DE NEGUS BEREID TOT
VREDESBESPREKINGEN
Diamanten jubileum „Kennis is Macht'
77ste Jaargang
DONDERDAG 5 MAART 1936
No. 23296
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
OFF I Cl EEL E KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
Genootschap
„Kennis is Macht".
De Negus heeft zich onvoorwaardelijk bereid ver
klaard aan den oproep der Commissie van dertien te
voldoen tot het openen van vredesonderhandelingen.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd ztfn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
"Woensdags èn Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 <cts. porto te (betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden -f. 2.35
per week f. 0.1S
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
UITLOTING GELDLEENINGEN.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemeene kennis, dat op
11 Maart 1936, des voormiddags te 10 uur,
in een der vertrekken van het Gemeen
tehuis zal worden overgegaan tot uitloting
van de achter de navolgende obligatie-
leeningen vermelde bedragen:
3% geldleening van 1896 groot
f. 1.069.000.— f. 16.000.—
SVaVo geldleening van 1904 groot
f. 500.000.— f. 10.000.—
3V«°/o geldleening van 1906 groot
f. 890.000.— f. 23.000.—
4% geldleening van 1911 groot
f. 2.000.000.— f. 50.000.—
4% geldleening van 1934 groot
f. 1.120.000.— f. 56.000.—
4°/o geldleening van 1934 groot
f. 2.200.000.— f. 71.500.—
Leiden, 5 Maart 1936. 9766
t A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN. Secretaris.
BIJNA ALLE LEIDSCHE KANTOOR
BEDIENDEN ONTVINGEN HIER
HUN OPLEIDING.
HET ZESTIGJARIG JUBILEUM.
Gisteren was het zestig jaar geleden, dat
de Middelbare Handelsavondschool „Ken
nis is Macht" werd opgericht.
In een der zalen van „In den Vergulden
Turk", waar het bestuur van het genoot
schap gisteravond recipieerde, is dit feit
feestelijk herdacht.
Wegens ziekte van den voorzitter, den
heer Zandvoort, werd door den vice-voor-
zitter, den heer D. J. Lambinon een kort
historisch overzicht gegeven.
Voor spr. echter hiertoe overging, wees
hij op de groote verdienste van den heer
Zandvoort en sprak hij den wensoh uit
voor diens spoedig herstel.
Den 4den Maart 1876 werd, nadat reeds
langen tijd de behoefte aan een dergelijk
instituut was gevoeld, het genootschap
„Kennis is Macht" opgericht. Van de op
richters is, zooals begrijpelijk, niemand
meer in leven. Wat is er, aldus spr., niet
Veranderd in de zestig jaren, die achter
ons liggen. De handel kende in dien tijd
nog geen radio, schrijfmachine, stenogra
fie, maar wel talen en boekhouden en dit
laatste was het waarin het kleine groepje
van 14 leerlingen zich in 1867 wilde be
kwamen. Door het bedanken van vier leer
lingen werd dit eerste cursusjaar beëindigd
met 10 leerlingen. In de eerste jaren had
de nieuwe stichting, zooals blijkt uit de
notulen uit die jaren, meer van een ge
zellig onder-onsje, dan van een weten
schappelijk handelsinstituut. Het eerste
toestuur bestond uit de navolgende heeren:
J. F. Keulemans, president, C. C. W. F.
Sohnabel, secretaris, D. C. H. Selier, pen
ningmeester, terwijl mr. H. L. A. Obreen,
een der stichters van het genootschap, het
beschermheerschap op zioh had genomen.
Op 14 Juli 1882 werd de eerste leerling,
die geen lid der vereeniging was, de 14-ja-
rige jongeman van Thiel, tot de taallessen
toegelaten. De notulen van de vergade
ring van 24 December 1882 vermeldden dat
het leerlingen-aantal onrustbarend toe
nam en als gevolg hiervan werd besloten
om voor de jongelui van 1216 jaar een
voorbereidende school op te richten.
Het schoolgeld bedroeg in het jaar 1883
per 3 maanden f. 5, kort geleden is dit
zelfde tarief weer ingevoerd!
Hoe de Vereeniging vooruitging, blijkt
wel uit een opgave van f. 1210 aan drie
maandelij ksche onkosten in het jaar 1895.
In datzelfde jaar komen de namen van
de heeren H. W. J. Peeters en Zandvoort
in de notulen voor. Van harte wenschte
spr. beiden met dit meer dan 40-jarig lid_
maatschap geluk. Van de periode 1896
1911 valt niets bijzonders te vermelden.
Omstreeks 1911 werd dit anders; een aan
tal jongelui waarvan spr. de namen van
de heeren Vink, Mastenbroek en Du Croix
noemde, kwam met geheel nieuwe ideeën
het genootschap binnen. Hun ontvangst
was niet geestdriftig, integendeel. Door
de toetreding van deze groep werd aan
het Genootschap een geheel andere rich
ting gegeven en daarvoor, aldus spr.,
moeten wij hen dankbaar zijn.
Langzaam maar zeker ontwikkelde de
school zich tot een moderne handelson
derwijsinrichting.
In het jaar 1917 volgde de heer A. J.
J. Verbrugge den heer De Hondt als direc
teur op. Wanneer de crisis ons den voet
niet had dwars gezet, dan zouden er onder
de bezielende energieke leiding van den
tegenwoordigen directeur heel wat veran
deringen tot stand zijn gekomen. Helaas
hebben wij moeten bezuinigen. Dit wil
echter niet zeggen, dat het bestuur stil
zat of zit. Spr. deelde mede, dat op de
gistermiddag gehouden ledenvergadering
besloten was het inschrijfgeld af te
schaffen en daarvoor een verplicht lid
maatschap in de plaats te stellen. De be
doeling van dezen maatregel is, meer jong
bloed onder de leden te krijgen. Verder
werd medegedeeld, dat het Harteveldfonds
voortaan ook gebruikt kan worden om
leermiddelen aan te schaffen. Op de be
langrijkheid van „Kennis is Macht", aldus
spr., behoef ik hier niet te wijzen.
Wanneer ik beweer, dat er in Leider»
weinig kantoorbedienden zijn, die hun
opleiding niet bij het genootschap hebben
genoten, dan is dat met te veel gezegd.
Tot slot bracht spr. dank aan zijn mede
bestuursleden. leden, donateurs, personeel
der scfnool, rijk en gemeente, kortom aan
allen die „Kennis is Macht" hebben groot
gemaakt.
m
Wethouder Tepe voerde het woord na
mens het college van B en W. en den ge
meente-secretaris. De herdenking, aldus
spr., wordt op zeer bescheiden wijze ge
vierd en dit past ook in de tegenwoordige
tijdsomstandigheden. Deze bescheidenheid
echter is omgekeerd evenredig aan de be-
teekends van het genootschap. Ook buiten
Leiden geniet „Kennis is Macht" een uit
stekende reputatie.
Veel heeft het bijgedragen, aldus spr.,
voor de categorie personen, waai-voor het
bedoeld is. Namens het college van B. en W.
sprak de heer Tepe de hoop uit, dat het
het genootschap vergund moge zijn op
dezen weg voort te gaan.
4
9
Namens den bond van gemeenten, ver-
eenigingen en stichtingen, die inrichtin
gen voor het geven van handelsonderwijs
in stand houdt, sprak de heer A. Dubbink de
hoop uit, dat „Kennis te Macht", het oud
ste lid van den bond, in de toekomst voor
de Leidsche jongelui nog veel tot stand zal
mogen brengen.
De heer M. H. de Reede, die namens het
gemeentebestuur zitting in het bestuur van
het genootschap heeft wees op de uitste
kende reputatie die „kennis is macht" op
het gebied van handelsonderwijs geniet.
Gedurende de 8 jaren, dat spr. zitting in
het bestuur heeft, heeft hij altijd bewon
dering gehad voor den grooten ijver en toe
wijding van zijn mede-bestuursleden.
De heer H. D. M. Knol, directeur der
school, die namens leeraren en oud-leera-
ren sprak, wees op de groote moeilijkheden
waal-mede het bestuur steeds te kampen
heeft. Spr. bracht dank voor de prettige
samenwerking, die altijd tusschen perso
neel en bestuur heeft bestaan.
4
De heer A. J. J. Verbrugge, oud-directeur
der school wees op de groote activiteit van
het thans zittende bestuur, dat reeds tien
jaar zonder wijzigingen zijn moeilijke taak
vervult. Spr. herinnerde aan den tijd toen
de leerlingen met sigaren en fleschjes bier
in de schoolbanken zaten!
4 4
m
De heer Peeters zeide geen functie te
weten die hij liever waarneemt dan zijn
bestuursfunctie bij „Kennis is Macht".
Dank bracht spr. voor de prettige samen
werking met zijn medebestuursleden.
4
4
De heer H. C, Gottenbosch, die namens
de leerlingen sprak, sloot de rij van spre
kers en bracht bestuur en leeraren dank
voor het vele, dat in het belang van de
leerlingen tot stand was gebracht.
Tenslotte dankte de voorzitter, de heer
D. J. Lambinon alle sprekers en aanwe
zigen voor hun hartelijke en welgemeende
gelukwenschen en sprak de hoop uit, dat
bij het volgend jubileum de toon even
opgewekt zal zijn als bij dit feest.
Hiema bleef men nog eenigen tijd ge
zellig bijeen.
Naast de vele persoonlijke en schrifte
lijke gelukwenschen waren bloemstukken
ontvangen van de oud-leeraren, de leer
lingen, den heer A. J. J. Verbrugge en den
heer Dubbink.
Foto Bleuzé, Leiden.
HET 40-JARIG JUBILEUM VAN
DEN HEER JONK.
Met betrekking tot bovengenoemd jubi
leum bij de firma Groen, vernemen wij
nog, dat gistermiddag een druk gebruik
gemaakt is van de geboden gelegenheid
tot felicitatie.
Aanwezig waren o.a. de heer dr. C. E.
van Strijen, secretaris der gemeente, de
heer G. P. E. Weyer, referendaris ter gem.
secretarie, de oud-chef der secretarie, de
heer F. G. Rosier en de heer A. Bicker
Caarten; voorts vele zaken-relaties, zooals
de directeur van het bijkantoor Rotter
dam der firma Van Gelder en Zonen en
talrijke cliënten der drukkerij van hier en
elders. Het district Leiden der Drukkers-
Federatie was vertegenwoordigd door 3
leden, onder aanvoering van den voorzit
ter, den heer J. P. Mulder.
De jubilaris was zichtbaar ontroerd,
doch verzuimde niet allen voor hun be
langstelling en de verschillende sprekers
voor hun goede woorden te bedanken.
VOORWERELDLIJKE LEVENSVORMEN.
Lezing van prof. dr. O. Abel.
Voor de Leidsche Biologenclub en de
Leidsche Geologische Vereeniging sprak
gisteravond prof. dr. O. Abel uit Göttingen
over bovengenoemd onderwerp.
Spr. ving zijn lezing, waarvoor groote
belangstelling bestond, aan, met een korte
uiteenzetting van de ontwikkeling der
palaeontologie. In vroeger tijd was de pa-
laeontologie uitsluitend hulpwetenschap
van de geologie. De eenige taak was het
nauwkeurig beschrijven van fossielen,
teneinde er den relatieven ouderdom van
aardlagen zoo goed mogelijk mee te be
palen. Eerst in veel latere jaren heeft de
palaeontologie zich naar de biologische
zijde georiënteerd. Naast de palaeontologie
als geologische hulpwetenschap heeft zich
de zuivere palaeontologie, een palaebio-
logie ontwikkeld, die nagaat de levensge
meenschappen, de levensvoorwaarden en
-uitingen van de dierenwereld van vroe
gere tijdperken. Men brengt de fossiele
soorten onder in het natuurlijk systeem
en reconstrueert de afstamming der te
genwoordig levende soorten.
Uit de bekende overblijfselen van Igua-
nodons leidt men gemakkelijk af, dat het
plantenetende dieren moeten zijn geweest:
de voetsporen laten geen twijfel, of deze
dieren hebben op hun achterpooten ge-
loopen. Verschillende fossiele wijfjes-
Ichthyosauriers, een groep van zwem
mende reptielen, hadden geheel ontwik
kelde jongen in het lichaam. Evenals bij
de tegenwoordige walvisehachtigen, duur
de ook hier de baring eenige weken.
Het groote aantal voetsporen van aller
lei dieren, dat langzamerhand bekend is
geworden, heeft veel belangrijk studie
materiaal opgeleverd. De verdeeling van
het lichaamsgewicht over voor_ en ach
terpooten, de functie van de staart, de
voortbewegingswijze kunnen alle uit de
sporen afgeleid worden. Spr. stond een
oogenblik stil bij den strijd van den oer-
mensch tegen de holenbeer en zijn tijdge-
nooten. Van holenberen, die tijdens hun
winterslaap door het instorten van gan
gen in grotten, daarin werden opgesloten,
had men naderhand nog de bekraste rots
gevonden, waar de dieren gepoogd hadden
zich te bevrijden.
Kruipsporen van fossiele slakken waren
vele jaren een raadsel gebleven. Toen spr.
echter eenige jaren geleden in Afrika de
sporen van recente Bullia's had zien ont
staan, was het probleem spoedig opgelost.
Bij de recente Buccinum-soorten. waar
van de verlaten hoorns dikwijls door here_
mietkreeften in bezit worden genomen,
komen dan steeds wrijfoppervlakken voor.
Ook bij verschillende tertiaire fossielen
waren deze gevonden. Aangeknaagde fos
siele zeeëgels. soms alweer gedeeltelijk
hersteld, werden eveneens aan het werk
van kreeften toegeschreven.
Door vergelijking met recent materiaal
had het onderzoek van de uitgestorven
dieren op deze wijze vele nieuwe inzichten
in het leven van vroegere diergemeen-
schappen doen ontstaan.
Spr. haalde nog voorbeelden van sym
biose aan uit het Tertiair, van verschil
lende ziekten, die men bij de fossielen
had kunnen vaststellen, van hun para-
sleten e. d.
Prof. Abel besloot zijn voordracht met
een serie fraaie plaatjes van in barn
steen bewaard gebleven insecten, een groep
die als fossielen feitelijk slechts uit de
barnsteeninsluitsels bekend is.
Het bestuur van het Genootschap „Kennis is Macht", dat gisteravond zijn zestigjarig bestaan heeft herdacht. - Zittend
van links naar rechts de heeren dr. H. D, M. Knol, directeur; C. H. Zaayer, seer.; D. J. Lambinon, vice-voorz.; mr. A, F. L. M.
Tepe, wethouder van onderwijs; J. F. J. Schamper, penningmeester en M. H. de Reede, gedelegeerd lid van de ge
meente; staande de heeren J. C. Verhaar, M. Kolkman, H. J. W. Peeters, A. J. J. Verbrugge, oud-directeur, A. W,
.Vink, Joh. A. Mooij en E. S, Offringa.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen
ÏI. en W. Middelkoop (filiaal), Nieuwe
Rijn 27, Leiden; hoofdzaak Weimarstraat
68, Den Haag; dameshoedenmagazijn.
De hoofdzaak te 's-Gravenhage is op
geheven. De zaak te Leiden, is thans
hoofdzaak.
Firma wed. W. C. Biben. Rijndijk 36,
Voorschoten; vleeschhouwerij. Overleden
eigenaar C. Chr. Breuking, dd. 25 Pebr.
1936.
S. P. C. van Wely, Hoofdstraat 66a,
Noordwijk a. Zee; banketbakkerij.
Het filiaal te Oegstgeest, de Kempe-
naerstr. 14 is dd. 1 Mrt. 1936 overgegaan
aan M. A. M. v. Noort, Leiden.
P. Kuyf. A. 76, Nieuwkoop, beurtschip
per en brandstoffenhandel. Overleden
eigenaar P. Kuyf, dd, 15 Dec, 1935.
BINNENLAND.
De Vrijheidsbond protesteert tegen ver'
koop van „Der Stürmer"; heftige inciden'
ten te Amsterdam. (4e Blad).
Tallooze bezwaren tegen de reisbelasting:
het ontwerp zal geen wet worden meent
de voorzitter der Ned. Reisvereeniging.
(Binnenland, 3e Blad).
Korting op wethouderspensioenen is
geoorloofd. (Binnenland, 3e Blad).
Ons parlementair overzicht. (3e Blad).
De burgemeester van Haarlem wegens
dood door schuld veroordeeld tot f. 2500
boete subs. 50 dagen hechtenis en een jaar
intrekking van het rijbewijs. (Rechtzaken,
3e Blad).
BUITENLAND.
De Negus aanvaardt vredesbesprekingen
(le Blad).
Weer bommen geworpen op een Engel-
sche ambulance in Abessynië. (le Blad).
De Oostenrijksche vice-kanselier Star
hemberg te Rome. (Tel., le Blad).
In Japan is thans Hirota aangewezen
als kabinetsformateur. (Buitenland, 3e BI.)
De Engelsche defensie. (Buitenland,
3e Blad).
De commissie voor buitenl. zaken uit
den Franschen Senaat aanvaardt het pact
met de sovjets. (Buitenland, 3e Blad),
Een interview met Stalin. (Buitenland,
3e Blad).
Het verbod der Nazi-actie in Zwitserland
(Tel., le Blad).
Spionage aan Amerika's Westkust. (Tel.,
le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
K. J. M. V. ST. PETER KANIS.
Boekhoudkundige vraagstukken voor
den Middenstand.
Gisteravond hield de heer Tersteeg zijn
tweeden cursusavond voor de K.JM.V.
over het onderwerp .Boekhoudkundige
vraagstukken voor den middenstand". De
heer Tersteeg, die in het eerste gedeelte
van zijn cursus, de noodzakelijkheid van
een goede boekhouding in iedere midden
standszaak had uiteengezet, toonde gis
teravond de vele voordeelen aan, die een
goede boekhouding biedt. Dat de boek
houding in dienst van de bedrijfsbegroo-
ting onmisbaar is, werd door spreker op
uitvoerige wijze uiteengezet. Iedere be-
drijfsbegrooting, niet voorafgegaan door
een goed verzorgde boekhouding, is mis
leidend en daarom gevaarlijk. De voor
deelen, die een goede boekhouding velen
heeft geboden t.a.v. fiscale belangen zijn,
aldus spr. zeer groot. Vooral het aangeven
van het privé-bezit bij de inkomstenbe
lasting, heeft menigeen een groot finan
cieel nadeel bezorgd, een nadeel, dat door
een goede boekhouding voorkomen had
kunnen worden. Daarna behandelde spr.
nog de boekhouding in dienst van het be
drijfsplan. Van de gelegenheid tot vra
gen stellen werd door velen gebruik ge
maakt. Vooral de omzetbelasting kwam
hierbij ter sprake. De voorzitter, de heer
J. Coster, dankte vervolgens den heer Ter
steeg voor zijn interessante voordracht en
gaf tevens zijn vreugde te kennen over
de groote opkomst, waarna de vergadering
met den K.J.M.V.-groet werd gesloten.
NED. ANTHROPOLOGISCHE
VEREENIGING.
In het Rijksmuseum van Oudheden al
hier is een vergadering van de Neder-
landsche Anthropologische Vereeniging
gehouden, bij den aanvang waarvan de
voorzitter, prof. dr. A. W. Nieuwenhuis
eenige woorden van dankbare nagedach
tenis wijdde aan jhr. mr. W. A. Beelaerts
van Blokland, die als lid en bestuurslid
voor de Vereeniging zooveel beteekend
heeft. In diens plaats werd prof. dr. J. A.
J. Barge als lid van het Bestuur gekozen.
Voorts werd een 17-tal nieuwe leden als
zoodanig aangenomen.
Besloten werd wederom, evenals vroe
ger, een klein eigen tijdschrift uit te
geven, waarvan een gedeelte voor korte
artikelen en mededeelingen van meer po-
pulairen aard op het gebied der Vereeni
ging zou worden bestemd. Voor dit laatste
werd ook speciaal de medewerking der
leden zelf Ingeroepen.
Als redactie-adres werd voorloopig dat
van den secretaris, Rijksmuseum van
Oudheden, Rapenburg 28. Leiden vast
gesteld. Men verwachtte door de uitgave
van dit geschrift weer meerdere belang
stelling voor de Vereeniging te kunnen
wekken.