Beslissingen te Londen W** laargang VRIJDAG 20 MAART 1936 No. 23309 STADSNIEUWS. De Volkenbondsraad heeft met algemeene stemmen Chili onthield zich - Duitschland ver oordeeld wegens schending van het vredesverdrag van Versailles en het Locarno-pact. De Locarno-mogendheden hebben een accoord bereikt, dat reeds door de Fransche en Engelsche regeeringen is goedgekeurd. Omtrent den inhoud van de Engelsche en Fransche ver uiteen. dit accoord loopen lezing nog al vrij Het voornaamste nieuws van heden, BUITENLAND. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 cis. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling "Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te Ibetalen, - Verplicht bewijsnummer S ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f. 0.18 Franco per post f.2:35 per 3 maanden 4- portokosten. (voor binnenland f.0.80 per 3 mnd.) Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD. DE THEOSOPHISCHE BEWEGING EN HAAR ACHTERGROND. Lezing van den heer J. H. Vencma. Gisteravond werd in de Muziekschool Nieuwe Rijn 19, door het Theosophisch Genootschap (Leider dr. G. de Purucker, Point Lorna, Cal.) een openbare lezing gehouden over bovenstaand onderwerp. De spreker, de heer J. H. Venema uit den Haag. voorzitter van de Nederlandsche AM. van (het Theosophisch Genootschap, begon te zeggen, dat met het oog op het groote belang voor den ernsiigen onder zoeker van de theosophie en haar voertuig, de theosophische beweging in de huidige wereld, (het beslist noodzakelijk is zich eerst bewust te worden van het groote verschil, dat er in het algemeen steeds be staan heeft tusschen de menschelijke mee- ningen en opvattingen en de werkelijke feiten. Veel heeft ons de geschiedenis in dit opzicht te leeren (Galilei en zijn tijd!). Waren todh. de menschelijke meeningen meer op universeele waarheid omtrent leven, zijn en bestemming gegrond en niet louter „meeningen", hoeveel sneller zou 't menschdom een universeele broederschap vinden! De theosophische spreker ziet zich nu ten aanzien van de theosophie en de theosophische beweging steeds voor het feit geplaatst, dat hij meeningen moet rechtzetten en misverstand wegnemen. De theosophie heeft geen dogma's, (wèl werk hypothesen), de beweging is geen geeste lijke .strooming" van dezen tijd; de theosophie is een levensphllosophie, een alles omvattende synthese van het leven en het zijn der dingen, gegrond op de structuur van het heelal: zij bestond eeuwen en eeuwen voor de Christelijke jaartelling en op dien grond was er ook steeds een beweging, waardoor deze wijs begeerte aan de menschen gebracht werd. Voor de huidige beweging in het Westen is het bestaan van zulk een werk als „De Brieven der Meesters aan Sinnett" van onschatbare waarde, daar het een helder licht werpt op feiten. Spr. verzoekt zijn gehoor voor een oogenblik, zij het als werkhypothesen, te aanvaarden: wederge boorte, karman en geestelijke evolutie (d.i. •het heelal als een bezield organisme, de vervolmaking van den mensoh, het be staan van de Tathagata's zij, die hem op dit pad van volmaking voorgingen en het onverbrekelijk verband tusschen mensch en het universum, welk verband in den loop der evolutie steeds inniger wordt, zoodat het begrip ontstaat van Tat twam asi: Dat zij t gij de macrocosmos l De theosophische beweging is wel terecht vergeleken met een tempel van geestelijk licht, waarin zich voorhoven en 1 eerhallen van kennis bevinden, die dieper en dieper gaan: bewaakt door de groote „Wachters" (Adepten), en waarvan de achtergrond zich verliest in de eindelooze hiërarchieën van geestelijke helpers van het menschdom, wier wachtwoord en bestaansmotlef door de eeuwen (heen steeds is geweest: liefde en mededoogen. Daar zij weten, dat de structuur van 't heelal deze liefde en dit mededoogen voor al wat leeft Is, leven zij dienovereenkomstig en bereiken daardoor de mystieke hoogte waarop zij staan. Het Ss door dezen achtergrond, dat de theosofen nimmer in hun leeraren zijn teleurgesteld, dat eens gegeven kennis wel uitgebreid, doch nimmer herroepen kan worden. Op dezen geestelijken achtergrond dieper ingaande, staat spT. stil bij de mysterie-scholen en hun oorsprong in het verre verleden; door verwijzing naar literatuur over Griekenland. Egypte en Indlë en vertaling van een fragment uit de Pistis Sofia verklaart hij, dat er een nauw verband is tusschen deze scholen van in wijding en den achtergrond der theoso phische beweging. De studie van Blavats- ky's Geheime Leer en Isis Ontsluierd geeft dienaangaande verder licht. Een zelfstan dig onderzoek, gepaard aan ervaring, zal doen zien. dat naar waarheid de achter grond dei' theosophische beweging zulk een mysterie-school is in den meest mystieken' en toch letterlijken zin van het woord. De voorzitter der Leidsche afd. sloot de vergadiering met eenige mededeelingen van huishoudelijken aard. KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN. De eerstvolgende vergadering der Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijn land zal worden gehouden Dinsdag 24 Maart a.s., des namiddags 2.30 uur in de vergaderzaal der Kamer, Stationsweg 43. De agenda luidt: 1. Opening. 2. Notulen. 3. Ingekomen stukken. 4. Mededeelingen. 5. Voorstel van het Bureau om ten aanzien van de Oommissie voor de uitverkoopen en Oprui mingen af te wijken van de bepaling van art. 15 van het Reglement van Orde in dezen zin, dat voor deze Commissie ook de Voorzitter of één der Ondervoorzitters der Kamer Voorzitter der Commissie kan zijn en dat deze steeds herkiesbaar zal zijn. 6. Adres inzake wijziging Wet Openbare Vervoermiddelen 7. Voorstel om aan de Regeering te ver zoeken uit het saldo, hetwelk uit de clea- ring NederlandRoemenië beschikbaar is die importeurs op Roemenië geheel of ge deeltelijk te voldoen, die kunnen bewijzen, dat zij één of meer reëeie vorderingen op Roemenië hebben. 8. Voorstel om aan den Directeur van het P.T.T.-kantoor te Leiden te verzoeken het daarheen te willen leiden, dat ook in de buitenwijken des Zaterdagsmorgens de poststukken vóór 8.30 worden besteld. 9. Voorstel van het Bureau om de be nedenverdieping van het pand der Kamer voor den tijd van twee jaren weder te verhuren aan het Algemeen Assurantie kantoor Haaks ma en Co. 10. Mededeelingen van de Arrondisse- ments-Rechtbank te 's-Gravenhage dat beëedigd zijn als makelaar: G. van der Berk te Sassemheim; A. J. Ouwehand te Katwijk aan Zee; M. H. Atteveld te Lei den; W, F. M. Botermans te Leiden. 11. Voorstel van het Bureau om aan het Nederiandsoh Visscherij Proefstation voor 1936 een subsidie te verleenen groot f. 25.-. 12. Rondvraag. 13. Huishoudelijke vergadering. 14. Sluiting. C. J. M. V. „OUDE VEST". Gezellige avond. Gisteravond hield bovengenoemde ver- eeniging haar jaarlijkschen gezelligen avond voor de ouders der leden, de con tribuanten en belangstellenden in het gebouw .Prediker". De voorzitter opende de vergadering met te laten zingen en gebed, waarna hij een bijbelgedeelte voorlas. Spreker heette de talrijke aanwezigen hartelijk welkom, in 't bijzonder den heer Bösecke, die het zangkoortje, gevormd door de leden zou dirigeeren en ook met zijn strijkkwartet den avond kwam op luisteren. Spreker memoreerde het vijfjarig be staan der vereeniging en zette een en ander uiteen de C. J. M. V. betreffende, waarna het strijkkwartet zich deed hooren. Hierna was het woord aan den secre taris, die een toespraak hield met als onderwerp: „Wat beteekent de C. J. M. V. voor mij". Spreker zette doel en streven der C. J M. v. uiteen en wekte alle aan wezigen op, het werk te steunen. Het zangkoortje zong vervolgens een tweetal liederen, waarna de pauze aan brak. Na de pauze werd opgevoerd „Op het Postkantoor", een pittig tooneelstuk. dat zeer in den smaak viel. waarna nog een komisch stukje gedeclameerd werd. Na afloop dankte de voorzitter allen, die hadden bijgedragen tot het slagen van dezen avond, in het bijzonder den heer Bösecke en ging, nadat de avond zang gezongen was. voor in dankgebed. De vereeniging kan terugzien op een zeer geslaagden avond. DE WERKLOOSHEID. Bij den gemeentelijken dienst voor Sociale Zaken. afd. Arbeidsbemiddeling stonden gisteren als werkzoekenden in geschreven Bouwvakarbeiders: baggerlieden 4. be hangers 18. betonvlechters 35. betonwer kers 71 fundeeringwerkers 1. glazenmakers 3, elazenwasschers 9. granietbewerkers 14, grondwerkers 98, heiers 2. metselaars 141, opperlieden 107, schilders 176. sloopers 2, steenbikkers 2. steenhouwers 6. straat- makers 2. hulp-straatmakers 11. stuca- doors. witters 85. timmerlieden 259. uit voerders 5. voegers 29. onresch. bouwarb 9. Totaal 1089. Fabrieksarbeiders: bleekers 15. lompen sorteerders 18. vellenblooters 2, zeepfabr.- arb. 5, steenfabr.-arb. 143. ongesch. fabr- arb. 68. Totaal 251. Kantoorpersoneel: kantoorpersoneel 96. reizigers, colp. 46. winkelbedienden 36. in casseerders 13. musici 8. onderwijzers 10. overheidspersoneel 13. verplegers 2 To taal 224. Hotel-cafe-oersoneeihuispersoneel 16.' kellners 49. koks 11. Totaal 76. Houtbewerkers: beddenmakers 2. hout bewerkers 91, kistenmakers 6, kuipers 8, lijstenmakers 2, mandenmakers 2. meubel makers 24, meubelstoffeerders 15. politoer - ders 2, ongesch. arbeiders 34. Totaal 186. Kleermakers.' kleermakers 73. kappers 10 schoenmakers 11. Totaal 94. Land- en tuinarb.: bloemisten 35. land arbeiders 27, tuinlieden 35, warmoeziers 13. ongesch. landarb. 8. Totaal 118. Metaalbewerkers: Bankwerkers 118, blikbewerkers 31, burgersmeden 36, elec- triciens 67, gasfitters 11, gereedschapma kers 2, instrumentmakers 4, isoleerders 9, kernmakers 2, kettingsmeden ea. 31, klinkers 16. koperslagers 4, lab.-bedien den 3, lasschers 8, loodgieters 57, machi nisten 22, metaalboorders 6, metaal draaiers 17, metaalschavers 2, metaalslij pers 4, monteurs 26, pianostemmers 3, polijsters 1, ponsers 4, rijtuigschilders 2, rijwielherstellers 12, schecpstimmerl. 7, stokers 27, tegenhoudel's 18, verw. mon teurs 20, voorslaanders li, voorwarmers 6, vulcaniseurs 1, vuurwerkers 10, wagen makers 6, ijzerwerkers 49, zandvormers 3, zilversmeden 3, ongesch, arbeiders 43. - Totaal 702. Sigarenmakers: Sigarenmakers 8. sig.- sorteerders 3. strippers 2. - Totaal 13. Technici, opzichters:: Bedrijfsleiders 5, ingenieurs 3. technikers 8. teekenaars, op zichters 17. werkmeesters 17. - Totaal 50. Textielarbeiders: hekelaars 5, katoen drukkers 28, kluwers e. a. 9, luikers 12, plaatsnijders e a. 21, schrobbelaars 3. spinners 42, spoélers 3, sterkers 2. strijkers 13- wevers 103. wolbewerkers 39, ongesch. textielarb. 59. Totaal 339. Transportarbeiders: chauffeurs 131, em_ balleurs 5. exp. knechten 22, koetsiers 18. loopknechten 56. magazijnknechten 63. schippers 110, spoor- en trampers. 17, wa kers 7, transportarbeiders 59, losse arbei ders 472. Totaal 960. Typografen: boekbinders 34. boekdruk kers 18. fotografen 1. hulp-vakarbeiders 4, letterzetters 31, steendrukkers 1. Totaal 89. Voedingsmiddelenarb.: bakkers 97, mo lenaars 1. ovenisten 4, slagers 63, suiker werkers 23, wijnkooperskn. 10, zoutzieders 3. zuivelbereiders 4, ongesch voed. arb. 46. Totaal 251. Vrouwen: analysten 1, maasters 1, breisters 2. bakers 1. naaisters 18, winkel juffrouwen 18. kantoorpersoneel 38, kap sters (leerl.) 3, apothekersass. 1, onder wijzeressen 7, boekbindsters 1. kinderver zorgsters 1. serveersters 1, strijksters 2, verpleegsters 11. teekenaressen 1. huisei. diensten 184. fabr arbeidsters 59, behan gersnaaisters 1. Totaal 351. Alg totaal 4793, 21 Maart 1935 4409. 22 Maart 1934 3355. Ben. 64 ged. werkloozen en 82 werkverschaffing. VERMISTE SIERADEN TERECHT. De 30-jarige Duitscher F. W. H„ die onlangs te Den Haag werd aangehouden ais verdacht van diefstal van sieraden ten nadeele van mr. F. A. v. d. T. aan den Nieuwe Rijn, is thans naar hier overge bracht om te worden verhoord. De vermiste sieraden zijn inmiddels achterhaald bij een opkooper in Den Haag, die de geheele collectie voor slechts f. 17. kocht en daarna de politie inlichtte om trent den persoon, die de sieraden te koop had aangeboden. Onze vroegere stadgenoot, de heer J. van den Berg te Chateauroux (Indre, Frankrijk), is benoemd tot officier du inérite agricole. De tweede ploeg der lichting 1935 van het 6e regiment veldartillerie alhier, in opleiding voor den dienst als treinsol- daat en bestemd voor de trelnafdeeling der le artillerie-brigade, bij die treinafdee- ling te 's-Gravenhage tooi- eerste oefe ning onder de wapenen, zal 30 Mei met groot verlof vertrekken. Op uitnoodiging van de Organisatie van Natuurphilosophische en Technolo gische Faculteiten in Nederland zal prof. dr. Höfler uit Weenen in ons land 'n 5-tal voordrachten houden, o.a. op 23 Miaart a.s. alhier over „Das Protoplasma und seinen physikahschen Eigenschaften". „KUNSTKRING VOOR ALLEN". Eva Liebenberg (alt). Eva Liebenberg. „Dass Wort soil im Ton zu voller Bliite ausbrechen", „het woord moet in den toon volledig tot uitdrukking komen". Dit ge bod, zoo treffend juist uitgesproken door Robert Franz, heeft de altzangeres Eva Liebenberg met gloeiende letteren in haar banier geschreven. Het „woord" als muziek. Haar muziek: vertolking van de heftige bewogenheid, die woelt en kookt in deze hartstochtelijke, domineerende persoonlijkheid, die zich uiten móet en zal ten koste van geestes gesteldheid en lichaamskracht, niet wij kend voor grenzen of beperkingen. Een vuur, dat branden wil en verteren moet, meesleurt in de hevigheid van laaiend geweld. In den aanvang staat men nog wat on wennig, wellicht zelfs onwillig tegenover deze uitdaging en opvordering van zóó overstelpend een temperament, mist men door de opzweeping der emoties de ziele- adel van een Ilona Durigo, aan wie dit timbre, deze ongeëvenaarde dictie, ja, deze gansche wijze van zingen zoo menigmaal herinnert. De Hollandsche vooringenomen heid legt aanvankelijk nog reserve's op, om zich onbestreden gewonnen te geven aan de magische kracht van haar heer- schend wezen. Men vraagt zich ook nog weifelend af, of pose en effectbejag niet hand aan hand gaan met natuur en als de pauze is aan gebroken, is men nog niet; met zichzelf tot klaarheid gekomen over den aard van ge voelens, die dit uitzonderlijk talent op- èischt. Doch dan: in de liederen van Hugo Wolff, wéét ge 't op eenmaal! Ge zijt tóch overwonnen: hiér is 't eerlijk, zuiver en Van ongemeene waarde. Dit vervoerend zingen, met zijn jube lende vreugd-extases en diepgevoelde leed belijdenissen. die zich een weg kunnen banen zonder door technische belemme ringen gehinderd te worden, slaan u in boeien, sleepen mèe naar de hoogten en diepten, die deze begenadigde voordrachts kunstenares voor u opent. En steeds stijgend gaat het tot aan de climax in de cyclus van Moussorgsky, waar de dood als onafwendbaar noodlot en als machtig gebieder zijn scepter zwaait. Ge ziet alles, wat daar uitgebeeld wordt, vóór u gebeuren. In klanken en in woorden, beheerscht en grootsch. Dan staat daar alléén een „zie neres": de zaal ziet door haar oogen, speurt met haar zinnen en ondergaat het geheel als een vuurdoop, die een gloeiend stempel achterlaat.En als éen man rijst men op voor het brengen van gran diose ovatle's en legt zijn hulde neer aan de voeten van haar, die dit alles verwekte enoverwon Zoo is deze avond voor Eva Liebenberg, hier in jaren niet gehoord, een triomf ge worden. Reeds in den aanvang, in de liederen van Schubert en Brahms kon men de zui vere scholing van dit warm altorgaan be wonderen. Wélke andere zangeres zou den möed, den durf hebben, zóó zeker en zelf bewust. zóó magistraal in te zetten met Schubert's „Dem Unendlichen", al bleek zelfs voor een stem als déze, het inzingen, alvorens tot stabiliteit en bloei te komen, noodzakelijk. Een vibrato, een onzuivere toonzweving, wordt echter spoedig her steld. Ook haar wezen moest zich aanvan kelijk nog instellen op, zich verheffen tot het niveau, dat eerst volledig bereikt werd, toen de geestelijke vervoering deze zange res greep en zij als in trance haar kunst kon openbaren. En naast de litteraire uitbeeldingskracht, naast den stijgenden opbouw van een lied, bewonderde men de gemodelleerde klankvorming, óók als gevolg van de zui vere, toon en woord knedende mondstel- lingen. Het programma bevatte een bloemlezing uit de schoonste en meest bekende liederen van Schubert, Brahms en Wolff. Waar schijnlijk was voor velen de zware, mystieke en melancholisch-geladen cyclus van Moussorgsky een noviteit. Wat hier ge vergd werd aan uithoudingsvermogen van stem- en geestkracht was enorm. Tóch had de zangeres de mogelijkheid om na dit alles, nog als toegift te geven het imDO- sante „Die Ehre Gottes" van Beethoven, waarmee zij de overweldigende indrukken van het voorafgaande wist te handhaven. Het is niet mogelijk, in kort bestek, ge detailleerd, de schoonheid en de merk waardigheid van ieder lied, van iedere BINNENLAND. Bevredigende resultaten der Utrechtsche Jaarbeurs. (3e Blad). De Vrijz.-Democraten en de defensie; rede van minister Oud (Binnenland, 4e Blad). Minister van Lidth de Jeude over het Verkeersfonds. (Pari. Overzicht, 3e Blad). Jaarverslag van de Nederl. Midden- standsbank. (Financiën 3e Blad). Ernstig auto-ongeluk te Geldrop; twee dcoden. (Gemengd, 3e Blad). Pensioen op 55-jarigen leeftijd voor spoorwegpersoneel; overeenstemming be reikt. (Laatste Berichten, 1ste Blad). De voetbalwedstrijden tegen Uruguay geannuleerd wegens onsportief optreden der Urugueezen te Parijs. (Sport, 4e Blad). Instelling van een staatscommissie tot regeling van het ziekenfondswezen. (Laat ste Berichten, le Blad). BUITENLAND. Strijd in Abessynië duurt voort ten Z. van den Amba Aladzji. (3e Blad). De overstroomingsramp in Amerika neemt nog steeds grooter omvang aan (Buitenl. Gemengd, 3e Blad en Tel., le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN, EERSTE BLAD. „extra" te behandelen. Wij volstaan met deze algemeene bespreking over de gaven van een vrouw, aan wier suggestieve zeg gingskracht op den duur géén mensch ont komt, zelfs niet hij, die aanvankelijk zijn bedenkingen heeft' doch die zij uiteinde lijk ganschelijk doet omverwerpen. Zij deed Theo van der Pas, die, zooals steeds intelligent en artistiek het accom pagnement verzorgde, meerdere malen deelen in haar triomfantelijk succes, waar aan een bloemenhulde gepaard ging. Zoo is hiermede de concertenserie van den Kunstkring beëindigd op een inder daad vorstelijke wijze! DE ALGEMEENE TOESTAND. De beslissingen te Londen. Zooals te verwachten was, heeft de rede van von Rlbbentrop geen wijziging meer kunnen brengen in de siutatie van den Volkenbondsraad. Trouwens, juridisch is de Duitsche zaak moeilijk te verdedigen! De Volkenbondsraad heeft dientenge volge Duitschland veroordeeld wegens schending van het vredesverdrag van Ver sailles en van het Locarno-pact. Het is een moreele veroordeeling, zonder meer, die Duitschland wel gelaten zal dragen. Het was daarop voorbereid. Anders wordt het met het accoord dat de Locarno-mogendheden hebben bereikt. Daarin zitten voor Duitschland netelige aangelegenheden en we begrijpen, dat de Duitsche regeering daarover direct ge wichtige besprekingen heeft geopend! Over het accoord is een Engelsche en een Fransche lezing gegeven, die elkaar geens zins dekken, zoodat we de officieele tekst zullen moeten afwachten, voor een defini tief oordeel is te vellen. Het wil ons echter voorkomen, dat de Fransche lezing de meeste kans van waarschijnlijkheid biedt, daar anders Frankrijk geheel zijn stand punt zou hebben opgegeven en daaraan gelooven wij vooralsnog niet. Volgens de Fransche lezing dan zal het Fransch-Russisch pact aan het oordeel van het Permanente Hof van Internationale Justitie worden onderworpen, in verband met de vraag of dit pact al dan niet in strijd is met Locarno. Zooals bekend heeft Duitschland dit steeds afgewezen Voorts zou een nieuwe, zij het veel klei nere, gedemilitariseerde zone langs de Fransch-Belgische zijde moeten worden ingesteld, doch alleen op Duitsch gebied. Een neutrale troepenmacht zou deze moe ten bewaken. En dan zou Duitschland in de vroegere zone zijn militaire macht niet mogen uitbreiden of daar vestingwerken aanleggen. Zal Duitschland zich daaraan willen onderwerpen? Wij vreezen van niet. En als Duitschland inderdaad weigert, is men nog even ver of even weinig ver, pre cies als men het nemen wil. Dat Engeland de veiligheid van Frank rijk en België nader garandeert, zal voor betrokken landen meer gewicht in de schaal leggen dan voor Duitschland, dat daarmede wel rekening zal hebben ge houden. Eerst in de toekomst is dan gedacht aan algemeene gedachtenwisseling over Hitler's voorstellen en alle andere vraagstukken, die Europa beroeren. Duidelijk spreekt uit het accoord het En gelsche streven naar bemiddeling. Ver moedelijk zal Brittannie de rol van bemid delaar nog wel moeten voort-spelen. mee- nen we te kunnen voorspellen! De onderteekening van het vlootverdraa tusschen Engeland, de Vereenigde State? en Frankrijk is bepaald op Dinsdag a.s.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1936 | | pagina 1