De Negus terug te Addis Abeba 76sle Jaargang DONDERDAG 21 NOVEMBER 1935 No. 23209 DAGBLAD VOOR LEIDEN £N OMSTREKEN Nationaal Crisis-Comité. STADSNIEUWS. De Negus is van zijn inspectiereis naar het Zuidelijk front te Addis Abeba teruggekeerd. Ras Seyoem schijnt het den Italianen in het Noorden lastig te maken. Abessynië heeft in een felle nota aan den Volkenbond geprotesteerd tegen de Italiaansche nota aan de aar» de sancties deelnemende landen. Het voornaamste Nieuws i van heden. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: SD'ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden ■van 30. r Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven ,10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindiplein .Telefoonnummer» voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchêque< en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lgidep en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zünï Franco per post t. 235 per 3 maanden portokosten., (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.> - Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD. Giro No. 186000. Ontvangen per giro voor het Nationaal Ciisiscomité van: Mevr. L. C. A. R. f.40. de 26ste academiepreek. Tevens de eerste in het groot-auditorium. In het Universiteitsgebouw aan het Ra penburg is gisteravond de 26ste Academie- preek «ehouden, welke voor het eerst iedert het bestaan van dit instituut plaats vond in bet groot-auditorium. Totdusverre teiden deze preeken steeds gehouden in ie zgn. Gewelfkamer. Dat ln den vervolge een andere gedragslijn zal worden ge volgd, houdt verband met het feit, dat de vorige maand ln het groot-auditorium het Prins Willem-orgel ln gebruik ls genomen, an geschenk van Leidsche studenten en rad-studenten aan de Universiteit, zulks in verband met de herdenking van den «Kisten geboortedag van den stichter der leidsche Hoogeschool, Prins Willem van Oranje. De zeer druk bezochte bijeenkomst werd j. bijgewoond door mr. A. van de Sande Bakhuyzen, president-curator, mr. P. E. Briet, curator en mr. P. J. Idenburg, secre taris van het college van curatoren. Voorts iter den rector-magnificus, prof. mr. A. S de Blécourt en verscheidene hoog leraren. Prof. De Blécourt hield een korte inlei- iing, waarin hij ongeveer het volgende ede: In het Universiteitsblad schreef een jaent terecht, dat nu de academiepree- <n voortaan in het groot-auditorium der isiversiteit zullen worden gehouden, ze srst vecht dien naam verdienen. Men kon ifcrin zien een aansluiting op een histori- she traditie. Want het is bekend, dat de leidsche Universiteit in 1575 is gesticht voornamelijk om te voorzien in de be krite aan predikanten, dus ter bevor- (fring van de verkondiging van het Evan- [e!:e. Maar in deze stichting van Willem ta Zwijger, in het land van Erasmus, vis van beider geest wél zooveel doorge dongen, dat niet geëlscht werd, dat alle ingeschrevenen het Evangelie in denzelf- fcn zin verstonden. Wel is het in den loop oer eeuwen helaas een paar keer voor gekomen, dat Leidsche professoren wegens heterodoxie in den geloove van hun ambt Sjn ontzet. Overigens hebben professoren en studenten van allerlei politieke en godsdienstige gezindheid binnen de muren 'in dit gebouw de wetenschap en haar «leen gediend. Gij, die hedenavond hier djt samengekomen, zijt ook niet voorne hens dezen tempel der wetenschap door getwist te ontheiligen. Niet tot bestrijding van andersdenkenden, maar tot eigen 'lichting zijt gij naar hier opgegaan. En «aarom meende ik, dat een inleidend «oord van den rector der Universiteit hier [e pas kwam. Het is mij een voorrecht het mogen uitspreken. Curatoren, die deze faal nu en voortaan voor het houden van academiepreeken beschikbaar willen stel len, prof. Korff, die de eerste spreekbeurt op zich nam. zij hartelijk dank gebracht! Moge het instituut der academiepreeken onder Gods zegen strekken tot bevorde- m? en uitbreiding van Zijn Koninkrijk. Spr. verzocht daarna prof. Korff de lei- IjjS van dezen dienst op zich te nemen. Na het uitspreken van het Votum en 1st zingen van Gezang 194 vers 1 en 4, las Prof. Korff Psalm 62 en uit het 7de hoofd los van Mattheus de verzen 7 en 8. ,,"a het gebed bepaalde spr. zijn gehoor •i) Efeze 4 14: ..Opdat wij niet meer kin- "men zijn" en bij Galaten 3: •want gij zijt allen kinderen Gods door -'t Geloof in Christus Jezus". Als tusschenzang werd gezongen Psalm «:2, 4 en 7, terwijl aan het einde van 'jn dienst door allen staande Gezang |»:l werd aangeheven. De zang werd door orgelspel van den heer R. chr. historische jongerengroep. De Chr. Historische Jongerengroep hield bet Gebouw Patrimonium een goed be- joebte bijeenkomst, welke onder leiding 'end van den voorzitter, den heer F. J. woot Enzerink. Na afdoening van enkele huishoudelijke •"Sen, waarbij ds. Joh. W. Groot Enzerink de vacature-ds. De Wit gekozen werd lid van de Commissie van Toezicht en advies, gaf de voorzitter een beknopte «eenzetting van de ontwikkeling van de rondwet en het tot stand komen daarvan, rjwij dit alles uit een historisch oogpunt gebouwen dan is de Staat de vrucht van i'oortgang en de ontwikkeling van de «enschelijke samenleving van eeuwen, be Staat oefent gezag uit en de wijze «rop zij dit doet noemt men regeerings- Giond We("te vorm is vastgelegd in de ,,I)e2e Grondwet houdt de hoofdrechten ff,verplichtingen in en werd opgesteld in d°°r Van Hoogendorp. Veel wijzlgin- heeft zij in den loop der jaren onder rad) arvan spr' er enkele uitvoerig be- JjJ na dit referaat werden nog enkele «shoudelijke zaken afgedaan, waarna "Wing op <j£ gebruikeUjlie wijze volgde. 11 o voordracht van prof. dr. friedrich hrozny. De ontcijfering van het Hethietische beeldschrift. Op uitnoodiging van het Voor-Aziatisch- Egyptisch Gezelschap „Ex Oriënte Lux" en van de Ver. voor Wetenschappelijke Voor drachten heeft de beroemde Tsjechische taalkundige en archaeoloog, prof. dr. Friedrich Hrozny uit Praag gisteravond alhter een lezing met lichtbeelden gehou den over zijn ontcijfering van het Hethie tische beeldschrift en over de verleden jaar door hem ondernomen studiereis naar Klein-Azië. Het groote publiek weet in het algemeen niet, wat voor groote, principieele wijzi gingen de oudste geschiedenis van 't Oos ten heeft doorgemaakt. Waren wij tot 1914 nog van meening dat de machtigste en ge wichtigste volkeren van het Oosten, de Semieten (de Babyloniërs en Assyriërs en verder de Egyptenaren) waren, de Hethie- tologie heeft ons geleerd, dat behalve de genoemde volkeren, ook de Indo-Europea nen in den ouden Oriënt een zeer gewich tige rol hebben gespeeld. Deze belangrijke conclusie is getrokken kunnen worden, eenerzij ds uit het hethietische spijker schrift, anderzijds door de ontcijfering van liet hethietische hieroglyphenschrift. Hier uit is ons gebleken, dat er niet één He- thietenvolk geweest is, doch dat er zes Hethieten volkeren waren, waarvan er vier tot onze groote verrassing Indo-Euro peanen zijn geweest, dat wil zeggen, dat zij verwant waren met de Europeesche volkeren als Romeinen, Grieken, Germa nen, Kelten en Slaven, terwijl de twee overige volkeren van onbekende herkomst zijn. De eerste stoot tot deze ontdekking heeft de vondst van het koninklijke hethietische staatsarchief van ongeveer 16.000 leemta- feltjes in Boghazköi. de hethietische hoofdstad in Klein-Azië gegeven. Deze in scripties waren weliswaar in spijkerschrift maar in de nog onbekende hethietische taal geschreven. De ontcijfering van deze taal heeft prof Hrozny in zijn werk „Die Sprache der Hethiter" gegeven, waar in hij vaststelde, dat het hethietische hoofdvolk een Indo-Europeesche taal ge sproken heeft, die zeer nauw, bij voorbeeld met de Latijnsche, verwant is. Een van de eerste door spr. vastgestelde hethietische woorden was het woord „wadar", dat wa ter beteekent en dat bijna identiek met het Engelsche en Hollandsche water is. Deze ontdekking klonk zoo onwaarschijn lijk, dat men ze aanvankelijk ten zeerste bestreed, doch thans is ze algemeen door de wetenschap erkend. De verdere onderzoekingen hebben uit gewezen, dat er in het oude Klein-Azië daarnaast nog een ander Indo-Europeesch volk geweest is. de zoogenaamde Luiten, die ongeveer 2500 voor Chr. uit Zuid- Europa naar Klein-Azië gekomen zijn, ter wijl de hiervóór genoemde Indo-Europee sche Hethieten ongeveer 2000 voor Chr. uit Zuid-Europa naar Klein-Azië kwamen. Zeer merkwaardig van de Hethieten is hun groote neus en het scheeve. met den neus in een lijn oploopende voorhoofd. Dit spreekt schijnbaar tegen hun Indo-Euro- peeschen oorsprong, doch een en ander wordt hierdoor verklaard, dat dit Indo- Europeesche hethietische volk zich heeft vermengd met een oer-oude bevolking van Voor-Azié, welk volk zich Chattiers, naar zijn hoofdstad Chatti (het tegenwoordige Boghazköi) noemde. Feitelijk is dus deze grootneuzige oerbevolking het eigenlijk Hethietenvolk, terwijl het door ons als Indo-Europeesch volk of als spijkerschrift- Hethieten aangeduide volk, den naam Nesiter naar de hofdstad Nesa droeg, zoo als prof. Hrozny eenige Jaren geleden heeft kunnen aantoonen. De Chattiers of Proto-Hethieten zijn het derde van de door de Hethitologie ont dekte volk van Klein-Azië; het vierde volk der hethietische Inscripties van Boghaz köi zijn de zoogenaamde Churriten, die hoofdzakelijk ln Syrië en Noord-Mesopo- tamië leefden en die niet van Indo-Euro- sche herkomst zijn, zooals de Chattiers. Dit, Churritische volk (3000 v. Chr.) werd door een Indo-Europeesche Arische aristo cratie beheerscht, die arische godheden, zooals Mitra, vereerde en die, volgens op vatting van prof. Hrozny, den naam Mi- tanni droeg. Deze Mitanniërs zijn het vijfde volk dor Hethitische inscripties; zij zijn ongeveer 2000 v. phr. van het noor den van de Kaptische zee naar Noord- Mesogotamië getrokken. De laatste ver rassing bracht de ontcijfering van de zoo genaamde hethietische hieroglyphen. Se dert de tachtiger jaren van de vorige eeuw waren onderzoekers als Sayce, Jensen. Thompson en Cowley doende om dit schrift te ontcijferen en deze hebben ook inderdaad een aantal hieroglypische tee- kens ontcijferd. Deze onderzoekingen zijn in de laatste jaren door Meriggi, Gelb, Forrer, Bossert en prof. Hrozny met suc ces voortgezet, zoodat men thans het he thietische hieroglyphenschrift als ontcij ferd beschouwen kan. Spr. heeft in zijn werk „Inscriptions hittites hlëroglyphiques" 52 hieroglyphi- sche inscripties voor het grootste deel voor de eerste maal getranscribeerd in La- tijnsch schrift en vertaald. Daaruit is ge bleken. dat deze inscripties niet van de Nesieten afkomstig zijn, maar van een ge heel nieuw, nog onbekend Indo-Euro peesch volk, dat weliswaar met de Nesieten en Luiten nauw verwant was, maar toch van hen verschilde. De door hem gevonden hethietische hieroglyphische woorden akuwaja paarden) en Kuvanai honden), die met het latijnsche equuS (paard) en het Grieksche kyon ihond) verwant zijn, be wijzen, dat de hieroglyphische taal even als de nesische en luitische een west-Indo- Europeesche taal is Hoe dit hieroglyphi sche volk in werkelijkheid geheeten heeft, weten wij nog niet: deze hieroglyphische Hethieten zijn het zesde gewichtige volk van het oude Oosten, waarmede de He thitologie ons bekend gemaakt heeft. De bijeenkomst, welke o.a. werd bijge woond door den Tsjechischen gezant, dr. Iwan Krno, werd geopend met een korte inleiding van prof dr. A. W. Bijvanck en gesloten met een dankwoord van prof. dr. F. M. Th. Böhl. vereen. tot bevordering der belangen van slechthoorenden. Geslaagde bijeenkomst. Wederom werd een bijeenkomst gehou den door de afd. Leiden van bovenge noemde vereeniging in de groote nutszaal aan de Steenschuur. De presidente, mevrouw T. Kranenburg- Siemens, opende te ruim 8 uur deze bij eenkomst en heette de aanwezigen harte lijk welkom. De agenda voor den avond was maar klein, want in hoofdzaak was hij als spel- avond bedoeld; daarom werd al spoedig aan mej. M. Driessen gevraagd haar lip- leesoefeningen te willen houden, waarna door velen van de aanwezigen gebruik ge maakt werd van de gelegenheid, om het nieuwe instrument voor beengeleiding, dat gemonteerd ls op de groepstelefoon, te probeeren. Leiden is de eerste afdeeling, die zich mag verheugen in het bezit van deze nieuwe uitvinding. De door de leden bij eengebrachte som bij het 15-jarig jubi leum stelde het bestuur ruimschoots in staat dezen koop te doen. Men was over het algemeen enthousiast over de werking van dit toestel en de wenschelijkheid meerdere van deze toe stellen te bezitten zal spoedig blijken; dan kunnen ook zij. die niet voldoende gebaat zijn met de koptelefoon van lezingen, schouwburg enz. genieten. Na de korte pauze, waarin een kopje thee gebruikt werd, werd gesjoelbakt, ge bridged en gepingpongd, waarmee de spe lers zich uitstekend amuseerden. Te halfelf sloot de presidente dezen avond. ontheffing winkelsluiting. In verband met de St. Nicolaasdrukte. Van 25 November af tot en met 5 De cember a s. (behalve des Zondags) mogen de winkels geopend blijven tot des avonds 10 uur. Het winkelpersoneel (boven 18 jaar) mag gedurende die periode 11 uur per dag en 66 uur per week arbeid verrichten. Indien van deze bepaling gebruik wordt gemaa'-t. moet naast de Arbeidslijst een geschrift hangen, waarop de werk- en rusttijden zijn aangegeven- evangelisatie-avond geref. kerk. Rede van ds. J. Overduin. In de Geref. Kerk aan de Heerengracht was gisteravond een Evangelisatie-avond belegd, welke zeer goed bezocht was. Ds. H. A. Wiersinga las bij opening Rich- teren 7 19, waarna hij het een en ander mededeelde over het evangelisatiewerk, dat zoo heerlijk door de gemeente wordt gesteund. Het werk, dat zich ln hoofdzaak concentreert rond het evangelisatie-gebouw aan den Morschweg, ls groot van omvang. De vele mogelijkheden die vaak van zeer verscheidene kanten geopperd worden om het werk uit te breiden, werden voorts door ds. Wiersinga gememoreerd. Heerlijk is het te mogen ervaren, dat op den evangelisatie- arbeid veel zegen rust. Met een herinnering aan Christus' opdracht „gaat dan heen onderwijst alle creaturen'' wekte spr. op zich als contribuant van de Evangelisatie- vereeniging op te geven. Wij moeten dit werk blijven steunen opdat Christus' naam verheerlijkt worde. Ds. j. Overduin Geref. ped. te Kampen en oud-stadgenoot sprak vervolgens over „De buit binnenhalen". Het ls helaas waar, aldus spr., dat de kerk de greep op de massa heeft verloren. Wij zijn gaan staan in de houding van het defensief en wij moesten staan ln het offensief. Wanneer wij, als Kerk, geen vat hebben op de wereld, heeft de wereld vat op ons en dringt in de Kerk. Als kerk In het geheel treden wij veel te weinig veroverend op. Het uitgangspunt van onzen strijd is vaak verkeerd, wij denken dat wij de menschen niet meer kunnen benaderen. Weinig strijd gaat er dan ook als gevolg hiervan van de men schen uit. De nood van de wereld is groot en de kracht van de kerk zeer klein, dit is het uitgangspunt van ons denken. Is dit hetgeen wij zien en opmerken ook bij 't on zienlijke zullen wij stil staan. God stelt de overwinning vast en daarom gaan wij, als in het onzienlijke, strijden. De strijd in het Koninkrijk Gods is dan ook niets anders dan de buit binnen halen. Het is gëen menschelijke strijd maar 't is Gods strijd. Hij heeft reeds overwonnen. Met een terugwijzing naar Gidion, den strijdbaren held en zijn strijd tegen de Midianieten. wees spr er op. dat onze strijd zal staan in het teeken van het geloof. God werkt alleen door het geloof, opdat de mensch niet ga roemen in zich zelf. In den arbeid in Gods Koninkrijk komt het enkel en alleen op het geloof aan. Hierin ook over winnen wij alleen de wereld. Door het ge loof van de kerk wil God haar ook de over winning geven. Het geloof zal ook de kracht zijn van de evangelisatie. Vanuit de wer kelijkheid der overwinning, die reeds ge schied is, zullen wij strijden en ons aan dien strijd geven. Met de wapenen des ge- loofs, zooals ons die geteekend worden in Efeze 6, zullen wij ons bewapenen. Dan be hoeven wij niet mismoedig te zijn en krij gen wij de waarborg dat God het laatste woord zal spreken. Begon spr. met de uitspraak, dat de kerk de greep op de massa heeft verloren hij wilde eindigen met te verklaren, dat de kans van de kerk om de massa weer tot zich te trekken vooral in dezen tijd zeer groot is. Men roept, meer dan ooit, om het evangelie. De mensch zit in het donker en de wereld weet geen uitkomst meer. Laat de kerk het beeld van de bewogen liefde van God vertoonen. Spr. besloot zijn rede met er op te wijzen, dat wij als christenen den nood van dezen tijd hebben te zien en de wereld op te van gen. Een eisch ls het dat een gansch bid dende gemeente achter den evangelisatie- arbeid staat. Iedereen kan getuigen van Christus, maar laat dit zijn met het hart, hier komt het in de allereerste plaats op aan. Vermelden wij nog dat een dubbelkwar- tet onder leiding van den heer Bösecke aan deze samenkomst medewerking ver leende. o k. j. m. v. „st. peter kanis". Tweede lezing over „Sociale vorming" Gisteravond hield kapelaan W. Hessing de tweede lezing van de serie „Sociale vorming". Den heer Coster ooende de ver gadering met den K.J.M.V.-groet en heette allen hartelijk welkom in het bijzonder den bondsmoderator Rector Beun», den moderator kapelaan Verhoofstadt en den spreker van dezen avond kanelaan W. Hessing In zijn interessante lezing schet ste spr. den modernen tijd als het jongste schilderij van een Engelschen schilder; wolkenkrabbers, ijzeren viaducten kettin gen en raderen dwars over het doek ziet men colonnes soldaten terwijl men onder aan het moderne oorlogsmateriaal en zijn gevolgen kan aanschouwen. Daartusschen ziet men den mensch. die is achter geraakt bij zijn eieen vernuft. Nu komen wil. aldus de spr.. op het punt „ordening van binnen uit". Zeer terecht zegt de H. Augustinus, niet de tilden ziin slecht, maar de men schen die deze tijden beleven zijn slecht. Om de maatschappij te herstellen moeten wij den mensch naar God terugbrengen. Spr. schetste vervolgens de reorganisatie, die ongetwijfeld komen kan en komen moet. hoe de ordening bij ons ieder af zonderlijk moet beginnen en het voorbeeld dat wij moeten nemen aan het verborgen leven van Christus. Den heer Jansen dankte vervolgens den spreker voor diens belangrijke en interes sante lezing en sloot na eenlce mededee- lingen van huishoudeliiken aard. de ver gadering, .op de gebruikelijke wiize. BINNENLAND. i Het vergunningsstelsel voor buitenland- sche dienstboden: de meening van het hoofdbestuur der Ned. Ver. van Huisvrou wen. (4e Blad): Het cumulatie-ontwerp door de Tweede Kamer goedgekeurd. (Pari. Overzicht, 3q Blad). Geen wereldtentoonstelling te Amster dam. (Binnenland, 3e Blad). De Moerdijkbrug zal waarschijnlijk in Augustus '36 voor het verkeer worden open gesteld. (Binnenland, 3e Blad). Conferenties van Prinses Juliana met vooraanstaande figuren. (Binnenland, 3e Blad). Commentaren inzake de match Euwe— Aljecbin. Sport, 4e Blad). Op een onbewaakten overweg te Weenum bij Apeldoorn is hedenmorgen een vracht auto door een trein gegrepen; beide inzit tenden zijn gedood. (Laatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. De Negus is te Addis Abeba teruggekeerd. (3e en. le Blad). Een felle Abessijnsche nota tegen de Italiaansche nota aan de aan de sancties deelnemende landen. (3e Blad). Overleden is de Britsche vlootvoogd uit den wereldoorlog, admiraal Jellicoe, 75 jaar oud. (Buitenl. 3e Blad). De Fransche Kamer tegen 28 dezer bijeengeroepen. (Buitenland, 3e Blad). Geen autonome regeering in Noord- China? (Buitenland 3e Blad en Tel. le BI.), Vijf jaar geëischt tegen den bisschop van Meissen tengevolge van deviezen-overtTe- ding. (Tel. le Blad). zie voorts laatste berichten, eerste blad. verplaatsing garnizoensbureau. Naar wij vernemen is het garnizoens bureau verplaatst van Doelenkazerne, naar het achtergebouw van het voormalige militaire hospitaal aan den Morschweg, alhier. o uit het politierapport. De Commissaris van Politie, afd. b, te 's-Gravenhage vestigt er de aandacht op, dat dd. 24 October 1935 door de arrondis sementsrechtbank te 's-Gravenhage het faillissement is uitgesproken van de Hol landsche Grondcredietbank aldaar. Aangezien is gebleken, dat ondernemin gen, welke zich bezighouden met het op afbetaling verkoopen van premie-aandee- len dier bank. nog steeds voortgaan bij de koppers daarvan gelden te incasseeren, terwijl genoemde premie-aandeelen zoo goed als waardeloos zijn geworden, komt de wenschelijkheid naar voren op het bovenstaande de aandacht van het publiek te vestigen. Ook bij de Leidsche politie zijn daarover klachten binnengekomen. De Commissaris van Politie alhier ver zoekt hen, die getuigen zijn geweest van een aanrijding in de Kraaierstraat op 12 October jX, des morgens om half tien, waarbij een wielrijdster tusschen twee bakfietsen is bekneld geraakt, zich te wil len vervoegen aan het Politiebureau af deeling recherche. esperanto-competitie. De gezamenlijke Leidsche Esperanto- clubs hebben besloten, jaarlijks een com petitie te organiseeren. Deze competitie, die door een Leidschen Esperantist is uit gedacht, omvat de volgende clubs: Fajrero, Pacen en R.K. Klubo Esperantista, resp. Federatie. Neutralen en Katholieken, en kan in twee deelen gesplitst worden, n.l. een binnenshuis en een beslissingscompe- titie. Uit elke club worden de bekwaamste drie gekozen, dus negen in getal, die tegen elkaar uitkomen en het prestige van hun club moeten verdedigen. De club welke 't grootst aantal punten behaalt, wordt voor één jaar bezitter van de door de drie clubs beschikbaar gestelde zilveren vijfpuntige ster. Deze ster moet driemaal achter el kaar. of vijf maal in het geheel gewonnen worden om definitief eigendom te worden, terwijl iedere club de verplichting op zich neemt den naam en het jaartal in de ster te laten graveeren. zoodat deze van jaar tot jaar aan waarde wint.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1935 | | pagina 1