Het Congres van den Ned. Bond van Huis- en
Grondeigenaren en Bouwondernemers.
76slé Jaar^an?
WOENSDAG 10 JULI 1935
No. 23095
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
STADSNIEUWS.
Saneeringsmogelijkheden van den gebouwden eigendom.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 cis per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30 - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein -Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2SOO Redactie 1507.
Postchêque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijnf
per 3 maanden f. 2.35
7 1 ~f
per week f.O.lfc
Franco per post f. 2 35 per 3 maanden -f- portokosten*
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>.
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
DE HEER W. A. KRIEST.
1890—1935.
Aan het einde van dit cursusjaar ver
laat de heer W. A. Kriest, hoofd der op
leidingsschool voor Gymnasium en H.B.S.
aan de Aalmarkt, alhier, wegens het be
reiken van den pensioengerechtigden leef
tijd den dienst. Een eervolle loopbaan bij
het onderwijs wordt hiermede besloten,
een loopbaan in zijn geheel volbracht in
onze gemeente. Van 7 November 1890 tot
1 April 1891 was de heer Kriest tijdelijk
werkzaam als onderwijzer aan de school-
Langebrug. Daarna trad hij in vasten
dienst en was van 1 April 1891 tot 1 Mei
1894 onderwijzer aan de Plantsoenschool.
Van hier ging hij over naar de school-
Aalmarkt. destijds nog uitsluitend een
jongensschool, waar hij tot 1 September
1922 in functie bleef. Bij de toenmalige
reorganisatie der Leidsche scholen werd
hij hoofd der school aan de Paul Kruger-
straat, waar hij tot 25 Augustus 1924 bleef,
om dan weer, maar 'nu als hoofd der
school, terug te keeren naar de school-
Aalmarkt, waar hij dus het allergrootste
deel van zijn loopbaan doorbracht.
Vele duizenden Leidenaren en oud-
Leidenaren hebben den heer Kriest als
onderwijzer gehad. Toen hij eenige jaren
geleden zijn 40-jarig jubileum bij het
onderwijs vierde, bleek op ondubbelzinnige
wijze, hoezeer men zijn werk waardeerde.
Nu hij den dienst gaat verlaten, heeft
zich een comité gevormd, bestaande voor
het grootste deel uit ouders van oud-leer
lingen. voor wie het een waarlijke behoefte
des harten was, er voor te zorgen, dat het
afscheid van den heer Kriest niet onop
gemerkt voorbij zou gaan, al was men er
van overuigd, dat deze bescheiden werker
er maar heel weinig van houdt, in het
openbaar voor zijn werk. dat hem zoo lief
is, te worden gehuldigd.
Ofschoon eerst op 15 Juli a.s., bij het
begm der zomervacantie. de heer Kriest
den dienst verlaat, vindt het officieele
afscheid plaats op Vrijdag, den 12den Juli
a.s. 's namiddags te drie uur in de kleine
zaal van de Stadsgehoorzaal. Tot half vijf
bestaat dan de gelegenheid persoonlijk af
scheid van den heer Kriest te nemen. Wij
twijfelen er niet aan. of velen zullen van
deze gelegenheid gebruik maken, om dezen
verdienstelijken paedagoog bij zijn vertrek
de hand te komen drukken.
DE HEER VAN HOEKEN GEEN
RAADSLID.
De heer P. J. van Hoeken, voor de Chr.
Hist Unie gekozen tot raadslid, heeft voor
zijn zetel bedankt. Tengevolge daarvan
blijft de heer J. A. v. d. Reyden zitting
houden.
HET 6e LEIDSCHE VACANTIE-
KINDERFEEST.
Men schrijft ons:
Het j aarlij ksche Vacantie-Kinderfeest
zal ook dit jaar weder plaats vinden. De
datum is 22 Juli a.s. De tijdsomstandig
heden zijn nu wel niet bepaald gunstig
voor de financiën, maar de Commissie
meent ondanks de tijden door te moeten
zetten. Zelfs zal zij dit jaar niet alleen
een 1-daagsch feest organiseeren, maar
zal een schoolklas 3 vacantie-dagen in het
Briegleb-huis bij Valkeveen doorbrengen.
De Commissie rekent er op. dat de mede
werking van onderwijzers, ouders, ouder
commissie-leden en van vele andere stad-
genooten. zoodanig zal zijn, dat zij het
volgend jaar nog meer klassen een meer-
daagsch vacantie-uitstapje kan laten doen.
Commissie is overtuigd, dat vooral
m dezer Crisis-tijd de opbouw van haar
werk met kracht moet worden doorgezet.
Tegen de crisis in opwaarts!
Zij, die met het werk sympathiseeren,
vergeten vooral het giro-nummer van den
penningmeester niet: no. 193.953.
Ook koope men de loten 1
Het wetsontwerp inzake de verlaging der huur- en hypotheekrente etc.
Hedenmorgen werd op „Den Burcht" onder groote belangstelling het Congres van den Ned. Bond van Huis- en Grond
eigenaren en Bouwondernemers geopend. - Hierboven een overzicht van een deel der talrijke deelnemers.
Hedenmorgen werd onder zeer groote
belangstelling op den Burcht het congres
van den Ned. Bond van Huis- en Grond
eigenaren en Bouwondernemers geopend.
Onder de aanwezigen merkten wij o.a. op
den burgemeester van Leiden, mr. A. v. d.
Sande Bakhuyzen, wethouder mr. Romijn,
den directeur van het gemeentelijk bouw
en woningtoezicht alhier, ir. Kiers, ver
tegenwoordigers der Kamers van Koop
handel en Fabrieken van Amsterdam en
Rijnland, alsmede afgevaardigden van den
Ned. Bond van Bouwondernemers, vele
directeuren van Woningmaatschappijen,
huiseigenaren etc.
De heer J. Zitman, voorzitter van de
afd. Leiden van bovengenoemden bond
heette allen welkom in deze oude omge
ving en hoopte, dat dit congres zou mogen
bijdragen tot versterking van het bonds-
leven.
Hierop sprak de burgemeester, mr. A.
v. d. Sande Bakhuyzen een begroetings
woord, waaraan wij het volgende ont-
leenen:
Rede van den burgemeester.
Na een kort begroetingswoord zeide de
burgemeester:
Toen ik naging wat u thans hierheen
voert, wat u thans met zooveel zorg ver
vult, dat uw bestuur en uw orgaan met
zooveel aandrang tot opgaan naar dezen
Burcht aanspoorden, toen zag ik het uit
spreken van een welkomstwoord met ge
mengde gevoelens tegemoet, want daai
beving mij de vrees, dat het mij niet
gegeven kan zijn woorden tot u te rich
ten. die passen bij de stemming, waariri de
moeilijke omstandigheden u gebracht heb
ben, laat staan de woorden, die eenig
licht zouden kunnen doen vallen op een
weg uit het moeras, waarin ook gij, ja gij
vooral, zit.
Een volkshuishouding in nood is heel
wat erger dan een gezin in nood of een
plaatselijke of landelijke ramp.
De depressie is er en blijft er voor-
loopig!
Aanpassen is het panacee dat ons wordt
toegeroepen. Deze raad is ongetwijfeld
wijs en goed, maar dezen goeden raad te
volgen is juist het groote probleem, waar
mede alle weidenkenden zoo hevig wor
stelen.
Spr. weet maar al te zeer hoe uiterst
moeilijk het voor de huiseigenaren en
verhuuders individueel is, om een pad te
vinden tusschen de ijzeren bepalingen
van wet en verordening eenerzijds en de
zich zoo snel wijzigende realiteit ander
zijds, waarmede het heilig contracten
recht geen voldoende rekening schijnt te
kunnen houden.
Gij weet zeiven echter het best hoe sa
mengesteld en ingewikkeld uw bedrijf is
en hoe moeilijk gaande te houden, wan
neer er één wieltje gaat haperen, uw pro
bleem voor de regeering wellicht het
moeilijkst op te lossen is van de velen,
die de crisis ons bracht.
Een spoedige regeling van al datgene
wat noodig is om uw bedrijf gezond te
maken is zoo gewenscht, omdat gij de
verzorging op u hebt genomen van een
sociaal belang van de eerste orde.
De mate van produktie door landbouw
of veeteeltbedrijf laat zich heel wat ge
makkelijker regelen naar de inkrimpende
of uitdijende behoeften dan de woning
voorraad. Credieten en hypotheken wor
den en moeten worden afgesloten over
lange termijnen en deze contracten zijn
en moeten zijn gebaseerd op de veron
derstelling. dat de omstandigheden, waar
onder zij gesloten worden, zullen voortdu
ren, althans niet zoo ingrijpend zich zul
len wijzigen als wij thans zien gebeuren.
Juist de zoo gewichtige sociale functie
van uw bedrijf, maakt het begrijpelijk,
alhoewel niet verklaar- of verdedigbaar
dat gij bloot staat aan scherpe aan
vallen van de „aanpassers" wier oog al
spoedig met gretigheid valt op de hoogte
der huren en dat ook veel kritiek uw
deel is. Men ziet daarbij wel eens voor
bij. dat de huurprijs de resultante is van
heel wat meer factoren en heel wat meer
onveranderbare factoren dan de prijzen
van goederen en diensten.
Ieder die de zaak onbevooroordeeld be
ziet, moet tot de conclusie komen dat
hoe moeilijk 't ook zij het voor de re
geering geboden is zich met de oplossing
uwer moeilijkheden bezig te houden. De
overheid heeft zich op tal van manieren
en langs allerlei moeilijk vooruit te on
derkennen wegen met uw bedrijf bemoeid,
daarin ingegrepen en daarvoor regelen
gesteld, die dikwijls de normale werking
van economische factoren verstoorden.
Het goede recht hiertoe der regeering, ja
haar plicht, zal ook door u grif worden
erkend, maar zij kan zich dan ook niet
onttrekken aan de moreele verplichting
om middelen te beramen en te treffen,
om dit belangrijke bedrijf te behouden
en te beschermen. Spr. hoopt dat dit als
nog mag geschieden.
Na nog eenige opwekkende woorden en
een blik op de aantrekkelijkheden van
onze gemeente geworpen te hebben, ein
digde spr. met het uitspreken van de beste
wenschen voor dezen dag.
Openingsrede van den voorzitter.
De voorzitter van den Bond, mr. J. A. de
Meyler sprak vervolgens een openings
rede uit, waarin hij er o.a. op wees, dat
het niet aangenaam is op elk congres
wederom in mineur te moeten spreken. De
toestand wordt nog steeds slechter, de
hypothecaire zoowel als de overheidslas-
ten maken dagelijks nieuwe slachtoffers
ondbr de leden, die buiten hun schuld dooi
de economische toestanden, door huur-
daling, leeg staan van woningen en over
productie, die nog steeds door de Overheid
in de hand wordt gewerkt, in de onmo
gelijkheid zijn, hun verplichtingen na te
komen, en daardoor geheel overgeleverd
zijn aan hun crediteuren.
Het gevolg nu, dat onvermijdelijk moet
komen, is een onteigening op groote
schaal van u allen van al datgene, wat
gij zoowel als uw bereidwillige geldschie
ters. eens meenden dat een waardevol be
zit was.
De wetgever zelve heeft echter voorzien,
dat van den regel, dat elke overeenkomst
geacht wordt partijen tot wet te strekken,
moest kunnen worden afgeweken en de
mogelijkheid geopend moest worden om
cok buiten de overeenstemmende wil van
partijen de overeenkomst te herroepen,
indien daarvoor voldoende redenen aan
wezig zouden zijn.
En die redenen zijn er thans ongetwij
feld en van zeer dringenden aard. waar
door overmacht de huiseigenaren niet meer
in staat zijn om aan hun contractueeie
verplichtingen te voldoen.
De tijd is dan ook daar, dat onze Regee-
ring thans met wettelijke bepalingen moet
komen om in dezen toestand in te grijpen.
In de eerste plaats zal het urgent zijn,
dat aan de ongelimiteerde overproductie
en den nog steeds voortgaanden nieuw
bouw paal en perk gesteld wordt.
Zondagmorgen werden we verrast door
het bericht, dat de Regeering een wets
ontwerp had ingediend tot verlaging van
vaste lasten, hypothecaire lasten daarin
begrepen. Uit de memorie van toelichting
blijkt, dat de Regeering in de eerste plaats
uitgaat van het systeem: „voor wat. hoort
wat".
Tegenover een lastenverlaging staat
een verplichte huurdaling. Voorts wordt
door de Regeering erkend, dat nietttegen-
staande de toestand bij de landelijke
eigenaren anders ligt dan bij het huizen-
bezit een verlichting van lasten hierbij
„onvermijdelijk" is.
De Regeering meent voorts, dat hypo
thecaire lasten tot die behooren. welke de
eigenaren destijds de noodige gelden heb
ben geleend om zich die onroerende goe
deren aan te schaffen.
Hierdoor wordt een direct verband ge
legd tusschen de opbrengst van het on
roerend goed en de geleende som, waaruit
logisch volgt, dat wanneer door onvoor
ziene omstandigheden de opbrengst daalt,
ook door de geldverschaffers minder daar
van behoort te worden ontvangen en hun
aandeel in die opbrengst ook dient te ver
minderen.
Voorts vestigde spr. de aandacht op het
standpunt van de Regeering betreffende de
erfpachtscanon.
Canonverlaging acht de Regeering noo
dig en stelt zich daarbii op het standpunt
dat eeonnm'sch het recht van erfpacht in
vei" owirhten het karakter draagt van
het vecht van hvnotheek waarvan dan
als eevolc wederom, bij verminderde op
brengst van het onroerend goed nok logisch
volgen moet, dat dan ook de rente f canon)
evenzeer moet verminderd worden.
BINNENLAND
Aan den heer Plesman is de gouden
Generaal Snijders-medaille uitgereikt.
(Binnenland, 3e Blad).
Verlaging opeenten Wijnaccijns; voor-
loopig verslag der Tweede Kamer. (Bin
nenland, 3e Blad).
Ons parlementair overzicht. (3e Blad).
Landbouwhypotheek- en pachtovereen
komsten; verslag der commissie van voor
bereiding. (Landbouw, 3e Blad).
Pakhuis te Rotterdam ingestort. (Ge
mengd, 3e Blad).
BUITENLAND.
Rond het Italiaansch-Abessynische ge
schil. De besprekingen te Scheveningen
afgebroken. (Buitenland, 2e Blad en Tel.,
Ie Blad).
Werkloosheidsdebat in het Engelsche
Lagerhuis. IBuitenland, 2e Blad).
De Parijsche betoogingen op 14 Juli a.s.
(Buitenland, 2e Blad).
Bulgaarsche oud-ministers gearresteerd.
(Tel., Ie Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
le BLAD.
Tenslotte gaat de Regeering er toe over
toezicht uit te oefenen op de Gemeente
lijke lasten op het onroerend goed, opdat
deze autoriteiten niet de bedoeling van
de regeering illussoir maken.
Ongetwijfeld mogen wij de regeering
voor haar initiatief dankbaar zijn
Dankbaar voor den inhoud van het ont
werp kunnen wij echter niet zijn, waar
dit een groote teleurstelling is geweest.
Doch in ieder geval kan en mag bij deze
stap alleen de regeering niet blijven stil
staan, daar toch ongetwijfeld thans ook
als gevolg van deze maatregelen het noo
dig zal zijn om ook maatregelen te tref
fen betreffende de opzegging en executie
van hypothecaire vorderingen.
Dit ontwerp toch, ja zelfs de geruchten
dat het zou worden ingediend, heeft reeds
verschillende particuliere crediteuren aan
leiding gegeven hun hypothecaire vorde
ring op te zeggen. Deze stap van de re
geering dreigt daardoor een nieuwe ramp
voor de huiseigenaren te worden, waar
tegen terstond maatregelen dienen getrof
fen te worden.
Over de vraag nu echter, of de wijze
waarop getracht wordt aan de bezwaren
van het huizenbezit tegemoet te komen,
bij dit wetsontwerp een zoodanige is, die
als juist en billijk kan worden aanvaard,
zal in het bestuur van onzen bond over
leg gepleegd moeten worden. Evenzeer als
over het bij de regeering gevolgde systeem.
De bond zal zoo spoedig mogelijk zijn
zienswijze kenbaar maken.
Het komt spr. wenschelijk voor deze
materie te doen regelen door een college
van belanghebbenden bij den onroerenden
eigendom, die deskundig zijn ter zake, met
de regeering, maar zulks in den vollen
omvang.
Voorts zou het ook zeer de vraag zijn
of het niet beter ware, de uitvoering van
de bepalingen in dit ontwerp genoemd
niet in handen te stellen van ambtenaren,
die bovendien reeds overkropt zijn met
bezigheden, doch die te stellen in handen
van een college van direct belanghebben
den bij de onr. eigendommen. Spr. denkt
hier aan de contact-commissie, die reeds
door de groote crediteurengroepen en de
groepen der huis- en grondeigenaren en
bouwondernemers in het leven is geroepen
om de moeilijkheden op het gebied van
den onroerenden eigendom te bespreken en
zoo mogelijk voorzieningen te treffen om
executies tegen te gaan.
Waar echter de thans bestaande contact
commissie slechts een gedeelte der credi
teuren omvat en bindende besluiten niet
genomen kunnen worden, zouden derge
lijke colleges door de regeering met gezag
bekleed kunnen worden en in het systeem
waarin thans de eerste stap door de re
geering is gezet, zeer nuttig werk kunnen
verrichten.
Na een dankwoord aan de Leidsche
gastheeren, sloot spr. dit openingswoord.
De heer P. het Lam uit Amsterdam,
vroeg het woord tot het indienen van een
voorstel van orde. dat het Congres zich
voor. de rede van dr. G. Lubbers zal uit
spreken over het ontwerp-wet inzake de
verlaging van huur- en hypotheekrente,
vaste lasten etc.
De voorzitter wees er op, dat dr. Lub
bers ook dit ontwerp zal behandelen.
Daarna zal er gelegenheid zijn zich
hierover uit te spreken, waarmee de ver
gadering accoord kon gaan.
Het woord werd vervolgens gegeven aan
dr. G. Lubbers tot het houden van zijn
rede over: ,.De moeilijkheden van den ge
bouwden eigendom".
Hiervan vermelden wij het volgende:
Lezing van dr. G. Lubbers.
De moeilijkheden van den gebouwden
eigendom nemen met den dag toe, aldus
spr., zoodat het vraagst, van de sanee-
