De besprekingen te Londen.
77ste Jaargang
MAANDAG 16 MAART 1936
No. 23305
STADSNIEUWS.
BUITENLAND.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mud.)
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
AI.GEMEENE VERGADERING
R.K. STATEN-CENTRALE „LEIDEN".
De heer G. Bulten neemt afscheid als
bestuurslid.
In den foyer van „Den Burcht" hield de
RK. Staten-Centrale „Lelden" een alge-
meene vergadering. Nadat de voorzitter,
de heer H. Bader, de vergadering met den
Chr. groet had geopend en en woord van
welkom tot de aanwezige afgevaardigden
der afdeelingen en belangstellenden had
gericht, las de secretaris, de heer G. Bul
ten, de notulen der vorige vergadering,
welke onveranderd werden goedgekeurd.
Na het financieel verslag bracht de secre
taris zijn jaarverslag uit, waarin het vele
belangrijke werk der Centrale „Leiden"
werd gememoreerd en in het bijzonder het
succes der belangrijke en zeer druk be
zochte vergadering te Leiden met als spre
ker Drs. P. Kasteel in het licht werd ge
steld.
Voordat de bestuursverkiezing zou plaats
vinden, wilde de voorzitter een woord van
afscheid spreken tot den scheidenden
secretaris, den heer Bulten. Gedurende
twintig jaren heeft de heer Bulten de
meest belangrijke functie, aldus de voor
zitter, met den grootst mogelijken ijver en
accuratesse vervuld. Spreker dankte den
scheidenden secretaris, dien hij zoo gaarne
had zien blijven, doch wiens motieven tot
heengaan hij moest eerbiedigen, voor het
belangrijke werk door hem gedurende die
vele jaren voor de R.K. Staten-Centrale
„Leiden" verricht, waarmede de vergade
ring met hartelijk applaus instemde.
De bestuursverkiezing had tot resul
taat, dat de aftredende bestuursleden de
heeren H. Bader (Sassenheim), Mr. E. J.
M. H. Bolsius (Leiden), P. Heemskerk
(Leiden), P. Kortekaas (Lisse), J. Paarde-
kooper Oegstgeest)J. Schouten (Zoe-
terwoude), F. C. van Lierop (Hillegom) en
A. Meijer Noordwijk) werden herkozen en
in de vacature ontstaan door het niet
herkiesbaar stellen van den heer G. Bul
ten, de heer H. J. van Mill (Zoeterwoude)
werd gekozen. De heeren P. A. van Reisen
(Voorhout) en J. Roelin (Noordwijker-
hout) werden tot plaatsvervangende leden
benoemd.
Het volgende agendapunt, het verkiezen
van een voorzitter had tot resultaat, dat
de heer H. Bader de hem reeds zoovele
jaren toevertrouwde voorzittershamer op
nieuw voor de komende periode zal han-
teeren. Het verkiezen van een secretaris
leek aanvankelijk een moeilijker op te los
sen probleem, doch toen de heer Heems
kerk en na hem nog enkele afgevaardig
den den heer van Mill als een waardig op
volger van den heer Bulten konden aan
bevelen, werd de heer van Mill met groote
meerderheid als secretaris gekozen.
Na de rondvraag, waarin slechts een
enkele opmerking werd gemaakt, deed de
scheidende secretaris voor het laatst zijn
plicht in deze functie door het voorlezen
van de notulen dezer algemeene vergade
ring. De heer Bulten nam als bestuurslid,
niet als lid afscheid van de R.K. Staten-
Centrale Leiden. Spreker, die om bijzon
dere redenen overtuigd was over enkele
jaren zijn functie te zullen neerleggen,
heeft gemeend in het belang van de goede
zaak te handelen door dat reeds nu te
doen, daar het, aldus spr., noodzakelijk is,
dat mijn opvolger bij de eerstvolgende
staten-verkiezingen is ingewerkt. Spreker
dankte vervolgens voor de bijzonder pret
tige samenwerking in het bestuur, waarna
de voorzitter de vergadering op de ge
bruikelijke wijze sloot.
INSTITUUT VOOR ARBEIDERS
ONTWIKKELING.
Concert door het Haagsche Arbeiders
Symphonie orkest.
Gisterochtend concerteerde voor de
tweede maal gedurende het winterpro-
gramma van het Instituut voor Arbeiders
ontwikkeling, het Haagsch Arbeiders
Symphonie Orkest, onder leiding van den
dirigent L. Ruygrok, in het Trianon-
theater.
Het programma, dat voor de pauze meer
klassieke, er na lichtere muziekstukken
vermeldde, terwijl een korte toelichting
door den dirigent aan elk te spelen werk
Vooraf ging, ving aan met de ouverture
„Egmont" van L. v. Beethoven.
Evenals de vorige keer kan worden vast
gesteld, dat het H.A.S.O. een zeer goeden
indruk maakt. Het wil ons voorkomen,
dat de fortissimo's iets in kracht tekort
komen, welke omstandigheid misschien
ook mede haar oorzaak kan vinden in de
geluidsabsorbeering van het niet voor
concerten bij uitstek geschikte tooneel.
De „Romance in g-dur voor viool" van
L. v. Beethoven als tweede nummer uit
gevoerd, leerde ons den concertmeester
Frans Eisen kennen als een zeer begaafd
amateur-violist, terwijlhet accompagne
ment van het orkest voorbeeldig was.
Voor de pauze werd nog de „Symphonie
met den Paukenslag" van Haydn. den
„vader der symphonie" ten gehoore ge
bracht, waarvan het tweede gedeelte door
de keurige beheersching opviel.
De „Inleiding tot de opera Faust" van
Gounod, een der gedeelten waar de com-
In de zitting van den Volkenbondsraad van Zaterdag hebben
Frankrijk en België Duitschland beschuldigd van contractbreuk
van het pact van Locarno.
Hedenmiddag komt de Volkenbondsraad weer bijeen. Duitschland
is uitgenoodigd zich dan te doen vertegenwoordigen en heeft deze
uitnoodiging aanvaard onder volgende twee voorwaarden
1o, Duitschland moet gelijke rechten genieten als de andere vertegen
woordigde landen.
De voorstellen van Hitler moeten als één geheel worden beschouwd
en als zoodanig aanstonds in behandeling worden genomen.
Flandin heeft zeer fel de laatste voorwaarde reeds afgewezen.
2o
pollist volkomen slaagde in het uitbeelden
van de tragiek der Faust-legende werd
gevolgd door „Marehen" van Micodé, een
stukje voor klein orkest, waarna tot slot
op loffelijke wijze de bekende wals van
Strauss „Wiener Blut" werd uitgevoerd.
Een woord van dank bracht dan ook
de voorzitter der Leidsche Instituuts-af-
deeling aan dirigent en spelers voor dezen
ochtend van muzikaal genot, de hoop uit
sprekend het H.A.S.O. in een volgend win-
terprogramma weer welkom te mogen
heeten.
De heer Wolters, voorzitter van het
H.A.S.O. constateerde met voldoening dat
dit orkest, samengesteld uit leden der
moderne beweging, in korten tijd een
goeden naam heeft verworven en te Lei
den altijd een aandachtig publiek heeft
getrokken, dat procentsgewijs grooter is
dan in elke andere stad, welke tot nu toe
werd bezocht. Voor de orkestleden is het
mede daardoor een genoegen in Leiden
te kunnen concerteeren.
Medegedeeld werd verder nog, dat de
volgende kunstochtend het machtige
Russische film-kunstwerk zal brengen:
„De laatste dagen van St.-Petersburg",
waarvan Poedofkin. die naast Eisenstein
een zeer belangrijke plaats inneemt, de
regie voerde.
TOONEELVER. „HET NIEUWE TOONEEL"
Uitvoering in „Zomerlust".
Voor een slechts matig bezette zaal heeft
bovengenoemde vereeniging Zaterdag
avond in „Zomerlust" een, ondanks het ge
ringe bezoek, geslaagde uitvoering ge
geven.
De voorzitter, de heer D. Kienjet heette
allen welkom, in 't bijzonder de vertegen
woordigers der zustervereenigingen en
„The Dutch Players", die ditmaal moesten
optreden zonder hun leider, den heer Alb.
Gerritsen, die wegens ziekte verhinderd
was. Spr. memoreerde 'voorts, dat op 23
Juli van dit jaar de vereeniging tien jaar
zal bestaan en in dit verband wekte hij op
om een waardige feestviering financieel
mogelijk te maken door toe te treden als
lid of donateur of door het koopen van
steunbonnen of loten. Na allen nog een
genoeglijken avond te hebben toege-
wenscht, verdween de voorzitter in letter
lijken zin van het tooneel om plaats te
maken voor den heer J. van Es, die bij een
tableau, betrekking hebbende op het te
spelen stuk „Als de klok luidt" een door
hem vervaardigde proloog zegde.
Daarna werd een aanvang gemaakt met
de opvoering van het dramatisch getinte
tooneelspel „Als de klok luidt" van D.
Wassenaar.
Dit stuk, zich afspelende in het mijn
werkersmilieu, stelt aan zijn vertolkers vrij
zware eischen, doch het zij tot eere van
„Het Nieuwe Tooneel' gezegd, dat allen
het er kranig af brachten. Het béste be
wijs, dat het spel de suggestie der werke
lijkheid benaderde, was wel het feit, dat
toen het scherm na de tragisohe slot
scène voor de laatste maal zakte, de aan
wezigen zich van applaus onthielden en
eerst nadat nogmaals was „gehaald" van
hun bijval blijk gaven.
Na de pauze gaven de leden in een twee
tal kluchten blijk ook het komische genre
te beheerschen, hetgeen overigens een niet
onwelkom tegenwicht vormde van den
vooravond.
Na afloop werd, zooaJs te doen gebrui
kelijk, een dansje gemaakt.
HET ARBEIDSGESCHIL BIJ DE
FIRMA VAN HOEKEN.
Het voorstel van den Rijksbemiddelaar is
aanvaard.
Naar wij vernemen is het bemiddelings
voorstel van den rijksbemiddelaar prof.
mr. A. C. Josephus Jitta inzake het ar
beidsgeschil bij den houthandel der firma
van Hoeken, in den geest zooals Vrijdag
door ons werd vermeld, door beide par
tijen geaccepteerd, zoodat een conflict is
voorkomen en het werk hedenmorgen op
de normale wijze is voortgezet.
EXCURSIE VAN DE GRAFISCHE CHEFS
Zaterdagmiddag heeft het district Lei
den van de Ned. Vereen, van Chefs in
het Grafisch bedrijf een excursie ge
maakt naar de Stedelijke Lichtfabrieken
in onze stad. Van deze excursie verslag
uit te brengen in den gewonen zin van
het woord is niet noodig. De Stedelijke
Lichtfabrieken zijn bij velen bekend en
zoo niet, dan moet men zichzelf op de
hoogte stellen van dit alleszins moderne
bedrijf, dat in onze samenleving zulk eon
belangrijke plaats inneemt. De chefs
werden rondgeleid door den heer Snel,
chef-machinist. Vol bewondering was men
over dit moderne bedrijf, waarvan de di
rectie niets onbeproefd laat voor verbe
tering en vervolmaking. Ook kwam men
tot de overtuiging, dat bij electrische sto
ringen die de laatste jaren sporadisch
voorkomen het oordeel over de Cen
trale niet scherp moet zijn, omdat er dan
soms sprake van is, dat een der leden van
het personeel in aanraking is gekomen
met den doodelijken stroom. Dat bij zulk
een bedrijf kapitaalsvorming eerste eisch
is, bleek uit de vernieuwingen, die in de
laatste jaren zijn aangebracht.
Thans is men bezig een nieuwe schakel
zaal te bouwen, in de plaats van de tegen
woordige schakelinrichting op de gaan
derij in de machinezaal.
Aan het einde van deze excursie, die
ruim twee uur duurde, werd den heer
Snel dank gebracht voor de uitnemende
wiize. waarop hij 't gezelschap had rond
geleid en alle onderdeelen. van het bin
nenkomen der kolen, tot de distributie
van stroom aan stad en buitengemeenten,
had toegelicht.
Zaterdagavond tegen twaalven is op
den hoek van Prinsessekade en Haarlem
merstraat de 31-jarige wielrijder D. van
L. aangereden door een personenauto,
bestuurd door I. P.
Van L. liep een lichte hersenschudding
op en is door den E.H.D, naar het Aca
demisch Ziekenhuis overgebracht.
Met groot succes heeft de tooneel-
club der Leidsche Groninger Vereeniging
Zaterdagavond te Den Haag voor de
Haagsche zustervereeniging een opvoering
gegeven van 't blijspel Aarv'm en trauw'n,
dat veertien dagen geleden hier was ge
speeld. Aan de dames werden bloemen
aangeboden.
De electrische installatie voor de St.
Lidwina Stichting 2e gedeelte, aan den
Zoeterwoudsche Singel alhier, is opgedra
gen aan de firma J. P. v. Berge Hene
gouwen, Aalmarkt 12.
Ook uit Leiden was de belangstelling
voor de „stille omgang" dit jaar zeer
groot. Twee extra nachttreinen stonden
op het station gereed om de Leidsche
deelnemers naar Amsterdam te vervoeren.
Met den eersten trein vertrokken 1200
personen uit Leiden, terwijl een tweede
trein ongeveer 1000 deelnemers uit de
omstreken van Leiden vervoerde. Zondag
morgen om 7 uur toen de deelnemers
per extra treinen terugkeerden, was het
hier op het station en omgeving geweldig
druk en stonden vele autobussen en
trams klaar om de deelnemers naar huis
te vervoeren.
De Zaterdag alhier gehouden collecte
ten bate van het Helden der Zeefonds
„Dorus Rijkers" heeft f. 223.16 opge
bracht.
In de Stedelijke Werkinrichting zijn
opgenomen
Maandag 9 Maart 54 volwassen perso
nen; Dinsdag 10 Maart 54; Woensdag 11
Maart 51; Donderdag 12 Maart 56; Vrij
dag 13 Maart 56; Zaterdag 14 Maart 56
volwassen personen.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Nieuwe moeilijkheid.
Ter Volkenbondsraad-zitting van Zater
dag hebben Frankrijk en België Duitsch
land formeel beschuldigd van contract
breuk van het pact van Locarno. Daarna
is de zitting verdaagd tot hedenmiddag
om deze aangelegenheid verder te behan
delen. Intusschen werd besloten Duitsch
land te verzoeken zich hedenmiddag te
doen vertegenwoordigen, waarvoor vooral
van Engelsche zijde hard is gewerkt. Zelfs
werd via den gezant te Berlijn Duitsch
land de tip gegeven, vooral deze kans aan
te grijpen! Maar Duitschland toont zich
totdusver weinig dankbaar voor de moei
ten, die Engeland zich getroost om te
trachten de moeilijkheden tot een bevre
digend einde te brengen. Duitschland aan
vaardde n.l. de uitnoodiging wel, doch
deed dit gepaard gaan met twee voor
waarden, waarvan de tweede voor Frank
rijk volledig onaanvaardbaar is, zooals
Flandin dan ook reeds zeer scherp ver
klaarde.
De eerste voorwaarde van volkomen ge
lijkberechtigde bij de besprekingen zou
weinig tegenkanting hebben gevonden,
doch de eisch, dat terstond zal worden
langevangen met behandeling der voor
stellen van Hitier. daar deze en de op
zegging van Locarno één geheel vormen,
is uit den aard der zaak niet voor inwil
liging vatbaar. Dan zouden immers Frank
rijk en België a priori moeten afzien van
hun beschuldiging en dat zij daaraan niet
denken, ligt voor de hand.
Ook de Engelsc'nen zijn begrijpelijker
wijze zeer teleurgesteld.
Een en ander heeft de situatie weer
geducht vertroebeld.
DUITSCHLAND.
Redevoering van den Rijksminister
van financiën.
De rijksminister van financiën heeft te
Hamburg twee redevoeringen uitgespro
ken. Zaterdagmiddag besprak hij proble
men der financieele politiek, waarbij hij
vooral bij zijn hoorders aandrong op eer
lijkheid bij belastingopgaven. Wie daarop
inbreuk maakt, zoo zeide hij, maakt zich
schuldig jegens alle eerlijke volksgenoo-
ten. Des avonds sprak de minister op de
jaarvergadering van de Oost-Aziatische
vereeniging Hamburg-Bremen over het
thema „herstel van den economischen
wereldvrede". Het Duitsche Nieuwsbureau
publiceert een beknopt overzicht van deze
redevoering, waarin Graaf Schwerin von
Krosigk o.m. heeft uiteengezet, dat voor
iedere economische verzoening politieke
pacificatie voorwaarde is. Er is geen
duurzame oplossing van de economische
moeilijkheden mogelijk, wanneer het niet
gelukt den politieken vrede onder de vol
ken tot stand te brengen. Na het misluk
ken van de economische wereldconferen
tie hebben de landen zich eerst geworpen
op het in evenwicht brengen van de bin-
nenlandsche economische toestanden.
Daarbij heeft vooral Duitschland veel
gepresteerd. Maar de algemeene welstand
kan alleen toenemen, gepaard aan een
herleving van het bedrijfsleven der ge-
heele wereld.
Voortgaande zette de minister uiteen,
waarom Duitschland gedwongen is uit te
voeren, waarna hij wees op de offers en
inspanningen, die het Duitsche bedrijfs
leven zich getroost heeft om de belofte na
te komen de aangegane verplichtingen uit
de particuliere buitenlandsche schulden
na te komen. In dit verband wees spr.
op de noodzakelijkheid van in stand hou
ding van het Duitsche buitenlandsche cre-
diet. Het zwaard van Damocles der inter
nationale politieke schulden moet uit den
weg worden geruimd, de wisselkoersen
moeten worden gestabiliseerd.
Aan het slot van zijn uiteenzettingen
riep de minister alle Duitschers op tot
aaneengeslotenheid, niet alleen op hoog
tijdagen, maar ook bij het dagelijksche
werk.
FRANKRIJK.
Vervolging Action franchise.
Zaterdagmiddag hebben terecht gestaan
Delest, de directeur van het blad Action
Frangaise, en Maurras, redacteur, die be
schuldigd worden van aansporing tot
moord, in een artikel van Maurras, waarin
de namen worden genoemd van 140 Ka
merleden, die het manifest onderteekend
hebben tegen de Italiaansche expeditie in
Abessynië.
Na het verhoor van de getuigen, waar
onder Léon Daudet, de royalistische pole
mist, en André Bellessort, van de Académie
Frangaise, over de moraliteit van de ver
dachten, verklaarde Maurras, dat hij alle
verantwoordelijkheid op zich nam voor 't
artikel, waarop hij verklaarde trotsch te
zijn. Vervolgens rechtvaardigde hij zijn
actie tegen de sancties tegen Itialë,
In zijn requisitoir eischte de officier van
justitie een onvoorwaardelijke veroordee
ling „want een polemist heeft niet het
recht anderen ter dood te veroordeelen,
omdat zij niet denken als hij".
BINNENLAND.
De begrooting van het Zuiderzeefondst
memorie van antwoord aan de Eerste
Kamer.(Binnenland, 4de Blad).
De Stille Omgang te Amsterdam.
(Binnenland, 4de Blad)
Nu de Kema te Arnhem blijft; uitbrei
ding van de outillage der Technische
Hoogeschool (Binnenland, 4de Blad).
Brutale roofoverval te Westzaan; de drie
daders gearresteerd (Gemengd 4de Blad
en Laatste Berichten, 1ste Blad).
De plechtige onthulling van 't Koningin
Emma Monument te Oegstgeest (4e Blad>
Grootsche herdenking van het zilveren
jubileum van den heer J. J. Persant
Snoep als arts te Leiderdorp (2de Blad).
Het hotelplan voor Nederland gereed.
(Laatste Berichten, le Blad).
BUITENLAND.
Geruchten over vredesbereidheid van
den Negus (1ste Blad).
Twee redevoeringen van den Duitschen
minister van financiën (Buitenl. le Blad).
Een zes-jaren-plan voor het Japansche
leger? (Buitenland, 1ste Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
SPANJE.
De Cortes.
Tijdens de voorbereidende Corteszitting
heeft zich een incident voorgedaan. Na
voorlezing van een ontbindingsdecreet be
zette de schout-bij-nacht Carranza, een
monarchistisch afgevaardigde, die behoort
tot de partij van de „Spaansche vernieu
wing". den voorzitterszetel. Nadat hij de
dagorder had doen aannemen, welke de
verkiezing van het Cortesbureau omvat,
verklaarde hij de zitting voor geëindigd.
Een links afgevaardigde verzocht hem
vervolgens te roepen: „Leve de republiek",
maar hij weigerde met de woorden: „Daar
heb ik geen lust in". De links-republikei
nen reageerden hierop heftig, terwijl de
socialisten en communisten met opgehe
ven vuist, de internationale aanhieven.
Carranza verliet daarop de zittingszaal
onder het gejoel van de linkerzijde.
De socialistische fractie in het parle
ment heeft Largo Caballero tot haar voor
zitter gekozen. Do communisten kozen
Vincent Euribez.
HONGARIJE.
Het Oostenrijksche bezoek.
Na de Oostenrij'ksch-Hongaarsche be
sprekingen is een officieel communiqué
gepubliceerd, waarin wordt geconstateerd,
dat gebleken is, dat de wederzijdsche in
zichten in den algemeenen toestand gelijk
zijn. Beide regeeringen volgen een zelfde
politieke lijn.
De economische situatie in het Donau-
bekken is besproken en een uitbreiding
van den handel tusschen beide landen is
overwogen.
RUSLAND.
Afghaansch staatsman te Moskou.
De Afghaansche minister van buiten
landsche zaken is in de Russische hoofd
stad aangekomen. Men brengt dit bezoek
in verband met plannen voor het sluiten
van een Aziatisch pact, waarbij Turkije,
Arghanistan, Iran en Irak partij zouden
zijn.
POLEN.
Duitsche activiteit.
De activiteit van de Duitsche organisa
ties in Polen verontrust de Poolsche pu
blieke opinie
De „Deutsche Vereinigung", die pas
verboden is, zou er in geslaagd zijn, zestig
procent van de arbeiders van Gdynia in
haar gelederen op te nemen, door hun
een belooning te beloven voor den nabij-
zijnden dag, waarop het Duitsche leger
Poolsch Pommeren zou bezetten.
De Poolsche autoriteiten verwijten
deze organisatie eveneens, dat zij zich
heeft bezig gehouden met militaire oefe
ningen.
Een aantal nieuwe arrestaties werd
verricht in Opper-Silezië onder leden van
de onlangs ontbonden Hitleriaansche
irredentische organisatie.
Het aantal arrestaties bedraagt thans
ongeveer honderd.