fa#*
liTENL. WEEKOVERZICHT
Metalen in Nederlandschen bodem.
768te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 9 November 1935
Derde Blad
No. 23199
HET HERSTEL VAN HET GRIEKSCHE KONINGSCHAP
De exploratie in het
Geuldal.
Een Belgische rooftocht.
NIEUWE ACTIE.
Nadat op hët oorlogsterrein geruimen
tiid vrijwel volledige stilstand had ge-
heerscht, is er beweging en actie lngetre-
5L Men zou kunnen zeggen, dat de
Jïwde phase van den Italiaanschen op-
rich is volbracht: Makalle is door de
Italianen na langdurige voorbereiding ge-
tornen en daardoor ls de provincie Tigre
vrijwel onderworpen. Ongetwijfeld zal dit
iea Italianen tot vreugde strekken, doch
anderzijds geeft de gang van zaken ern-
■tj»e reden tot ongerustheid aan de man
nen van den Duce. Zij staan nu toch een
120 K.M. in Abessynië, hetgeen beteekent
de aanleg en het onderhouden van moei-
llike verbindingswegen met Eritrea en
feitelijk heeft nog geen enkel treffen van
beteekenis plaats gehad. De Abessijnen
hebben het bevel van den Negus goed op-
aevolgd en zijn steeds geretireerd zonder
het op een botsing te laten aankomen,
norf beschouwd, schijn hun weermacht
nog niet in het vuur te zijn geweest, die
rich concentreert op meer achterwaarts
-elegen stellingen. De bewapening van
Abessynic gaat voort met koortsigen spoed,
waarop misschien wel mede het wachten
is «eweest der Abessijnen. De vraag wordt
als"van zelf: wat nu? Nadat ettelijke ma
len was gesproken van een vertrek van
den Negus naar het front hetgeen zou
beteekenen een aanvang van daadwerke
lijk optreden van het Abessijnsche leger
ahünt dit vertrek thans eindelijk waar
heid te bevatten. Wil dit dan echter zeg-
ten een opmarsch tegen de Italianen dan
wel een afwachten van den vijand op zelf
„hozen linie? Dit zijn slechts de twee mo-
eelijkheden en met spanning mag men het
antwoord daarop tegemoet zien. Gezien de
tactiek, totdusver vertoond, is men ge
neigd om het op de tweede mogelijkheid
te houden! Eerst na een terugwijzen van
den Italiaanschen aanval, wanneer dit ten
minste mogelijk zou blijken, zou voor de
Abessijnen de kans van een tegenaanval
lomen Doch in een oorlog pleegt men nu
eenmaal niet de kaarben open op tafel te
Jggggïï
Trots reden van verheugenis, bestaat er
dientengevolge ook reden voor ongerust
heid voor de Italia-nen en hun uiterste
voorzichtigheid getuigt o.l. wel van inzicht
jn het gevaar.
Intusschen nadert meer en meer de tijd
van het in werking treden der economi
sche sancties: 18 dezer. De Volkenbond
toont in deze materie een niet-verwachte
eenheid en Italië zelf begrijpt, dat het
ernst wordt. Tenzij op het uiterste nipper
tje nog een compromis mogelijk zou blij-
ïen.... Doch al hoort men telkens van
Terbetering in de Engelsch-Italiaansche
verhoudingen, als puntje bij. paaltje komt,
blijkt er niets te zijn veranderd, hoogstens
sen momenteele ontspanning, die het vol-
E»nd oogenblik weer Ls verdwenen. Eerst
zoeten de verkiezingen in Engeland ach-
ier den rug zijn, wordt gefluisterd en de
peering bevestigd in haar macht! De
bnsen der nationale regeering Baldwin
taan inderdaad goed en algemeen rekent
aen op minstens een zelfde krachtsver
houding als nu in het Lagerhuis aanwezig
ls. Zal dan evenwel gerekend mogen wor
den op een zwenking ln de Engelsche
politiek? WIJ voor ons vermogen dat niet
in te zien, integendeel! Dan zal immers
blijken, dat de Engelsche kiezer achter de
gevoerde politiek staat hetgeen ook be
slist het geval is, zelfs in breeden Labour
ing. Met den steun van het volk in den
rug, zal Engeland dan scherper dan ooit
iijn houding kunnen handhaven, zich
thans bovendien zeker wetend van den
Franschen steun, want Laval heeft moe
ten Wezen en heeft voor Engeland ge
kozen, gelijk niet anders te verwachten
was. In Italië voelt men dat ook en wordt
het vertrouwen in den Franschen premier
steeds minder; zelfs rekent men in Rome
al eenlgszlns op een spoedigen val van dit
Fransche kabinet, hetgeen vermoedelijk
Berriot op het kussen zou brengen, waar
van Italië niets heeft te hopen. Geen
wonder derhalve, dat Italië zich gereed
maakt voor den economischen oorlog voor
rover daarvan sprake kan zijn. De prijzen
zijn edhter nu al stijgend ln het land van
den Duce, schaarschte doet zich ln menig
artikel reeds gevoelen en de stemming
Het eerste enthousiasme schijnt geducht
geluwd, hoort men van buitenlandsche
touristenIedereen ls tegen ons, zucht
bet Italiaansche volk.
Een bekend spreekwoord zegt: een kat
in nood doet vreemde sprongen. Laat ons
hopen, dat het ln dit geval niet te pas
moge komen I
Amerika en Duitschland zullen zich stipt
neutraal houden, doch in de practijk be
teekent hun houding toch een zijdeling-
schen steun aan het streven van den
Volkenbond. Opvallend daarbij is wel de
nu reeds eenlge malen herhaalde hand
reiking aan Frankrijk van Duitsche zijde.
Ongetwijfeld zoekt Duitschland toenade-
hn? tot zijn Westelijken buurman die
echter nog aarzelt. Het eerste contact tot
and te brengen zal een uiterst delicate
aangelegenheid zijn, doch is het onmoge
lijk? In Duitschland zijn de eerste recru-
ten thans onder de wapenen en dit ls met
cenige plechtigheid gepaard gegaan, zoo-
Jls dat behoort; ook in de practijk ls de
Duitsche weermacht nu ln ouden vorm
hersteld! Tevens heeft dit den Fuehrer
tanleiding gegeyen om het doodvonnis te
voltrekken over de organisatie der Stahl-
helm onder leiding van Seldte. Feitelijk
*ts van deze organisatie al bitter weinig
Beer over. doch het laatste restje is nu
wk ter ziele. Seldte heeft zich gelaten in
toe verdwijning van zijn organisatie ge-
tchikt, die tenminste nog met een woord
J*n dank van Hitier naar huis is gezonden,
terwijl de leden Individueel in de rijen
Nazis „kunnen" worden opgenomen.
Oorlog of geen oorlog, Engeland heeft
alles tegen 5 December de vloot-
wmerentie te Londen bijeengeroepen. Het
daar een zeer moeizaam streven wor-
«B om een volslagen echec te voorkomen,
want naast de Japansche pariteits-eisch,
®e op zich zeir ai voldoende is om de
"luerentie te torpedeeren, komt thans de
Jraouding in de Middellandsche Zee
°™erper dan ooit naar voren. Eensdeels is
Sebleken. dat de Italiaansche vloot
een kracht is geworden, dat de Engel-
'loot daar ter plaatse zonder verster-
ïïïf J»er home-fleet" ver in de minder-
'onSo hetgeen een ernstige bedreiging
ruit voor de Britsche overaeesche verbin-
die Engeland beslist moet hand-
,3,en anderdeels, dat Italië ernstig
"V' bedreigd door een te krachtige Brit-
wLt -t, wanneer Frankrijk geen steun
eeat. Het is een rebus te meer!
RECLAME.
3532
De beeldhouwer-restaurateur: Wij dachten, dat dit beeld oorspronkelijk de republikeinsche muts
moest dragen, maar deze teruggevonden koningshelm past toch beter.
Uitgebreide metingen, die aan de
ontginning voorafgaan,
(Van onzen reisredacteur).
De koeien in het Geuldal in Zuid-Lim
burg staan thans met de aan koeien eigen
nieuwsgierigheid te kijken. Van 's mor
gens tot 's avonds zijn daar mensehen
bezig met allerlei instrumenten, die op
wagentjes uit een tent in de nabijheid
naar een der weiden zijn gesleept en daar
worden opgesteld. Bij de daarop volgend;
bezigheden worden de instrumenten her
haaldelijk verplaatst en een der msn-
schen. die er kennelijk de baas van is,
schrijft telkens iets in een boekje. He'
zijn de werkzaamheden tot exploratie va,
een gedeelte van den Zuid-Limburgschei
bodem, waarin zich volgens de weten
schappelijke hypothesen van jhr. dr. Ir.
F. J. C. de Wijkerslooth de Weerdesteyn,
groote hoeveelheden lood- en zinkerts
moeten bevinden. Wij hebben indertijd
uitvoerig geschreven over deze voor ons
land zoo belangrijke plannen, welke nu
tot verwezenlijking zijn gekomen.
In België en Duitschland in de onmid
dellijke omgeving van Nederlandsch Zuid-
Limburg, zijn reeds lang geleden rijke la
gen van lood- en zinkerts ontgonnen. De
naam van het plaatsje Bleyberg aldaar
he-: -nert daar nog steeds aan en het
he voormalige neutrale gebied van Mo
resnet had zijn ontstaan te danken aan
de daarin voorkomende ertslagen, welker
hezit Duitschland en België elkaar eer
tijds niet gunden. Al deze metaalmijnen
zijn reeds jaren geleden uitgeput geraakt.
Volgens onderzoekingen van dr. De Wij
kerslooth nu moesten deze ertsvoorraden
in het buitenland eigenlijk beschouwd
worden als de voortzetting van groote
ertsafzettingen in Zuid-Limburg, waar tot
dicht onder den bodem in de daar aan-
weri"" kalklagen het hoofdreservoir van
deze rijkdommen zich moest bevinden.
Hoe deze geleerde tot zulk een slotsom
was gekomen en welke aanwijzingen daar
voor bestonden, hebben we in onze vorige
artikelen, ln April en Mei j.l. reeds be
schreven.
De maatschappij, die zich met het na
dere onderzoek zou belasten, is inmiddels
opgericht. Het is de Exploratie- en exploi
tatie-maatschappij „Cavando Acquiro",
gevestigd te Vaals, waarvan jhr. De Wij
kerslooth de directeur is. Op de explora
tie-werkzaamheden van deze instelling,
kortweg de Cavac genoemd, doelden wij
in den aanvang dezes. Zij staan onder
leiding van dr. W. Nieuwenkamp, die als
wetenschappelijk adviseur en geophysicus
aan de maatschappij is verbonden. Na
eenige weken van gestagen arbeid zijn nu
reeds de bewijzen gevonden, dat men er
niet tevergeefs naar metalen aan het zoe
ken ls. De benoodigae instrumenten voor
deze onderzoekingsmethode, welke nog
niet veel is toegepast, moesten eerst wer
den besteld en gedeeltelijk nog worden
vervaardigd. Besprekingen moesten wor
den gevoerd met de eigenaren der voor
dit onderzoek in aanmerking komende
gronden, waarbij de burgemeester van
Vaals, de heer H. J. Rhoen, zijn bemid
deling verleende. Toen dit alles in orde
was, is men dadelijk met voortvarendheid
aan het werk getogen. Dezer dagen zijn
wij er eens een kijkje gaan nemen.
Van Vaals bracht de auto ons over Vij
len naar een van de prachtigste piekjes
van ons land. Dit Zuidelijke deel van het
Geuldal, waar tot voor i:orl, nog p.een ver
harde weg naar toe leidde, is voor de
meeste landgenoot en onbekend. Die on-
kendheid ls evenwel volkomen onverdiend,
want vooral in deze herfstdagen prijken
bij sport cn spel, In dc zon, Indo lucht en In het watert Maar
die daarbij ook nog een jeugdig kranig figuur heeft, die kan
deze vreuflde »eel bewuster genieten. Ware schoonheid ligt
niet alleen ln de gelaatsuitdrukking, maar in de eerste plaats
In de harmonische lijnen van de gestalte, in jeugdige vorm en
In een bevallige houding. Ook U kunt dank zij een nieuw
ontdekte methode Uw figuur vormen en Uw geheime wenschen
.werkelijk mooi te zijn" verwezelijken. Geen oefeningen,
apparaten of dieet noodig. Bestelt U het boekje „Hoe ver
krijg ik een volmaakt figuur?" (32 afbeeldingen). Het De
vat wetenschappelyke Inlichtingen over oorzaken, behandeling
en bewezen resultaten. Tegen inzending van 45 c aan post
zegel» wordt U dit In gesloten brief toegezonden, of tegen
35 centa alt drukwerk, door de „Koena" N. V., Amsterdam,
Heerengracht 33/V 15
de glooiende hellingen hier met het fraai
ste bruin der loofboomen, afgewisseld met
het sappige groen der weiden, en de ver
gezichten, die zich in wazige verschieten
verliezen, zijn van een onvergelijkelijke
schoonheid. Op het laagste gedeelte van
de Oostelijke helling is men nu met het
onderzoekingswerk bezig. De Belgische
grens ligt op eenige honderden meters af
stand en een smokkelpaadje daalt er
kronkelend naar beneden. Een eindje
over de grens, die hier door een klein
steenen paaltje is aangegeven, ligt in het
dal het dorpje Sippenaken, waarvan het
spitse torentje scherp tegen de berghellin
gen afsteekt.
De grond is hier en daar rotsachtig. Het
gesteente, dat op deze plaatsen bloot
komt, is de schiefer, die, wegens de in
voorhistorische tijden ontstane bewegin
gen in den bodem, in het mijngebied een
800 meter onder de oppervlakte ligt. Op
deze plaats zijn al die bovenste lagen met
de daarin zich bevindende steenkolen dooi
de nivelleerende werking van weer en
wind verdwenen en het bergachtige land
schap van tegenwoordig is nog maar een
flauwe afspiegeling van hoe 't kort na de
breukvorming was, waarbij heele aard
schollen honderden meters in verticale
richting langs elkaar werden geschoven.
Onder die schiefer ligt nu de kalklaag,
waarin zich de ertsen moeten bevinden,
en wel op de plaats waar men thans met
de onderzoekingen is begonnen, een vijf
tigtal meters onder de oppervdlakte.
Onder aan de helling, vlak bij 't grens-
paaltje, doch nog op Nederlandsch gebied,
is de ingang zichtbaar van een grot, die
zich in horizontale richting diep in den
grond boort.
Daaruit hebben omstreeks 1880 Belgi
sche ontginners looderts weggehaald, dat
zij bij karrevrachten tegelijk door een nu
nog aanwezig gat in een haag naar het
eigen land brachten. Stukken erts zijn
nog in deze mijngang gevonden, die be
langrijke aanwijzingen geven. De boeren
uit de omgeving weten u te vertellen, dat
deze strooptocht met een rijke buit be
loond is. Maar wat de Belgen uit het
gebied van de Cavac hebben opgedolven is
nog maar een kruimeltje in vergelijking
met wat er nog allemaal in deze omgeving
in den grond moet zitten. Een eindje ver
der, in België, wijst nog een klein, nu uit
gestorven fabriekje op de vroegere ontgin
ningswerken. Daar werd in de vorige eeuw
het Belgische erts verwerkt; thans ligt het
gebouwtje er als een dood ding en de
schoorsteen wijst zielig naar boven. Bin
nen niet al te langen tijd. wanneer met de
exploitatie der nu geexploreerde ertslagen
zai worden begonnen, zuilen weer in een
Nederlandsche industrie de hier gestaakte
werkzaamheden worden voortgezet.
De Cavac beschikt over twee methoden
van onderzoek, beide met electrische
stroomen, een inductiemethode en een
weerstandsmethode. De eerste geschiede
met een soort radio-golven, die in den
grond worden gezonden en na terugkaat
sing weer worden opgevangen. Aan de
wijze van terugkaatsing kan dan worden
beoordeeld waar precies het erts zich be
vindt en hoe groot ongeveer de massa
ervan is. De naam der weerstandsmethode
duidt reeds op een andere wijze van wer
ken. Met deze laatste is men op het
oogenblik bezig. Een electrische stroom
wordt over bepaalde afstanden door den
grond gezonden en uit de daarbij onder
vonden weerstand die op fijne instrumen
ten kan worden afgelezen, vallen dan
conclusies te trekken omtrent de plaats
en de hoeveelheid der gezochte ertsen,
Eenige achter elkaar geplaatste accu
mulatoren leveren dan stroom, die lang3
lange geïsoleerde draden naar spade-
vormige koperen voorwerpen wordt ge
voerd om daardoor in den grond te wor
den gezonden.
In het midden staat naast de accu's
een koffer. Als het deksel opengaat
blijkt het een toestel te zijn met
verschillende knoppen en wijzers. Dr.
Nieuwenkamp draait een knop om en drie
wijzers vliegen geënerveerd uit hun rust
stand en blijven staan na-trillen. Eén
wijzer wordt er wat bijgedraaid en telkens
klinkt het geklik van omgeschakelde
knoppen en trillen de wijzers opnieuw bij
andere getallen. Het instrument wijst
uiterst nauwkeurig in milli-Ampère en
milli-Voit de spanningen en stroomen aan,
die alle worden genoteerd. Dan worden de
spaden weer verplaatst en komen er
nieuwe cijfers in het boekje.
Des avonds worden ai deze cijfers uit
gewerkt, waarbij nog heel wat bereke
ningen te pas komen. Teekenaars brengen
de hierdoor verkregen gegevens op kaar
ten aan en zoo krijgt men op den duur
een uitnemend overzfcht van de aanwezige
ertsvoorraden daar ter plaatse. Als straks
de weerstandsmethode met de inductie
methode zal worden gecombineerd, zullen
de resultaten, aan volledigheid niets te
wenschen overlaten Thans reeds kan wor-
den geconstateerd, dat men op den goeden
weg is. De wijzertjes op net instrument
van dr. Nieuwenkamo geven duidelijk aan,
dat daar beneden de gezochte ertsklom
pen worden aangetroffen. Voordat men er
evenwel naar vaat graven, wil men eerst
ove'1 7c-i "nllediv moepliike gegevens be-
schi'-ken Deze v/erkwiize is goedkooner
en namvkemjlger dan de ouderwetsche,
waarbij alleen maar wordt geboord op
plaatsen waar men verwacht Iets te zullen
vinden. De arbeid zal echter nog wel ge-
ruimen tijd in beslag nemen.
