mm
76ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 7 Februari 1936
Vierde Blad
No. 23273
PARLEMENTAIR OVERZICHT
„Het Mysterie der Mondscheinsonate".
JCIN/T EN IITÏEIEN
ZEEPPOEDER
Geeft overvloedig schuim.I
EERSTE KAMER.
ALGEMEEN DEBAT OVER DE
RIJKSBEGROOXING.
Ook gisteren hebben zich tijdens het
algemeen debat geen politiek-schokkende
gebeurtenissen voorgedaan.
Merkwaardig, hoeveel aandacht er ook
in deze discussie wordt gewijd aan het
Plan van den Arbeid der sociaal-demo
craten. Professor Diepenhorst heeft er zoo
wat heel zijn rede aan besteed. Zooals wij
reeds gisteren hebben gezegd, gaan wij op
de bijzonderheden van dit deel der dis
cussie, dat buiten de regeerings-politlek
omgaat, niet ln. In een van goedmoedig
sarcasme aan alle kanten druipende rede
heeft de Amsterdamsche hoogleeraal' het
Plan gecritiseerd. Suggestie genoeg riep
hij uit. plan-vlaggen, plan-vaandels,
plan-fakkels, plan-poëzie, zelfs is het ca
rillon van den Dom over het Plan in be
weging gekomen en stellen de sociaal
democraten het voor, alsof met dit Plan
ons volk uit de crisis kan worden gered,
maar hier tegenover stelde de heer Die
penhorst critiek op het financieele en
economische gedeelte van het Plan, dat
met de millioenen goochelt, maar naar
zijn overtuiging die millioenen niet vin
den zal; dat koopkracht verschuift en
koopkracht vernietigt; dat wellicht eenige
jaren werkverschaffing kan brengen
maar dan?
En toch was de professor verheugd over
het plan, aangezien er uit blijkt dat de
sociaal-democraten het oude sterke
Marxisme en de leer van den klassenstrijd
laten varen. Want het Plan wil de crisis
opheffen, terwijl het Marxisme leert dat
crises moeten dóórwoeden en de komst
van het socialisme zullen verhaasten.
Het spreekt vanzelf, dat de sociaal
democraten op den aanval van den heer
Diepenhorst (ook de heeren Gelderman
en de Marchant d'Ansembourg hebben
trouwens critiek op het Plan geoefend)
het antwoord niet schuldig zijn gebleven.
De heeren Mendels en, in het bijzonder,
de la Bella hebben er hun lezing tegen
overgesteld en er op gewezen, dat men
hier dan toch maar te doen heeft met een
ernstig en grondig bestudeerde poging, om
in den bestaanden toestand verbetering te
brengen en de omvangrijke werkloosheid
te verminderen. De argumenten ter ver
dediging van het Plan zijn overigens be
kend.
De heer Mendels heeft ook de positie
van het kabinet besproken, politieke be
schouwingen gehouden, en de meening be
streden dat men met een nieuw kabinet te
doen zou hebben. Een theoretische kwes
tie overigens. Ook het financieele beleid
■besprak hij, waarbij hij eenige critiek
oefende op het feit, dat het ontwerp
crisis-winst-belasting is ingetrokken. Bij
voorbaat protesteerde de heer Mendels te
gen een wijziging van art. 7 der Grond
wet, waardoor preventief toezicht op de
drukpers zou worden ingevoerd. In de
stormen van dezen tijd moet de demo
cratie behouden blijven en invoering van
perscensuur zou een aanranding dier
democratie zijn.
Namens de liberale fractie heeft de heer
Gelderman zijn instemming met het re-
geeringsbeleid te kennen gegeven, en zijn
vreugde uitgesproken over het aanblijven
van dr. Colijn als Minister-President. Op
economisch gebied verklaarde hij zich
voor ordening, maar niet voor ordening
van bovenaf, zij moet uit het bedrijfs
leven zelf opkomen. Het bekende stand
punt der liberalen. Voor devaluatie bleek
de heer Gelderman niet te gevoelen; dit
is een middel, waarvan geen terugkeer
mogelijk is. en de resultaten ervan, zooals
zich die elders hebben getoond, zijn niet
moedgevend. Bevordering van industria
lisatie achtte de heer Gelderman goed,
maar hij zou het verkeerd vinden, als door
middel van staatsgeld reeds bestaande
industrieën werden bemoeilijkt. De heer
Gelderman verklaarde zich voor verbete
ring van het kiesstelsel, mits met behoud
der evenredige vertegenwoordiging.
Voor de nationaal-socialisten voerde de
heer de Marchant et d'Ansembourg het
woord. Het trekt de aandacht, dat steeds
deze afgevaardigde spreekt; de heer van
Vessem zwijkt, die zoekt blijkbaar zijn
specialiteit in het stellen van schriftelijke
vragen. De heer de Marchant (die het
Plan van den Arbeid een vertwijfelde po
ging van een radeloos Marxisme noemde")
betoogde dat de crisis het gevolg is van
het demoliberale systeem en dat op het
bestaande stelsel geen behoorlijke staat is
te bouwen.
Spr. betoogt, dat het parlementarisme
tot onvruchtbaarheid moet leiden. Het is
mogelijk, dat minister Colijn de sterke man
is. als hoedanig men hem drie jaar geleden
heeft begroet, maar dan is gebleken, dat
die sterke man niets kan uitvoeren als hij
rekening moet houden met den wil van
ten minste 76 van de 150 parlementsleden.
Voorts zet spr. uiteen, dat de partijen in
het parlementarisme geen meerderheid
kunnen krijgen, daarom met elkaar moeten
samenwerken en compromissen met elkaar
moeten sluiten. De heer Colijn is slechts
minister bij de gratie der partijen, zoolang
hij compromissen sluit. Als dit parlement
tot zijn laatste rust zal zijn gelegd, zal de
Koningin den man aanwijzen, die geen
Compromissen noodig heeft om te kunnen
regeeren. Er zijn er in de Kamer en mis
schien wel in de rijen der ministers, die
het in hun hart met ons eens zijn.
Het is niet noodig, op dit oogenblik over
grondwetsherziening te spreken, omdat het
niet zeker is, dat het Kabinet nog leven
zal tegen het tijdstip van indiening. Laat
ons in dit opzicht het beste hopen.
Alle politieke partijen hebben „De Beul"
goedgekeurd, maar het stemt verheugend,
dat de opvoering van het stuk is verboden
door toedoen van de nationaal-socialisten.
De S.D.A.P. stemt met .,De Beul" in, om
dat het stuk anti-nationaal-socialistisch is.
Men zegt, dat de S.D.A.P. een ander karak
ter krijgt, omdat zij anders over Defensie
schijnt te gaan denken, maar de S.D.A.P.
is even anti-nationaal, anti-monarchaal
en anti-godsdienstig, als zij altijd ge
weest is.
De heer De BruJjn (r.k,) noemt de eco
nomische politiek der regeering volslagen
mislukt. Zij heeft bij groote volksgroepen
niet het noodzakelijke Vertrouwen weten
te wekken in haar sociaal-economisch be
leid. Oud-minister Steenberghe, door den
kapitein van het regeeringsschip den post
Van stuurman waardig gekeurd, heeft op
den katholiekendag te Amsterdam publie
kelijk getuigd: „Regeering. uw sociaal-
economische politiek heeft gefaald". Dc
heer De Savomin Lohman zei, dat de 7000
man, op den katholiekendag aanwezig,
poover afstaken bij de massale demonstra
ties van S.D.A.P. en N.S.B.. maar op den
katholiekendag waren slechts kader en
genoodigden aanwezig.
Men kan eerbied voelen voor het stand
punt der regeering, dat, hoe geïsoleerd de
positie van ons land zij, het peil van den
gulden gehandhaafd, en de deflatie door-
„Tien maten Beethoven stellen de po
litie voor een raadsel". Dat raadsel heeft
Willy Corsari in een roman beschreven
en in „Filmstad" werd er een bewerking
op het witte doek van gemaakt. Een ge
heimzinnige Hollandsche film ontstond,
wij wijdden er reeds dikwijls attentie aan
en nu kunnen ook de Leidenaars van dit
spannende gegeven, waarvan de beschrij
ving bekroond werd, genieten.
Voor 't eerst heeft de. Hollandsche film
industrie een „moord" tot onderwerp ge
kozen, verliet daarmee het specifiek „na
tionale" terrein voor het „internationale".
Zulk een feit toch komt op de geheele
wereld voor, een „algemeen" onderwerp
ligt er dus aan ten grondslag.
Een gansche serie acteurs werkte er aan
mee, waarvan wij vóór alles willen noe
men Louis de Bree, die men hier in een
geheel nieuwe creatie en van totaal ver
schillende zijde leert kennen, dan tot dus
ver, Hij trekt wel speciaal de aandacht!
Van de anderen willen wij releveeren
Louis Saalborn, Wiesje van Tuinen, Annie
Verhulst, Ank van der Moer, Claire Clairy
enz., allen onder leiding van regisseur
„Papa Gerron", die indertijd in Duitsch-
land als zoodanig reeds ruimschoots zijn
sporen verdiende. De bekende componist
Jaap Kool was met de .muziek belast,
Darja Collin presenteert haar gracieus
ballet, waarover wij indertijd reeds onze
indrukken gaven, Akos Farkas verzorgde
de fotografie.
Al met al een film met véél mysterieuse
gebeurlijkheden, véél te ontraadselen
raadselachtigheid, die de aandacht ver
dient, niet alleen, omdat het een Neder-
landsch product is! Hierboven Louis Saal
born en Wiesje van Tuinen in een der
scènes.
was. Hij schreef meerdere tooneelstukken,
waaronder „The awakening of Mr. Pipp",
dat hem 'n fortuin opleverde. Ook schreef
hij novellen, romans, en; componeerde
liedjes. „I am afraid to go home in the
dark" is een compositie van hem, zóó
populair destijds, als te onzent „Zandvoort
aan de zee". Men hoorde het van jong
en oud, van strijkjes, op de gramofoor. en
ed draaiorgels. Op vijftig-jarigen leeftijd
was Charlie gefortuneerd en besloot hij
zich uit het openbare leven terug te trek
ken. Zes jaren heeft hij zich aan liefheb
berijen kunnen overgeven, toen kwam de
krach. Men zegt. dat acteurs zoowel als
actrices nooit terugkeeren tot hun oude
beroep, maar de feiten stellen dat in het
ongelijk en Grapewin wist dit maar al
te goed. Toch ging hij anno 1931 er op
uit, om een baantje te zoeken. Hij wilde
tot eiken prijs aan den slag!
50 dollar per week is voor dezen tijd
een behoorlijk salaris. Doch hij vroeg geen
vijftig dollar per week. Hij vroeg 750 dol
lar en kreeg het. Met de verdienste kwam
zijn zelfvertrouwen weer! Hij nam hy
potheek op zijn huis en zocht voor het
gèld solide belegging. Hij kocht 500 aan-
deelen tegen 8 dollar per aandeel, die tot
80 dollar opliepen en verkocht ze weer
voor 36.000 dollar.
„Wanneer ik mijn geld niet verloren
had, zoo zegt hij, was ik nooit film-acteur
geworden en ik vind het interessant mij
zelf te zien acteeren en te hooren spre
ken. Bovendien heb ik ervaring opgedaan,
waardoor ik de rol van Gramp in „The
Petrified Forest" tien maal beter heb kun
nen spelen dan wanneer ik geen gevoe
lige tik van het noodlot had gekregen".
Het spreekwoord „Geld verloren, iets
verloren, moed verloren, al verloren",
blijkt nog eens weer overduidelijk uit' dit
verhaal en geldt zélfs nog in dezen tijd!
RECLAME.
VOORKOM DIE VERKOUDHEID!
Zorg ervoor, dat verkoudheid geen vat
op U krijgt! Koop tijdig een flacon Karsote
enals U de verkoudheid voelt op
komen, snel, een paar druppels op Uw
zakdoek.. diep inademenja, dat
helpt! In een paar minuten opent Karsote
de verstopte neusgaten, verzacht de pijn
lijke ademhalingsorganen en verwijdert
het slijm achter uit de keel. Maar Karsote
doet nog meer! Karsote vult Uw adem
halingsorganen, tot in de verste hoekjes,
met een atmospheer, die de bacteriën van
verkoudheid, influenza en griep snel ver
nietigt. Karsote is verkrijgbaar bij alle
apothekers en drogisten a f. 0.90 per fla
con (zakformaat) en f. 1.35 per flacon
(2 x de kleine maat), omzetbelasting
inbegrepen. 8371
EEN CRISISBEELD.
Van een millionnair, die in één dag
een rojllioen verloor.
Charlie Grapewin, eens een populaire
figuur in de tooneelwereld, thans één dei-
vertolkers in „The Petrified Forest" was
vier jaren geleden een millionnair. Zooals
dat met vele millionnairs het geval is,
werd hij overal met open armen ontvan
gen. Gedurende zes jaren leefde hij voor
zijn liefhebberijen. Hij was lid van Wil-
shire golfclub te Los Angelos, speelde po
ker en biljart. Charlie was eigenaar van
een mooi huis, bezat drie prachtige auto s
en beschikte over drie bedienden. Toen
kwam op zekeren dag de catastrophe.
Van millionnair werd hij op één dag de
bezitter van slechts 30.000 dollar. Charlie
Grapewin kan thans niet meer iedere rol
spelen. Hij is 60 jaren. Wij zeiden reeds,
dat Charlie vroeger een populaire figuur
NIEUWE UITGAVEN.
Van de uitgevers maatschappij Sene-
felder ontvingen wij een dierenriem-
maandkalender 1936.
EEN FILM, DIE GEDEELTELIJK IN
NOORD WIJK OPGENOMEN WERD
Dat Willy Forst deze film regisseerde
zegt reeds genoeg: ook daaraan heeft
„Mazurka" het succes te danken!
De U.F.A. heeft Pola Negri nu geënga
geerd voor een der vrouwelijke hoofdrol
len to de nieuwe Hans Albers „Savoy
Hotel 217", die onder regie van Gustav
Ucicky naar een manuscript van Gerhard
Menzel gedraaid wordt.
Hierboven Dolly Bouwmeester, die haar
filmdebuut maakte en deze week te zien
is in de Nederlandsche versie der film
„Fientje Peters-Poste Restante" ('t Was
1 April!), met Herman Tholen, Cor Her
mus en vele andere graag geziene artisten,
waarvan oa. meerdere scènes in Noordwijk
werden opgenomen. Het hoofdmotief van
dit verhaal is een 1 Aprilgrap en laat u
hartelijk lachen! Reeds Frederik de Groote
zeide: „zoowel ernst als luim is onontbeer
lijk, wil het leven dragelijk zijn". Zoo is
het ook bij de film; naast het drama hand
haaft zich het blijspel, dat een vroolijk
uur bezorgt en reden van bestaan heeft,
als 't maar niet al te oppervlakkig is. Het
moet toch altijd jets van het leven zelf
brengen en dat is bij deze film het geval.
Een Nederlandsche geschiedenis, die ten
öeele in Duitschland, ten deele hier in de
buurt werd opgenomen, ai ging dat toen
niet altijd even vlot. getuige den regen
dag. dien wij tijdens de verfilming op
Ncordwijk meemaakten en waarvan wij u
toen verteld hebben
Pola Negri en Paul Hartmann
in „Mazurka".
Zij werd op 31 December 1897 geboren
als dochter van Poolsch-Hongaarsche
ouders Apolonaise Chapulez, kwam reeds
als 8-jarig kind op een balletschool te
Warschau. Op 15-jarigen leeftijd was haar
debuut zóó'n sensationeel succes, dat zij
op haar 16de jaar benoemd werd aan het
hof-tooneelgezelschap.
Zij kreeg weldra een contract bij de
Poolsche film (haar eerste film heette
„Skiave der Sinne"), toen Max Reinhardt
haar zag en engageerde voor zijn gezel
schap te Berlijn. Hierop volgden ook en
gagementen bij de Duitsche film, die ech
ter in den beginne niet veel suuees had-
dm.
Terzelfder! ij d begon echter ook Lubitsch
RECLAME.
TIJDSCHRIFTEN.
In Historica schrijft mr. dr. H. P. de
Wilde over Het Cicisbeïsme, J. Kamerbeek
Jzn. over Uit het levean van Ouvrard, mr.
M. C. Nijland over Almanakjes van het
eind der 18de en het begin der 19de eeuw
en J. K. H. de Roo van Alderwerelt over:
Middeleeuwsche Utrechtsche St. Barbara-
beeldjes.
In publieke werken wordt door J. M.
Casseres het uitbreidingsplan van Eind
hoven besproken. Het afslaggebouw voor
versdhe visch te Scheveningen wordt door
ir. P. Dekker onder de loupe genomen, ter
wijl tenslotte de tweede oeververbinding
te Rotterdam besproken wordt.
Van de N.V. W. Hilarius Wzn's boek
handel, drukkerij en uitgeversmaatschap
pij ontvingen wij een werkje van dr. C. A.
J. Quant: „Over symbiose als een der
leidende beginselen der evolutie".
Verschenen Is het eerste nummer van
de Uitweg, maandelijksch orgaan van de
liberaal-socialistische beweging.
Bij Van Munter's drukkerijen te Am
sterdam, is het eerste nummer versche
nen van 't maandblad voor den midden
stands-schoenwinkelier „Nieuwe Banen".
WEEKBLADEN.
De „Wereldkroniek" heeft een aantal
mooie foto's van de wintersport in
Europa, de koude in Amerika, en het
heerencircus in Amsterdam. De rubriek
Sportwereld is gewijd aan de wedstrijden
te Garmisch-Partenkirchen.
Duitsche en het Nederlandsche nationaal-
socialisme en ais hij had gezegd, hoe de
N.S.B, haar plannen wil uitvoeren zonder
leening. De heer de Marchant heeft zich
beroepen op een encycliek van Leo XIII,
maar hij handelt tegen het gezag der
kerkelijke overheid van ons eigen land.
Wat verstaat de heer De Marchant onder
de eeuwige wetten van God, waarover hij
sprak?
De Voorzitter; Daarop zal de heer De
Marchant u antwoorden in zijn repliek,
maar uw eigen spreektijd is nu om.
Het woord zou nu zijn aan den minister
president, den heer Colijn, maar de verga
dering wordt tot hedenochtend elf uur
verdaagd.
HAGENAAR.
DE WEDERKOMST VAN
POLA NEGRI.
Pola Negrifascineerende naam van
eertijds, die op het oogenblik weer in het
centrum der belangstelling staat. Immers:
haar film „Mazurka", geregisseerd door
Willy Forst, heeft vele tongen in beroe
ring gebracht en men is t er wel over eens,
dat haar talent nog even volkomen en glo
rieus is, als in den tijd der stomme film,
toen zij triomfen op triomfen vierde. Bin
nenkort zullen wij „Mazurka" ook hier
zien. Daarom ter versterking aan de her
innering van deze groote actrice, enkele
gegevens over haar levensloop:
zijn loopbaan als regisseur, die met eeni
ge kluchtspelen het grootst denkbare fias
co leed. Het voorstel, orm een ^drama te re-
gisseeren werd door den „humoristischen
Ernst" gladweg afgewezen. Pas door de
overredingskracht van Negri,, die over
haar eerste films zeer ontevreden was,
iukte het Lubitsch er toe over te halen,
een drama met haar in de hoofdrol te
reglsseeren.
De film heette „De mummie Mia Ma".
Door dit baanbrekende filmwerk werd de
groote tragedienne in de toen reeds be
kende Pola Negri ontdekt, terwijl de on
bekende Lubitsch met één slag een groot
regisseur was.
Zoo had dus Ernst Lubitsch Negri en
Pola Negri Lubitsch tot roem gebracht.
Met deze twee groeide ook de beroemd
heid van Jannings, Harry Lledtke, Henny
Porten en Joe May.
Lubitsch maakte met Pola Negri o.a. nog
„Madame Dubarry", „Carmen" en de suc
cesfilm „Sumurin". Daarna vertrok hij
naar Amerika, waarheen Pola Negri hem
spoedig volgde, om aldaar weer onder Lu
bitsch' regie te filmen. Ook in Amerika
vierde Negri triomfen, doch na verloop
van jaren werd het om haar heen stil,
men vergat Pola Negri
Op een goeden dag ontving zij, geheel
onverwacht, een aanbod van Rabinowitsch
Pressburger, de productie-leiders van
„Mazurka", om in deze Willy Forst-film
de hoofdrol te spelen.
Pola Negri was blij weer in Europa te
mogen werken en had zeer groote ver
wachtingen omtrent haar samenwerking
met Willy Forst, wiens regie-kwaliteiten
zij te Hollywood bij een privé-voorstelling
van „Maskerade" zeer hoog schatte.
Ook het draaiboek van „Mazurka" be
viel haar zeer goed en zij beschouwde het
als een gunstig teeken, dat dit door Hans
Rarneau was geschreven, wiens vader het
scenario voor haar eerste film had ge
schreven.
gezet moet worden. Maar dan moet men
van haar vergen dat zij de aanpassing
toepasse op alle groepen der bevolking.
Echter is er stagnatie in de aanpassing
van de regeering gekomen en dit wijst er
op, dat zij met haar economische politiek
niet voldoende raad weet. Zij brengt het
niet tot consequente aanpassing. In tegen
stelling tot andere landen vertoont Neder
land nog geen teekenen van opleving. De
geheele toestand draagt een sterk-depres-
sief karakter. Spr. herinnert aan wat in
dit verband oud-mimster Steenberghe
heeft gezegd op den katholiekendag aan
de hand van het objectieve getuigenis van
het centraal bureau voor de statistiek.
Vijftien zestienden der wereld bevind zich
op de opgaande lijn. Nederland is er niet
bij. Waar wacht de regeering nu nog op?
Wat meent zij, dat er zal gebeuren? Er is
geen aanleiding tot een geloofwaardig op
timisme met betrekking tot de verwach
ting van de gevolgen der regeeringspolitiek.
Niet, alsof de regeering stumperig en stun
telig zou zijn. De toewijding en bekwaam
heid der ministers zijn boven allen twijfel
verheven. Maar de koopkracht is sterk
verlaagd. De prijzen stijgen. De arbeiders-
huren dalen niet. De regeering vrage zich
af, of haai- politiek niet grondig moet
worden herzien. De werktijd worde ver
kort. Dit is noodig. alleen reeds met het
oog op de 40.000 arbeidskrachten, die er
elk jaar bij komen. Is de regeering van
meening, dat zij een taak heeft met be
trekking tot de ordening? Zoo. ja, spr. en
velen met hem zouden zich erin verheugen.
Het zou spr. hebben verheugd, als de
heer De Marchant et d'Ansembourg het
verschil had aangegeven tusschen het
