LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Zaterdag 14 Maart 1936
De Nieuwe Rijksweg Den Haag-Utrecht
NEDERLANDSCH-INDIË
EN DE MARINE
INGEZOGEN
/TUKKIN
BURG. STAND VAN LEIDEN
CAPITUL ANTEN-REGLEMENT.
Treedt voor sergeanten 16 Maart
in werking.
Bij K. B is bepaald dat artikel 1 van
het Capitulantenreglement met ingang
tan 16 Maart .a.s. in werking zal treden.
Dit artikel 1 bepaalt de benoemingen,
■waarop dienstplichtige onderofficieren
met. rang van sergeant, die ingevolge ver
gunning van den Minister van Defensie
in den zin van artikel 35 der Dienstplicht
wet een tijdvak van zes jaren in werke-
lljken dienst hebben doorgebracht, aan
spraak hebben.
o
DE REISBELASTING.
31 Maart in de afdeelingen der
Tweede Kamer.
De centrale afdeellng van de Tweede
Kamer heeft besloten op Dinsdag 31
Maart te één uur, in de afdeelingen te
doen onderzoeken verschillende wetsont
werpen. waaronder dat tot heffing eener
reisbelasting, en dat inzake regeling van
het zelfstandig uitoefenen van beroepen
en bedrijven der vreemdelingen.
o
S. D. A. P. EN ONTWAPENING.
Voorstel van Partijbestuur aan Congres.
Het Partijbestuur vin de S. D. A, P.
heeft, naar de Arbeiderspers melt, beslo
ten. naar aanleiding van de ingekomen
congresvoorstellen. betrekking hebbende
op de landsverdediging en de ontwape
ning, aan het congres de volgende motie
te stellen:
,.Het congres, enz.,
constateerende, dat. in de Partij gebleken
is van twijfel omtrent de vraag, of het
programpunt, der nationale ontwapening
in den zin. waarin dit in 1921 is bedoeld,
ongewijzigd kan worden gehandhaafd;
verzoekt, zonder op een beslissing over
die vraag vooruit te loopen, aan het Par
tijbestuur een commissie te benoemen,
om dat punt en de daarmee samenhan
gende vraagstukken te onderzoeken en
rapport uit te brengen zoo tijdig, dat
daarmee bij het ontwerpen en vaststellen
t an het verkiezingsprogram voor 1937
rekening kan worden gehouden."
DE NIEUWE BRUG OVER DE RINGVAART
BIJ HALFWEG.
Goede oplossing van het gioote verkeers-
vraagstuk ter plaatse.
Onze correspondent in Haarlemmermeer
schrijft ons:
In verband met de thans genomen be
slissing, dat de oude smalle draaibrug over
de Ringvaart welke de dorpen Halfweg
en Zwanenburg verbindt zal worden
afgebroken en volledig opgeruimd en een
nieuwe breedere bascule-brug zal worden
gebouwd ongeveer ter hoogte van de
Dammeniaan aan de eene zijde en de
remise van de electrische tramwegmaat
schappij aan de andere zijde, vernemen
we, dat bij de totstandkoming van dit
groote werk het groote doorgaande ver-
keel' van uit den Haarlemmermeerpolder
dan langs dén IJweg vanaf het Eschdoorn-
plein langs de Dennenlaan naar de nieuwe
brug en Halfweg zal moeten worden ge
leid.
Deze brug heeft daar destijds een
groote verbetering aangebracht, maar het
docp Zwanenburg was er toen nog niet
en de paar honderd huizen welke langs
den Ringdijk waren gebouwd, werden als
complex aangeduid onder de benaming:
buurtschap nabij Halfweg!
Gedurende de laatste 20 jaren is er in
deze buurtsahap heel wat veranderd:
nieuwe wegen zijn aangelegd en de bebou
wing is dermate toegenomen, dat het dorp
Zwanenburg momenteel meer dan vijf
duizend inwoners telt.
Vooral in de drukke dagen van de bie
tencampagne ondervond het geregeld ver
keer over deze brug groote stagnatie en
daarom hebben de desbetreffende autori
teiten ingezien, dat een radicale verbete
ring niet achterwege kon blijven.
De ontwerpers van het Rijkswegenplan
willen vanaf den Spaarnwouderweg in
den Haarlemmermeerpolder langs den
IJweg in de richting van Zaandam een
betere verbinding tot stand brengen met
Noord-Holland boven het IJ.
DE POSTVLUCHTEN.
Hedenmorgen 8 uur is de „Sperwer" met
4 passagiers en oost naar Indië vertrokken.
IIET STOFFELIJK OVERSCHOT VAN DE
BEMANNING VAN DE „UIVER".
Aankomst te Rotterdam op 27 Maart.
Naar de „N.R.Crt." verneemt wordt het
stoffelijk overschot van de „UlVer"-bemah.
ning, Beekman. Van Steenbergen, Wale-
wijn en Zadelhoff, bp 27 Maart a.s. te
Rotterdam verwacht aan boord van het
Duitsche stoomschip „Rasenfells" van de
Hansa-lijn. Dit stoomschip zal de stoffe
lijke omhulsels te Basra in ontvangst
nemen en dan, na Karachi te hebben
aangedaan, deze naar Rotterdam over
brengen.
Onmiddellijk na aankomst te Rotterdam
worden de kisten naar de begraafplaats
Zorgvliet te Amsterdam vervoerd, om daar
te worden opgebaard ten einde familie
leden, vrienden en belangstellenden ge
legenheid te geven in een rouwkapel een
laatsten groet te brengen. Den dag daarna
zal de teraardebestelling plaats hebben.
Van Steenbergen, Walewljn en Zadelhoff
worden ln een gemeenschappelijk graf bij
gezet, dat door de gemeente Nleuwer-Am-
stel daarvoor wordt afgestaan. Het stoffe
lijk overschot van Beekman zal ln het
familiegraf op de Christelijke begraaf
plaats te Mulderberg worden bijgezet.
VERLAGING SALARISSEN
RECHTERLIJKE MACHT ENZ.
De Tweede Kamerleden Gosellng, Joe-
kes, Boon. Rutgers van Rozenburg, Drees
en Suring hebben bij amendement voor
gesteld. de voorgestelde salarisverlaging
niet te doen ingaan met terugwerkende
kracht op 1 Januari 1936, doch op den
dag volgende op dien van de afkondiging
van deze wet.
AFWIKKELING ACHTERSTALLIGE
HANDELSVORDERINGEN OP
DUITSCHE DEBITEUREN.
In de week van 914 Maart 1936 is door
de Ned. Bank een bedrag van c.a.
R.M. 600.000 van de op haar Sonderkónto
bij de Deutsche Verrechnungskasse uit
staande vorderingen met de begunstigden
afgerekend.
De nummers liepen van 85.478 tot
85.670.
Het totale bedrag van de nog uitstaan
de posten die nog niet uitbetaald zijn be
loopt c.a. R.M. 22 millioen.
De Sonderkonto posten waarvoor trans-
fixeering is verkregen zijn hieronder be
grepen.
Aan Treuhanderkontc-posten is door de
Ned. Bank gedurende dezelfde periode in
totaal c.a. RM. 200.000 afgerekend.
Het hoogste afgerekende volgorde num
mer was 20.698.
Het totale bedrag van de nog uitstaan
de vorderingen beloopt c.a. R.M. 15.1 mil
lioen.
De posten waarvoor koersfixeering is
verkregen zijn hieronder begrepen.
N. S. B.-COLPORTEURS AANGEHOUDEN.
In verschillende steden van ons land
zijn strooibiljetten in de brievenbussen
gestopt door propagandisten van de N.S.B.
waarop een plaat overgedrukt was uit de
..Notenkraker" van -1-8 Februari 1933, bij
blad van ,,Het Volk", weergevende de fi
guur van dr. Colijn met bloedbesmeurde
handen, benevens een vers en een artikel
uit hetzelfde blad overgenomen, waarin
de bomaanval op „De Zeven Provinciën"
wordt gehekeld. In dit strooibiljet worden
hieraan verschillende conclusies vastge
knoopt wat de S.D.A.P. wel mag in Ne
derland en de N.S.B. niet.
Zoowel te Amsterdam als te 's-Graven-
hage, Rotterdam en Schoonhoven, is pro
cesverbaal opgemaakt tegen de versprei
ders op grond van de nieuwe wettelijke
bepalingen, waarbij beleediging van.de re
geering en autoriteiten strafbaar is ge
steld.
Ten tijde dat de „Notenkraker" deze
serie beleedigingen aan het adres van mi
nister Colijn en de regeering afdrukte, be
stonden de betreffende wetsartikelen nog
niet, aldus de „Tel."
VERSPREIDE BERICHTEN.
Te 's-Gravenhage is in den ouderdom
van 86 jaar overleden de heer A. Stigter,
oud-aannemer, mede-oprichter en eere
lid van den Nederlandschen Aannemers-
Bond.
In verband met het belang,-dat 't snel
verkeer heeft bij de totstandkoming van
den Rijksweg 's-Gravenhage—Utrecht,
lijkt het ons van belang door middel van
bijgaand kaartje den lezers een indruk te
geven van den gang van zaken.
Ofschoon het kaartje voldoende voor
zichzelf spreekt kan een kleine toelichting
wellicht van nut zijn, aldus schrijft ons
de K.N.A C.
Aangezien de werken te Voorburg voor
den bouw van een brug over de Vliet nog
in voorbereiding zijn, zaJ het eerste ge
deelte n.l. tot Nootdorp, dat volgens ver
wachting ln dit voorjaar met twee rijba
nen gereed komt, slechts te bereiken zijn
vla de smalle brug ln Voorburg zelf. In
het najaar zal een rijweg tot Zoetermeer
klaar komen, waarna de tweede rijbaan
in het voorjaar van 1937 vermoedelijk zal
worden opgeleverd. Het gedeelte tusschen
Zoetermeer en Gouda hoopt men begin
1938 gereed te hebben; dat tusschen
Gouda en Bodegraven, waarvoor nu de
kunstwerken in uitvoering zijn midden
1939. Het laatste gedeelte, waarvoor thans
de bestekken in voorbereiding zijn ver
wacht men eind 1939 gereed te hebben,
zoodat dan de geheele Weg voor het ver
keer zal kunnen worden opengesteld.
DE BELANGENTEGENSTELLINGEN VAN
MOGENDHEDEN IN OOST-AZIË.
DE
In het voorafgaande artikel werd ln het
kort aangegeven hoe snel Japan ln de
laatste tientallen jaren zich ecoriomlsch,
staatkundig en militair heeft uitgezet. Her
haaldelijk was het hierdoor in botsing ge
komen of was er wrijving door ontstaan
met de andere fïlffgehdheden, die hun be
langen hebben ku-Öost-Azië, en het is niet
te verwachten, ftwt hier thans plotseling
een eind aan zal komen.
Allereerst en allermeest met China, dat
reeds in den Chineesch-Japanschen oor
log van 1894'95 tot eigen verbazing en
schrik gewaar werd, hoe weinig het kon
uitrichten tegen den krachtigen greep van
den tot dusver verachten buurman en dat,
na den overgang van den Keizerlijken ln
den republikeinschen regeeringsvorm, hoe
langer hoe meer ln een chaotischen toe
stand geraakte, zijn samenhang verloor en
lijdelijk toe moest geven aan de steeds
verder gaande elschen van Japan.
Ook Rusland. Het Czarenrijk had al
lang geleden zijn oostelijke grenzen ver
legd naar den Stillen Oceaan, drong in het
begin dezer eeuw door ln Mandsjoerije en
dreigde het ook ln Korea te zullen doen.
De Japanners voelden dit als een gevaar
voor hun eigen belangen, drongen de Rus
sen in den oorlog van 1904'05 terug naar
Siberië en nestelden zich zelf langzamer
hand in hun vrijgekomen plaats.
De Sowjet-Unie zette de Czarlstlsche uit-
breldingspolitlek op andere wijze voort;
rechtstreeks door Bulten-Mongollë, vroe
ger een buitenprovincie van China, onder
haar invloed te brengen, indirect door
roode propaganda in het meer Zuidelijk
gelegen gedeelte van het Chlneesche rijk.
Hiermee stuit zij tegen Japan, dat bitter
weinig voor communisme in China voelt
en al even weinig voor de sterk toegeno
men militaire maatregelen en de industria-
liseerlng, die in de laatste jaren ln Siberië
hebben plaats gevonden. Wladiwostok, de
Russische Marinebasis aan den Stillen
Oceaan, op korten afstand van Japan ge
legen, is voor de Japansche leger- en
marinestaven een doorn ln het oog.
En wat de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika betreft, hun politiek in Oost-Azlë
heeft zich herhaaldelijk tegen de Japan
ners verzet, zij het ook op den duur niet
met veel succes. Meermalen is het aan hun
tegenstand te danken geweest, dat de
Japanners zich moesten matigen in de
eischen, die zij meenden aan China te
kunnen stellen en die van de zelfstandig
heid van het Hemelsche Rijk hoe langer
hoe minder zouden hebben overgelaten.
Met kracht ook kwamen de Vereenigde
Staten op voor de „open deur" ln China
d.w.z. het recht op gelijke behandeling van
alle naties'vóór hun;hafldel en Industrie,
in het bijzonder in'He" z.g. „sferen van
invloed" der verschillende mogendheden.
Ongetwijfeld, de Japanners wenschten
evenzeer een „open deur" in China, maar
dan hoe langer hoe meer alleen voor hen
zelf geopend.
De Amerikanen zetten aan hun politiek
kracht bij door hun vloot in den Stillen
Oceaan te concentreeren en door verbete
ring van hun marinebasis bij Honolulu op
de Hawai-eilanden. Nieuwe, uitgebreide
viootplannen zijn aangekondigd en in
voorbereiding tot uitvoering. Voegt men
daarbij, dat zij hun grenzen voor Japan
sche immigratie volledig afsloten en dit op
een voor de Japanners stuitende manier
Eén der weinige industrieën, die in
dezen tijd een eormen vooruitgang hebben
gemaakt, is de Nederjandsche Behangsel-
uapierindustrie van Rath en Doodeheefver,
De nieuw gebouwde fabriek in Amsterdam
aan de Duivendrechtsche Kade heeft door
haar technische inrichting een ingrijnen-
den invloed gehad op den kostnriis van het
artikel en op een exuositie in de toonzalen
aan de Prinsengracht 730736 te Amster
dam kan men de bewiizen daarvan zien
in fraaie kleurencombinaties tegen nrijzen.
die belangrijk lager zijn dan voorheen.
Deze exnositie .Licht en Kleur" wil het
publiek behulnzaaip zijn bij de inrichting
van een gezellige woning en demonstree-
ren hoe kleuren een zeer groote rol scelen
in ons leven.
Gisteren is te Wassenaar in den
ouderdom van 54 jaar overleden de heer
mr. J. J. Tichelaar, oud-algemeen secre
taris "van het Suikersyndicaat in Ned.-
Inaië.
o—
UIT NED. OOST-INDIE.
FRAUDE IN DE CULTURES.
MALANG, 13 Maart lAnetal Op de
onderneming Wonokoio in Daimpit is een
onderzoek gaande, daar hier vermoedelijk
financieele malversaties zijn gepleegd. De
administrateur van deze onderneming, de
heer Koch, is vertrokken. De superinten
dant en de directie van de onderneming
zijn naar boven vertrokken. Volgens de
loopende geruchten zou het gaan om een
bedrag van f., 48.000. Nadere bijzonder
heden zijn echter niet te verkrijgen.
UITSPRAAK IN MOORDZAAK.
SOERABAJA, 13 Maart. (Aneta)
Heden werd uitspraak gedaan in de ge
ruchtmakende Blimblng-moord, waarbij
een oude inlandsche vrouw in een put
werd geworpen. De eerste beklaagde werd
veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf,
terwijl de tweede beklaagde ontslagen werd
van rechtsvervolging wegens zijn gebrek
kige verstandelijke ontwikkeling.
o
BANDJIR RICHT GROOTE SCHADE AAN.
BENKOELEN, 14 Maart. (Anetah Door
een bandjir zijn 2 bruggen vernield en is
een weg beschadigd. De verbinding tus
schen Pagar Alam en Tandjong Sakti in
de residentie Benkoelen is voorloopig ver
broken.
deden, door hen op dit punt gelijk te stel
len met Afrikanegers en Chineezen, dan
laat het zich begrijpen, dat de Japansche
nationalisten weinig vriendschappelijke
gevoelens meer koesteren voor hun verren
overbuur aan den Stillen Oceaan.
Maar terwijl de Japansche politiek
hardnekkig het gestelde doel voor oogen
houdt en, tijdelijk tegengehouden of
teruggedrongen, steeds weer opnieuw en
met vernieuwde kracht doorgaat dat veel
omvattende doel te naderen, maakt de
Oost-Azische politiek der Vereenigde Sta
ten een onzekeren indruk. Was reeds bij
het verdrag van Washington de positie
der Amerikanen verzwakt door de con
cessie, geen nieuwe marinebasis te zullen
aanleggen, westelijker dan de bestaande
basis bij Honolulu, ln nog grooter mate
hebben zij, door toe te stemmen in de
onafhankelijkheid der Filippijnen, het
toekomstige gebruik van hun eigen
machtsmiddelen belemmerd en benadeeld.
Of en in hoever de Amerikaansche Ma
rine na 1944 haar marinesteunpunten op
de Filippijnen zal kunnen blijven aan
houden, zal eerst dan definitief worden
geregeld.
Het is merkwaardig, dat de wet, waar
bij de onafhankelijkheid der Filippijnen,
in te gaan in het Jaar 1944, werd vastge
legd, niet te danken is aan den daartoe
bij de Fllipplno's levendig bestaanden
mensch, maar wel aan den sterken
drang der financieel geïnteresseerden bij
de suikercultuur op Cuba en in de Ver
eenigde Staten zelf. Door de Filippijnen
los te maken van de Unie, geraken zij
buiten den hoogen beschermenden tarief
muur der Vereenigde Staten en komt er
een eind aan hun zeer succesvolle con
currentie in de Amerikaansche suiker
wereld. Dat hier een economische ineen
storting van de nieuwe onafhankelijken
op volgen moet is aan weinig twijfel on
derhevig en het ligt voor de hand, dat
de Japansche nationalisten hun gaarne
in die omstandigheden de helpende hand
zullen toesteken en eenzelfde „onafhan
kelijkheid" zullen willen garandeeren, als
waarin Manchoekwo zich thans ver
heugen mag.
Hoe de Amerikaansche politiek haar
weg vervolgen zal, moet de toekomst lee-
ren. Verschillende schrijvers hebben ge
wezen op de betrekkelijk geringe han
delsbelangen, die de Amerikanen in China
hebben en maakten daaruit de gevolg
trekking, dat het geen zin had, zich
daarvoor ernstige moeilijkheden met
Japan op den hals te halen; maar daar
tegenover staat de meening van anderen,
dat in de toekomst de Chineesche markt
uitnemend geschikt kan worden voor af
name der Amerikaansche producten en
industrie-artikelen en de Vereenigde
Staten dus het volle recht op de „open
deur" moeten blijven opeischen.
De verhouding tusschen Groot-Brit-
tanië en Japan is langen tijd bijzonder
vriendschappelijk geweest, doch na het
sluiten van 't verdrag van Washington
ende daarmee gepaard gaande beëindi
ging van het Britsch-Japansche verdrag
is daarin een kentering merkbaar ge
worden. Het ln China geïnvesteerde Brit-
sche kapitaal bedraagt ongeveer 11/4
milliard dollar en de Britsche handelsbe
langen zijn diep in China vastgelegd,
maar de Japansche concurrentie is er
snel toegenomen en Japan kent er zich
bijzondere rechten toe, die weinig stroo-
ken met de opvatting der Britten over
hun eigen rechten. Tot dusver heeft
Groot-Brittannië zich maar zwak tegen
over de Japansche agressie verzet; het
heeft nu eenmaal zijn belangen overal op
de wereld en ziet zich daardoor veelal de
handen min of meer gebonden. Het ver
liest evenwel de Japansche uitbreiding
niet uit het zicht en het heeft ook een
wakend oog te houden op Australië, de
Straits Settlements en Britsch-Indië.
Vandaar de stichting van de marine
basis te Singapore, een tweede doorn in
het oog van den Japanschen marinestaf.
De ligging van deze basis is uitermate
gunstig; zij geeft de Britsche vloot gele
genheid tot bescherming van het gebied
in Zuid- en Oost-Azlë en Australië en
tot controle van de handelswegen tus
schen den Stillen en den Indischen
Oceaan. Zij is het onmiskenbare teeken,
dat Groot-Brittanië tenslotte bereid zal
zijn, zich tegen de bedreiging zijner be
langen krachtig te verzetten.
Nu nog de vraag, welke de belangen
tegenstelling is tusschen Japan en Neder -
landsch-Indië. Tot dusver heeft de ver
houding tusschen hen belde maar weinig
te wenschen over gelaten. Nederlandsch-
Indië levert verschillende grondstoffen,
zooals petroleum, rubber en tin, die Japan
van buitenaf moet invoeren en het nam,
gedurende de latere jaren in steeds toe
nemende mate, de Japansche indusrtrie-
artikelen op; de Ned. Indische open-deur-:
politiek legde hier geen enkelen hinder
paal voor in den weg. Die deur wordt
evenwel langzamerhand, ter voorkoming
van al te ver gaande Japansche econo
mische penetratie, minder wijd open ge
houden en er zal veel van het doorzicht
der Indische Regeering gevergd worden,
om hierbij den juisten stand te vinden,
opdat hét middel niet erger dan de kwaal
zal blijken te worden.
In een vorig artikel werd aangegeven,
dat er thans in Japan openlijk en ernstig
propaganda voor gemaakt wordt, expan
sie te zoeken naar het Zuiden. De Japan
sche marine legt daarbij een groote be
langstelling aan den dag voor de Filip
pijnen en meer nog voor Ned.-Indië, want
petroleum is een levensbehoefte voor de
vloot en een goed versterkt marinesteun
punt op een der Ned.-Indlsche eilanden
ln de buurt van Singapore, zou de waarde
van de daar gelegen Britsche marine-
basis duchtig verzwakken.
Hetgeen over dit alles in de Japansche
pers verschenen is, wijst er duidelijk op,
dat de wensch tot ver gaanden invloed in
de Zuidzee-eilanden, zoo niet het bezit, bij
velen zeer levendig ls.
(Buiten verantwoordelijkheid der Red.)
Copie van de ai of niet geplaatste
stukken Wordt niet teruggegeven.
WAARSCHUWING VAN DEN
ARMENRAAD.
Herhaaldelijk komt het voor, dat inge
zetenen worden opgebeld en hun wordt
gevraagd of zij iets willen geven voor het
Leger des Hells, althans zij krijgen den
indruk, dat het is voor het Leger des
Hells. De gift wordt evenwel afgehaald
door iemand van het Nederlandsch Leger
(tos Heils, waarvan het uniform ook al
wèer heel veel lijkt op het uniform van
het groote, internationale, door William
Booth gestichte Leger des Heils.
Het publiek wordt zoodoende misleid, en
dit is te meer te betreuren, omdat het
Né.derlandsche Leger des Heils niet als een
steunwaardige Instelling is te beschouwen.
De Secretaris v. d. Armenraad.
P. A. VAN TOORENBURG.
GEBOREN:
Hendrik Jtsk, z. van A. Hollinga en J.
Hettema Johanna Hendrika, d. van J.
Groothedde en H. J. de Bruijn Johan
nes, z. van W. van Westbroek en N. We
ber Catharina, d. van C. Boom en J.
M. Mieremet Geertje, d. van J. L. Post
mus en J. Hogewoning Jacobus, z. van
W. Heemskerk en A. v. d. Plas Schre-
vellna, d. van D. v. d. Kooy en W. v. Eist
Allda, d. van C. Zonneveld en E. M.
Hop Hendrik Fredericus, z. van H. F.
Miggels en A. A. v. Santen Franclscus,
z. van W. H. Beij en E. Vermond Jansje
Catharina, d. van J. Sinteur en C. J. H.
Kromwijk Jannetje, d. van P. Pikaar
en J. de la Rle Jansje, d. van D. Sin
teur en S. v. Kampen.
ONDERTROUWD.
D. de Boer jm. 29 J. en M. M. Smit jd.
25 jaar.
OVERLEDEN.
M. A. Heemskerk d. 2 weken
heul z. 36 j.
M. Ver-
Hoe dit ook zij, wij hebben voldoende
reden om te verwachten, dat andere mo
gendheden, die hun belangen in Oost-
Azië hebben, het overgaan van Neder-
landsch-Indië ln Japansch bezit niet zou.
den kunnen toelaten en de belangen
tegenstellingen tusschen de grootmach
ten er toe zouden leiden, dat een aanval
van Japan op Nederlandsch-Indië een
oorlog op veel grooter schaal tengevolge
zou hebben. Nederlandsch-Indië ln het
bezit van Japan zou b.v. voor Groot-Brit
tanië van strategisch standpunt bezien,
leiden tot het afsnoeren van Australië,
den val van de marinebasis bij Singapore,
het verlies van Noord-Borneo en de
Straits Settlements en de bedreiging van
Britsch-Indië. Zoo wordt de vraag of de
belangentegenstelling tusschen Japan en
Ned.-ïndië tot een oorlog zou kunnen lel
den, opgelost ln de meer algemeene vraag
of die tusschen de groote mogendheden
ln Oost-Azië van dien aard zijn, dat een
oorlog waarschijnlijk Is en in hoever Ned.-
Indië de kans loopt er in betrokken te
worden.
Het zullen wel deze of dergelijke over
wegingen geweest zijn. die de Nederland-
sche Regeering in 1927 de „Grondslagen
voor de verdediging van Nederlandsch-
Indië" deed opstellen, in welke het doel
van de weermacht in Ned.-Indië als volgt
werd omschreven;
lo. De handhaving van het Nederland-
sche gezag in den Archipel tegen on
rust of verzet binnen de grenzen.
2o. Het vervullen van den militairen
plicht als lid van de volkengemeen
schap tegenover andere volken.
Deze plicht werd nader omschreven als
„handhaving der neutraliteit ln conflic
ten tusschen andere mogendheden".
In den laatsten tijd is onder den in
vloed van de ook door verantwoordelijke
personen ln Japan gemaakte propaganda,
uitbreiding te zoeken naar het Zuiden,
en onder dien van de weinig effectieve
hulp, die Abessynië in den strijd tegen
Italië van den Volkenbond ondervonden
heeft, ernstige twijfel ontstaan, óf een
defensiepolitiek, gebaseerd op de neu
trality tsldee, nog wel kan worden ge
handhaafd en niet vervangen moet wor
den door een politiek, die de verdediging
van Indië tegen een rechtstreekschen en
doorgezetten aanval in grootscheepschen
stijl tot grondslag heeft, waarbij dan niet
gerekend wordt op directe of Indirecte
hulp van anderen.
Zeker, een dergelijke verdediging zou
meer veiligheid bieden, mits zij uitvoer
baar was. Maar zij is niet uitvoerbaar;
de strijd van Nederland in Nedérlandsch-
Indië tegen een groote zeemogendheid zou,
al is het afslaan van, een eersten stoot
ook te verwerkelijken, op den langen duur
een hopelooze zijn, evenals b.v. een strijd
van België, zonder hulp van buiten af,
Itegen Duitschland hopeloos zou zijn. Maar
evenmin als België aanneemt, in een zoo
danig ongelijken oorlog alleen gelaten te
zullen worden, evenmin behoeven wij te
verwachten, dat dit met Nederlandsch-
Indië het geval zal zijn.
Het in principe vasthouden aan de in
de „Grondslagen" vastgelegde neutrali
teitspolitiek ls niet alleen uitvoerbaar,
maar het is ook aanvaardbaar. Zij dient
zoo te worden opgevat het staat ook in
de „Grondslagen" dat wanneer Neder
landsch-Indië, ondanks het ernstig pogen
om bulten een oorlog te blijven, toch
daarin betrokken wordt, de aanwezige
weermacht zich zoo goed mogelijk tegen
elke bezetting van ons gebied zal verzet
ten, in afwachting van den steun die ons
mocht worden verleend. Dit sluit dan
vanzelf in het verzet tegen eiken aanval
op het Nederlandsch-Indische grondge
bied, ook wanneer een oorlog tusschen de
andere mogendheden nog niet mocht zijn
uitgebroken.
Gep. vice-admiraal
G. L. SCHORER,
2—a
