Heden treden de sancties in
werking.
MAANDAG 18 NOVEMBER 1935
No. 23206
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES»
OFFICIEELS KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
Kapconcours „Hulp en Vriendschap"
Aan het front heerscht in hoofdzaak rust. Of men
wacht tot de wisseling van het Italiaansche opper
bevel heeft plaats gehad? Van maarschalk Badoglio
verwacht men een krachtiger aanval.
Heden treden de sancties in werking. De Groote
Fascistische Raad heeft zich tel tegen deze sancties
gericht.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
76ste Jaargan?
LEIDSCH
DAGBLAD
30 cts7per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
vap 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd tUo:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2 35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndJ
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
BEGROOTING 1936.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat de
begrooting der plaatselijke Inkomsten en
uitgaven voor den dienst 1936 benevens
de verschillende bedrijfsbegrootlngen voor
dat jaar. aan den Raad zijn aangeboden,
op de Secretarie dezer Gemeente voor een
ieder ter inzage zijn nedergelegd en tegen
betaling der kosten, algemeen verkrijg
baar zijn gesteld.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN
Burgemeester.
VAN STRYEN s-cretaris.
Lelden, 16 November 1935. 4037
LEIDSCHE KAPPERSCLUB
„HULP EN VRIENDSCHAP".
LEZING VAN PROF. HROZNY.
Prof. dr. F. M. Th. Böhl schrijft ons:
Woensdag a.s., 20 Nov. 's avonds 8 uur
ul de beroemde Tsjechische taalkundige
u archeoloog, prof. dr. Friedrich Hrozny,
uit Praag alhier, op uitnoodiging van het
Voor-Aziatisch-Egyptisch Gezelschap „Ex
Oriente Lux" en van de Vereeniging voor
Wetenschappelijke voordrachten, een le
nig met lichtbeelden houden over zijn
ontcijfering van het Hethietische beeid-
Khrift en over de verleden jaar door hem
Hdernomen studiereis naar Klein-Azië.
ia prof. Hrozny, die vroeger hoogleeraar
iWeenen is geweest en die in het Duitsch
al spreken, heeft de wetenschap de ont
bering van de taal der oude Hethieten
danken. Dc Hethieten, vermaard reeds
het Oude Testament, hebben tusschcn
SO en 1200 voor Chr. van Klein-Azië uit
der groote deelen der toenmaals be-
idiaafde wereld geheerscht. Wij weten
»dert de onderzoekingen van Hrozny c.s„
it de macht en do invloed van de Hethie-
>n gedurende deze eeuwen minstens even
Wangrijk geweest is als die van de Ba-
bïloniers of Egyptenaren Het Hethietisch
h. zooals prof. Hrozny aangetoond heeft,
en der oudste Indogermaansche talen. De
tr.tcijtering van deze taal. evenals ook de
ontcUfering van de talrijke inscipties, die
in een raadselachtig beeldschrift geschre-
'm zijn, dat tot aan de onderzoekingen
tin Hrozny c.s. de inspanning der on ie ij -
raars trotseerde, is in de eerste plaats
van dezen geleerde te danken. Op het
ipoor van voorloopers als Hugo Winckler
m A. H Sayce, heeft hij aan de Indoger
maansche taalkunde en oudheidkunde van
iti nabije Oosten nieuwe perspectieven
ftopend. Zijn lezingen hier in Nederland
uilen zonder twijfel evenveel belangstel-
ling wekken als dit zooeven reeds in Oslo
en in Brussel het geval geweest is. Behalve
In leiden zal prof. Hrozny Vrijdag 22 Nov.
tp uitnoodiging van de Allard-Pierson-
Stichting een lezing met lichtbeelden
bonden over „Hethitische Völker und
Sprachen" in de Aula der Universiteit van
Amsterdam.
VEREENIGING VAN MATHESIANEN.
Zaterdag jj. hield bovengenoemde ver
eniging een excursie onder leiding van
«n heer Ir. A. van Dijk naar het Natuur-
Rtenschappelijk Historisch Museum aan
«Steenstraat alhier. De excursisten wer-
tai rondgeleid door dr. C. A. Crommelin.
Aan het einde herinnerde de voorzitter
excursisten aan de lezing op Zaterdag
a November a.s. over Architectonische
'ormen door architect Theo C. Hellen,
Rarna het gezelschap zeer voldaan huis
arts keerde.
Nationaal kapconcours.
Ter gelegenheid van haar elfde lustrum
heeft bovengenoemde vereeniging weder
om 'n nationaal kapconcours georganiseerd
waarvan het eerste gedeelte gisteren in
den foyer der Stadszaal plaats vond cn
het vervolg en slot zich hedenavond in de
bovenzalen van „De Harmonie" zal af
spelen.
De voorzitter, de heer F. J. Corneiisse,
heette allen gistermiddag togen half éen
hartelijk welkom, in het bijzonder het
eerelid, de heer Stellfeld uit Antwerpen
en de afgevaardigden van zusterorgani
saties uit Amsterdam. Rotterdam en Den
Haag Met den wensch. dat het concours
pen fairen en kunstzinntgen strijd zou
doen ontstaan, verklaarde spr. dit con
cours voor geopend.
Onnrddellijk hierop bestond er voor
hen. die dat wenschten. gelegenheid het
bestuur te complimenteeren. De voorzit
ter van de Federatie van Kapperspatroons-
vereenigingen, de heer de Weert uit Den
Haag, was de eerste die daarvan gebruik
maakte onder aanbieding van een bloe
menmand.
Het eerelid. dc heer Stellfeld wees op de
vele vriendschappelijke betrekkingen tus-
schen het Belgische volk en het Neuer-
lundsche en sprak zijn beste wenschen
uit voor het welslagen van dit concours,
waarvoor hij een prachtige kristallen vaas
beschikbaar stelde.
Daarna werd achtereenvolgens nog het
woord gevoerd door de heeren de Keyzer
namens de Amsterdamschc kapperspa-
troonsvereeniging, van Stralen namens
den Haagsche Kappersbond en Holllnga
namens de Haagsche Marcelclub, die al
len hun felicitaties vergezeld lieten gaan
van de aanbieding van een bloemenmand.
Dc Le.dsche Dameskapclub, een onderaf-
deeling der jubileerende vereeniging volgde
dit vooibeeld.
De heer Corneiisse dankte alle sprekers
afzonderlijk voor hun waardeerende woor
den en geschenken.
Hierop nam het concours een aanvang
Zoowel in de middag- als in de avonduren
bestond voor de verrichtingen der deel
nemende candidaten veel belangstelling en
heerschte er in de zaal een gezellige stem
ming, welke nog werd verhoogd door mu
ziek van een uitstekend strijkje.
De uitslagen van gisteren luidden als
volgt:
IJzerondulatie: le pr mej. A. van Hees
:Den Haag): 2e prijs, L. Götzenich (Den
Haag); 3e prijs, A Jurgens iDen Haag);
4e prijs, M. Lijger Jr. (Rotterdam); 5e pr„
A. Vrlends 'Den Haag). Diploma's ver
wierven: E. J. Rondema (Den Haag), mej.
K. Dohlen (Den Haag) en C. J. v. Loenen
(Haarlem).
Postiche: le prijs, M. Lijger Jr. (Rot
terdam!; 2e prijs. A. Vriends iDen Haag);
3e prijs. A Jurgens (Den Haag); 4e prijs,
L. Götzenich i Den Haag i5e prijs, C. J.
van Loenen i Haarlem i. Een diploma ver
wierven: W. Naundorff (Scheveningen) en
mej. A. van Hees (Den Haag).
IJzerondulatie met bijwerking van pos
tiche tot avondkapsel: le prijs, M. Lijger
Jr. (Rotterdam): 2e prijs, A Jurgens (Den
Haag); 3e prijs, L. Götzenich (Den Haagi;
4e prijs. mej. A. van Hees (Den Haag); 5e
prijs. A. Vriends (Den Haag). Diploma: C.
J. van Loenen (Haarlem)
De jury bestond uit heeren H. Hurkmans
en W. Mossel, beiden te Rotterdam en H.
de Weert, T. Hollinga en A. van Stralen,
allen te Den Haag.
De wedstrijd werd gisteravond besloten
met een zeer geanimeerd bal Het con
cours wordt hedenavond in de bovenzalen
van „de Harmonie" met de afdeelingen
dames- en heerenknippen voortgezet.
Foto Van Vliet, Leiden.
j" gelegenheid van het Ilde lustrum «n bovengenoemde kappersclub was de
%er der Stadszaal gisteren herschapen in één groote kapsalon, welke, in af
fixing van de gewoonte, ook voor belangstellenden toegankelijk was. - Onze
foto geeft een overaiotlt van een deel der zaal.
CHR. HIST. UNIE.
Rede van Prof. Dr. j. de Zwaan.
De Kamerkring Lelden van de Chr Hist.
Unie had Zaterdagmiddag in het Nutsge-
bouw zijn najaarsvergadering belegd, waar
voor ruime belangstelling bestond.
Da voorzitter, de heer Jac. Wilbrink, las
bij opening Ps. 27, waarna hij allen wel
kom heette om dan met een enkel woord
stil te staan bij de gehouden Staten- en
Gemeenteraadsverkiezingen. Mogen wij
voor de behaalde resultaten dankbaar zijn,
een kleine teruggang over het geheele land
viel toch waar te nemen. Wij kunnen en
mogen hierin niet berusten. Zal de Unie
op het volksleven haar aanhang blijven
behouden, dan zullen wij ons steeds op
onze beginselen, die in de allereerste pleats
christelijk zijn, moeten bezinnen en deze
tevens moeten uitdragen. Ook in de afdee
lingen zal meer en krachtiger op de roe
ping, welke de Unie te vervullen heeft,
gewezen moeten worden.
Wij moeten ons bewust zijn, dat de
strijd veel zwaarder .wordt, want de tijds
omstandigheden 'zijn tegen ons. Noodza
kelijk is het dat alle hens aan dek komen.
Hierna werden de notulen van een vorige
vergadering door den secretaris, den heer
C. E. Klink, gelezen.
De penningmeester, de heer Van Boeyen
bracht hierna zijn jaarverslag uit, dat
sloot met een klein batig saldo. In ver
band met de komende Kamerverkiezing
drong spr aan op versterking der finan
ciën.
Het bestuursvoorstel tot vorming van
kadercursussen, dat meerdere politieke be
langstelling in eigen kring beoogt en
waarvoor reeds een commissie bestaande
uit prof. De Zwaan en de heeren C. E.
Klink,, A. E Stijkel, B. J. Thijssen en A.
Fortgens was gevormd, die een en ander
in studie heeft genomen, werd uitvoerig
door den heer Thijssen uiteengezet. Ook
de heer Wilbrink drong, na de noodzake
lijkheid van het vormen van kader-cur
sussen in het licht te hebben gesteld, nog
aan op aanneming van dit voorstel.
Uit de langdurige bespreking viel op te
merken, dat alle afdeelingen dit voorstel
toejuichen. Wel is men van gevoelen, dat
het Kamerkringbestuur op een en ander
toezicht dient te houden en tevens con
tact met de afdeelingen moet worden ge
houden.
In verband met dit voorstel werden o m.
de afdeelingen Lisse, Noordwijk, Leiden,
Rijnsburg, Alphen, Boskoop, Zevenhuizen
aangewezen om in hun omgeving tot ka
dervorming over te gaan.
Als studie-materiaal .zal ter beschikking
worden gesteld een schets, geschreven
door den heer Klink over de geschiedenis
en ontwikkeling der C. H. Unie, een schets
van prof. De Zwaan over het zeer belang
rijke onderwerp ..Waarheen wil de C. H.
Unie" en voorts een van den heer Thijs
sen. de gemeente-inrichting gezien uit C.
H. beginsel behandelend. Met prof. dr. P.
Lieftinck worden nog onderhandelingen
gevoerd over een schets de Nederiandsche
Staatsinrichting uit C. H. beginsel gezien
behandelend.
Rede van Prof. dr. J. de Zwaan.
In het tweede gedeelte van de verga
dering heeft prof. dr. J. de Zwaan ge
sproken over „Op weg naar een christe
lijke maatschappij".
Deze titel, aldus spr., is een antwoord
op de vraag, waar of wij, hier in Neder
land. heengaan. Het is het antwoord, dat
de C. H Unie heeft te geven
Spr. beschouwde eerst de opinies, die
zulk een antwoord schijnen uit te slui
ten, om te beginnen de meening van de
„imDerialisten", die het lot van Spanje
als koloniale mogendheid ook aan Neder
land beschoren achten. Uit zijn conclu
sies op dit punt lichten wij de opmerking,
dat de handhaving van onze overzeesche
positie voor Nederlands economisch en
politiek bestaan óók in Europa een levens
kwestie is. De millioenen, die vereischt
zijn om als neutrale staat of bondgenoot
bij een conflict in de Indische wateren
althans niet van onwaarde te zijn, moe
ten vóórgaan. Struisvogelpolitiek zou on
dergang kunnen worden.
Over de meeningen der „practici"
optimisme door pessimisme getemperd
merkt spr op. dat. als men zegt. dat een
meer Christelijke maatschappij iets be
doelt, dat geld kost, en dus iets waarover
in andere tijden maar eens gesproken
moet worden, drie zaken de aandacht
verdienen.
Primo, dat Christendom niet is welda
digheid uit andermans zak; ten tweede,
dat de werkelijkheid van heden anders is
dan vroeger, en ten derde dat het Neder
iandsche volk beseft, dat in dezen nieu
wen tijd de volkswelvaart naast de
rechtshandhaving een belangrijke functie
der staten is geworden. De Chr.-Histori-
schen wenschen niet met geblinddoekte
oogen terecht te komen in een roode of
nationaal-socialistische maatschappij.
Tegenover de slappelingen stelde spr. de
overtuieing, dat hun advies om maar in
roode richting bij te draaien, omdat het
communisme toch komt. erger is dan de
kwaal. Hoe onvolmaakt en onoractisch
de zgn. Volkenbond ook nog zij, in deze
wereld zit de schrik voor oorlog er heel
diep in: en. wat meer is, on het nunt
van wat er met wat>engewe)d te hereiken
is, staan de zaken niet meer zooe.'s vóór
1914.
Chr.-Historische Nederlanders hebben
hun eigen meening over wat voor een
Christenland als Nederland mogelijk en
nastreefbaar is. Wij willen dat onze kin
deren en kindskinderen dankbaar zullen
z'in. omdat zij mogen leven in een meer
Christelijke maatschappij dan de onze op
heden is.
In het, tweede gedeelte van zijn rede
behandelde prof De Zwaan de vraag:
„Wat bedoelen wii met een meer Christe
lijke maatschappij?"
Onze Nederiandsche samenleving zou
anders en minder goed zijn. indien zij
niet in zekere opzichten Christelijk mocht
heeten. Echter kan onder den term:
„Christelijke maatschappij" allerlei wor
den binnengesmokkeld, dat een waak
zaam christen, die iets van historie be
seft, niet aanvaardt
De strijdleus „op weg naar een meer
Christelijke maatschappij" beteekent ten
eerste niet: op weg naar een „Christelij-
ken staat"; ten tweede niet: op wegnaar
een soort „Koninkrijk Gods"; ten derde
niet: op weg naar een idealen wereldtoe
stand.
Maatschappij en staat onderscheidde
spr. scherp. De „maatschappij" maakt
geen geschreven wetten, stelt geen amb
tenaren aan, dwingt niet met geweld van
wapenen. De „maatschappij" is de, naar
het spel van inwendige krachten, zich or
denende samenleving. Bij onze democra
tisch staatsinstellingen kan er een heil
zame en gezonde wisselwerking bestaan
tu-schen stagt en maatschappij".
Wanneer het spreken over een „Chris-
telijken Staat" beteekent, dat men de
samenleving met den sterken arm
dwingen wil zich te vormen naar een
Christelijk patroon, dan kiest men in
principe vóór den dwang- en politiestaat,
die in Duitschland en Sovjet-Rus
land reeds bestaat. Zulk een „Christe
lijke" politiestaat zou echter moeten kie
zen tusschen Roomsch-christeliik of Pro
testant-christelijk. Dan zal men ni. met
den grootsten gemeenen deeler van „po
sitief Christendom" niet kunnen uitko
men. Bedoelt men echter niet meer dan
dat de staat niet mag volharden in een
fictieve „neutraliteit" t.a.v het Christen
dom, dan zijn er zeker nog redelijke
eischen, die gesteld moeten worden.
Tegen het Angelsaksisch en sectarisch
gebruik van het woord „Koninkrijk Gods"
in politiek verband, protesteerde spr.:
staatkunde reikt niet verder dan men zien
kan bij het licht, dat God geeft
Overmoedig vooruit grijpen met toe-
komstprogramma's en radicale alles be-
heersehende dogma's, zooais dit door lei
dende geesten in Duitschland en Rusland
geschiedt, is den mensch stellen op Gods
troon.
Tenslotte kan Christelijke en tegelijk
historisch verantwoordbare staatkunde
niet de inspiratie aanvaarden van een al
gemeene koerszetting in de richting van
een idealen wereldtoestand. Wereldvrede,
wapening alleen in handen van een we-
reldpolitie, centraal rechtsherstel in inter
nationale geschillen; een mondiale, alle
vitale zaken omvattende, economische
wereldorde eischen erkenning als idealen.
Op Gods tijd zullen die geleidelijk actueel
worden. Thans heeft de C. H. politiek hier
in Nederland echter te maken met de op
perste vraag der practijk hier te lande.
Die luidt: hoe kan binnen de grenzen van
het bereikbare hier in ons vaderland het
maatschappelijk leven in zijn ontwikke
ling meer naar den geest van Christus'
Evangelie gevormd worden?
Dat bedoelt de oproep: op weg naar een
meer Christelijke maatschappij.
BINNENLAND
De Indische begrooting bij de Tweede
Kamer ingediend; de ontvangsten zijn
weer dalende. (4e Blad>.
De verbreeding van den rijksweg Lei-
den-Haarlem. (Binnenland, 4e Blad).
Drie doodelijke ongelukken te Amster
dam. (Gemengd, 2e Blad).
BUITENLAND
Wachten de oorlogsoperaties in Abessy-
nië op de komst van maarschalk Badog
lio? (4e en le Blad).
Overleden is de Belgische minister van
Staat Francqui. (Buitenland, le Blad).
Bloedige verkiezing in Argentinië, 9
dooden. iBuitenland, le Blad).
De verwarring in Noord-China. (Buiten
land. le Blad).
Dr. D. Nauta te Woubrugge benoemd
tot gewoon hoogleeraar te Amsterdam.
(Laatste Berichten, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
En dat is een zaak van staatkundig be
leid en beginselen.
Beschrijft men de „maatschappij" naar
haar wezen, dan is zij n.l. een gemeen
schap, die berust op onderlingeri dienst.
Een „Christelijke" maatschappij betee
kent dus niet: gelijkheid. Dienst n.l. sluit
erkenning in van verhoudingen van onge
lijkheid. Zij beteekent niet: nivelleering,
want dienst eischt erkenning van de ver
schillen. die liggen in de gaven, in erfe
lijkheid, in karakter. Wie die verschillen
met eerbetoon of op andere wijze eerbie
digt, eert niet den mensch, maar God, die
de gever is. Zij beteekent niet: aantasting
van den eigendom op zulk een wijze, dat
de goddelijke ordening, die geestelijke
qualiteiten bindt aan stoffelijke voor
waarden en stabiliteit dier voorwaarden,
ondermijnd wordt.
Eigendom en verwerving van eigendom
raken het geestelijk goed der persoonlijk
heid.
De oorzaak echter van den algemeenen
roep over heel de wereld om „sociale
gerechtigheid" ziet spr. in het optreden
van wonderlijke afwijkingen bij de maat
schappelijke belooning van geestkracht
en arbeid.
Volkomen billijkheid zal in een zondige
wereld nooit bestaan. Wetgeving kan en
mag nimmer te veel vooruitloopen op het
zedelijk peil Maar een meer christelijke
maatschappij moet in dat verband, toch
gezien worden als een maatschappij,
waarin men in principe zal trachten
maatschappelijke diensten meer objectief
te beloonen.
Het woord sociale gerechtigheid" wordt
echter vaak aangegrepen door hen. die
sociale ongerechtigheid wenschen. alleen
maar in omgekeerc?' richting.
Noch het een noch het ander is voor
een Christelijk Historisch denkend man te
aanvaarden.
Sociale gerechtigheid als leiding gevend
Christelijk ideaa] beteekent. volgens spr.
een streven naar: 1. Solidariteit inplaats
van .klassenstrijd" 2. Correctie van de
belooning van maatschappelijke diensten
naar hun scheppende waarde. 3. Dusdanige
regeling der maatschaonpelilke krachten,
dat ieder menschenkind kan uitgroeien,
niet tot de grenzen van Zitn eerzucht of
eigenwaan, maar tot de maat die God
hem heeft gesteld. Dat zijn hooge idealen,
die ieder christen ter harte gaan. omdat
zij Gods ordeningen erkennen.
De weg daarheen zal lang ziin. Hii kan
alleen in de practiik. in den gang der ont
wikkeling gevonden worden. Die padvin-
dende taak rust od onze C.H. leiders. De
verantwoordelijkheid om hun dat politiek
mogelijk te m3ken rust od ons.
In het laatste gedeelte van ziin rede be
toogde spr. dat de C.H. Unie de partij
is. op wie deze taak bii uitstek rust om
dat zij een lichaam is. dat de principieele
christelijke richtlijnen ook in het econo
mische kan hanteeren en omdat zij door
haar historie het vertrouwen heeft, dat
haar tot de -roote Protestant-Christelijke
volkspartij maakt. Wanneer een lichaam
als de C.H Unie zich haar actueele poli
tieke doelstelling bewust maakt in de
ideële formule .Op weg naar een meer
christelijke parti.i" is dat voor het schip,
waarop wii varen een Nederlandsch ant
woord od de groote vraag: Waarheen gaan
wii als Nederlanders.
Op deze rede die met groote belang
stelling werd beluisterd, volgde een aange
name discussie waarna prof. de Zwaan
de vergadering met dankzegging sloot.
In de Stedelijke Werkinrichting wa
ren opgenomen: Maandag 11 Nov. 60 vol
wassen personen. Dinsdag 12 Nov. 63,
Woensdag 13 Nov. 64. Donderdag 14 Nov.
63. Vrijdag 15 Nov. 63 en Zaterdag 16 Nov.
60 volwassen personen.
De eerstvolgende vergadering van den
Raad zal hoogstwaarschijnlijk plaats heb
ben op Maandag 2 Dec. 1935 a;s.
