Marinemanoeuvres doorstorm
onderbroken
76*,é Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 27 September 1935
Vierde Blad
No. 23163
Schietschijf niet door schoten, doch
door wind onttakeld
Wachten op de reede
van Nieuwe Diep
MAGGI5 Bouillon
LAND- EN TUINBOUW.
YRAGENRUBRIEK.
o
Aan boord Hr. Ms. Gelderland.
25 September.
Het was gisteravond 11 uur voor de
kleine motorsloep van de „Gelderland"
ons te Nieuwedlep aan wal zette. De aan
komst op de reede was iets vertraagd,
doordat de 12 myisvaart, waarmee we naai
den Helder voeren wat veel gevergd was
voor de machines van de Gelderland, die
nu al 35 jaar trouw dienst doen. Het man
kement kon varende verholpen worden. In
de longroom heerschte na het diner die
echt gezellige stemming, die zoo bevorde-
lijk ls voor het ontluiken van sterke ver
halen over wonderlijke Marine-typen uit
vroeger dagen. Vooral de arbiter bleek een
geestig conferencier en de geschiedenis
van den reservist, die bij gebrek aan een
sloep met zijn wandelstok overboord stap
te om „op eigen kracht" naar den wal te
gaan. deed stalen wanden schallen van
den schaterlach. Het viel dan ook zwaar om
dezen vroolijken kring te verlaten, temeer
daar het pljpensteelen regende. Maar toen
de schout-bij-nacht, die naar Amsterdam
moest voor het bezoek van de Koningin,
met de admiraalssloep vertrokken was,
moesten ook wij de staatsietrap af en wel
dra schoot de motorsloep het duister ln.
In hotel den Burg. waar lk mlj-n copy
doortelefoneerde. ontmoette ik den dappe
ren collega, die zich aan boord van de Z 5
had gewaagd. Hij vertelde, dat hij reeds
Zondagnacht met zijn hoofd tegen de
railing was geslagen en zes uur bewuste
loos onder de kaartenbak had gelegen.
Over zeeziekte sprak hij niet. Wel hoorden
we, dat het meer dan bar was geweest, en
dat een groot deel der bemanning het
hevig te kwaad heeft gehad.
Manoeuvreberichtgeving en
oorlogsbulletins.
Na een korte nachtrust ln hotel den
Burg. waar het onbewegelijke bed beslist
onwennig aandeed, voer de motorsloep ons
vanmorgen om half 7 terug naar de Gel
derland. die op de reede was blijven liggen
en waarheen ook de journalisten van de
Hertog Hendrik gebracht waren om de
schietoefeningen bij te wonen. Het weer
zien was verrassend. Zij zwoeren n.l. bij
hoog en bij laag dat Blauw gisteren de
Roode vloot vernietigd had. terwijl wij vol
hielden dat Rood met verlies van slechts
één schip door de Blauwe verdediging was
gevaren en zijn doel bereikt had. Treffen
de overeenkomst tusschen manoeuvreover
eenkomst en oorlogsbulletins, die ook
steeds overwinningen van de eigen en
verliezen der andere party vermelden.
De arbiter moest er aan te pas komen
om dit journalistieke misverstand op te
lossen. Het bleek dat onze collega's niet op
de hoogte waren van de uitspraak der
algemeene leiding die beslist had, dat Rood
Inderdaad zyn doel bereikt had en dat
de vier blauwe onderzeeërs slechts één
succesvolle lanceering gepresteerd hadden.
De storm ais spelbreker.
De Woensdagochtend was, felteiyk bui
ten de manoeuvres om, gereserveerd voor
schietoefeningen. Op de „Gelderland" zyn
de gespecialiseerde artillerieofficieren ln
opleiding en de leider van dezen cursus,
lult. ter zee le kl. F. Stam, tevens onze
mentor, die de pers voor de ergste mari
tieme misslagen behoedt, zou het uit vier
man bestaande jongste jaar uit drie 12
centimeter kanonnen 60 salvo's laten af
geven op een 6000 meter verwyderde schyf.
En dat gebeurt dan, terwijl de „Gelder
land" vaart en ook de schijf in beweging
is. Om half 8 voeren we uit en terwyi de
matrozen de patronen opvoerden en van
slagdoppen voorzagen stopten wy alvast
watjes in de ooren.
Ondertusschen bracht de sleepboot
„Utrecht" de groote gevechtsschyf naar
buiten. Dat is een langwerpige lage boot,
60 meter lang, waarop, aan stalen masten,
een 50 meter lang en 4 meter hoog doek
gespannen staat. De „Utrecht" sleept dit
lastig te manoeuvreeren gevaarte aan een
400 meter lange tros en loopt zoo zelf geen
gevaar om onder schot te komen.
Onze gastheeren werden echter genood
zaakt hun artllleristische verlangens te
bedwingen. Niet de projectielen van de
„Gelderland" doch een plotseling opge
stoken Noordwesterstorm heeft in enkele
oogenblikken de schietschyf onttakeld.
De matige Zuidwester draalde onver
hoeds en zwol aan tot windkracht 11 met
stooten van 12. Wij landrotten, die als de
schoorsteen huilt al gauw van storm spre
ken hebben geleerd zoo voorzichtig te zyn
dit groote woord niet ln gezelschap van
zeelui te gebruiken, maar ditmaal kregen
we er permissie voor. De storm gierde door
de touwen en deed de sloepen ln de davits
steigeren. Het regende niet van boven naar
beneden, doch de wind woei het water ln
dikke zoute druppels uit zee op. Geelgrys
waren de korte golven wier spattende top
pen uitmondden ln den opwaartschen
stortregen. De storm maakte het moeiiyk
aan dek op de been te blijven en alleen
aan het feit dat we achter een bank voe
ren en de wind eerst korten tyd vat op
de zee had dankten we de gematigd
schommelende beweging van de „Gelder
land", die onmlddeliyk draaide, op de
reeds afgelegde vier myien terugkeerde en
op de reede van Nieuwe Diep voor anker
ging. Daar lagen we geheel stil, maar toch
was ook hier de deining zoo groot, dat er
geen sprake van was met een sloep naar
den wal te gaan.
Van de brug af, waar nu alleen een
paar matrozen de wacht hielden, volgden
we met kykers, de manoeuvres van de
„Utrecht", die met haar onbestuurbare
sleep de grootste moeite had binnen te
komen.
Na 'n vergeefsch aanloopje kreeg de
sleepbootkapitein Kuiper de „Utrecht" zóó
voor de haven, dat zij, de half op de aan
flarden gescheurde doeken zeilende en
half gesleepte schietschyf dwars achter
zich. veilig binnen kon loopen. Aan boord
van de „Gelderland" werd dit staaltje van
zeemanskunst zeer geprezen.
Een boeiend schouwspel leverde ook een
motorsloep, waarmee de verslaggever, die
op de Z 5 zulke onrustige oogenblikken be
leefd had, naar de „Hertog Hendrik" ge
bracht zou worden. Deze sloep kreeg 't ln
de deining te kwaad en zocht onder de kust
van Texel een betrekkeiyk beschut plekje
op. Een marine-sleepbootje kwam de op
varenden overnemen en nam de sloep op
sleeptouw.
In de rooksalon kregen we de mededee-
ling, dat voor dezen dag de blokkade-
oefening niet doorging en uitgesteld wordt
tot morgen, wind en weder dienende. De
scheepskrant vermeldt tot onze troost, dat
ook de Duitsche marine-manoeuvres op
geschort zyn vanwege den storm.
In den loop van den middag begint 't al
af te buien, maar de zee kan, na dezen
Noordwester, nog wel eenigen tyd woelig
bhjven. De copy gaat vandaag met de
facteur mee, die de reis per sleepboot moet
maken.
Opnieuw een verloren dag.
Den Helder, 26 September.
(Van onzen redacteur).
Het was gisteren een verloren dag voor
de manoeuvres. De Blokkade-oefening,
waarby de roode scheepsmacht aan een
blauwen kruiser (voor te stellen door den
„Hertog Hendrik"! moest beletten in ver
band met een conflict in Azië uit te varen,
kon niet doorgaan omdat het voor de
onderzeeërs te gevaariyk was in den storm
voor de banken te gaan liggen.
Vanmorgen bleek de wind veel vermin
derd maar van de schietoefening kon toch
niets komen. Kapitein Kuypers vond de
zee te woest om met zyn sleepboot en de
schietschijf naar bultem te gaan. Voor de
RECLAME- 1090
"Kom, Fred, bedien je nog's!"
"Graag, zeg. Je weel. dat Ik een
dolle liefhebber ben ven een kop
Maggi5 Bouillon en ook van
groenten, stamppotten, sausen en
andere geredden, die met dit
vleesnat zijn klaar gemaakt. De
smaak wordt er voller door, ln
één woord "al"."
"Ook Ik als hulsvrouw profileer
ervan, want Ik bespaar me met
Maggi5 Bouillon niet alleen veel
werk, maar ook menige toevoe
ging als vlees e. d.
Daarom blijft mijn merk
DOE MEE
Maggi5 K.L.M. Prijsvraag
is begonnen.
F. 2500. 20 vliegtochten, 2000
troostprijzen voor de goede op-
lossingen.
Vraag Uw winkelier een formulier
eigenlyke manoeuvres vonden onze gast
heeren dat geen bezwaar en om half tien
zou Hr. Ms. „Gelderland" het anker lich
ten. Maar nauwelijks hing het ln het
kluisgat oi er kwam een telegram van den
schout-by-nacht, dat ook vandaag de
oefening werd afgelast. Het anker zakte
dus weer spoedig. Nu rest alleen nog de
nachtoefening, een poging van rood om
de marine-etablissementen van Nieuwe-
diep te beschieten. De heele stelling den
Helder zal in het geweer komen om dat
te verhinderen.
Iedereen is vol goeden moed dat het
doorgaat maar aan de witte schuimkoppen
in de verte is wel te zien, dat de zandplaat
Razende Bol zijn naam weer met eere
draagt en het zal nog de vraag zyn of de
torpedobooten wel uit zullen varen.
Van een poging om met sloepen een
landingsdivisie op het strand te zetten
moet in ieder geval afgezien worden.
Voor de landsverdediging is het wel een
rustige gedachte, dat onze kust by slecht
weer zoo ontoegankelijk is.'
KLACHTEN OVER OPTREDEN VAN
MELKCONTROLEURS.
In verband met een door de Hollandsche
Maatschappij van Landbouw bij den
Minister van Landbouw en Vlsscherij aan
hangig gemaakte zaak betreffende klach
ten over het optreden van melkcontroleurs,
wordt ons van bevoegde zyde medegedeeld,
dat door den ambtsvoorganger van den
Minister, zoodra hy deze klachten vernam
aanstonds een onderzoek hiernaar is be
volen. De opdracht hiertoe was reeds ver
strekt voordat de klacht den Minister van
de zijde van de Hollandsche Maatschappij
van Landbouw had bereikt.
Wij vernemen voorts dat by het uitge
breide onderzoek reeds tal van personen
zijn gehoord, maar dat dat onderzoek nog
niet is beëindigd. Men verzekerde ons
voorts dat niet nagelaten zal worden
krachtige maatregelen te nemen, indien
het resultaat van het onderzoek daartoe
aanleiding zou geven, terwyi t.z.t. nadere
berichten hieromtrent kunnen worden te
gemoet gezien.
o
BOTERPRIJS 58 CENTS.
De Leeuwarder Commissienoteering is
gisteren wederom vastgesteld op 58 cent.
E. v. V. De K.L.M. neemt op de In-
dië-route passagiers op te Halle/Leipzlg,
Bratislava. Budapest, Marseille, Rome,
Athene, Mersa Matruh, Cairo, Gaza, Bag
dad, Bushire, Djask. Karachi, Jodhpur, Al
lahabad, Calcutta. Akyab, Rangoon. Bang
kok, Alor Star. Medan, Singapore, Palem-
bang, Batavia, Bandoeng.
Vliegvelden in Nederland waar de K.L,
M. diensten op onderhoudt zyn: Schip
hol bij Amsterdam, Waalhaven by Rot
terdam, Vlissingen, Haamstede, Eelde,
Eindhoven en het vliegveld Twente by
Enschedé.
De facteur bracht vanmorgen de kran
ten aan boord en een lading angstwekken
de verhalen over de ongelukken, die de
storm aan den wal heeft veroorzaakt. Een
oud Engelsch liedje zegt, dat het met
storm voor een zeeman aan land te ge
vaariyk ls vanwege de afwaaiende boom
takken, dakpannen en bloempotten. Aan
boord heb je daar zoo geen last van.
Vanmorgen zyn we met de steigerende
motorsloep naar den Helder gegaan om te
passagieren. Er zyn hier ln de omgeving
Inderdaad dikke boomen omgewaaid en de
Texelsche boot heeft moeite gehad om
binnen te komen.
En nu op stap den Helder ln. Om vyf
uur komt de motorsloep eerst qm ons op
te halen voor de laatste oefening.
SHIRLEY TEMPLE, DE BEROEMDE
BABY-STER.
Gary Cooper met Shirley Temple ln
„Vader's Eerewoord".
De sensatie van het witte doek, de 6-
jarige Shirley Temple, die deze week te
zien is in „Vader's Eerewoord" en
de volgende week in de film „Harte-
dief", zal binnenkort,.in een nieuwe film,
een golf van bewondering laten gaan over
haar trouwe vereerders over de geheele
wereld.
In „The little Colonel", welke film
door Fox in ons land zal worden uitge
bracht onder den titel „De kleine Kolo
nel", heeft, zij een ideaal gegeven, waarin
zy opnieuw de gelegenheid krygt. haar
natuurlyk acteer-, dans- en zangtalent
te toonen. Shirley heeft in deze film, die
gebaseerd is op den destijds veel gele
zen roman van Annie Fellows Johnston,
Amerika's meest beroemde karakterrol
vertolker. Lionel Barrymore, tot partner.
Deze zegt over haar: „U kunt mij op
mijn woord gelooven. dit kleine meisje
is voorbestemd om groote dingen te doen.
Het ls een genoegen om haar te zien of
mét haar te werken, omdat zy zoo heer-
lljk kinderlyk eenvoudig is.
Het is waar. dat zy van alles een spel
letje maakt en toch, terwyl ik haar nauw
keurig observeerde, kon ik zien, dat zy
verscheidene malen erg uit haar humeur
was, voornameiyk waar het repetities en
wederopnamen van scènes betrof. Zy laat
hier echter niets van merken en werpt
zich telkens weer met een vroolyk gezicht
opnieuw op haar werk. Hierdoor brengt
zfj allen rondom haar in een goed hu
meur, met het gevolg, dat er in de stu
dio's waar een Shirley Temple-fllm ge
maakt wordt, steeds een prettlgen geest
heerscht.
Van Shirley kan men niet zeggen, dat
zy slechts weergeeft wat de regisseur,
scenarloschryver en anderen haar Inpren
ten. Zy mag dan al hun ideeën en wen
ken aanhooren, zy doet hen echter steeds
weer verstomd staan, door haar rol met
zeldzame intelligentie op haar eigen ma
nier te vertolken.
Wat haar toekomst betreft, ben ik er
van overtuigd, dat zy een blyvend talent
bezit.
Shirley Temple is een heel gewoon, na
tuurlijk meisje en ik geloof niet, dat men
ooit de kans zal krygen haar te beder
ven en te verwennen. Haar karakter Is
daar te goed tegen verschansd en reeds
nu is dit zóó duldelyk waarneembaar,
dat men zich haar in de toekomst onmo-
gelyk als een vervelend, vroegryp, aan
stellerig wicht kan voorstellen.
Haar helder begrip, buitengewoon ge
heugen en heerlijke mimiek, kunnen niet
aangeleerd zyn, doch zy moet deze eigen
schappen ongetwyfeld by haar geboorte
hebben mede gekregen!"
Het regisseeren van kinderen in spre
kende films, komt vrywel alleen neer op
één groote „wees op je hoede".
Tot deze conclusie is de 238 pond zware
David Butler gekomen, die de 43 pond
wegende Shirley Temple regisseerde in
„Hartedief".
Dit „wees op je hoede" komt op het vol
gende neer:
„Zorg er steeds voor, dat een kind
acteur of actrice niet bang of zenuwach
tig wordt gemaakt, spreek bedaard en
wees vriendeiyk, dan loopt alles als op
rolletjes" zegt David Butler.
„Niemand kan een kind leeren, hoe het
acteeren moet. Kinderen en dieren zyn
de eenige natuurlyke spelers, wanneer zy
hun rol maar als „spelen" mogen be
schouwen.
Ik zou my'zelf niet gaarne de eer wil
len toekennen van Shirley's spel in deze
film, want dan zou ik evengoed kunnen
zeggen, dat ik een bruhivisch heb leeren
zwemmen.
Het eenige wat ik, of welke andere re
gisseur ook. voor haar kan doen, ls haar
leiding te geven op een manier, die zy
niet merkt. Wanneer het op acteeren aan
komt lyken kinderen heel veel op dieren.
Kortgeleden maakte ik n.l. een film, waar
in voor sommige scènes een hond noodig
was. Het dier begreep echter niet. wat we
van hem verlangden en ik zag, dat zyn
baas zyn geduld reeds begon te verliezen.
Hy schold, schreeuwde en deed alles, be
halve slaan gelukkig, doch hoe verder we
kwamen, hoe moeiiyker het ging. Het slot
van het liedje was, dat de trainer van de
hond, de wanhoop ten prooi, in tranen
uitbarstte met het gevolg, dat zyn pupil
ook begon te huilen, wat zulk een komisch
tafereeltje was, dat wy ten laatste allen
brulden van het lachen!
Een half uur later probeerden we op
nieuw de scènes op te nemen. Dc trainer
had zyn geduld herwonnen en de hond
deed precies, wat er van hem verlangd
werd.
M i. moet men dus zoowel dieren als
kinderen rustig hun gang laten gaan en
opnemen, datgene wat men voor een film
noodig heeft, dan bereikt men het meest
gunstige resultaat!"
EEN GESTOORDE REPETITIE.
Een frissche, vrooiyke damesstem klonk
ons ln de ooren, toen wy de woning be
traden van den conferencier en cabaret
zanger (tevens nu goed filmartist!) Her
man Tholen, die samen met zyn vriend
en collega Van Lier reeds zooveel lauwe
ren heeft geoogst.
Met een fikschen draai wendde Herman
Tholen zich van zyn vleugel, om met een
tevreden glimlach den Jongedame, dien
hy had begeleid, een compliment te
maken.
Het bleek, dat het duo Tholen en Van
Lier een kleine „gezinsuitbreiding" had
ondergaan, en dat zy zich verzekerd had
den van de medewerking van een nog
jeugdig en talentvol actrice: HUde Alexan
der. Zy zullen met z'n drieën van tyd tot
tyd in cabarets en voor de radio optre
den en men was juist bezig yverlg te re-
peteeren, toen wij zoo wreed plotseling
binnen kwamen vallen. Doch Tholen zou
Tholen en Hilde zou Hilda niet zyn, als
zy ons niet onmlddeliyk met toegestoken
hand begroet en in een interview toe
gestemd zouden hebben.
Hllde Alexander is een jeugdige actrice,
die, hoewel van Nederlandsche ouders, in
Bremen is geboren, zy heeft daar gerui-
men tyd gewoond, en ls op twaalfjarigen
leeftyd naar ons land gekomen. Eerst
heeft zy in Rotterdam gewoond en daar,
na de gewone school doorloopen te heb
ben, de Academie voor Muziek bezocht,
waar ze les heeft gehad van den zanger
Holthaus, later van Arnold Spoel en Ge
rard Zalsman.
Uit vorige berichten weet men waar-
schyniyk reeds, dat Hilde Alexander een
rol vervult in de eerste Nederlandsch
sprekende film der Ufa ,,'t Was 1 April".
Groot was haar rol daarin niet doch
hoe waariyk groot kan een in wezen
kleine rol vaak worden gemaakt!
Voor de Ufa viel er dan ook slechts één
conclusie te trekken: voor de tweede Ne
derlandsch sprekende film moest Hilde
Alexander worden geëngageerd en dan
voor één der hoofdrollen. Hlerby plaat
sen we een foto, waarop men kan zien,
hoe Hilde er in die film uitziet. Men zal
het met ons eens zijn, dat haar een al
lesbehalve gemakkelijke rol is toebedeeld.
Het was dus geenszins, om haar zonder
meer te vleien, toen wy haar vertelden,
dat ze o.i. geen prettige rol had gehad,
doch dat zy zich op wel heel verdienste-
ïyke wyze er doorheen geslagen had, ja,
dat zij met deze zelfde rol ongetwyfeld
veel succes zal hebben.
Maar wat hadden we de plank gran
dioos mis geslagen! „Een nare rol? Niets
is minder waar dan dat. Ik ben er ge-
Hilde Alexander in haar
nieuwe rol.
weldig biy mee. Ja, een mooie, knappe
vrouw spelen, dat wil ieder meisje wel.
En dat is met een koffertje kunstmidde
len ook heelemaal niet moeilijk. Neen,
zegt Hilde Alexander, ik vind het prachtig
zoo. Ik heb twee-en-een-halve week ln
Berlijn werkelyk heel hard gewerkt, maar
ik had het best nog wel langer uit kunnen
houden. Het was een moeilijke, maar
indien goed gespeeld tevens een dank
bare rol. Trouwens, zegt ze, het was ook
heelemaal niet moeiiyk met een regisseur
als Victor Janson. Die man is phenome-
naal. Hy beheerscht het spel van alle ar-
tisten van a tot z en laat ze spelen, zoo
als hy dat wil en goed vindt".
„Dus veel geleerd", waagden wy ln het
midden te brengen.
„Héél veel. Ik hoop van harte, dat het
niet m'n laatste film zal zyn. Ik vind
filmen heerlyk
ZE WAS TE MOOI!
Maar niet voor
„Een Midzomernachtsdroom".
Hebt gy wei eens gehoord, dat een film
ster te mooi was om voor de film te spe
len? Neen, niet waar? Toch was dit met
Anita Louise het geval. Gedurende meer
dan een Jaar ontving zy van een groote
filmmaatschappy bij wie zy onder con
tract geplaatst was, een wekelyksch sa
laris, zonder daarvoor te werken. Anita
was nog te jong om zelfstandig te han
delen, reden waarom haar moeder haar
mentor was in zakelyke aangelegenheden.
Doch de tegenwerking van de studio oni
haar eens aan het werk te zetten, bracht
haar langzamerhand tot werkelyk verzet.
„Geef me in ieder geval manuscripten
om door te lezen", verlangde Anita. Nu,
wanneer een mooi meisje een dergelyk
verlangen heeft, is het moeiiyk, daaraan
geen gevolg te geven.
Ze kreeg de manuscripten mee naar
huls om door te lezen en ze wendde zich
tenslotte tot de productie-leiding.
„Deze rol zou ik kunnen spelen", meen
de Anita met een sprankje hoop in haar
stem, „het is wel geen belangryke rol,
doch dan heb ik tenminste iets te doen".
Onveranderd luidde het antwoord: „Wel
neen, kind, je bent te mooi voor deze rol".
Dat „te mooi zijn" lieten moeder en
dochter zich in het begin welgevallen,
doch geld ontvangen en er niet voor wer
ken, dat was toch wel een beetje al te
bar. Tenslotte ging Anita tobben en be
sloot haar moeder een eind te maken aan
het contract en naar Europa te vertrek
ken, waardoor haar dochter's psychisch
evenwicht zich wederom zou kunnen her
stellen. Doch juist toen moeder en doch
ter naar New-York gingen om zich In te
schepen voor de reis, verliet Amerika den
gouden standaard, waardoor de gespaarde
gelden ontoereikend bleken, om een Euro-
peesche reis te ondernemen. Anita keerde
naar Hollywood terug en het toeval wilde,
dat een studio haar voor een rol noodig
had. Een tweede aanbieding kwam van
Warner Bros, voor wie ze een dramati
sche rol kreeg te spelen in „The Fire
bird". Het scheen, dat haar geluksster be
gon te gloren Een contract van langen
Anita Louise.
duur met Warner Bros volgde en het ls
de film „Een Midzomernachtsdroom",
waarin Anita's schoonheid tot haar recht
komt. zy toch vervult in deze, onder re
gie van Max Reinhardt gemaakte film,
de rol van koningin der elfen! En welke
koningin in een sprookje kan zóó mooi
zyn. dat men haar niet zou kunnen ge
bruiken?
De schoonheid van Anita Louise, die
eerst een handicap was voor haar car
rière. kwam haar thans te hulp.
„Een Midzomernachtsdroom" is er om
te bewyzen, dat droomen werkelykheid
kunnen worden, zelfs ln het geval Anita
Louise
