De muiterij in Japan ten einde
76sle Jaargang
ZATERDAG 29 FEBRUARI 1936
No. 23292
dagblad voor leiden en omstreken
STADSNIEUWS.
„Eerste
Nederlandsche" n.v.
IM. NOOMEN
De premier Okada leeft
Het voornaamste nieuws
van heden.
BUITENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden.
per week
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland £.0.80 per 3 mnd.)
f.2.33
.".'.'.T.T. f.o.is
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
AFSCHEID VAN DEN HEER
J. HIRSCHIG.
Foto H. Jonker.
De heer J. Hirschig.
Hedenmorgen heeft de heer J. Hirschig.
leeraar in de wiskunde aan de Gem. H. B.
S. alhier, zijn werkkring neergelegd en op
hartelijke wijze afscheid genomen van di
recteur, leeraren en leerlingen.
Men zie daarvoor onder „Laatste Be
richten".
o
LEIDSCH UNIVERSITEITSFONDS.
Nieuwe leden.
Tot den Universiteitsraad van het Leidsch
Universiteits-Fonds zijn, krachtens besluit
van de vergadering van den Universiteits
raad op 8 Februari 1936, als lid toegetre
den: mej. dr. C. Hovens Greve te Leiden;
en de heeren: mr. D. Crena de Iongh. te
Amsterdam; mr. B. Ph. baron van Ha-
rinxma thoe Slooten, te Leeuwarden; mr.
E. N. van Kleffens, te 's-Gravenhage; mr.
C. de Kempenaer, te Arnhem: jhr. mr. F.
H. van Kinschot, te Alkmaar; dr. A. J.
Korteweg, te Alkmaar; mr. R. W. graaf v,
Lynden, te Middelburg; mr. E. E. Menten,
te Warmond; jhr. mr. C. J. A. de Renitz,
te 's-Gravenhage; J. F. van Royen, te Rot
terdam; dr. J. Siegenbeek van Heukelom,
te Rotterdam; dr. J. H. Smldt van Gelder,
te Arnhem; mr. R. H. baron de Vos van
Steenwijk, te Assen.
Krachtens een wijziging van de statuten
van het Fonds zijn op genoemden datum
lid voor het leven geworden de heeren;
Jhr. mr. A. Röell. te Haarlem, dr. J. van
der Hoeven, te Eerde; jhr. mr. N. C. de
Gijselaar. te Wassenaar; mr. J. B. W. H.
baron v. Hugenpoth, te 's-Hertogenbosch;
jhr. mr. A. F. C. van Sasse van Ysselt, te
's-Hertogenbosch; dr. P. Zeeman, te Am
sterdam; mr G Vissering, te Bloemen-
daal; mr. A Philips, te 's-Gravenhage; ar.
J. M. Dutilh, te Rotterdam; A. A. Humme,
tg Scheveningen; mr. R. J. H. Patijn, te
"s-Gravenhage.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd tot doctor in de Rechtsge
leerdheid, op proefschrift getiteld: „De
exceptie non adimpleti contractus", de
heer H. W. J. Bosch, geboren te 's-Gra
venhage; tot doctor in de Wis- en Natuur
kunde, op proefschrift getiteld: „Regional
petrology of the southern North sea", de
heer J. A. Baak, geboren te Hiilegersberg.
Geslaagd voor het candidaatsexamen
Indisch Recht de heer F. M. van Erkelens
(Leiden) en voor het candidaatsexamen
Klassieke Letteren de heer B. Rijdes
(Almelo).
UITVOERING IN ENDEGEEST.
In de Contrale Ontspanningszaal van
Endegeest gaven gisteravond de kinderen
van „Voorgeest" onder leiding van mej.
Marianne de Wekker en het Zusters Too-
neelclubje onder leiding van mej. Nieboer
een uitvoering, welke een 7-tal nummers
bevatte. De medewerkende kinderen vol
brachten hun liedjes en oefeningen op
voortreffelijke wijze en oogstten daarmede
een welverdiend, hartelijk applaus. Ook
het Zuster Tooneelclubje kweet zich goed
van zijn taak. Een woord van bijzondere
hulde komt toe aan mej. M. de Wekker
die in zulk een korten tijd de liederen en
oefeningen instudeerde.
Het laatste nummer werd door alle
aanwezigen meegezongen.
De jongeheer J. v. Hurk bood met een
toepasselijk woord aan de dames De Wek
ker, Broekveldt (pianiste) en Nieboer een
amarylles in pot aan uit groote erkente
lijkheid voor hun medewerking aan de
zen avond.
COLLEGIUM L. S. C.
Het Collegium van het Leidsch Studen
tenkorps is voor het jaar 1936'37 als
volgt samengesteld: H. André de la Porte,
praeses; R. A. van den Wall Bake, ab-
actis; L. W. Sluyterman vanLoo, quaestor;
J. Kolkman, assessor I en C. J. van Schelle,
assessor n.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving: „De Betuwe", Haar
lemmerstraat 226, Leiden, winkel in boter,
kaas, eieren, fijne vleeschwaren enz. Ven-
nooten: E. J. H. Berg en N. Sanders,
Leiden.
Wijzigingen: J. G. Bruynen en Zoon,
Hoofdstraat 266, Sassenheim, smederij,
winkel in huish. artikelen, ijzerwaren, rij
wielen enz. Door het overlijden van de
vennoote: Wed. E. BruymanOvertoom, is
de vennootschap onder firma ontbonden.
De zaak wordt voortgezet door: M. J.
Bruynen, als eenig eigenaar, onder den
ouden naam.
Naamlooze Vennootschap „Electroche-
mische Techniek", Oranjekade 29, Voor
schoten, vervaardiging van en handel in
chemische verbruiksartikelen (afkomstig
uit 's-Gravenhage).
HET DIENSTBODEN VRAAGSTUK.
De Lcidsche opleiding.
Blijkens opgave van den directeur van
den Gemeentelijken Dienst voor Sociale
Zaken, stonden Donderdag jl. 212 vrouwen
bij de Arbeidsbeurs ingeschreven als werk
zoekenden voor huiselijke diensten.
Op denzelfden dag sloot ook de in
schrijving voor den z.g.n. korten cursus
voor opleiding tot hulp in het gezin, uit
gaande van de Gem. Commissie voor
Ontwikkeling en Ontspanning, waarbij
nagenoeg gratis aan een aantal meisjes
en jonge vrouwen de gelegenheid wordt
geboden zich te bekwamen voor de huis
houding.
Het resultaat was, dat zich hiervoor
19 gegadigden hebben aangemeld.
De vreugde over de totstandkoming van
deze opleiding wordt door dit poover re
sultaat wel eenigszins getemperd.
Het is ons volslagen onbegrijpelijk, hoe
slechts zoo weinig jonge vrouwen zich
hebben aangemeld voor deze toch waar
lijk uitzonderlijke gelegenheid om zich
binnen korten tijd en zonder kosten een
goede en eervolle positie te verwerven.
Het is ons bekend, dat ook onder de
huisvrouwen het besef levendig is, dat het
niet aangaat om op elk oogenblik van den
dag de beschikking te willen hebben over
haar voornaamste hulp in de hulshou
ding. dat de dienstbode van tegenwoordig
niet altijd in de keuken kan worden op
gesloten en dat zij recht heeft op vrije
avonden en een vlijen middag.
Maar ondanks al deze symptomen, welke
toch ontegenzeggelijk wijzen op gunstiger
perspectieven voor het beroep, blijft de
animo minimaal.
Wij kunnen slechts de hoop uitspreken,
dat de resultaten van dezen eersten cur
sus van dien aard zullen zijn, dat er een
groote propagandistische kracht van uit
gaat en tot navolging zullen stimuleeren.
BESTUURDERSBOND LEIDEN VAN DE
ALG. NED, VAKCENTRALE.
Genoemde Bestuurdersbond hield een
algemeene bestuursvergadering in café
Centraal. De voorz. de heer Leenstra,
opende met een kort woord. Wijl het de
eerste alg. vergadering van de besturen
was in 1936, wenschte hij den aanwezigen
en hun organisaties nog alles goeds voor
dit jaar.
Na het voorlezen van de notulen en het
behandelen van de talrijke ingekomen
stukken werd de bespreking verder hoofd
zakelijk gevoerd over het stichten van een
fonds voor een eigen gebouw en de pro
paganda. Bij deze besprekingen bleek, dat
noz niet alle aangesloten organisaties de
finitief haar houding hadden bepaald met
betrekking tot het te vormen fonds. Door
de bestuurders werd toegezegd, dat dit
spoedig zal geschieden. In een volgende
vergadering, die binnenkort wordt gehou
den. zal dan de beslissing vallen.
Ter zake van de propaganda werd na
uitvoerige bespreking besloten een com
missie te vormen, waarin zooveel mogelijk
van elke organisatie een of meer leden
zitting zullen nemen. Deze commissie zal
zich bezig houden met het werven van
leden, het houden van propaganda-avon-
den enz.
De secretaris, de heer Harmsen besprak
nog in het kort den gang van zaken met
het bureau van arbeidsrecht, waarop na
rondvraag sluiting volgde.
De opkomst was wederom uitnemend.
LEIDSCHE BELASTING
OPHAALDIENST.
Genoemde dienst heeft In de afgeloo-
pen maand f. 11.557.66 aan de Rijksont
vangers afgedragen, benevens f. 241.33 aan
den gemeente-ontvanger.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
aanslagen en beschikkingen zoo spoedig
mogelijk ten kantore van den dienst N.-
Rijn 22 moeten worden ingeschreven.
EERSTE LEIDSCHE E.H.B.O.-BRIGADE.
De jaarvergadering.
Gisteravond hield de Eerste Leidsche
E.H.B.O.-Brigade onder voorzitterschap
van dr. E. Renaud 'haar jaarlijksche alge
meene ledenvergadering in Oud-Hortus-
zicht.
De voorzitter bracht in zijn openings
woord dank aan dr. Horst als directeur
van den Geneeskundigen Dienst en aan
B. en W. voor de beschikbaarstelling van
een eigen lokaal In den Geneeskundigen
Dienst en de prettige en aangename
samenwerking.
Het jaarverslag van den secretaris me
moreerde den gang van zaken in 't voorbije
jaar, de gehouden wedstrijden, feest
avonden en cursussen.
In 1935 werden geen bijzondere edschen
aan de brigade gesteld. Echter werd 34
maal door diverse vereenigingen assistentie
der brigade ingeroepen, zoowel bij sport
gebeurtenissen als anderszins.
Het aantal leden bedroeg op 31 Dec
34 dames en 96 heeren, hetgeen een ver
meerdering is van resp. 14 en 29.
't Jaarverslag van den penningmeester
geeft een batig saldo aan van f. 345,85.
De aftredende bestuursleden, de heeren
dr. E. Renaud, dr. Kramer, Splinter, Treur
en Rietbergen werden als zoodanig her
kozen. Tot leden van de kascomnüssie
weden benoemd mevr. M. Huyts-Nieuwen-
hoven en de heer H. M. Pont.
Na rondvraag volgde sluiting der verga
dering.
o
MILITARIA,
De sergeant J. Steenbergen van het 4e
Regiment Infanterie is ontheven van zijn
detacheering bij den gymnastiekcursus te
Breda, terwijl de sergeant v. Kaldekerken
van dit regiment op 7 Maart terugkeert
van zijn detacheering in de Legerplaats bli
Harskamp.
Het 4e Regiment Infanterie zal van 22
27 Juni a.s. deelnemen aan de scniet-
oefeningen der Brigade Grenadiers en
Jagers in de Legerplaats bli Harskamp.
De administrateur voor de Garnizoens-
werkplaatsen de sergeant-majoor-insiruc-
teur Hakhorst. is eervol ontheven van deze
functu en teruggeplaatst naar ziin korps.
Hij wordt vervangen door den sergeant-
majoor-mstructeur A. Piket van 17e R.I..
die gelijktijdig bii het 4e R.I. wordt over
geplaatst.
Met ingang van 1 April a.s. is eervol
ontslag verleend aan den assistent der
belastingen, den heer A. Maten, werkzaam
bij den dienst der geslachtaccijns aan het
gemeentelijk slachthuis alhier.
RECLAME.
9480
Levensverzekering is een
kind van goeden huize!
De vader heet Verstand,
de moeder Gevoel.
Bijkantoor Leiden, Breestraat 10a
De heer Reijneveld, architect alhier,
heeft aan I. Th. Cornet, aannemer alhier,
opgedragen het verbouwen van de per-
ceelen Steenstraat 1820, waarin wordt
gevestigd de slagerij van den heer Joh.
v. d. Geest.
De examens verpleging van zenuw
en geesteszieken, af te nemen vanwege de
Ned. Ver. voor Psychiatrie en Neurologie,
zullen in Endegeest worden gehouden op
7 en 8 Mei a.s.
Geslaagd voor het alhier afgenomen
examen van apothekers adsistent mejuf
frouw A. G. van Schuppen (Delft).
Ter kennis van de leden van den
Gemeenteraad is gebracht, dat de eerst
volgende vergadering van den Raad
hoogstwaarschijnlijk zal plaats hebben op
Maandag 16 Maart 1936 a.s.
Het Leger des Heils hier ter stede
zal van 19 Maart haar jaarlijksche zelf
verloocheningscollecte houden. Men zij
echter gewaarschuwd geen geld af te
geven dan alleen aan hen, die een vol
macht hebben, onderteekend door Bouwe
Vlas en gestempeld door den commissaris
van politie.
Tengevolge van een stoeipartij op den
Stationsweg is gisteravond een spiegelruit
van Heck's lunchroom vernield.
Gistermiddag is de 60-j. mej. A. R.—
de P„ wonende te Haarlem, op het Sta
tionsplein uit een rijdende tram gespron
gen, die uit Noordwijk kwam. Zij kwam te
vallen en terecht tusschen den eersten en
den tweeden wagen. De bestuurder van
een passeerende tram gaf een noodsignaal
waardoor de Noordwijksche tram onmid
dellijk tot stilstand werd gebracht. De juf
frouw kreeg een ribfractuur en is door
den E. H. D. naar het Acad. Ziekenhuis
overgebracht.
D
18 Officieren gedwongen zelfmoord te plegen.
Eindelijk schijnt te Tokio te zijn doorge
tast!
Na zich 3 dagen te hebben verzet, heb
ben de muiters te Tokio zich met enkele
uitzonderingen hedenmorgen om half-
twaalf overgegeven.
Een tijdlang waren alle berichten uit
Tokio uitgebleven en alle pogingen om
verbinding met de stad te krijgen faalden.
Plotseling kwam het bericht, dat om half-
zes op instructie van den keizer bevel was
gegeven met kracht op te treden. Men
schijnt zoo lang mogelijk te hebben ge
wacht teneinde de muiters nog een kans
te geven vrijwillig de bezette gebouwen te
verlaten. Vliegtuigen wierpen strooibiljet
ten waarin de muiters werden aangespoord
vrijwillig heen te gaan en tenslotte trok
ken de troepen op naar de gebouwen en
dwongen de rebellen, wier aantal door het
zich overgeven van kleine groepjes tot
500 was geslonken hun onderwerping aan
te bieden. Zij keerden naar hun kazernes
terug, na te zijn ontwapend. Er is geen
schot gelost.
Vier kapiteins en een luitenant, die den
opstand mee hebben geleid, hebben eerst
de woning van admiraal Okada nog bezet
gehouden, doch hebben zich later ook
overgegeven. De leiders zijn naar de woning
van den minister van oorlog overgebracht.
Generaal Kasjii, de militaire gouverneur
van Tokio, heeft evenwel medegedeeld, dat
de officieren en manschappen die aan
den opstand hebben deelgenomen, als
muiters zullen worden behandeld.
Op last van de autoriteiten hebben 18
officieren, die de leiding van den opstand
hadden, met de revolver zelfmoord ge
pleegd.
De muiters gaven zich bij groepen tege
lijk over.
Maar men vraagt zich af, waarom niet
met meer voortvarendheid is opgetreden!
Blijkbaar was men dan toch bevreesd voor
grooten aanhang in het leger voor de op
standige beweging! Het schijnt trouwens,
dat de militairen eensgezind zijn, dat zij
willen een directen invloed op de politiek
en derhalve op den keizer. Zij willen ook
de leden van den grooten machtsbevoegd
heden bezittenden raad van ouden, den
„genro", zien uitgeschakeld.
Daardoor wordt verklaard, dat de op
standelingen de oude staatslieden hebben
omgebracht en dat aan den anderen kant
de loyalen niet op de opstandelingen schie
ten.
Doch een belangrijke wijziging is in den
toestand gekomen!
Okada leeft!
Het kabinet deelt n.l. mede dat de
minister-president levend is terug gevon
den. Goto is dus weer van zijn functie van
waarnemend premier ontheven.
Het schijnt dat Okada zich in zijn
ambtswoning bevond, toen de muiters
daar binnen drongen, doch dat hij nog
net op tijd was gewaarschuwd om zich te
verbergen. Vrijdagavond heeft hij zich naar
't paleis begeven om zijn oprechten spijt
te betuigen over de verwarring die heeft
plaats gehad.
Donderdag slaagde hij er in te ontsnap
pen. Vrijdagmiddag diende hij door be
middeling van Goto zijn ontslag in. De
keizer weigerde zijn ontslagaanvraag zoo
dat Okada minister-president blijft.
De eerste berichten schijnen er op te
wijzen dat de rebellen bij vergissing diens
zwager hebben vermoord, den kolonel
buiten dienst Matsoes, die men wegens de
groote gelijkenis voor den minister-presi
dent zou hebben gehouden.
BINNENLAND.
Prof. Aalberse over de crisis in het par
lementaire stelsel en het Juli-conflict.
(2e Blad).
De minister over het Verkeersfonds;
spoorwegen zijn onmisbaar; spoedige wij
ziging te wachten van het motor- en rij
wielreglement. (2e Blad).
De Waterstaatsbegrooting; de regeering
verwacht een toeneming van het aantal
te-werk-gestelden. (Binnenland, 2e Blad)
Ons parlementair overzicht. (3e Blad).
Architect Dudok zal een theater bouwen
in Calcutta. (Binnenland, 3e Blad).
Het personen-vervoer met motorrijtui
gen; ontwerp van een regeling. (Binnen
land, 3e Blad).
Het bacon-contract vervalt. (Land- en
Tuinbouw, 2e Blad).
Algemeene vergadering van de groep
veilingverenigingen uit den Ned. Tuin-
bouwraad. (Land- en Tuinbouw, 2e Blad).
H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses
Juliana zijn hedenochtend in Den Haag
teruggekeerd. (Laatste Berichten, le BI.)
BUITENLAND.
De muiterij in Japan geëindigd. De pre
mier Okada leeft. 18 officieren, leiders van
den opstand, gedwongen tot zelfmoord.
(le Blad).
De Italianen hebben den Amba Aladzji
bezet. (2e Blad).
Mislukte opstand in Chili. (Buitenland,
le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
BELGIE.
Het ontwerp-dienstplicht-wijziging.
De ministerraad heeft in principe toe
gestemd in de vorming eener gemengde
commissie ter bestudeering van het ont
werp dienstplicht-wijziging.
FRANKRIJK.
Rond het Russische pact.
In den Senaat is het Fransch-Russische
pact aanhangig gesteld. Oud-minister La-
val gaf in de commissie van buitenland-
sche zaken een uitvoerige uiteenzetting.
Maandag zal een rapporteur worden aan
gewezen.
Door enkele links-radicale afgevaardig
den is bij de Kamer een resolutie inge
diend, waarbij de regeering wordt uitge-
noodigd „zoo spoedig mogelijk een ont-
werp-wet aan de Kamer voor te leggen,
krachtens welke de duur van den mili
tairen diensttijd wordt teruggebracht tot
één jaar en dezen maatregel ook toe te
passen op de lichtingen, welke momen
teel onder de wapenen zijn".
De ontwerpers van het voorstel verkla
ren, dat dit de logische consequentie is
van den militairen steun, welken het
Fransch-Russisch pact aan Frankrijk zou
schenken.
o
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Krofta minister van buitenl. zaken.
De meerderheidspartijen hebben zich er
mede accoord verklaard, dat minister
president Hodza den president der Repu
bliek Benesj zal voorstellen den gezant
Kamil Krofta te benoemen tot minister
van buitenlandsche zaken. Men verwacht,
dat dit voorstel reeds heden tot feit zal
worden.
Met de gebruikelijke uitwisseling van
toespraken heeft gisteren de nieuwe ge
zant te Warschau. Slavik, zijn functie
aanvaard.
ZUID-AMERIKA.
Mislukte staatsgreep in Chili.
Uit Santiago de Chili wordt gemeld dat
kapitein Poehler aan het hoofd van een
groep voormalige officieren heeft ge
tracht den chef van den generalen staf
j van het leger Novoa gevangen te nemen.
De gealarmeerde wacht heeft den op
standeling gearresteerd.
De autoriteiten hebben bevel gegeven
tot sluiting der militaire bureaux in de
regeeringspaleizen.
De troepen zijn geconcentreerd. Naar
verluidt hebben een 15-tal arrestaties
plaats gevonden
In de stad is het rustig.
Het gaat om een beweging op touw gezet
door oud-officieren en aanhangers van
oud-president Ibanez.
