Verheffende Russische Koorzang.
GEEN WIJZIGING
IN DEN OORLOGSTOESTAND.
76*te Jaargang
WOENSDAG 16 OCTOBER 1935
No. 23178
BUITENLAND.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
KAART VAN ABESSYN1E.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per lege] voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
Jager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
.Woensdags en Zaterdags SO ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht Voor opzending van brieven
130 ets. porto te betalen. Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.35
per week ...*Lf.0.18
Franco per post f. 2-35per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
Stampvolle Pieterskerk luistert in diepen eerbied,
Het Kerkkoor der Russisch-Orthodoxe Theologische School te Parijs, dat gister
avond ln de Pieterskerk een unieke uitvoering van Russischen kerkzang heeft
gegeven. In het midden de leider van het koor Ivan Denissov en prof. Leo Zander,
hoogleeraar aan de Russisch-O rthodoxe School te Parijs.
Een in ons muziekleven wel nimmer ge
zien aspect bood de Pieterskerk tijdens den
zang der Russen uit Parijs: het statige
kerkgebouw was geheel gevuld met een
enorme menschenmenigte. die nauwelijks
in haar geheel kon worden opgenomen.
Een teeken, hoe Intensief de faam van
deze kleine groep eminent-muzikale man
nen aan hun verschijning in onze stad
voorafgegaan was. Het is op dezen avond
gebleken, dat hun roep volkomen aan de
verwachtingen beantwoordde: een wereld
van wondere schoonheid en van een abso
luut eigen karakter is ln deze enkele uren
geopenbaard, vooral aan hen. die in kun
nen gaan tot gewijde mystiek en doordron
gen zijn van diep geloof
Hoort een klein kerkkoor een septet
zóó minutieus en teeder geciceleerd af
gestemd als dit der Russisch-Orthodox
Theologische Hoogeschool te Parijs en ge
weet na een korte wijle van voorzichtig
inzingen op éénmaal weer: zeven Russi
sche zangers als déze. zij vormen een ge
heel van zéér uitzonderlijke aparte klas
se. Zij bezitten cultuur, adelijke sfeer,
geestelijke verdieping en verfijnde klank-
assimilatie. die nauwelijks bii één andere
groep te vinden zijn. En de grondslag van
dit alles blijft een mysterie.
Zeven meesterzangers studenten der
voornoemde geestelijke académie, die in-
tusschen den eigenlijken studentenleeftijd
reeds lang te boven zijn. maken een tour
nee door ons land op initiatief der Ned.
Chr. Stud. Ver., een vermoeiende concer
tenreeks. doch desondanks werd het vol
maakte ook dezen avond door hen ge
schonken.
Nog meer dan de verrukkende homo
geniteit van dezen natuurzang. trof ons
wellicht nog de intense wijding de ver
innerlijking. de oprechte zuiverheid, waar
mee deze psalmen gebeden en gezangen,
ontleend aan- en onverbrekelijk deel uit
makend van de Russisch-Orthodoxe lithur-
gie werden overgedragen.
Dat is toch het uiteindelijk doel van deze
zangers: hun auditorium te doordringen,
te bezielen met de heiligste Godsgedach
ten. ons in contact te brengen met de ver
hevene. edele en vrome belijdenis van het
Christelijk geloof, dat hen draagt.
Zeven meesterzangers, beschikkend over
absoluut gehoor, ballingen uit het oude
Rusland, staan schier roerloos voor ons in
den eenvoud van hun geestelijk gewaad,
dat, reeds uitdrukking is van hun ideaal.
De tenor-leider Iwan Denissov. in zijn
met zilver omrand priesterkleed, staat in
hun midden en gaat hen vóór: een stem-
mencombinatie stijgt op onder de hooge
bogen van de immense kathedraal en haar
klankidioom is onvergetelijk, bovenal ech
ter de sensitief-artistieke voordracht ge
concentreerd en als-uit-een-wil" inge
steld op dat ééne hooge doel: het ernstig
en diep-toegewüd dienen der religie in den
mobelsten vorm.
Om 't even wat zij brengen: het zij in
d: teederste pianissimi of in de krach
tigste forti, in gecompliceerde stemkrui
singen of in eenvoudig-pure harmonieën
of parlandi. steeds luisteren wi.i stil-ver-
stomd naar de beheerschte techniek, naar
deze religieuse oproepen tot zelfinkeer en
hemelsche gedachten.
Wij herinneren ons de namen van deze
Russen: na den leider Denissov met zijn
hchte. weeke gevoelige en ietwat gevoileer
de tenor. dr. Zavoronkov en Naumov.
tweede tenoren Kamin=ky bariton. Bere-
zev. Loukkanen en Slralev zwaav-orgelen-
bassen tezamen of solieerend concer-
teerend.
Wij worden door hun zielvol zingen op
geheven en meegenomen naar hoogere
«eren, voelen scherp het snijdend con
trast tusschen het profaan-aardsche ka
rakter van véél louter materieel ingestelde
vermaakskunst die tegenwoordig den
aether doorgolft en deze reinheid van
geest, welke iedere zang tot een open
baring maakt van goddelijk licht, waaruit
eeuwigheidswaarde ons tegenstraalt.
Hun groot en sterk geloof zongen zij uit
met het in het klooster St. Sergius ont
stane gezang der Zaligsprekingen of ln de
Bulgaarsche lithurgie van de begrafenis
van onzen Heer en den grooten Canon van
Andreas van Kreta, of in de vreugdevolle
en ernstige Paaschzangen van Griekschen
oorsprong, of ln alle andere oer-oude
melodieën, die moderner componisten als
Bortnyansky, Rimski Korsakov, Gretchna-
ninov. Tchesnokov, Tcherepnin of Glazou-
nov op eigen wijze tot wondere harmoni-
seeringen inspireerden.
Deze zangen werden ons gebracht in
een sublieme eenheid en bezonkenheid, die
niet meer van deze aarde scheen, onder
aanvoering van een dirigent, wien het met
de soberste, haast onopgemerkte gebaren
gelukt, zijn „broeders" op te stuwen tot
vocale hoogtepunten en sereen of extatisch
beleven der teksten.
Hun doel. het verzamelen van gelden
voor de opleiding van griekseh-orthodoxe
priesters die vooral onder de Russische
emigratie zullen werken, nu in Rusland de
kerk verdreven is van de eereplaats, die zij
eertijds innam en men juist bij de emi
granten een vernieuwing en verdieping
van religieus leven schijnt waar te nemen,
zal zeker met succes bekroond worden.
Daaraan twijfelen wij niet, getuige de
algemeene belangstelling, die hun ontroe
rende kunst wist te trekken.
Zoo is het in waarheid geworden de ver
vulling van hetgeen de Parijsche professor
van dit emigranteninstituut Leo Zander in
zijn toelichting over de beteekenis van den
Russischen eeredienst neerschreef, n.l.
„het brengen van den hemel op aarde".
Zijn antwoord op de vraag „Wat is de
beteekenis van den orthodoxen eeredienst,
wat verwacht men er van?", luidt „Wan
neer wij in het huis van uw glorie staan,
is het, als staan wij in den hemel zelf".
Welnu: alleen reeds dit biddend zingen,
deze actieve overgave aan het leven, lijden
en de opstanding van Christus, deze vrome
meditatiën of krachtige inspiraties, zonder
eenig uiterlijk effectbejag, doch gehouden
in de reinste soberheid, spraken daarvan
in de sterkste mate. Niet slechts bewon
dering voor de artistieke waarde en de
aesthetiek beving ons. maar „achter de
schoonheid van den uiterlijken vorm voel
den wij het mystieke wezen verbonden, dat
in werkelijkheid zelf den aard der schoon
heid bepaalt".
De organist der Pieterskerk, Leo Mens,
zorgde voor stichtelijke tusscher.spelen op
de hem eigen verzorgde wijze, hoewel ons
de „Prélude, Fugue et Varation" van
César Franck toch wel een weinig buiten
de sfeer van de dezen avond tot ons
komende muziek, leek te liggen.
Met enkele woorden is de uitvoering in
geleid door prof. dr. J. de Zwaan, die er
op wees. dat zij geen „concert" of „gods
dienstoefening" zou zijn. doch dat de emi
granten zouden zingen uit de schatten van
hun kerk, waarin de aanbidding van hun
God tot klanken wordt gebracht.
Dit unieke optreden werd o.a. bijgewoond
door diverse professoren en kerkelijke
autoriteiten, alsmede door het Collegium
van hef I.. S. C.
Als treffend besluit luisterden allen het
door de zangers gezongen „Onze Vader",
waarbij volgens hun gebruik het Kruis-
teeken werd gemaakt, in stille aandacht
'staande mee.
Van het front komen volkomen tegenstrijdige berichten.
Verandering van eenige beteekenis heeft echter in ieder geval niet
plaats gehad.
Over Laval's laatste verzoeningspoging wordt zeer verschil
lend geoordeeld. Veel kans op succes is er niet.
Dr. Ir. P. PERSANT SNOEP.
Morgen zal het 25 jaar geleden zijn, dat
de heer dr, ir. P. Persant Snoep, leeraar
in de natuurkunde aan de Gem. H.B.S.
alhier dezen werkkring aanving.
Er heeft zich uit de leeraren, leerlingen
en oud-leerlingen een comité gevormd,
dat hem morgenmiddag om 4 uur in den
foyer der Stadszaal zal huldigen, waarbij
hem tevens een huldeblijk zal worden
aangeboden.
STUDENTENCONGRES.
Op Maandag 6, Dinsdag 7 en Woensdag
8 April a.s. wordt hier ter stede 't tweede
natuurphilosopisch en technologisch
studentencongres gehouden.
RING LEIDEN EN OMSTREKEN.
Op de bestuursvergadering van bovenge-
noemden Ring werd besloten het volgend
jaar weder een zangconcours te houden in
de groote zaal der Stadsgehoorzaal op
Hemelvaartsdag 21 Mei beginnende des
namiddags te 2 uur en den volgenden dag,
Vrijdag 22 Mei beginnende des avonds te
7 uur. De deelneming is opengesteld voor
gemengde koren, dames- en kinderkoren
en dubb. kwartetten. De namen der jury
leden zullen weder in de uitnoodigingen,
welke spoedig verzonden zullen worden,
vermeld staan.
Ook werd besloten op Donderdag 27
Februari 1936 in de groote zaal der Stads
gehoorzaal een zangersavond te houden,
waaraan door 9 aangesloten Vereenigin-
gen zal worden deelgenomen.
INTERNATIONALE VEREENIGING
BELLAMY.
Oprichting van een afdeeling Leiden.
Gisteravond is in het Vrijz. Christ. Fede
ratiehuis een vergadering gehouden van
belangstellenden in de Bellamy-beweging,
alwaar aanvankelijk met 17 leden een
afdeeling werd gevormd van de Interna
tionale Vereeniging Bellamy, gevestigd in
Den Haag. Besloten werd om zoo spoedig
mogelijk in een openbare vergadering de
propaganda der Bellamy-gedachten onder
de Leidsche bevolking aan te vangen. Het
bestuur werd voorloopig samengesteld uit
de dames mevr. Van Noortvan Bokeweis,
mevr. Van VlijmenKreffen en de heeren
H. Ohouffour, dr. G. J. Fros, dr. H. Koch
L. J. Pijpers. Voorloopig is het adres van
het secretariaat: Rijnsburgerweg 15.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe Inschrijving:
Firma C. W. Oudshoorn en Co. Beper
kende Bepalingent. Hoofdstraat 98, Sas-
senheim. Handel in bloembollen. Vennoo-
ten: C, W. Oudshoorn en A. L. Noordhoek,
Sassenheim.
Wijzigingen:
N.V. Modehuls v/h. H. Mack in oprich
ting, Breestraat 131/133, Leiden. De zaak
is thans omgezet in een naamlooze ven
nootschap onder den naam: N.V. Mode
huis voorheen Firma H. Mack. (Ned.
Staatscrt.: 12 September 1935, Bijvoegsel
Nr. 2053). Dir.: L. D. M. Timmerman, Waa
senaar. Comm.: J. Th. Timmerman, Bus-
sum. Maatsch. kap.: f. 10.000 geheel ge
plaatst en gestort.
Naamlooze Vennootschap Cultuur Maat
schappij „Beran", Warmond. Kantoor ver
plaatst naar van Alkemadelaan 110 's-Gra-
venhage.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaatsexamen
Rechtsgeleerdheid mej. M. Klatser (Haar
lem) en mej. W Wagner lOegstgeest) en
de heeren Th. E. H. Arriëns (Leiden) en
D. E. Knol (Rotterdam); voor het candi
daatsexamen Indisch Recht de heer H.
M. Weeda (Den Haag); voor het econo
misch doctoraal-examen Indologie de heer
J. de Ridder (Den Haag); doctoraal exa
men wis- en natuurkunde hoofdvak phar-
macie de heer L. F. J. Hofman (Den
Haag).
Bevorderd is tot apotheker de heer C. L.
Harders (Den Haag).
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Weinig verandering.
De berichten van het front blijven zoo
'verward en tegenstrijdig, dat er werkelijk
geen enkele conclusie uit kan worden ge
trokken. Te meer niet, waar feiten van
eenige beteekenis nog uitblijven, zoodat
iedere controle ontbreekt. Men leze daar
om de frontberichten met het grootste
wantrouwen.
Heeft Lavai nu inderdaad nog een laat
ste verzoeningspoging gedaan of niet
Ook daarover heerscht verschil van mee
ning. doch waarschijnlijk is de situatie
zoo, dat Laval op eigen gezag nog een
poging te Rome doet, onofficieel, zoodat
Laval zelf ook door niets is gebonden.
Te Genève werkt men gestadig voort
aan de sancties.
ENGELAND.
De liberale overwinning in Canada.
Nog drie uitslagen in het uiterste Westen
van Canada ontbreken, maar de algemeene
verwachting is, dat alle drie zetels door
de sociale credietpartij zullen veroverd
worden, waardoor dan de totale uitslag zou
worden: liberalen 174, conservatieven 40,
sociaal crediet 18, coöperatieve bond 7, re
constructie partij (soc.-dem.) 1, onafhan
kelijke liberalen 4. onafhankelijke conser
vatieven 1, totaal 245.
De conservatieven verliezen dus 90 en de
liberalen winnen 72 zetels. De partij voor
sociaal crediet, die in 1930 nog niet bestond
en onlangs in den staat Alberta de meer
derheid had verworven, wint de overige 18
zetels.
Mackenzie King heeft dadelijk na den
uitslag verklaard, dat hij algemeene ta
riefsverlaging en speciale verdragen met
Engeland zal invoeren en de Bank van
Canada zal nationaliseeren. De oeconomi-
sche instanties die Bennett in het leven
geroepen heeft, zullen voorloopig onder
scherpe regeeringscontrole worden gesteld
en geleidelijk worden vervangen door
meer liberale inrichtingen. Het hoofddoel
van King's politiek zal bestrijding van de
werkloosheid en herstel van het oecono-
misch leven vormen met misschien gedeel
telijke herziening van de handelsverdragen
van Ottawa.
Onder voorzitterschap van Sir Herbert
Samuel hebben de leiders van de oppositie
liberalen gisteren vergaderd. Na een rede
van Sir Herbert is besloten een eerste ma
nifest uit te geven, waarin, onder verwij
zing naar de uitslagen in Canada, betoogd
wordt, dat ook in Engeland de liberale ge
dachte en de liberale partij verre van
dood is.
Het feit van de ontbinding van het par
lement zal dan scherp gehekeld worden,
omdat het ontoelaatbaar moet worden ge
acht midden in een internationale crisis
van de ergste soort verkiezingen uit te
schrijven, die kennelijk alleen tot bedoeling
kunnen hebben de kiezers in hun angst
voor komende verwikkelingen op de con
servatieven te doen stemmen. Behalve dat,
was de ontbinding ook vrij onnoodig, om
dat de geheele oppositie de regeering volle-
digen steun had toegezegd in haar bui-
tenlandsche en Volkenbondspolitiek. Het
was daarom van het allergrootste belang
om zooveel mogelijk oppositie-liberalen
gekozen te krijgen.
Naar wij vernemen zullen uit onze
stad niet minder dan 1800 personen deel
nemen aan de groote socialistische betoo
ging in Den Haag. Zij zullen hedenavond
met twee extra-treinen derwaarts worden
vervoerd.
ESPERANTO.
Voor een geheel gevulde zaal hield de
heer Weeke uit den Haag zijn in ons blad
aangekondigde lezing over „Het probleem
van een internationale taal". Hij heeft op,
voor ieder duidelijke wijze dit probleem
uiteengezet en alle aanwezigen hebben met
belangstelling zijn levendig betoog ge
volgd. Na de pauze gaf hij een proefles
Esperanto ter inleiding van den op Maan
dag a.s. aanvangenden cursus voor begin
ners.
Gisteren herdacht onze stadgenoot P.
Wesselaar zijn zilveren jubileum in dienst
van den melkhandel der firma F. van der
Kloot. De jubilaris werd door zijn patroon,
den heer J. H. van der Kloot met dit feit
geluk gewenscht, waarbij hem de gebrui
kelijke enveloppe met inhoud werd over
handigd.
Zaterdag 26 October a.s. herdenkt de
heer P. P. C. van Roeleven, conducteur-
bestuurder bij de Haagsche Tramweg-
Maatschappij Den Haag—Wassenaar—Lei
den, den dag, dat hij vóór 25 jaar bij ge
noemde maatschappij in dienst trad.
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
Bijzonderheden over den bouw van een
tweede Statendam: de vakbonden aan
vaarden een loonsverlaging van 2pCt.
(2e Blad.)
De Tweede Kamer over de vervanging
der Warenwet (3e Blad.)
De middenstandsbonden dringen aan op
spoedige afdoening der wettelijke regeiing
van afbetaling en van het afbetalingsbe-
drijf. (Binnenland, 3e Blad.)
Euwc in tijdnood: Aljechin staat op
winst in de zesde schaakpartij. (Sport, 3c
Blad.)
BUITENLAND.
Geen of onbetrouwbaar nieuws van het
oorlogsfront (3e en le Blad)
Rond Lavai's verzoeningspogingen. (3e
en le Blad)
De Amerikaansche bankiers in veiligheid
i.Buitenl. Gemengd, 3e Blad.)
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
Voor ons gebouw hebben wij een
bijzonder duidelijke kaart aange
bracht van het oorlogsterrein in
Abessynië. Men zal daarop precies
den gang van zaken aan het front
kunnen volgen, want met behulp
van gekleurde speldjes geven wij
iederen dag aan, hoe de situatie zich
ontwikkelt.
Des avonds is deze kaart verlicht.
DE DIRECTIE.
FRANKRIJK.
Het bezoek van Morgenthau.
Minister-president Laval heeft den Ame-
rikaanschen minister van financiën, Mor
genthau ontvangen. Omtrent het doel
van het bezoek van Morgenthau verluidt,
dat dit dienen moet tot een bestudeeren
van de voorwaarden voor een eventueele
stabilisatie der valuta's. Men gelooft in
wélingelichte kringen echter niet, dat
sprake is van een stabilisatie voor de
nieuwe verkiezingen van 1936.
Ooa de gouverneur van de Banque de
France, Tannery, heeft een onderhoud
gehad met Morgenthau. Voorts heeft de
Amerikaansche minister aangezeten aan
een diner, waar nog aanwezig waren de
Amerikaansche zaakgelastigde, de Fran-
sche minister van financiën en een aantal
hooggeplaatste ambtenaren van 't Fran-
sche ministerie van financiën.
SPANJE.
De begrooting.
De premier Chapaprieta deed in de
Cortes voorlezing van het ontwerp be
grooting 1936, hetwelk voorziet in een
uitgave van 4569 millioen peseta's en een
tekort van 148 millioen aantoont.
In een korte rede verklaarde Chapa
prieta dat het voor het eerst sedert vele
jaren was dat Spanje niet tot een lee
ning zijn toevlucht behoefde te nemen
om het deficit op de begrooting te
dekken.
JAPAN.
Audiënties bij den Mikado.
De Amerikaansche minister van oorlog,
Dern, is door den Keizer in audiëntie ont
vangen. Tevens is audiëntie verleend aan
admiraal Esteva, bevelhebber van de
Fransche Aziatische vloot, die onderschei
den werd met de orde tweede klasse van
de rijzende zon met dubbele stralenkrans.
De Amerikaansch minister van oorlog
heeft voorts nog b-zoeken gebracht aan
den minister van buitenlandsche zaken,
Hirota en den minister van oorlog Ka-
was jima.
