Het congres der Philosophische en
Technologische Studenten.
77ste Jaargang
WOENSDAG 8 APRIL 1936
No. 23325
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BERICHT.
Officieele Kennisgevingen
STADSNIEUWS.
Redevoeringen
van de hoogieeraren
en Van Arkel
De Graaff
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor oprendlng van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
Vrijdag 10 April a.s. „Goeden
[Vrijdag" verschijnt ons blad niet en
zijn onze bureaux den geheelen
dag gesloten.
DE DIRECTIE.
SLUITING GEMEENTELIJKE
BUREAUX, ENZ.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemeene kennis, dat
de bureaux der Gemeente-Secretarie en
van den Gemeente-Ontvanger en het
Stedelijk Museum „De Lakenhal" op Goe
den Vrijdag, 10 April a.s., zullen zijn ge
sloten, en dat het bureau van den Bur
gerlijken Stand op dien dag slechts zal
zijn geopend van des voormiddags 9 tot
10 uur. 1728
A VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN, Secretaris.
De Directeur der Stedelijke Fabrieken
van Gas en Electriciteit brengt ter alge
meene kennis, dat de kantoren Lange-
gTacht 70 en Hooigracht 14, op 10 April as.
(Goede Vrijdag) den geheelen dag gesloten
zijn, terwijl op dien dag ook geen afleve
ring van cokes zal plaats hebben.
Voor klachten inzake de gas_ of electri-
citeitslevering kan men zich wenden tot
den portier in het Administratiegebouw
Langegracht 70 (Tel. 1220).
De Directeur voornoemd,
1729 G. A. VAN KLINKENBERG.
Dr. E. J. ROELFSEMA.
Het hoofdbestuur van de Ned. Here.
Diaconessen stichting heeft benoemd tot
chirurg aan het ziekenhuis te Meppel den
heer E. J. Roelfsema. arts en eerste assis
tent aan de heelkundige afdeeling van het
Academisch Ziekenhuis alhier.
DE E.MMABLOEM.
De Zaterdag alhier gehouden verkoop
van de Emmablcem ten bate der tuber
culosebestrijding heeft f. 1624.36 opge
bracht, dit is ruim f. 500 minder dan het
vorige jaar toen f. 2150.21 werd ingezameld.
Zij die zich gedrongen voelen om dit
verschil te helpen nivelleeren. worden be
leefd herinnerd aan het gironummer van
den penningmeester 45396.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Opheffing: Magazijn „De Zon", Voor
straat 3a, Katwijk aan Zee, manufacturen
en mode-artikelen.
Wijzigingen: E. R. Beulink, Lange Mare
40, Leiden, banketbakkerij. Bijvoeging uit-
beoefend bedrijf: tevens broodbakkerij.
N.V. Distilleerderij „De Fransche Kroon"
v/h. Hartevelt Zoon, Langegracht 55/67,
Leiden. Nieuwe kassier: F. Sandberg, Lei
den (Beperkende Bepalingen).
Over de functies van de pharmacie en de chemie in de maatschappij.
Het congres voor studenten in de phi
losophische en technologische faculteiten
in Nederland werd gisteravond voortgezet
met een bijzondere bijeenkomst in de
Universiteit.
Prof. dr. W. C. de Graaff, hoogleeraar
in de pharmacograiphie aan de Universiteit
te Utrecht hield een voordracht over: De
functie van de phiarmacie in de iflaat-
sohappij
Rede van prof. dr. VV. C. de Graaff.
Nadat spr. er op gewezen had, dat er
over dit onderwerp de meest verbijsterende
onkunde bestaat, memoreerde hij hoe de
meer dan 70 jaar oude wet op de artsenij-
bereidkunst den apotheker de verplichting
oplegt, dat men dag en nacht bij hem in
de gelegenheid moet zijn geneesmiddelen
te verkrijgep. Deze verplichting brengt
mede, dat de uitsluitend tot het bereiden
en tot geneeskrachtig doel afleveren van
geneesmiddelen bevoegde apotheker ge
noodzaakt wordt aan zijn werkkamer het
uiterlijk te geven van een winkel.
Men vergeet daarbij, aldus prof. de
Graaff, dat zijn geestelijke arbeid gezocht
dient te worden in de deugdelijkheid van
de medicijn, welke men ontvangt; men
meent ten onrechte, dat het hier slechts
handelt over een gewone verkoop van
stoffelijke objecten, in casu geneesmidde
len. Toch heeft de wetgever terecht inge
zien, dat de pharmacie bij het hooger
onderwijs een plaats moest worden inge
ruimd, terwijl hij die plaatsing binnen den
kring van de faculteit vaar wis- en natuur
kunde van het volkomen juiste denkbeeld
is uitgegaan, dat zij geheel dezelfde metho
den toepast en volgt als de natuurweten
schappen, Mochten haar natuurweten
schappen eens door haar zijn gevoed,
thans zijn de rollen omgekeerd. Het is de
pharmacie, die op haar geheel te steunen
heeft.
Het beroep van apotheker is ontstaan
als gevolg van een steeds toenemende
ondeugdelijkheid van de te koop aangebo
den geneesmiddelen, zooals spr. nader uit
eenzette. Waar het den apotheker werd
toegestaan dit beroep in volle vrijheid te
beoefenen, werd in zekeren zin daarmee
tevens bereikt, dat een belangrijk deel van
het land in het genot werd gesteld van
een betrouwbare geneesmiddelvoorziening.
Slechts voor die centra, .vaar door plaat
selijke omstandigheden de vestiging van
den apotheker vooralsnog was uitgesloten,
moest naar een andere wijze van genees
middelvoorziening worden uitgezien en het
lag voor de hand daarbij het oog te richten
op de ginds gevestigden geneeskundige,
ondanks het feit, dat deze te dier zake
geheel onkundig was!
Het is echter in hooge mate bevreem
dend. dat de wetgever zich daarbij niet
bewust werd, dat men hier niet anders dan
een noodmaatregel had te zien, een toe
stand. die verbetering eisch.te. zoodra de
omstandigheden zich wijzigden. Het kon
toch nimmer in de bedoeling liggen een
altijd durende concessie te verleenen. De
wetgever heeft echter geen oogenblik ge
aarzeld den arts dit recht voor heel zijn
Een kranig staaltje van huisvlijt heeft
leverd door met geen andere hulpmiddelen
werkplaats in het Korenhof No. 6 (Oude
beeldengroep te vervaardigen. De groep
links naai' rechts het Geloof, de Macht
fond ter grootte van 3 bij i'lt meter, -
24J 3ich moeten haasten, want de heer
spoedig weer voor andere
onze stadgenoot, de heer H. Scheffer ge-
dan gewone tuinaarde en water vóór zijn
Vest nabij Pelikaanstraat) bovenstaande
symboliseert „Het gezag", te weten van
en het Recht. De beelden liggen op een
Wie een en ander nog wil bewonderen,
Scheffer zeide ons de verwerkte aarde
modellen noodig te hebben.
leven toe te kennen, ja er een soont erf
recht op te vestigen, of althans toe te
staan. Dit alles treft te meer, nu voor de
jongeren de bestaansvoorwaarden zoo
uiterst moeilijk zijn geworden. Indien men
wensoht te spreken van een overbevolking
onzer universiteiten en hoogescholen,
daarover lijvige rapporten samenstelt en
daarbij mede voor de pharmacie een
nnmmerus clausus predikt, dan mag men
zich wel eens eerst ernstig afvragen, of
daardoor het belang van onze zieken wordt
gediend en" of ook het belaing van de stu
deerenden en afgestudeerden niet door
een heel andere, zeker billijker oplossing
zou zijn te bevorderen....
Op den apotheker rust de dure verplich
ting de hoedanigheid van zijn geneesmid
delen ten volle te waarborgen. Door den
van hem gevorderden eed, dat hij de
airtsenijbereidkunst naar beste weten en
vermogen zal uitoefenen, is de apotheker
gebonden, maar door dezen eed van hem
te vergen, wordt tevens erkend, dat zijn
beroep een bijzonder is, dat zeker nim
mer commercieel mag of kan zijn. Dit
alles wordt maar al te zeer vergeten, im
mers, de verkoop van geneesmiddelen is
weder mede in handen gekomen van han
delaren en industrieelen, die in de door
hen veil geboden waren niet anders kun
nen zien dan uitsluitend handelsobjecten
waarvan de beoordeeling van samenstel
ling en deugdelijkheid geheel aan het
oordeel van den tptaal onkundigen koo-
per wordt, geëndosseerd. Deze verkoop, wel
verre van onbeteekenend te zijn. heeft zich
alom ingeburgerd, zonder dat de tot oor-
deelen wel bevoegden zich daarover ook
maar in het minst het hoofd gebroken
hebben. Het niet ten volle begrijpen van
de rol van den apotheker in het maat
schappelijk samenstel heeft er ongetwij
feld krachtig toe meegewerkt deze onge-
wenschte toestanden in het leven te roe
pen en te bestendigen.
Het hoofddoel dat de pharmacie zich
steeds voor oogen heeft te houden, is het
deskundig bö'neeren van de apotheek, waar
niet alleen waakzaamheid over de deug
delijkheid der geneesmiddelen wordt be
tracht. maar waar bovendien verlangd
wordt dat alle controleerbare geneesmid-
delvormen door eigen bereiding zullen
worden samengesteld: immers dan. eerst
zal het mogelijk zijn de volle verantwoor
delijkheid daarvoor te dragen.
Waar bovendien bij de vorming van de
hedendaagsche geneeskundigen het ars-
praescribendum nog al eens in de verdruk
king komt, de moderne geneesheer zelden
meer een samengesteld recept weet te
schrijven, dient de apotheker voortdurend
een waakzaam oog gevestigd te houden op
deze door hem afgegeven voorschriften,
om met zekerheid mogelijke vergissingen
in het belang van de zieken te voorkomen.
De verantwoordelijkheid van het lagere
personeel in den apotheek strekt zich
nimmer verder uit dan tot het recept, het
is zelfs niet bevoegd dat onderdeel der
pharmacie nit te oefenen anders dan onder
direct toezicht van den apotheker. Dat dit
toezicht noodig is, wordt doorgaans nog
wel begrepen, maar menigmaal vervalt
men daarbij verder tot de dwaze opvatting,
dat hier mede de hoofdbezigheid van den
apotheker moet worden gezocht!
Evenmin schijnt men te begrijpen, dat
geneesmiddelen van huis uit gewone han
delsobjecten zijn, dat zij door den apothe
ker uit den niet verantwoordelijken han
del worden betrokken. Het is dan ook
steeds aan den afnemer hun kwaliteit te
beoordeelen en waardeeren.
Het kan daarom nooit de bedoeling zijn,
dat de handel rechtstreeks het groote
publiek van geneesmiddelen voorziet. Het
zelfde geldt voor al die detaillisten, die
zich op grond van het gemis aan nood
zakelijke kennis, geen juist oordeel over
de hoedanigheid, samenstelling en deug
delijkheid van deze handelsproducten
kunnen vormen.
Het voortdurend toezicht van den
apotheker schijnt al heel weinig gewaar
deerd en begTepen te worden, ik vrees
zelfs niet in geneeskundige kringen! aldus
spreker.
Tenslotte wees spr. nog op de toxicolo
gische en de bromatologische kennis die
de apotheker bezit. Ook op het onderzoek
van pathologische producten wordt hij
georiënteerd, zoodat hij als volkomen be
trouwbaar en wetenschappelijk onderlegd
medewerker bij het medisch, chemisch,
bacteriologisch en microscopisch onder
zoek hem kan terzijde staan.
De verspreiding der apothekers over het
gansche land brengt het ontzaglijk g-root
voordeel mede, dat men op vele plaatsen,
die anders van dergelijke hulp verstoken
zouden zijn, over zijn hulp en voorlichting
kan beschikken, niet slechts hier te lande,
maar evenzeer in de koloniën.
Heeft men, zoo besloot prof. De Graaff,
de maatschappelijke beteekenis van de
pharmacie voor die uitgestrekte gebieden
hier te lande wel ooit voldoende begre
pen? Mogen de Fransdhen ons ten voor
beeld strekken die beter en juister van het
maatschappelijk nut der pharmacie heb
ben weten te profiteered en het daarbij
ook openlijk hebben durven erkennen.
Vandaag was het de derde en laatste
dag van het congres.
Vanochtend om 11 uur hield prof. dr.
A. E. van Arkel alhier een voordracht over:
De functie van de chemie in de maat
schappij.
Voordracht van prof. dr. A. E. v. Arkel.
Spr. herinnerde eraan, welk een enorme
rol de scheikunde in het dagelijksche leven
speelt. Het materiaal, waaruit onze wonin
gen zijn geconstrueerd, waaruit onze dage-
lijke gebruiksvoorwerpen en onze kleeding
bestaan, alie hebben, voor zij in dezen
toestand gekomen zijn, in het algemeen
talrijke chemische bewerkingen ondergaan.
Zelfs aan ons voedsel is de scheikunde r.e
pas gekomen. Zoo wordt bijvoorbeeld meel
dikwijls met chemische middelen gebleekt,
terwijl aan allerlei voedings- en genotmid
delen stoffen worden toegevoegd om smaak
en geur te verbeteren.
Zonder de scheikunde zou de wereld er
geheel anders ultzen dan nu het geval is.
Dat ondanks de geweldig toegenomen be
volking, in weerwil van de verwoestingen
in den wereldoorlog aangericht, en on
danks den chaotischen toestand in de
distributie der goederen, de aarde nog
steeds in staat is haar bewoners te voeden,
zelfs in ruimere mate dan bijv. een eeuw
geleden, is te danken aan de ontwikkeling
van de techniek, die daarbij gesteund werd
door de exacte natuurwetenschappen.
Ongetwijfeld heeft hierin de scheikunde
een belangrijk aandeel gehad. Wij behoe
ven alleen maar te denken aan de beteeke
nis van de kunstmeststoffen. De syntheti
sche bereiding van stikstofverbindingen uit
de atmosferische stikstof heeft het mogelijk
gemaakt tekorten aan stikstofverbindingen
in den akkerbodem, die door intensieve
cultuur ontstaan, aan te vullen.
Een probleem, in het belang niet onder
doende voor het stikstofvraagstuk, ls ech
ter tot nu toe niet opgelost. Sommige des
kundigen vreezen namelijk, dat op den
duur de intensieve cultuur een ernstig te
kort aan fosfor zal doen ontstaan, welke
tekorten niet zouden kunnen worden aan
gevuld uit de natuurlijke fosforvoorraden.
Hoewel volgens anderen deze voorraden
toch nog wel zoo groot zijn, dat een spoe
dige uitputting niet te vreezen is, rijst toch
de vraag, of niet alreeds in de naaste toe
komst maatregelen moeten worden geno
men, om de fosfor, die aan het bouwland
wordt onttrokken, zooveel mogelijk weer in
de circulatie terug te brengen. De economi
sche verwerking van den afval der groote
steden tot fosformeststoffen biedt een pro
bleem van zeer groot belang, dat waar
schijnlijk alleen door samenwerking van
chemie en biologie tot oplossing kan wor
den gebracht. Het blijkt hoe langer hoe
meer, dat aan de verschillende physiologi-
sche processen, die zich in het lichaam van
planten en dieren afspelen een veel grooter
aantal elementen deelneemt dan men oor
spronkelijk vermoedde. Vermoedelijk is
voor het leven zelfs een aantal zeer zeld
zaam voorkomende elementen noodzake
lijk. Het zal nu een belangrijk onderdeel
van de taak van de scheikunde worden de
methoden van opsporing en kwantitatieve
bepaling van deze elementen uit te werken,
opdat men in gevallen van storing door ge
brek aan deze elementen, de reden van de
storing zal kunnen ontdekken en de mid
delen zal kunnen aangeven om deze tekor
ten aan te vullen. Dit zal alleen mogelijk
zijn wanneer men weet in welke mineralen
of gesteenten men deze elementen zal kun
nen aantreffen. Zoo beschouwd, zal een
diepgaande studie van de eigenschappen
dezer zeldzame elementen en hun versprei
ding over de aarde van fundamenteel be
lang kunnen worden.
Lagen de problemen, die tot dusver wer
den aangeduid, voornamelijk op het gebied
der anorganische scheikunde, ook de orga
nische scheikunde zal in de toekomst nog
een uiterst belangrijke taak te vervullen
hebben. Een zeer belangrijk gebied is hier
de bereiding van geneeskundige praepara-
tcn. Als wij zien welke successen de syn
thetische organische chemie reeds behaald
heeft bij de bereiding van verdoovingsmid-
delen, die pijnlooze operaties mogelijk ma
ken, dan mogen wij ook voor de toekomst
in dit opzicht nog belangrijke successen
verwachten.
Onderzoekingen van de laatste tientallen
jaren hebben aangetoond dat de schei
kunde ook in den strijd tegen de kanker-
een belangrijke rol zal kunnen spelen. Se
dert men heeft aangetoond, dat zeer be
paalde chemische verbindingen, wanneer
zij gedurende langen tijd met de huid in
aanraking komen, kanker kunnen veroor
zaken, kan men de hoop koesteren, dat het
voortgezet onderzoek ons den weg kan wij
zen hoe wij ons kunnen beschermen tegen
deze gevaarlijke stoffen, terwijl de moge
lijkheid niet uitgesloten is, dat middelen
gevonden worden, om de schadelijke wer
king ervan te niet te doen.
Buitengewoon belangrijke werk zal nog
verricht kunnen worden door de nauwkeu
rige studie van de z.g. hormonen en vita
minen. Van beide groepen zijn reeds eenige
vertegenwoordigers door directe synthese
verkregen.
I11 het vitamine D dat tegenwoordig
reeds od groote schaal gefabriceerd wordt,
heeft men de beschikking gekregen over
een afdoend middel tegen de vroeger vaak
voorkomende Engelsche ziekte.
Waar wij hier pas In het begin van een
BINNENLAND.
Financiering der industrie; memorie
van antwoord aan de Eerste Kamer.
(3e Blad).
Dreigend conflict in het visscherij-
bedrijf te IJmuiden. (Binnenland, 4e Blad)
Protestvergadering van huiseigenaren
tegen het vaste lasten-ontwerp. (Binnen
land, 4e Blad).
Jaarvergadering te Lisse van de vereeni-
ging „De Hyacinth" (Land- en Tuin
bouw, 4e Blad).
Zware brand te Sittard. (Laatste Berich
ten, l'e Blad).
Relletjes bij „Heldenkennis" te Haar
lem; 20 N.S.B.'ers vrijgesproken. (Recht
zaken. Ie Blad).
BUITENLAND.
De Commissie van Dertien te Genève
bijeen. (Buitenland, 2e Blad en Tel., Ie Bi.)
De Italiaansche opmarsch in Abessynië
(3e en le Blad).
Zamora afgetreden als president van.
Spanje. (Buitenland, 2e Blad).
Ernstig vliegongeval in Amerika. 11 doo-
den. (Buitenl. Gemengd, 3e Blad).
In Mexico is uoor een aanslag een trein
verongelukt. 9 dooden en 18 gewonden.
(Buitenl. Gemengd, 3e Blad).
Het Fransche vredesplan. (Tel., le Blad),
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
Vroom Dreesmann brengt speciale
Paas-aanbiedingen! (Op pagina 4 van het
4de Blad).
(Ingez. Med.)
groot gebied van onderzoek staan, mogen
wii verwachten, dat door samenwerking
van scheikunde, biologie en geneeskunde
heilzame resultaten bereikt kunnen wor
den.
De hier genoemde voorbeelden zouden
nog gemakkelijk met tientallen andere
kunnen worden aangevuld, echter is hier
mede al wel voldoende de belangrijke
functie die de scheikunde in de maat
schappij te vervullen heeft, toegelicht. Zij
geven echter slechts één aspect van deze
taak.
Schrijvende over de waarde der weten
schap zegt Poincaré het volgende: „achter
datgene, wat de wetenschap ons als
grootsch laat zien. doet zii ons het nog
grootschere vermoeden Dit schouwspel is
een genot voor ons, maar een genot,
waarin wii onszelf vergeten". Indien de
wetenschap erin mocht slagen in breede-
ren kring dit gevoel van ontzag voor de
natuur en wat daarachter ligt. te ver
breiden dan zou zij daarmede aan de
menschheid een dienst bewezen hebben,
belangrijker misschien dan al wat zii
heeft gedaan tot verh-ooging van de mate-
rieeie welvaart.
Vanmiddag werd een excursie gemaakt
naar het Zeiss-planetarium in Den Haag.
Tot besluit van het congres werd een
gemeenschappelijke maaltijd gehouden.
De heer J. A. Bon alhier is geslaagd
voor het dngenieursexamen afdeeling
werktuigbouwkunde van het Rheinischr-s
Technikum te Bingen aan den Rijn.
Bii het op 6 April j.l. gehouden
examen ter verkrijging van het diploma
ziekenverpleging A. zijn geslaagd de zus
ters J. Hamburger en J. J. Patist. die haar
opleiding hebben genoten in het Acade
misch Ziekenhuis alhier.
Hedenmorgen omstreeks haifelf is
door het terugslaan van de vlam van een
gascomfoor Sn een gummislang een begin
van brand ontstaan in de beneden-achter.
kamer van het perceel Hooge-Rijndijk 124,
bewoond door mevrouw de weduwe F. E.
B. Het brandje is door eenige onbekend
gebleven personen, die toevallig aan de
deur waren, met emmers water gebluscht,
zoodat de inmiddels gealarmeerde motor
spuit geen dienst behoefde te doen.
M. V„ alhier, die verdacht werd van
diefstal van een portemonnaie met inhoud
en van verduistering van een heerenrij
wiel, beide ten nadeele van mej. J. te
Wassenaar, alwaar hij in dienstbetrekking
was, is te Eindhoven als zwervende min
derjarige door de politie aangehouden en
aldra kwam men tot de ontdekking, dat
terzake van bovenvermelde feiten zijn
aanhouding door den commissaris van po
litie te Wassenaar was verzocht om zich
over deze feiten te verantwoorden. Des
wege werd hij op transport naar daar
gesteld en na verhoord te snjn voorloopig
ingesloten.
