77ste Jaargang DONDERDAG 9 APRIL 1936 No. 23326 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN BERICHT. ONZE KINDERKRANT. Officieele Kennisgevingen STADSNIEUWS. BUITENLAND. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 3D cis. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f. 0.18 Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.> Dit nummer bestaat uit ZES bladen EERSTE BLAD. Morgen „Goeden Vrijdag" ver schijnt ons blad niet en zijn onze bureaux den geheelen dag gesloten. DE DIRECTIE. In plaats van heden zullen wij Zaterdag önie Kinderkrant geven. DE DIRECTIE. De directeur van den Gemeentelijken Dienst voor Sociale Zaken brengt ter alge- meene kennis, dat de kantoren van dezen dienst en die van de Gemeentelijke en Districts-Arbeidsbeurs op Vrijdag 10 April gesloten zullen zijn. De directeur van den Gem. Dienst voor Sociale Zaken 1852 P. C. G. A. WIJKMANS In verband met den Goeden Vrijdag, waarop gteen diensten worden verricht, zal het ophalen van huisvuil plaats vinden op Zaterdag. Ingezetenen wordt derhalve verzocht op Vrijdag as. geen emmers aan de straat te doen plaatsen. De directeur, 1851 J. H. DE JONG. MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE LETTERKUNDE. Aanwinsten der bibliotheek. In eën uitgestelde maandélijksche ver gadering van de Maatschappij der Neder- landsche Letterkunde alhier heeft de heer Victor van Vriesland gesproken over „Nieuwe stroomingen in onze letteren". Voorts deed dr. A. A. van Rijnbach een mededeeling nopens een voor de biblio theek der maatschappij ontvangen be langrijk geschenk van mevr. wed. E. van DeventerMaas, wed. van mr. C. Th. van Deventer, betreffende Conrad en Gedeon Busken Huet en leden der familie van Deventer. Behalve uitgaven van werken van Cd. en Ged. Busken Huet bevat dit geschenk enkele belangrijke handschriften en brieven, waarvan er eenige aan de vergadering werden ge toond, o.a. het fac-slmilé van het besluit van Lodewijk XIV d.d. 13 Juni 1685, waarbij aan Huet's voorvader Gedeon Huet ,.Ci devant ministre de la r.p.r." wordt toegestaan Frankrijk te verlaten. Verder het waarschijnlijk door Carel Vos- maer geïllustreerde handschrift van de beschrijving die Ed. Busken Huet maakte van de reis van 8 leden van het Leidsche dispuut „Belgicis Litteris Sacrum" in den zomer van 1847, naar Godesberg. Uit een brief van Busken Huet aan J. Kneppelhout blijkt, dat Cd. Busken Huet inderdaad de schrijver is van dit reisverhaal. Verder heeft de bibliotheek van dr. J. W. Muller o.a. ten geschenke ontvangen een omvangrijke verzameling geschriften be trekking hebbende op de „Vereenvoudiging van spelling en schrijftaal" van 1891 1934. HET LEIDSCHE SPORTFONDSENBAD. Het bestuur van de afdeeling Leiden van de N.V. „De Sportfondsen" deelt ons mede. dat het over den gang van zaken zeer tevreden is. Om de leening te kun nen sluiten moet door de spaarders een zeker bedrag bijeen worden gebracht. Het aantal geplaatste aandeelen be draagt echter thans 551, zoodat binnen afzienbaren tijd het vereischte bedrag aanwezig kan zijn. De ingediende plannen zijn momenteel bij de afdeeüngen Gem. Werken en Fi nanciën in behandeling en verwacht wordt dat binnenkort het voorstel tot het verstrekken der garantie voor de leening, m den raad zal worden behandeld. EMTÉGEËS. De Leidsche H.B.S. ver. Emtégeës orga niseerde in „Huize Feenstra" haar slot- bridgedrive, waaraan niet minder dan 14 paren meespeelden. Er werd volgens Scheveningsch systeem gespeeld. De uitslag was: Noord-Zuid-paren: 1. L. v. Eek—M. Zaayer 21 matchpunten; 2. P. Versluys Cancrinus 25 p. Oost-West-paren: 1. Jansen-Parmentier 16 P-; 2. P. v. d. Zanden-W. Mulder 23 p. VERLICHTING VAN DRIEWIELIGE TRANSPORTRIJWIELEN, HAND WAGENS EN RIJTUIGEN. Herhaalde waarschuwing. De Commissaris van Politie verzoekt ons opname van het volgende: Ingevolge het Motor- en Rijwielregle ment moeten transportrijwielen, handwa gens en rijtuigen, waarmede over een weg wordt gereden, bij duisternis voorzien zijn van twee witte voorlichten en een rood achterlicht. De lantaarns mogen naar haar zijkanten geen gekleurd licht en naar haar achterzijde geen licht uitstralen. Dit voorschrift wordt herhaaldelijk overtre den. De oorzaak is, dat veelvuldig wordt gebruik gemaakt van z.g. stormlantaarns welke naar alle zijden, hetzij wit. hetzij rood licht uitstralen. Wel tracht men soms, door allerlei hulpmiddelen aan be doeld voorschrift te voldoen, b.v. door een deel van de lantaarn met gekleurd of on gekleurd papier te bedekken. Dit is ech ter in strijd met het voorschrift. De politie zal op de verlichting van transportdriewielers, handwagens en rij tuigen streng toezicht houden. Tot 15 April a.s. zal men evenwel in de gelegen heid zijn de verlichting in orde te bren gen, terwijl daarna verbaliseerd wordt. K.J.M.V. „St. PETER KANIS" Causerie van den heer F. Schneiders over Hongarije. Gisteravond sprak de heer Frans Schnei ders voor de K J.M.V. over Hongarije. De voorzitter, de heer Coster, opende den avond met den groet der Katholieke Jon geren en heette allen in het bijzonder den spreker van dezen avond van harte welkom. Het woord was hierna direct aan den heer Schneider, die ter inleiding van zijn voordracht een en ander van het Itali- aansch-Abessijnsche conflict wilde zeg gen. Na een korte inleiding kwam .spr. tot het eigenlijke onderwerp van zijn voordracht, n.l. Hongarije, een land dat hem niet alleen lief is om het land en zijn bevolking, maar meer nog om het gToote onrecht Hongarije in het verdrag van Trianon in 1922 aangedaan. Een verdrag waarbij een volk van 22 millioen inwoners werd ver deeld in drie staten en van het eigenlijke Hongarije maar een betrekkelijk klein stuk overbleef. Waren de Hongaarsche grenzen zooals ze in 1922 zijn bepaald, reeds niet in 1913, volgens een document momenteel in handen der Hongaarsche regeering, uitvoerig beschreven? Heeft men er niet angstvallig voor gezorgd, dat Boedapest, in geval van oorlog, in het vuur van den vijand kwam te liggen. Is er ooit een dwazer en onrechtvaardiger verdrag geteekendNimmer ln de heele wereldgeschiednis. „La guerre re- vient", was het opschrift van het boek, waarin een Fransch journalist de mis daad, Hongarije aangedaan, op een tref fende en juiste manier beschrijft, „La guerre revient", het opschrift dat men op elk vredesverdrag na den grooten wereldoorlog kon plaatsen. Zooals bekend roerde Frankrijk in 1922 de Hongaarsche minderhedenkwestie aan, nu heersohen er in Servië, Tsjecho-Slowakije en Roe menië grootere minderhedenkwesties dan voor-dien in Hongarije. Nog steeds wordt er in én buiten Hongarije propagnda ge voerd voor wederopbouw van den ouder, staat. Spr. besloot zijn voordracht met 't Hongaarsche „Credo" wat voor en na iedere openbare voorstelling wordt gezon gen. Na de pauze vertoonde de heer Schnei ders een serie lichtbeelden, verlucht met Hongaarsche muziek. De heer Coster dankte den heer Schnei der voor zijn interessante voordracht. Na enkele mededeellmgen werd de vergade ring op de gebruikelijke wijze gesloten. EXCURSIE VAN AQUARIUMHOUDERS. Een groot aantal leden en donateurs der Leidsche Aquarium-Vereeniging „De Na tuur in Huis" hield gisteren een excursie ten huize van den heer A. H. Dros alhier. Naast de wijze van opstelling der aquaria trok in het bijzonder de aandacht het ruim 750 liter metende show aquarium met een van natuursteen opgebouwde rots formatie. Wegens de groote belangstelling voor deze excursie geschiedde dit in twee groepen, beide onder leiding van den heer C. H. Langezaal. De nieuwe bijzon derheden zooals de wijze van beplanting, verlichting, verwarming en bevolking wer den persoonlijk door den heer A. H. Dros uiteengezet. Nadat de heer C. H. Langezaal namens allen dank had gebracht aan den gast heer, keerde te circa 10 uur de laatste groep huiswaarts. Voor de door de Ned. Chem. Ver. af genomen examens analist 1ste gedeelte chemie slaagden te Utrecht met vrijstel lingen voor natuurkunde en scheikunde mej. A. A. Rietdijk te Oegstgeest, en te Amsterdam de heer F. Kik te Den Haag. F. Kik slaagde tevens voor het volledig examen algemcene ontwikkeling. Beide candidaten zijn opgeleid door de Middel baar Chemische School alhier. De politiebrandweer heeft gistermid dag ln de bovenvoorkamer van perceel Oude Singel 222 een schoorsteenbrandje gebluscht. CONCERT LUTHERSCHE KERK. Lcidsch a Capellakoor Hcnnie Schouten (orgel) Een verheugend aantal toehoorders was ditmaal in de Luthersche kerk saamge- komen ter beluistering van een kort. maar zeer stemmig en wijdingsvol Paaschcon- cert, dat uitstekend harmonieerde met sfeer en bedoeling der „Stille week". Het waren de organist Hennie Schouten en het „Leidsch a Capellakoor" onder lei ding van Willem Mizée, die zich met groote liefde gaven in een serie composities van Palestrina, Ingegneri, Couperin en Joh. Seb. Bach e. a. en daarmee een wijle van ingekeerde, godsdienstige overpeinzing schonken. Het Leidsch a Capellakoor heeft reeds onze bijzondere interesse gewekt: daarop had. het bij vorige door ons beluisterde uitvoeringen alleszins recht. Want wat de heer Mizée. bekwaam en zangtechnisch onderlegd musicus als hij is, toen liet hoo- ren. beloofde inderdaad reeds veel voor de volgende uitvoeringen. Langzaam aan ontwikkelen zich de prestaties van dit kleine, gecultiveerde koortje, dikwijls tot weergaven van inderdaad hooge orde. Eerlijk gezegd waren wij wat huiverig gestemd voor een goeden afloop, toen wij als buitengewoon moeilijke nummers ge annonceerd zagen Palestrina's beroemde Improperia en eenige koorwerken van Pa lestrina's jongeren tijdgenoot Marco An tonio Ingegneri (15451592), wiens ver heven composities van zoodanig gehalte waren, dat aanvankelijk meerdere ervan aan Palestrina zijn toegeschreven. Een betere keuze met het oog op den komende Goeden Vrijdag had men moeilijk kun nen doen. Men weet, hoe bijv de Impro peria op dien dag regelmatig in de R.K. kerk gezongen worden. Muziek van subiie- men eenvoud, zeldzaam vredig en rustig in lange voortschrijdende lijnen en rhyth- men, taal van een, die in het tijd- en ruimtelooze verkeerde, zuiver en rein van karakter. Het koortje heeft er waarlijk iets bij zonder moois van gemaakt, evenals van de composities van Ingegneri, waarin ons zoo overtuigend iets van het mysterie van het lijden van den Heiland wordt ge openbaard. Het materiaal van het koortje is van edel gehalte: vooral onder de so pranen en alten zijn merkwaardig goede stemmen, die door den heer Mizée voor zichtig worden behandeld De tenoren en alten passen zich daarbij veelal prachtig aan De klank is gaaf en stroomt vrij naar voren: soms echter is er nog een te opval lende vibratie, die naar meer rust en toon- vastheid doet verlangen. De uitspraak, die er in dezen a capellazang zoo zeer op aan komt, kan ook nog aan duidelijkheid winnen Dat er 'af en toe Iets gezakt werd, willen: wij bij dergelijke moeilijke opgaven niet te zwaar rekenen, evenmin het feit, dat men in het „Caligaverunt" van de Victoria de koers kwijt raakte, na een glansrijke in zet. De intonaties zijn over het algemeen voortreffelijk zuiver gehouden, er is me nigmaal een vederlicht aanzetten van den toon, die tot een ongeforceerd en stralend forte kan openbloeien De zoo noodzakelijke immateriecle sfeer der stemmen kan nog groeienmen moet van al het aardsche volkomen afstand doen, om deze „verhe ven" stijl ten volle recht te doen weder varen. Maar dit zal zeker komen onder iemand als Mizée die deze muziek met zooveel begrip aanvoelt. Hij dirigeert rus tig en beheerscht, zonder eenige persoon- lijk-menschelijk effectbejag. Ook in de koorbewerkingen van Bach's bekende „Geistliche Lieder" „Bist du bei mir" en „Dir, dir Jehova will ich singen" waren uitnemende kwaliteiten van zang en voordracht te onderkennen, al kwam het ons toch voor, dat toen eenige ver moeidheid haar invloed deed gelden Onze indruk is versterkt, dat onze stad verrijkt is met een serieus werkend koor tje. waarmee, dank zij mede het zich steeds meer scholende materiaal, nog veel bereikt kan worden. De omlijsting van eenige mooi gekozen orgelnummers wan den zich steeds zoo be scheiden houdenden Hennie Schouten, die o.a. een opmerkelijk fijne Italiaansche kerkaria van, een onbekenden meester speelde, gaf aan dit concert een hoog staand cachet. Zijn klaar en bezonken spel. zijn teedere en wisselende registratie's wa ren wederom een weldaad voor het oor. Deze voorname en rustig spelende orga nist is een der kunstzinnigste, die wij hier in den loop der jaren mochten be luisteren Met onverdeelde en eerbiedige aandacht heeft het auditorium het stijl vol gearrangeerde concert gevolgd. De heer J. van der Zanden heeft door het doen aanbrengen van een moderne pui van zijn fotohandel „Lux", Breestraat 141 een harmonisch verband gelegd tus- schen het reeds vroeger gemoderniseerde Interieur en het buitenaanzicht, dat daar mede stellig niet in overeenstemming was. Thans is dat anders en beter geworden, terwijl het oog in dubbel opzicht gestreeld wordt door de groote verscheidenheid camera's c.d. welke in de vergroote étala ges is opgesteld. De heer Frans Meyers uit Oegstgeest ontwierp de plannen voor deze verbou wing. welke tot volle tevredenheid van den opdrachtgever werd uitgevoerd door de firma de Tjater en Meyers, DE ALGEMEENE TOESTAND. Rond Genève. Het Fransche vredesmemorandum vindt in Duitschland geen weerklank, in Enge land slechts weinig. Maar officieel is nog geen meening gegeven! En de Commissie van Dertien spant zich in om den oorlog in Oost-Afrika te doen eindigen, zonder echter weerklank in Ita lië te vinden De situatie is ingewikkelder dan ooit! Hoe deze zich verder zal ontwikkelen, ligt nog volkomen in het duister! BELGIË. Van Zeeland's politiek goedgekeurd. In het verloop van de debatten over de volmachtenpolitiek der regeering heeft mi nister-president Van Zeeland in de Kamer een rede gehouden, waarin hij allereerst wees op de wenschelijkheid van stabiliteit der valuta's. Voorts verklaarde hij. dat men verwach ten kan, dat de werkloosheid nog meer zal afnemen en dat België tengevolge van een internationale ontwapeningsactie een verlichting van zijn militaire lasten zal verkrijgen. Het experiment, dat heden eindigt, zeide de premier verder, maakt het ons mogelijk te verklaren, dat er in België geen econo mische crisis meer is. Wij moeten ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden, waarvoor slechts een op lossing kan gevonden worden in een wij ziging van de grondwet. Tenslotte deed Van Zeeland een beroep op den practischen geest van zijn landge- nooten, die geweld en onrecht van de hand wijzen. De Kamer nam tenslotte het wets ontwerp, waarbij de koninklijke be sluiten, die op grond van de speciale volmachtenwet zijn uitgevaardigd, worden goedgekeurd aan, met 109 te gen 7 stemmen en 13 onthoudingen. ITALIË. Besluiten van den ministerraad. De Italiaansche ministerraad heeft wets ontwerpen goedgekeurd betreffende het gebruik in de industrie van dierlijke vet ten. controle op de voorraden dierlijke vet ten voor de glycerineproductie, de stich ting van de gemeente „Aprillea", de vierde stad, die haar ontstaan aan het fascis tisch regime heeft te danken, de instel ling van een instituut voor mijnonderzoek in Oost-Afrika en de invoering van alge- meenen dienstplicht voor de luchtmacht. SPANJE. Azana blijft aan. Minister-president Azana heeft, zooals reeds werd verwacht, Martinez Barrios, den waarnemend president der republiek, zijn ontslag aangeboden. Barrios gaf evenwel uiting aan zijn ver trouwen in Azana, met het gevolg dat deze premier zal blijven. In wélingelichte kringen verzekert men, dat Alcala Zamora, de afgetreden presi dent der republiek, ervan zal afzien bij het Gerechtshof voor constitutioneele waarborgen in beroep te gaan van de stemming in de Cortes, die tot zijn aftre den heeft geleid. De verkiezingen der gedelegeerden, die tezamen met de leden der Cortes een nieuwen president der republiek moeten kiezen, zullen 10 of 17 Mei plaats hebben. Naar wij vernemen is onze stadge noot. A. v. Vianen. chemisch docts. aan gesteld als wetenschappelijk adviseur bij de N.V. Sogédis te Den Haag. Benoemd is tot deurwaarder bij den Hoogen Raad (vacature G. L. Stapelkant) de heer F. J. van Kampenhout, procu reursklerk en candidaat-deurwaarder te dezer stede. De hier ter stede bestaande Studen tenclub „Société Anonyme Tandémiqué, heeft dezer dagen haar jaarlijkschen rit LeidenScheveningen gehouden, waaraan door 12 tandems werd deelgenomen, waar van er slechts 6 den tocht volbrachten. De uitslag luidde: 1. W. Kist en E. W. de Kat 5 pnt.; 2. Emmerlïng-Berlage n 3 p.; 3. W. J. Borgerhoff Mulder-Roessingh IEt, 3 punten. Aan Burgemeester en Wethouders van Leiden, is door het Werkloozen Strijd- comité verzocht om in verband met de aanhoudende koude maatregelen te tref fen tot het verschaffen van brandstoffen aan alle werkloozen. Onder de opgaven van het Handels register der Kamer v. Koophandel, kwam dezer dagen voor de opheffing van Raads- veld's Kaashuis, Haarlemmerstraat 33. Men verzoekt ons evenwel mede te dee- len, dat de zaak op denzelfden voet wordt voortgezet door den vroegeren filiaalhou der, den heer A. Dekker. Wegens mishandeling van een amb tenaar in functie in het Bureau van Maat schappelijk Hulpbetoon is proces-verbaal opgemaakt tegen zekeren G. S. alhier. BINNENLAND. Herziening- van het fiscaal strafrecht en het strafprocesrecht; rapport der commis sie verschenen. (Binnenland, 4e Blad). De zesde Primavera te Rotterdam ge opend. (Land- en Tuinbouw, 4e Blad. en Laatste Berichten, le Blad). Groote brand te Roermond; vier pan den in de asch gelegd. (4e Blad). Te Rotterdam is een politie-motor tus- schen twee auto's bekneld geraakt; een politie-agent is gedood. (Laatste Berich ten, le Blad). BUITENLAND. De Commissie van Dertien te Genève bijeen. (3e en Tel. le Blad). Nadere bijzonderheden over het Fran sche vredesplan en de ontvangst in Duitschland en Engeland. (3e Blad). Debat in het Engelsche Hoogerhuis over de buitenl. politiek. (Buitenland, leBlad). Azana blijft in Spanje premier. (Bui tenland, le Bad). Rusland wijst het Chineesche protest tegen het verdrag met Buiten-Mongolië af. (Buitenland, le Blad). De Belgische Kamer aanvaardt Van Zeeland's politiek der volmachten. (Bui tenland, le Blad), ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN, EERSTE BLAD. DUITSCHLAND. De Belijdeniskerk Ludendorff klaagt over gebrek aan vrijheid. In de Paaschboodschap van de evange lische belijdenisbeweging aan haar volge lingen is een vurig beroep vervat, zich niet gewonnen te geven. De opstanding van. Christus, zoo wordt in de boodschap ge zegd, geeft ons kracht de worsteling, waar in de belijdenisbeweging verwikkeld is, voort te zetten. Het is nog niet vastge steld, of de boodschap van Christus in onze kerk oppermachtig zal zijn en daar om kunnen wij den strijd niet afbreken. De „Daily Telegraph" meldt uit Mün- chen, dat de vroegere chef van den Duit- schen generalen staf, generaal Ludendorff, die thans leider Is van de anti-christelijke beweging in Duitschland, zijn volgelingen heeft medegedeeld, dat hij zijn 71sten ver jaardag, op 19 April, niet wenscht te vie ren. (Verleden jaar was zijn verjaardag gevierd als een „nationale feestdag"). In zijn anti-christelijke publicatie: „De heilige bron van de Duitsche macht" cri- tiseert de generaal het gebrek aan vrijheid, dat thans in Duitschland bestaat. „Ik wensch diegenen onder mijn vrien den, die denken mij op mijn verjaardag met een bezoek te vereeren, er voor te waarschuwen", zegt hij, „dat zij omringd zullen zijn door de politieke politie, indien zij in mijn nabijheid komen. Het is een buitengewone stand van za ken in het tegenwoordige Duitschland, dat een vrije Ariër er minder rechten heeft dan een Jood. De Joden kunnen nog steeds in hun loges van Zion bijeenkomen, maar vrije Germanen zijn direct verdacht, indien zij blijken vrienden van mij te zijn. De verjaardagsgeschenken van den staat zijn dit jaar politie-onderzoeken bij en arrestaties van mijn vrienden. Naar mijn meening bewijst mij dat meer eer, dan de officieele viering van het vorige jaar". 52 jaar oud is te Moskou overleden Fritz Heckert, een der oprichters van de Duit sche communistische partij. POLEN. Vorming van een fonds voor de landsverdediging. De Poolsche ministerraad heeft den pre sident der republiek het ontwerp voorge legd van een verordening waarbij in Polen een speciaal „fonds voor de nationale ver dediging" wordt ingesteld. De middelen: uit dit fonds zullen boven de in de be grooting voorziene uitgaven voor de uit rusting van het leger worden gebruikt. De middelen voor het nationale verde digingsfonds zullen hoofdzakelijk door den verkoop van aan den staat behoorende onroerende goederen worden verkregen. Daarenboven zal het fonds nog worden aagevuld met middelen, die krachtens nog niet in bijzonderheden vastgelegde wetten worden verkregen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1936 | | pagina 1