Jo Vincent en Anthon v. d. Horst.
|{»te Jaargang
DINSDAG 10 SEPTEMBER 1935
No. 23148
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
STADSNIEUWS.
BUITENLAND.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
,10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn?
per 3 maanden f. 2.35
per week f.0.18
Franco per post f. 235 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per mnd.t
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
LEIDSCHE UNIVERSITEIT.
Overdracht van het rectoraat.
A.s. Maandagmiddag om 2 uur zal in een
bijeenkomst in het groot-auditorium der
Universiteit prof. dr. W. van der Woude
het rectoraat overdragen aan prof mr. A.
S. de Blécourt.
DE NIEUWE KWEEKSCHOOL DER
BEWAARSCHOOLONDERWIJZERESSEN.
De officieele opening.
In tegenwoordigheid van bestuur en
leden der Ver. tot Opleiding van Bewaar-
iehoolhouderessen, de directrice mej. D.
Voltman, onderwijzend personeel en leer
lingen der Kweekschool, den architect,
'den heer B. Buurman, tal van genoodig-
öen en belangstellenden is hedenmiddag
de nieuwe Kweekschool aan den Vliet
officieel geopend.
De voorzitter der vereeniging, de heer
J. Verwer, wees, nadat hij de genoodigden
had begroet, er in zün toespraak op, dat
hier voor nu ongeveer 8 jaren een soort
gelijke plechtigheid plaats vond. Toen be
trof het de ingebruikneming eener geheel
nieuwe, aan de Kweekschool verbonden
bewaarschool; nu echter was de Kweek
school zelf vernieuwd en vergroot, voor
welk doel drie kleine oude huisjes aan den
Vliet gesloopt waren en het terrein hadden
geleverd voor de nieuwe school. Deze ver
nieuwing was noodzakelijk geworden;
eensdeels doordat de oude schoolvertrek-
ken sporen van verval begonnen te ver-
toonen en anderdeels doordat het aantal
interne leerlingen te groot was geworden
om allen nog in de bestaande lokaliteiten
te huisvesten, 't Geheel was nu een ruime
en aan alle redelijke eischen voldoende
school geworden, met den voorgevel en
den hoofdingang aan den Vliet. Wel had
het aan 't bestuur der Vereeniging veel
hoofdbreken gekost tot den verbouw over
te gaan, maar de overweging, dat het be
lang van goed bewaarschoolonderwijs
meer en meer werd ingezien, had den
doorslag gegeven.
In verband met den bouw der nieuwe.
Kweekschool wees spr. er op, dat ook de
Bewaarschool, de eigenlijke leer- en oefen
school voor de kweekelingen, te klein was
geworden en dat de Vereeniging tot Opl.
van Bewaarschoolhouderessen, tezamen
met andere vereeningen alhier, eerlang in
de Heerenstraat een bewaarschool hoopte
te openen, om de gelegenheid tot praktisch
werken voor de kweekelingen uit te brei
den en in de behoefte aan onderwijs voor
kinderen, beneden den leerplichtigen leef
tijd voor L.O., te voorzien. Met dankbetui
ging aan allen, die tot den bloei dei-
Kweekschool hadden bijgedragen of het
pog doen, besloot spr. zijn openingswoord.
Op het verdere verloop der openings
plechtigheid komen wij morgen nader
terug.
TUINCONCERT „ATHALIA".
De Chr. Harmoniever. „Athalia" heeft
gisteravond in den theetuin van „Oud-Hor -
tuszicht" een geslaagd invitatie-concert
gegeven. Het wordt zoo langzamerhand al
weer vrij frisch om openluchtconcerten bij
avond bij te wonen en zulks was aan het
bezoek dan ook goed merkbaar.
De aanwezigen hebben evenwel met grop-
te aandacht het goede programma, dat on
der leiding van den heer H. van der Veld
werd uitgevoerd gevolgd.
HET ITALIAANSCH-
ABESSYNISCH CONFLICT.
DE VOLKENBOND BIJEEN.
De Raadscommissie ter behandeling van
het Italiaansch-Abessijnsche geschil is gis
termiddag in zitting bijeen geweet. In het
bijzonder zijn de volkenrechtelijke kwes
ties behandeld. Bovendien is nog gespro
ken over het Engelsch-Fransche voorstel
een oplossing te vinden, welke zoowel in
overeenstemming is met het Volkenbonds
statuut als met de souvereiniteitsrechten
van Abessynië.
De commissie heeft voorts besloten de
koloniale experts der vijf mogendheden te
belasten met de bestudeering van het Ita-
liaansche requisitoir tegen Abessynië en
het Abessijnsche antwoord daarop. De be
noeming van een commissie van deskun
digen wordt algemeen beschouwd als een
zekere genoegdoening aan Italië. Het on
derzoek der commissie van koloniale ex
perts zal evenwel onafhankelijk van de
werkzaamheden van de commissie van vijf
worden gedaan. De bemoeiingen van de
commissie van vijf hebben ten doel een
z.g. Irak-oplosSing tot stand te brengen,
d.w.z. een oplossing, welke Italië in Abes
synië een soortgelijke juridische positie zal
verschaffen als Engeland thans in Irak
inneemt. Irak is intusschen wel is waar
een souvereine staat geworden, doch het
overwicht der Engelsche belangengroepen
wordt op verschillend terrein erkend, ter
wijl ook Engelsche politiestrijdkrachten
op bijzonder vitale punten zijn gestation-
neerd.
Italiaansche kringen staan wel is waar
in doorloopend contact met de commissie
BOOTTOCHT VOOR WERKLOOZEN.
Gistermiddag heeft een 450-tal werk-
loozen, waarvan velen vergezeld van hun
vrouwen en kinderen met het s.s. ..Prin
ses Juliana" een boottocht gemaakt over
de Kager en Braassemermeren. Muziek
van „The happy boys" verhoogde de ge
zelligheid tijdens dezen prachtigen vaar
tocht, die was aangeboden door de on
dernemers van den dienst LeidenAm
sterdam v.v., welke dienst gedurende den
afgeloopen zomer met de „Prinses Ju
liana" werd onderhouden. Dankbaar je
gens allen, die hadden bijgedragen om
dit heerlijke uitstapje mogelijk te maken,
stapten allen omstreeks 7 uur weer aan
wal.
ORGELAVOND FEIKE ASMA.
Het 25ste programma der wekelijksche
orgelavonden in de Hooglandsche Kerk
door den heer Feike Asma bevat morgen
avond het D moll Concerto en F dur Toc
cata van Bach; 1ste Sonate van Mailley;
Doodenmarsch en Engelenzang van Guil-
mant, - De toegang is vrij.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Opheffing;
Café „De Jonge Luchtreiziger", Noord
einde 28, Leiden.
Wijzigingen
N. van der Star, Nieuwe Rijn 75, Leiden
Aardappelen-, groenten- en fruithandel.
Het winkelbedrijf is opgeheven.
P. van Rijn, Valkensteeg 3, Leiden. Ex
peditie; ijshandel (staven). Vestiging:
Café „De Gouden Wagen", te Leiden,
Noordeinde 28.
Ztoals bekend geven Jo Vincent en Anthon v. d. Horst Vrijdagavond een kerk-
concert in de Pieterskerk. Beide musici aan de studie in de
Groote Kerk te Haarden,
in het bijzonder door bemiddeling van
de Fransche delegatie doch tegenover de
werkzaamheden der commissie neemt men
een groote reserve in acht.
De „Times" meldt nog over de plannen:
De algemeene grondslagen voor een wel
licht mogelijke regeling van de Abessyni-
sche kwestie nemen langzamerhand dui
delijker vormen aan. Naar verluidt, heeft
de Britsche delegatie reeds een gemeen
schappelijk mandaat van den Volkenbond
over Abessynië voorgesteld.
Het Is nog niet mogelijk te zeggen, wel
ken vorm dit mandaat zou krijgen, of het
direct door den Volkenbondsraad, door
zijn eigen Hooge Commissaris en ambte
naren uitgeoefend, dan wel of het tus-
schen de onderteekenaars van het verdrag
van 1906, d.w.z. Frankrijk, Engeland en
Italië, die dan uit naam van den Volken
bond zouden optreden, verdeeld zou wor
den.
Van Britsche zijde wordt slechts dit
eene voorbehoud gemaakt, dat Abessynie
het plan vrijwillig aanvaardt. De corres
pondent voegt hier nog aan toe, dat, naar
verluidt, Laval en de Fransche delegatie
het bestaan van het plan hebben toege
geven. De Franschen zouden derhalve hun
oorspronkelijke zienswijze hebben veran
derd, volgens welke Italië alleen met toe
stemming van den Volkenbond een man
daat over Abessynië zou dienen te verkrij
gen. Bovendien merkt de correspondent
nog op, dat bepaalde teekenen er op wijzen,
dat het voorgestelde internationale man
daat den Negus zeer weinig souvereiniteit
zou laten.
Derhalve dient niet uit het oog te wor
den verloren, dat hij het voorstel wellicht
van de hand zal wijzen.
En dit laatste wordt waarschijnlijk door
volgend bericht uit Addis Abeba.
Gemeld wordt dat de houding van den
Negus vastberaden blijft. Hij zal geen drie
voudig mandaat aanvaarden, noch een
Italiaansch protectoraat, gelijkend op dat,
hetwelk Groot-Britannië in Irak uitoefent,
hij zal evenmin een internationale politie
macht aanvaarden.
De Volkenbond heeft gisteren zijn bu
reau samengesteld.
Dit zal bestaan uit den voorzitter der
Volkenbondsvergadering, Benesj, de zes
ondervoorzitters, Laval, Sir Samuel Hoare,
Aloisi, de Madariaga, Van Zeeland en
Gomez (Mexico), de voorzitters der vijf
commissies, mr. J. Limburg (Nederlandi,
Zawadsky (Polen), Radulesco (Roemenië),
gravin Aponyi (Hongarije) en de Valera
(Ierland), verder de voorzitter der voor-
stellencommissie Motta en de voorzitter
der commissie voor de geloofsbrieven Tu-
leda (Peru).
De verdeeling van de Nederlandsche de
legatie over de verschillende commissies
is als volgt:
Eerste commissie, juridische kwesties:
mr. J. Limburg; tweede commissie, tech
nische volkenbondsorganen: mr. W. M. v.
Lanschot; vierde commissie, budget: mr.
C. Ridder van Rappard en mevrouw C. A.
Kluyver; vijfde commissie, sociale en hu
manitaire kwesties: prof. dr. J. P. A. Fran
cois en mevrouw C. A. Kluyver; zesde
commissie, politieke kwesties: minister
jhr A. C. D. de Graeff en mr. J. A. N.
Patijn.
Voor het geval nog een derde commis
sie, voor ontwapeningskwesties, zal wor
den ingesteld, zal prof. Francois hierin
de Nederlandsche gedelegeerde zijn.
Aan de Nederlandsche delegatie is nog
als tweede secretaris toegevoegd baron
E. O. van Boetselaer, ambtenaar van de
algemeene secretarie te Buitenzorg.
POLEN.
De verkiezingen voor de Sejm.
Bij de verkiezingen voor den Poolschen
Landdag zijn in totaal 7.575.681 stemmen
uitgebracht. Aangezien 16.282.000 Polen
stemgerechtigd zijn, is dus slechts 46,5 pro
cent der kiezers ter stembus gegaan.
Bij de verkiezingen in 1930 bedroeg het
percentage opgekomen kiezers 74,8, zoodat
thans 28,3 procent minder stemmen is uit
gebracht dan de vorige maal. Dit kan ver
klaard worden door het slechte weer, het
achterwege laten van eenige verkiezings
campagne en de hardnekkige actie van de
oppositie, die den boycot der verkiezingen
had gepropageerd.
In 1930 werden op de regeeringscandi-
daten 5 292.725 stemmen uitgebracht en
ditmaal 7.575.681 zoodat 43,1 procent meer
stemgerechtigden zich voor de regeering
heeft uitgesproken.
Gekozen zijn 184 Polen, 19 Oekraïners, 4
Joden, 1 Rus, in totaal 208 afgevaardig
den.
Van deze 208 afgevaardigden behooren er
183 tot de diverse groepeeringen der re-
geeringspartijen, of de politiek daaraan
nauw verwante groepen. Bovendien zullen
twee afgevaardigden, die onmiddellijk voor
de verkiezingen uit de oppositioneele Oos
telijke boerenpartij werden gestooten, om
dat zij den boycot der verkiezingen niet
goedkeurden, hun intrede in den landdag
doen.
De Duitsche minderheid en de Wit-Rus-
sen hebben geen zetels verkregen.
Tot den nieuwen Landdag zullen drie of
vier geestelijken en twee vrouwen behoo-
«B.
GRIEKENLAND.
Monarchie of republiek!
Tusschen minister-president Tsaldaris
en den minister van oorlog, Kondylis, zijn
verschillen van meening ontstaan, die,
naar in politieke kringen verluidt, het
aftreden van den minister van oorlog
waarschijnlijk maken.
De meeningsverschillen vinden hun oor
zaak in het feit, dat generaal Panajota-
kos verschillende officieren uit hun func
tie heeft ontheven, daar zij zich door hun
houding verdacht hadden gemaakt. Blijk
baar wilden deze officieren een direct
herstel der monarchie.
De minister van oorlog verlangde daar
op, dat generaal Panajotakos van het
commando zou worden ontheven. Minis
ter-president Tsaldaris verklaarde zich
tegen dezen maatregel, waardoor het
conflict met generaal Kondylis tot uiting
kwam.
Gisteravond heeft het kabinet lang
durig vergaderd.
Het blad „Vradini" zegt dat Tsaldaris
met de leiders der andere politieke par
tijen tot overeenstemming is gekomen wat
betreft de onpartijdigheid van het ple
bisciet, waarvan de uitslag door allen
moet worden aanvaard.
Nader wordt gemeld, dat Panajotakos
geweigerd heeft zijn commando zonder
persoonlijke order van Tsaldaris te ver
laten.
Hij zou bepaalde gedeelten van het gar
nizoen van Athene verzameld hebben,
waarop hij zich meent te kunnen verlaten.
Volgens de bladen heeft Tsaldaris be
paald, dat het plebisciet vóór het einde
van October zal worden gehouden.
Een hevig gevecht is tegen middernacht
geleverd op den drempel van de zaal,
waar de ministerraad vergaderde, tus
schen republikeinsche officieren en mo
narchistische leden der garde.
De republikeinsche leider generaal Pa
najotakos is door een bajonetsteek aan de
wang gewond, zijn broeder, die lid van de
Kamer is, werd door een kogel aan de
hand gewond.
Tsaldaris heeft een delegatie van mo
narchistische afgevaardigden ontvangen
en hun verzekerd, dat hij de volksstem
ming zou laten plaatsvinden en zelf ten
gunste der restauratie zou stemmen.
ZUID-SLA VIË.
Botsingen in Kroatië.
In het Kroatische dorp Taborsko ont
stonden bloedige botsingen tusschen gen
darmerie en boeren. De boeren hadden een
vergadering belegd, waarvoor niet van te
voren bij de autoriteiten vergunning was
gevraagd. De vergadering was uitgeschre
ven door den op de lijst van den Kroati-
schen leider Matsjek gekozen afgevaardig
de Domovic.
Volgens de officieele lezing werden de
gendarmes, toen zij er de aandacht op
vestigden, dat niet aangevraagde vergade
ringen verboden waren, door de boeren
met steenen bekogeld, waardoor zes gen
darmes gewond werden, en wel een hunner
ernstig. Toen uit de menigte bovendien nog
vier revolverschoten gelost werden, had
den de gendarmes eerst waarschuwings
schoten gelost, waarna, toen de menigte
bleef opdringen, op haar geschoten werd.
In totaal zouden acht schoten gelost zijn,
waardoor drie boeren op slag werden ge
dood, terwijl een vierde boer zoo hevig ge
wond werd, dat hij korten tijd later stierf.
DUITSCHLAND.
Katholieke demonstratie
te Berlijn.
Er heeft een groote katholieke demon
stratie plaats gehad in het Sport Palast
te Berlijn ter eere van den nieuwen bis
schop Conrad von Preysing. In zijn rede
tot de 20.000 aanwezigen besprak de nieu
we bisschop de aanvallen op de Kerk en
wees op de taak van deze Kerk. ,Het ka
tholicisme zal( zijn onveranderlijke moraal
handhaven, trots alle leerstellingen van
tijd en ras. Ons volk zal slechts sterk wor
den, indien Christendom en Germanen-
dom zich vereenigen".
FRANKRIJK.
Een misverstand.
Een misverstand heeft plaats gehad
naar aanleiding van een geschenk dat
d'Annunzio den president der Fransche
Republiek heeft laten overhandigen, daar
n.l. de Italiaansche ambassadeur het
dichtwerk van d'Annunzio aan den presi
dent der republiek overhandigde, zonder
tevoren den Franschen minister-president,
en minister var. buitenlandsche zaken
daarvan in kennis te hebben gesteld.
President Lebrun aanvaardde het ge
schenk en dankte den gezant tevens daar
voor, zonder echter kennis te nemen van
den inhoud. Naar thans is vastgesteld,
bevatte de tekst compromitteerende op
merkingen over Frankrijk en de verhou
ding van dit land tot den Volkenbond,
hetgeen eigenlijk de aanvaarding van het
geschenk onmogelijk zou hebben gemaakt.
f
In Narbonna, in West-Frankrijk is een
staking onder de druivenplukkers uitge
broken. Eenige botsingen hadden plaats,
jvaarbij eenige arrestaties werden verricht.
BINNENLAND
De karteering van Nieuw-Guinea. (Bin
nenland, 3e Blad).
Het conflict te Tilburg; de stakers wil
len onderhandelen. (Binnenland, 3e Blad
en Laatste Berichten, le Blad).
Wat coöperatie in den landbouw ver
mag. (3e Blad).
BUITENLAND
Rond het Italiaansch-Abessynisch ge
schil. (Buitenland en Tel., le Blad).
De Volkenbond kiest zijn bureau. (Bui
tenland, le Blad).
Senator Huey Long hedenmorgen over
leden. (Tel., le Blad).
De verkiezingen voor de Poolsche Sejm.
(Buitenland, le Blad).
Ministerieele oneenigheid in Grieken
land. (Buitenland en Tel., le Blad).
Treinbotsingen in Italië en Turkije.
(Tel., le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
VEREENIGDE STATEN.
De toestand van Senator Long.
Terwijl het officieele bulletin zegt, dat
de toestand van Huey Long verbeterd is,
verneemt men uit particuliere bron, dat
zijn toestand slechter is geworden.
Tegen 7 uur gisteravond trad een pe
riode van groote zwakte in..
Men heeft zijn toevlucht moeten nemen
tot een tweede bloedtransfusie. De kogels
zijn hem door den onderbuik gegaan, zij
hebben op twee plaatsen een darm door
boord,
In alle geval zullen de geneesheeren
zich niet kunnen uitspreken vóór
Woensdag of Donderdag.
President Roosevelt, die momenteel te
Hyde Park in den staat New York ver
toeft, heeft in een officieele verklaring
o.a. gezegd: „Ik betreur ten zeerste den
aanslag op het leven van Senator Long.
De geest van geweld is on-Amerikaansch
en mag geen plaats innemen in het
openbare leven, en allerminst in een tijd,
waarin het van belang is dat men de
moeilijke problemen kalm en zonder
hartstocht tracht op te lossen".
President en mevrouw Roosevelt hebben
Senator Huy Long een persoonlijke
uiting van hun deelneming gezonden.
In officieele kringen verklaart men. dat
de hoop op behoud vrijwel is opgegeven.
In den Senaat worden officieel beden
gezegd voor zijn herstel, waarin Long be
schreven wordt als een weldoener der
menschheid.
Het jongste bulletin der doktoren zegt,
dat de krachten van den Senator niet
verder zijn afgenomen, en dat gedurende
zekeren tijd geen verandering is te ver
wachten.
Het zakenleven staat practisch stil.
Heden wordt nog nader gemeld:
De geneesheeren zijn ertoe overgegaan,
gebruik te maken van zuurstofapparaten,
om de ademhaling van Huey Long te ver
lichten.
Inmiddels is voor de derde maal bloed
transfusie toegepast. Op deze behandeling
heeft Long evenwel in het geheel niet
gereageerd, hetgeen de hoofddokter van
het ziekenhuis bijzonder bedenkelijk
achtte.
De behandelende geneesheeren vreezen,
dat het buitovlies ontstoken is, en koeste
ren geen enkele hoop, dat de patient zal
herstellen.
Een groote menigte aanhangers van
Long verdringt zich vol spanning voor de
bureaux der kranten.
Dr. Weiss, die den aanslag op Huey Long
heeft gepleegd, is reeds op het plaatselijk
kerkhof begraven. Honderden woonden de
begrafenisplechtigheid bij, o.a. vrijwel alle
doktoren uit Baton-Rouge.
In het ziekenhuis komt een gestadige
stroom van sympathiebetuigingen voor
Long binnen. Zijn aartsvijand Walmsley,
burgemeester van New Orleans, publi
ceerde een verklaring, waarin hij de
schietpartij „oprecht betreurde'
Het Huis van Afgevaardigden is in neer
slachtige stemming bijeengekomen, en
heeft een wet aangenomen, die ten doel
heeft de herkiezing van rechter Favy, den
schoonvader van Weiss, te verhinderen.
Na de derde bloedtransfusie begon Huey
Long wartaal te spreken. Hij sprak van het
boek, dat hij later zou schrijven over
„Mijn eerste jaar in het Witte Huis".
