gelegen
slot in de residentie ziet nog steeds trotsch .neer op den
Donau met statige torens en muren, ofschoon het stadje
reeds lang een vacantie-oord en een Kneippkuuroord van
groote bekendheid is geworden. Maar wie Neuburg op zijn
reis aandoet, mag niet verzuimen, ln het museum de kost
bare gewaden der geestelijken en de altaarkleeden te gaan
mooie gasttscije land met 'j
de tDeceldluchtschtphcuren.Jlan
o km O van cteJUiksautobafinj^-.
wereldberoemd voor
Asthma en Catarrhen
Duitschland's grootste üolf-terrein
Tennis, Walen port, Ëergbaan
heelt 27 keukenzouthoudende bronnen tegen rheumatiek, jicht, andere stof
wisselingsziekten, calarrhale ziekten en biedt in het „Opsfbsd1' op don
Noroberc, in zijn „Kurhaus" en in de hotels een kuurleven vol vroolijkheid
en afwisseling tegen tarieven voor iedere beurs.
HOTEL UNO BADKAU3 BELLEVUE, WIESBADEN J™»;'iS.Uïli.VlZ ÜE,™
act Pcntloa vanaf RM. 6-
ENGLISCHEÜ HOF 150 bedden, elk comlort. Kamers vanaf HAL 3.50, thermale bron in ket hotel-
HOTEL OfvUllER WALD
iiol voor dooiUckkcndeo. lo-üti Centrum.
HO U«Jdcn. Earner «anaf RM. 3.—, Pco*ioo vanaf RM. 7.-
PALASTHÖTEL WIESBADEN Voornaam !am<lie- en tourislenhotel met badinricht. v. <L koukbronncn
icgcnover het Kochbrunnenpark. Dir. H. Ringclmann.
TAUNUS'HOTEL WIESBADEN Het gezellige woon-holel voor U. Elk comort.
Qarace 1. het hotel. Billijke prijzen.
VICTORIA HOTEL EN BADHUIS Eigen bron (Adlcr-Kochbron). Het voorname cn comlortibcl
familiehotel. WilhelmslraOc, Allce-zijdc. Pens. vanaf RAL 9.- Incl. thcrmaalbad. Autoboxen.
J u.a.1 logeeteii In bediening wereldbekend. In prijzen aangepast bij
J£3„ime 3 V» rand nOTei <jc tijdsomstandigheden. Pens. van. RAL 16, met bad van. RAL20.
de Duitsche badplaats voor zenuwziekten, Thermal-
Taunus openlucht-zwemb.ecnigi.zijn soort.
viiduotfi alle comfort, onvergelijkelijk mooie ligging. Thermale baden in het HotcL
aiaail. auKiiuie. Kamer vanaf RAL 4.—. Pension vanaf Ra». 8.—. August Endcrs.
in de Taunus
SfaeU en modderbaden voor
hart* en vrouwenziekten.
STAATLICHES KURHOTEL
iet modcinsle hotel, ln 1931 gebouwd. Kamers vanaf RA». 5.»
Pension vanaf RAL 9.-. Otto Hülner.
HOTEL METROPOLE Voornaam familiehotel. Pension vanaf RAL 6.—. Prospectus d. d. Directie»
aan den Taunus bij Frankfort s. Main Catarrhe
Prosp. bij dc Kurverwaltung R 3, Bad Soden a.Tau- ma
nus en bij het Duitsch Verkeersbureau Amsterdam. ZenuWZïekt.
(Taunui) bij Frankfort a. d. Main. Klimaat-kuuroord voor herstel
van zenuwen, harl, bronchitis, as'.hma. Prosp. gratis bij Duilscb
Verkeersbureau, Amsterdam en de Kurverwaltung Könlgstcin.
do sfad van Gutenberg.
Ëegin- en eindpunt
van alle Rijnreizen.
HOTEL HÓF VAN HOLLAND Het door Hollanders geprefereerde Familiehotel. Kamer vanaf RA». 3.50.
(Bad)ata J-root r.h.Mcilcrw.,1.1.<le> uioolite Blreck t-b.Rijndal
m. Markiburg, de
wijn-en rozen-stad.
Goede opname, bil
lijke piijzen. Prosp.
mB m m cc mooie wijn-
gcdcnktcckcn.
i«£cn .utkcr, jicht, bJn
do bergitad
van do Lahn.
KcrlnpruJcl - kuuroord
inoog ziekten. Prospectus.
ln het romantische berg eu rivierlandschap tusschen Rijn, Lahn cn Sieg. Rijke historische
herinnering.' plaatsen. Mooie vacanlie- vcrblljv. m. goed logies e. verzorg. Onge v. lGOkm.v.d.Rijn
T- WlUoin T*Q g» H«l ouf en „blcrnnd I.ns.su." Vol»
E^SSaSllöUn O °r"J«» BerUniwaardlfrhcdcn; jlOGGII «UlIJk» «r»fkeld»r Muscuin met jrroote
"aJsQtrulné eu fswelvon. Wil- w 11 UrAnje-Nn.BOu-oollcci;». XnbljHUr.n-
bclmttoren 01- Museum. Luchlkuuroord. Sted. Kurbnui. bach Ruïne ülnibury,C^Uiij„uo>pi vJjspunL d.XedetLvrljUcld.
Levenslustig handels- en industriecentrum van
iSXSaCd J J het Saarkolen-mijnbouwgebied. Prospecti.
HOTEL XCELSIOR~SAARSRCKEN~nat alle comfort'
In het mooie Paltzerwoud. 9
Saar dc stad van dc
bezonken barok.
Toovei acht. grotten
in de slolberg.
(saari Do weroldl.ekeoïfe ,.SA«r*ch!olfe"! PrMhLuitstapjesI Jïf<W Inwoner», Station tan deo
lollchtln;en Sikdt. Verkebrtamt Mei
Saaibrückeo. Citfaoftpunt
slolwisselingsziekten, aan do hooldroute Kassei—Frankiort a. M., meer dan
22 000 kuurgasten per jaar. Voor drinkkuur Ihuis Helencn-Quelle bijnierlijden,
urinezuur, eiwit en suiker. Inlichtingen door Duitsch Verkeersbureau Amster
dam cn de Kurverwaltung, Bad Wildungen.
HOTEL KAISERHOF I. rangs Hotel Pen». RM. 7.50 lot 9.-, met bad RM. 10.- lot 11.-
n 1 Het heilbad voor hart en bloedvaten, rheumatiek, jicht, algc-
ma mecne en zenuw- uitputtings-toestanden. Bosschen bergen
rust zwembad sport. Per D.-trcin een uur sporens vanaf Frankiort a./M.
B .fi o |a n bij Fulda met zijn Bonlfaclusbron, het bcroomdc gcnccs-
IWJüllFfl 3 Vf B n f»# krachtige bad legen stofwisselingsziekten, gcwrlchts-
ZJ€j- oj?2C i Mm AvLD a B B D ziekten iRheumatlck, jicht), neuralgie (ischias), hart-cn
vrouwenziekten. Hotel Badehof en Kurhaus ln h- Kurpark.
L a' l*3!"1, beroemde universiteit, kuuroord. Zon, water, bosch. Van
QUf20 Juni tot midden Juli dc bekende feestspelen.
Prospectussen Duitsch Verkeersbureau, Amsterdam cn Stadtvcrkchrsamt.
A A m de lOOOJarlge
vanWcslIaUn.
ccn der schoonsle Duiticho steden I
55 K. M. verwijderd van dc NcdcrL grens.
de Had van de Olym-
Hnrhlim plado.klok. b.,Ud,w.»,-
IV -Qal I U S I diir* -n mooie irrool* itad ln
b«l Rljn-Woetfaalicbe ladu-
•Irlegehled. Vooraanttaand Bladtlbealer co
orkeit. baruemd mljnbouwmuieuoi, nieuw goh.
«tadhuü di*i klukkootpal, gtoot pr. iiadipark.
LUDENSCHbiD in het Sauerland 5 0 OM.
Ontcpannlng Sport Openlucht-baden.
39
