Humor uit het Buitenland.
76ite Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 16 November 1935
Zesde Blad
No. 23205
FINANCIEEL OVERZICHT.
kKlIN/T IN lETTEEEt
Dame, tot onberispelijk verkooper op auto-tentoon-
itelling: „Er Is nog Iets, dat mijn man graag wou weten,
maar hij durft het niet goed te vragen."
Verkooper„Maar we zijn hier om alle mogelijke In
lichtingen te geven."
Dame: „HU wou graag het adres van uw kleermaker
WetCH«" fTvinrinn Hnlnlnr»*
(London Opinion1
„Mary, je bent toch niet bulten zonder dat Je wat
omgeslagen hebt?"
„O, nee moeder, lk heb wat om me heen."
(Humorist).
„Pietje, waarom heb Je niet verteld, dat Juf de vaas
gebroken had
„Ze heeft me omgekocht om het niet te zeggen, mans."
„Omgekocht, wat bedoel Je
„Ze beeft me twee dagen lang niet gewasschen."
(Happy Mag.)
Man „Wat is dat voor een geplas ln de badkamer V
Vrouw „Wat dom van me. Nu heb lk baby ln bad
lnplaats van ln bed gebracht 1" (Humorist).
Heer des huizes „Maar goeie help, dit ls heclemaal
niet de kamer waar lk het bad geplaatst wil hebben 1"
Loodgieter „We dochten ook al, meneer, me moat
en lk, da 'we nerreges bulze ol zoowat konnen vinde."
(London Opinion),
,MUn vrouw verzet altijd mUn llevellngsstoel, daarom
heb lk deze van mijn kapper gekocht."
(Passing Show)..
Iedere verbetering van de positie der
ütderlandsche Bank Het disconto weer
e 31/1 Lichte verbetering der markt
nor onroerende goederen Toenemend
vtrouwen in het prijsverloop der Pro-
ktiemarkten Sterke vermindering
in Java Suikcrvoorradcn Belangstel-
iog voor enkele industriecle fondsen
(irlaging van het Amerikaansche invoer
recht op Sumatra Tabak.
De omstandigheden blUven voor de beurs
tog altijd gunstig. In de eerste plaats
bondt de stijgende koersbeweglng in New
Vork aan en slechts nu en dan wordt deze
(oor een technische reactie onderbroken.
Het is echter opmerkelijk, dat ons publiek
rel min of meer door deze koersstijging
a Wallstreet wordt beïnvloed, maar dat
te: aan den anderen kant betrekkelijk
reinig in Amerikaansche waarden onder-
teemt, doch de belangstelling veeloer richt
lot de groote locale fondsen op onze beurs.
Ilea heeft zelfs kunnen opmerken, dat er
tan de zijde van het publiek aanbod ln
Amerikaansche fondsen bestond, welk
lanbod door de arbitrage kon worden op-
lenomen. Een verklaring daarvan ls waar-
Khijnlljk deze, dat velen tevoren deze
fondsen hebben gekocht uit vrees voor een
devaluatie hier te lande en dat met de
wijziging der opvattingen, die zich inmid
dels heeft voltrokken, dit gevluchte kapi
taal terugkeert.
Deze tendenz kan men ook op andere
tebieden waarnemen. Het geld komt heden
uit hoeken en gaten te voorschijn en saldi,
die in het buitenland werden aangehou
den, worden weder in guldens omgezet,
bet het gevolg, dat de (houding van onze
valuta ln het Internationale verkeer gun-
is geweest. De goudvoorraad van de
Nederlandsche Bank is week aan week toe-
senomen en van 30 September tot Dinsdag
il. heeft de toevloeiing niet minder dan
htfm f. 77 millioen bedragen.
Als gevolg daarvan zijn de geldkoersen
de open markt voortdurend afgebrok
keld en het was te voorzien, dat in ver
tind hiermede de Nederlandsche Bank
Mar disconto opnieuw met een half per
eent zou verlagen. Dit ls dan ook inder
daad geschied. Het disconto bedraagt thans
- en de overige tarieven 4 Vo. Geleide-
Jik keeren dus thans weer normale ver
houdingen terug. Op den duur zal dit ook
Jji invloed zijn op den rentestand voor
•e'eggingen op langen termijn.
In den afgeloopen week trad weliswaar
«otaeling een terughouding in op de be-
'SSPngsmarkt en 4 'It Nederland waren
verband hiermede Dinsdag bijna een
percent lager, evenals 4 Indië. Ook
Pandbrieven waren eerder aangeboden.
Net schijnt echter, dat de voornaamste
®Jzaak hiervan was een verkooporder in
J. Nederland, die ook van ongunstlgen
"vloed was op de andere afdeelingen van
markt. Aan dit verschijnsel behoeft
etertgens geen bijzondere beteekenis te
•otden toegekend. Den volgenden dag is
®r ook weer een herstel ingetreden en de
Jucontoverlaging zal zeker niet nalaten,
biarkt verder gunstig te beïnvloeden.
®e Pandbrlefmarkt had zich trouwens
"den laatsten tijd ook reeds kunnen her-
™Uen, voor een groot gedeelte als gevolg
de lichte verbetering, die op de markt
onroerende goederen valt waar te
emen. Over het algemeen worden de
r"°on, die in de vellingen komen, iets
gewaardeerd en ook uit de hand
°™Pen de verkoopen vlotter plaats dan
jyjsen tijd geleden, toen het nauwelijks
tei ?i wa5, om een ^'u's verkoopen,
de verkooper genoegen nam met een
normaal lagen prijs. Men verwacht, dat
tan ?etsontwerp betreffende de verlaging
tnL en en sommige vaste Lasten ln den
.3 waarin het is Ingediend, niet zal
St" gehan[thaafd. Niet ten onrechte
er van somm., - zijden op aange-
O- ph. dat het ontwerp geheel zal wor-
«getrokken. Dit laatste lijkt ons ech
ter niet zeer waarschijnlijk, tenzij het
verzet ln de Kamer van dien aard mocht
zijn, dat aanneming als zeer onwaar
schijnlijk zou moeten worden beschouwd.
De beurs ls slechts ln zeer geringe mate
beïnvloed door den ongedecideerden toe
stand in Frankrijk. De jongste berichten
van daar wijzen er overigens op, dat de
regeerlng-Laval stellig niet te vinden zal
zijn voor gedachtenwtssellng over het
vraagstuk van devaluatie. Wat dit betreft,
komt de houding van de Fransche regee
ring vrijwel overeen met die van de regee-
ring-Colljn. Immers, dr. ColiJn heeft nog
dezer dagen te kennen gegeven, dat zelfs
het spreken over devaluatie sterk moet
worden afgekeurd.
De koersstijging, die te Parijs voor enkele
internationale waarden ls Ingetreden,
heeft onze beurs eerder nog gunstig be
ïnvloed, maar niettemin ls de stemming
hier een geheel andere dan die te Parijs.
Men kan hier zeker niet spreken van een
inflatie-stemming. Integendeel is de voor
naamste drijfveer van het publiek de op
vatting, dat de aandeelenmarkt op den
langen duur op een hooger niveau zal
komen, alleen als gevolg van de betere
financiëele resultaten, die na verloop van
tijd mogen worden verwacht. Dit geldt
zeker in de eerste plaats voor de groote
categorie van Indische fondsen. Tal van
cultuurondernemingen zijn thans weder
op een loonende basis gekomen. Met wordt
ook minder verontrust door tijdelijke
reacties ln de prijzen der producten, om
dat men vertrouwt, dat er niet weder een
scherpe inzinking zal komen.
Voor de thee zijn de prijzen inderdaad
reeds teruggeloopen, maar toch zijn zij op
een veel loonender niveau dan het groot
ste gedeelte van het Jaar heeft bestaan. De
gemiddelde prijs van de Amsterdamsche
veilingen ln de eerste drie kwartalen be
droeg 32'/i cent per pond, terwijl op de
veiling van 17 October een gemiddelde
prijs werd gemaakt van 48'/! cent per pond.
Daarop ls eenige terugslag gevolgd ln de
veiling van 30 October tot 44 cent.
Hoewel de afdoeningen van suiker in
den laatsten tijd veel geringer zijn ge
weest en geen nieuwe prijsverhoogingen
van de N.I.V.AB. zijn doorgevoerd, ls in de
positie van de Java-suikerindustrie intus-
sehen een belangrijke verbetering Ingetre
den. De voorraad op 1 October bedroeg
1.450.000 ton. De raming van de productie
1936 bedraagt 460.000 ton, tezamen dus
1.910.000 ton De consumptie van Java mag
voor den tijd van 18 maanden worden
aangenomen op 480.000 ton, met het ge
volg. dat tot April 1937 voor export een
hoeveelheid van 1.430.000 ton beschikbaar
zal zijn, zijnde gemiddeld 80 000 ton per
maand. In de Jaren 1933/34, 1934/35 en de
eerste zes maanden van 1935/36 heeft de
gemiddelde export 91.000 ton per maand
bedragen. Over de bedoelde zes maanden
van het jaar 1935/36 bedroeg de gemiddel
de maandelijksche export ruim 96.000 ton.
De toestand zou zich dus al zeer ongunstig
moeten ontwikkelen, indien ln de ander
half jaar, die tot 1 April 1937 moeten verloo
pen, de gemiddelde uitvoer ver beneden de
80.000 ton zou blijven. Op dien grond is
dan ook aan te nemen, dat per genoemden
datum de voorraden geheel zullen zijn op
geruimd en dat men dan dus weder met
een schoone lel zal kunnen beginnen. Men
hoopt de productie in 1937 weder op l1/-
millioen ton te kunnen brengen. Wij kun
nen niet beoordeelen, of dit mogelijk zal
zijn Van sommige zijden ls reeds beweerd,
dat biblt en werkkrachten niet eens in
voldoende hoeveelheid beschikbaar zullen
zijn, om deze productie te bereiken. Het is
te hopen, dat deze zienswijze te pessi
mistisch zal blijken, omdat anders de
positie van de Java-suikerlndustrie op de
wereldmarkt belangriik aeMevudt zal gaan.
Op de rubbermarkt is niet veel veran
dering Ingetreden. De nieuwe drastische
verhooging van het uitvoerrecht op in-
landsche rubber heeft niet veel uitwer
king gehad op den prijs, en dit ls zells
zeer begrijpelijk, omdat men in" deze ver
hooging slechts een bewijs kan zien, dat
't uitvoerrecht geen voldoende rem vormt
voor de inlandsche productie. De af
scheep In October ls veel grooter geweest,
dan men gehoopt had. Volgens de voor-
loopige opgave bedroeg de rubberexport
van Ned. Indië 10.700 ton ondernemings
rubber en 17.765 ton bevolkingsrubber, te
zamen dus 28.465.000 ton. Dat ls 8.427 ton
meer dan het toegestane quotum. Deze
overschrijding komt geheel op rekening
van den inlandschen rubber, daar de on
dernemingsrubber nog 1000 ton beneden
het quotum bleef. De overschrijding van
de inlandsche rubber bedroeg dus 9427
ton
Men kan zich hier geen juiste voorstel
ling vormen van de werking van het uit
voerrecht op Inlandsche rubber. Ingewij
den beweren soms, dat Indien de Inlander
een lageren prijs voor zijn product ont
vangt als gevolg van het hoogere uitvoer
recht, het eenige resultaat is, dat hij meer
rubber zal afleveren, teneinde zijn inkom
sten niet verder te zien dalen. Of deze op
vatting juist ls. vermogen wij piet te be
oordeelen.
Het mag thans wel als vaststaand wor
den aangenomen, dat Amerika zich be
reid verklaard heeft, om het Invoerrecht
op Sumatra-tabak belangrijk te verlagen.
Een dergelijke verlaging zal natuurlijk een
sterke uitbreiding van de Amerikaansche
vraag naar het product met zich brengen.
Ten deele zal de verlaging van het in
voerrecht de koopers gelegenheid geven,
hoogere prijzen te besteden en aan den
anderen kant. en dit lijkt ons het meest
waarschijnlijk, zullen de fabrikanten
een grooteren afzet krijgen voor sigaren,
waarvoor Sumatra-dekblad wordt gebruikt
Het ls waarschijnlijk grootendeels op deze
gronden, dat tabaksaandeelen den laat
sten tijd vast gestemd zijn geweest. Over
de geheele linie heeft goede vraag bestaan
en nadat eenlgen tijd geleden aandeelen
Deli-Mi.i. in koers zi]n gestegen ln verband
met het aangekondigde Interim-dividend,
deelde de kooplust zich thans ook mede
aan aandeelen Dell-Batavia Tabak.
Wat industrieele waarden betreft, trok
ken enkele minder courante soorten bij
zondere belangstelling. Dit was o.a. het
geval met Nederlandsche Kabelfabriek en
Hollandsche Beton. Deze laatste aandee
len worden tegen oploopende koersen uit
de markt genomen. Men dient te beden
ken. dat deze markt zeer beperkt is. zoo
dat eenige vraag al spoedig een belang
rijke koersstijging met zich brengt. De
voornaamste drijfveer schijnt te zijn, dat
de liquiditeit van de maatschappij zeer
groot ls, voornamelijk wegens de terug
betaling op het aandeelenbezlt Holland
sche Aanneming MIJ. De directie van de
Mij. ls zeer gesloten, maar de leiding be
rust in goede handen en men ls er aan
gewend geraakt, dat de toestand bij de
mij. gewoonlijk gunstiger is dan uit de
jaarverslagen kan worden opgemaakt. Het
vorige jaarverslag, dat in Mei werd uitge
bracht, was niet bijzonder optimistisch.
Het dividend bedroeg, zooals men weet.
15»/., Medegedeeld werd. dat de maat
schappijen. waarbij de Hollandsche Beton
direct of indirect belang heeft, nog ln
aanzienlijke mate tot het gunstige winst
saldo bijdroegen, maar dat deze bron het
volgend jaar, d.i. dus in 1935, belangrijk
minder zou opbrengen.
In de hoofdfondsen ls minder omge
gaan, maar toch konden zoowel Philips'
als Unilever in koers verbeteren. Aandee
len Philips' ondervonden den gunstigen
invloed van de vraag naar buitenlandsche
fondsen op de Parljsche beurs, waar zij,
naar men weet, tot de officieele noteering
zijn toegelaten. De dezer dagen gepubli
ceerde cijfers betreffende den export van
radio-artikelen en gloeilampen in October
maakten in zooverre een goeden Indruk,
dat zij voor beide groepen een st-jging, in
vergelijking met. de voorafgaande maand
te zien geven. Bij den uitvoer in de over
eenkomstige maand van bet vorige jaar
blijven zij evenwel aanmerkelijk ten ach
ter. Aan radio-artikelen was voor 't eerst
ln Juli minder geëxporteerd dan het vo-
rlge Jaar, nadat het eerste halfjaar een
aanzienlijken voorsprong had opgeleverd.
In deze periode werd nl. f. 17.74 millioen
aan radio-artikelen uitgevoerd, tegen
f. 14.63 millioen ln denzelfden tijd van het
vorige Jaar. Deze voorsprong van ruim f. 3
millioen is door den kleineren export ln
de laatste vier maanden geleidelijk teloor
gegaan. Doordien de uitvoer in October
zelfs bijna f. 2 millioen bij het vorige jaar
ten achter bleef, ls voor de eerste tien
maanden een achterstand ontstaan van
ruim f. 1 millioen, welke in de twee laat
ste maanden van het Jaar wel nauwelijks
zal kunnen worden Ingehaald. De export
van gloeilampen ls in de eerste tien maan
den van dit jaar met een totaal cijfer van
f. 4.75 millioen ca. acht ton kleiner ge
weest dan ln dezelfde periode van 1934.
Deze, op zich zelf niet aanzienlijke ver
mindering van den export, beteekent niet,
dat de bedrijvigheid der Philips' fabrieken
hier te lande minder groot ls geweest dan
het vorige jaar. Zooals ln de Jaarvergade
ring werd medegedeeld, vinden de fabrie
ken in Nederland thans voor het grootste
deel var. hun productie afzet binnen onze
landsgrenzen.
Meer nog dan aandeelen Philips' hebben
Koninklijke Petroleum geprofiteerd van
de kooplust voor buitenlandsche aandee
len ln Frankrijk. Evenals bij vorige ge
legenheden ls ook ditmaal weder het
koersverloop van aandeelen Koninklijke
omgekeerd evenredig geweest aan dat van
Fransche staatsfondsen. De Fransche be
legger. die uit angst voor de waardevast
heid van den franc zijn bezit aan Fran
sche staatsfondsen van de hand doet.
schijnt bij voorkeur zijn heil te zoeken ln
het internationale petroleumfonds. Dit
maal was dit al in bijzondere mate het
geval, omdat de prijsverbetering voor pe-
treum en benzine ln de Ver. Staten en
de verwachting, dat deze prijsstijging zich
ook tot andere landen zal uitbreiden, de
belangstelling voor aandeelen Koninklijke
toch reeds had doen toenemen.
In scheepvaartaa.ndeelen ging ook in de
afgeloopen week nog vrij wat om, en ver
schillende dezer fondsen boekten nog een
verdere koerswinst.
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop
4". Nederland 97 15/16 96 1/2 97 5/8.
3Vo»/o Nederland 93 3/4 92 1/2 93 1/2.
2'ls'lo N.W.S. 74 72 7/8 74 1/2
4»/o Ned. Indië 96 1/2 95 5/8 96 3/4.
4"It Amsterdam 93 92
3l/i°/« Noord Holland 92 91 91 7/8.
4» 0 Holl. Spoor 88 1/2 83 7/8.
Amsterdam Rubber 108 107 1 2 109 3/4 109.
Amsterdam Thee 41 1/4 43 3/4 40 5/8 40.
Tjlranggon 721/2. 70.
Handelsver. Amsterdam 213 220.
Javasche Cultuur 118 34 124 1/4.
N. I. S. U. 104 1/2 109 1/2.
Kol. Bank 42 1/2 41 1/2 45 44 1/2
Ned Handelmij 125 3'4 128 1/2 128
Deli Batavia Mij. 147 1521/2.
Dell Mij 170 176 1/4
Selembah 171 176 175 1/2.
Hol) Beton Mij. 211 218 207.
Philips' 238 1/2 242 1/2.
Unilever 102 3 H 106 3 8 105 5/8.
Kon. Petroleum 204 3/4 211 1/4.
BOEKBESPREKING.
Kennis. Wetenschap en Kunst
door Prof. Dr. N. Ph. Tendeloo. Uit
gegeven bil A. W. Sythoff's Uitgevers
Maatschappij N.V. Leiden. Prijs
ingen. f. 2.50 en geb. f. 2.90.
Dit 200 bladzijden groote boek is niet
anders dan een uitgebreid essay, dat door
analyse d.w.z. door uiteenhalen en onder
scheiden van de deelen waaruit onze be
grippen en voorstellingen bestaan, verkla
rend wil werken ten opzichte van de be
teekenis voor ons van kennis, wetenschap
en kunst.
Er blijkt niet uit titel of voorrede van
het boek zelf. voor wie het boek geschre
ven ls. Het te lezen verelscht een universi
taire of daarmede gelijk te stellen ont
wikkeling.
Maar is men ln het bezit van zulk een
ontwikkeling, dan kan 't sommiger begrip
van de ons omringende wereld helpen
verruimen. Het zal dus wel geschreven
zlln hoofdzakelijk voor ..Intellectueel" aan
gelegde studenten die vaag voelen, dat zij.
op het punt staan vast te loopen ln hun
vakstudie en die liever een universeel dan,
een louter universitair wereldbeeld wen-
schen ln zich om te dragen.
Meestal nemen zulke studenten en
anderen dan een of ander erkend groot
phllosoof ter hand: Spinoza. Kant of. als
zij hem lezen kunnen. Hegel. of zil verdie
pen zich ln Scengler's .Untergang des
Abendlandes" of zij stellen zich onder de
stralen van het Leldsche Licht (wijlen den
grooten hoogleeraar Bolland), maar men
kan ook van oordeel zlln dat de taal van
gidsen van minder geweldig formaat beter
verstaanbaar zou zijn voor een gewoon
mensch en dan komt. naar men algemeen
meent, een boek als dit in aanmerking.
Het ls geschreven door een. ln phlloso-
fisch denken uitermate bedreven geleerde
en het geeft toch aanleiding tot allerlei
detailvragen en detailopmerkingen, maar
wii Hollanders, lezen zulke boeken ook
zeker niet ln de laatste plaats om schrap
pen. kruisen en vraagteekens op de marge
te kunnen zetten!
Er is één soort Hollanders, die het boek
niet lezen zullen Dat zltn zll. die meenen.
dat alleen de allergrootste denkers voor
wie het mogelUk is een geheel gaaf en
eigen denksysteem 00 te zetten, analysee-
ren kunnen zonder den lezer tallooze vra
gen in den mond te leggen. Deze hebben
als hun patroon Diogenes, die Plato aldus
had hooren definieeren wat een mensch
is: ..Een mensch ls een tweebeenig aardsch
wezen zonder veeren" en die toen op het
eerste het beste college-uur van den Mees
ter binnenliep en een geplukte levende kip
op tafel zette. Tot de vreemd opkijkende
leerlingen zei Diogenes: „Ziehier de
mensch van Plato". Waar Plato op deze
wijze faalde, wie zou daar een modern
schrijver niet reeds kunnen eeren. ook al
faalt hl! bij zijn analyses misschien eens?
Boven Kreunende Wielen door
Vera Robinson. Uitgegeven door
Valkhof f en Co. Amersfoort Met
teekenlngen van Hans Borrebach.
Prijs ingen. f. 1 en geb. f. 1.40.
Boven kreunende wielen woont in een.
gezellig ingerichten woonwagen een
Gooisch artiestenpaar met een onverstoor
baar goed humeur en met veel zin
voor avontuur, dat in dit vehikel
gedurende tien maanden door mooi Neder
land trekt en vele gekke dingen beleeft,
die door Vera Robinson, de schrijfster en
tevens echtgenoote van den schilder .met
den rooden baard" uit het boek. vlot en
met veel humor worden verteld De nood
nijpt wel eens. er zijn wel eens geen koek
jes bij de thee en er ls wel eens geen
tabak voor Lode's pijp. maar dan verkoo
pen ze maar een teekening aan een of
anderen voorbijganger en de tijdelijke wel
vaart keert terug boven de kreunende
wielen en verhoogt er de eenoegltlke stem
ming. Tegen wil en dank wordt de lezer
doordrongen van de levensblije, zonnige
sfeer die er om dit naar menschen hangt,
waardoor dit troek een paar aangename
uren bezorgt en de afleiding die het
beoogt.
Bij de Erven J. Bijleveld te Utrecht ver
scheen De Geheime Oorlog om de Ka
toen" door Antoine Zlschka met over-
zicht.kaarten en illustraties vertaald door
R. Wiessin?-dP Sterke, het tweede boek
van de»en internationalen schriiver die
met .De Geheime Oorlog om de Petro
leum" reeds zeer de aandacht trok.
C. N.
