rersk
torsets
BOUWKUNSTIG SCHOON
Een Cassière
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Donderdag 4 Juli 1935
BUITENLAND.
Alle Nijverheidsonderwijsbevoegdheden
Onze grote
OPRUIMING
is begonnen!
Goedkeuring
Uitbreidingsplan.
couea/nt.Bteriqt koopecs
vxt s£ad om lamd.
DE THYSIUS BIBLIOTHEEK.
III.
We hebben in het vorige opstel de gevel
structuur behandeld. We hadden ook van
de binnenordonnantie van het gebouw uit
kunnen gaan, want een goed naar de
bouwkunstige eischen en traditiën van
den ouden tijd opgetrokken gevel was niet
alleen maar een afsluiting van de binnen
ruimte, hij was tevens een soort spiegel
van de binnenordonnantie.
Een sprekend voorbeeld moge dit toe
lichten.
Een Gothische gevel met spitsboog
vensters is voor ons het onmiskenbare
teeken, dat daarachter zich een Gothische
ruimte met Gothische uitviering verbor
gen ligt, het zij met een ziende kap-con-
structie, zooals in de Ridderzaal, hetzij
met een houten en steenen gewelf onder
de kap.
Als we achter een Gothischen gevel
een vlakke zoldering zien. dan bevredigt
dat ons niet en weten met stelligheid, dat
die vlakke zoldering daar niet hoort en
door onkunde, wansmaak of om utiliteits
redenen daar is aangebracht.
Bij vele burgerlijke gebouwen uit den
tijd der Gothiek, mogen we vlakke zolde
ringen aantreffen, we bemerken dan ook
dat de vensters rechthoekig zijn, al heb
ben ze een Gothische blindboogvulling er
boven.
Bij gebouwen uit den tijd der Holland-
sche renaissance of die waarbij later tot
op zekere hoogte de tradities der renais
sance zijn gevolgd, spreekt de gevel voor
het inwendige niet minder duidelijke taal.
De Hollandsche vensters met kruisko
zijnen zijn evenzeer een spiegel van de
binnenruimte. Achter deze vensters heb
ben we geen gewelf te zoeken, het zou er
mee vloeken. We zoeken hier een zolde
ring, gedragen door zware moerbalken en
hlnderbinten. De vensters met kruisko
zijnen en kleine, liefst in lood gevatte,
ruitjes maken dit zolderingsysteem naar
buiten kenbaar Het een behoort bouw
kunstig en stijlkunslig bij het ander.
U weet. dat die kiuisvensters beneden
het kalf konden worden afgesloten door
luikjes, zooals ook in de grondverdieping
van de Bibliotheek nog worden gevonden,
terwijl vroeger het bovenste deel was
voorzien van glas in lood. Jammer ge
noeg is dit laatste geheel verdwenen, ter
wijl op de bovenverdieping ook de luiken
zijn verwijderd.
Betreden we de Hal van de Bibliotheek
dan bemerken we, dat de zware eiken
I moerbalken gedragen door muurconsoles
en de hinderbinten met de kruiskozijnen
geheel bij elkaar behooren. Trouwens ook
geaderde witmarmeren vloertegels die zoo
brandschoon worden onderhouden, pas
sen geheel in het systeem.
Ons oog valt dan onmiddellijk op de
trap. die oorspronkelijk een dubbelen op
gang had, zooals dat bij alle deftige ge
bouwen in dien tijd het geval was.
Geheel anders dan bij vroegere bouw
stijlen was de trap in de Hollandsche
barok het centrale deel van 't gebouw, de
monumentale verbinding van beneden en
boven. Uit den aard der zaak is dat hier
betrekkelijk klein, doch in een monumen
taal gebouw als het Maurltshuis spreekt
de trap als centraal gegeven wel zeer dui
delijk
De beteekenis van de trap met poort
onder de twee opgangen, zou trouwens
ook bij de Bibliotheek duidelijker spre
ken, wanneer men het gedeelte rechts
van den ingang niet had verwijderd.
Daardoor is natuurlijk de symmetrie
geheel en de schoonheid ten deele ver
loren gegaan en de blnnen-architectuur
van de hal geschonden.
Het eene gedeelte van de trap werd
weggebroken, omdat men hier lang gele
den een kamertje voor den concierge
heeft afgeschoten, waarbij tegelijkertijd
in dat vertrek de balkgeleding aan het
oog werd onttrokken.
Het overgebleven deel van de trap heeft
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Beek te Berlijn De Vlootkwestie.
De Poolsche minister van buitenlandsche
zaken Beek heeft gisteren tweemaal met
Hitier geconfereerd, eerst 2 uur, later 21/*
uur. Hitier bood den Poolschen gezant en
zijn echt-genoote een diner aan.
Hierbij zaten o.a. ook aan de Poolsche
ambassadeur Lipski, de Duitsche ambas
sadeur in Warschau, von Moltke, en tal
van vooraanstaande persoonlijkheden uit
'het Duitsche politieke leven, onder wie
diverse leden der rijksregeering met hunne
dames.
Na afloop had een concert plaats, waar
aan Julius Patzak medewerking verleende.
De Fransche pers volgt aandachtig de
reis van minister Beek naar Berlijn. „Al
weer een bezoek volgens de Hitier zoo
dierbare bilaterale methode", zegt de „Pe
tit Parisien" en het blad meent, dat
Frankrijk waakzaamheid moet betrachten.
De „Echo de Paris", constateerend dat
de samenwerking met het Hitleriaansche
Duitschland het hoofdthema is geworden
van de Poolsche diolomatie en stelt even
eens vast, dat er binnen de Poolsche re
geering belangwekkende tegenstellingen te
dien aanzien bestaan; de wegen van het
gezond verstand zijn dus misschien niet
meer zóó volkomen versperd.
De „Oeuvre" verwacht, dat Beek te Ber-
liin vruchtbare besDrekingen zal voeren.
Het grootste eevaar. dat zij kunnen op-
leveren ie wellicht, dat Beek voor zich en
voor zijn politiek den krachtigen steun
een leuning met zware ballusters, waar
van vooral die van het schuinloopende
gedeelte herinneren aan het gespierde
onderbeen van een mensch, ln denzelfden
geest als dat bij een in de Lakenhal be
waarde trap uit de 17de eeuw het geval is.
Dergelijke zware ballustervormen, die
we b v. ook vinden bij een trap uit 1655
ln Gravenstein en evenzeer de beëindi
gingsmotieven op de hoeken, knoppen ln
den vorm van pijnappels, zijn wel typisch
voor de binnenarchitectuur der Holland
sche Barok van het midden der 17de eeuw.
In de Oostelijke muur is een hooge nis
uitgespaard. Daarin zien we een marme
ren gedenkplaat, waarop ln vergulde let
ters ls gegrift:
HPT BLOKFONDS
TEN BATE DER
BIBLIOTHECA
THYSIANA
ANNO 1932
GESTICHT DOOR
JOHANNA FREDERIKA
KUIPER
ECHTGENOOTE VAN
PROF. P. J. BLOK.
Ik breng hier even in herinnering, dat
wijlen prof. Blok jarenlang curator van
deze Bibliotheek is geweest en deze in
stelling hem bijzonder na aan het hart
lag. Zijn weduwe heeft door de schenking
van een fonds in '*t belang der stichting
een bewijs van piëteit ten opzichte van
haar echtgenoot willen geven, dat zoowel
haar als den onvergetelljken grooten his
toricus eert.
Onder dezen gedenksteen zien wij ln
lijst de prachtige gecalligraveerde schen-
kingsacte, die herinneringen opwekt aan
den kunstzin der Mlddeleeuwsche boeken-
verllehters en incunabelen, waarvan wij
in de Bibliotheek zelve nog zulke schit
terende specima voorhanden vinden.
Alvorens nu de eigenlijke bibliotheek
zaal te bezoeken begeven we ons onder
de trap door en slaan een blik in de ver
trekken waarin de custos der Bibliotheek
woont en diens vrouw met Hollandsche
properheid her domein onderhoudt, een
properheid, de men reeds in de hal kon
waarnemen. Hier bemerken we ook, dat
de binnen-architectuur in den loop der
eeuwen eenige wijziging onderging, door
dat de balkzoldering achter een plafond
betimmering verloren ls gegaan. De ven
sters doen nog 17de eeuwsch aan, doch
overigens is het cachet van dien tijd,
waarschijnlijk doordat ooeenvolgende be
woners in andere tijden weer nieuwe
wenschen hadden, voor een groot deel
verdwenen.
Op dit meer particuliere terrein zullen
wij echter niet onbescheiden lang ver
toeven.
N. J. S.
Het vorige artikel over dit onderwerp
werd gepubliceerd in het „L. D." van 8
Juni.
der Duitsche regeering tegen de gene-
raalspartij te Warschau mee naar huls
brengt.
9
In volledige zitting heeft het Engelsche
kabinet gisteren Eden gehoord over zijn
reis naar Parijs en Rome.
De Brltsche regeering staat voortdurend
ln verbinding met de Fransche, niet alleen
inzake de verklaring van 3 Februari, doch
ook inzake de Ethiopische kwestie.
Bulten deze gedachtenwissellng is En
geland, naar men verneemt, niet voor
nemens verdere stappen te doen en zich
ln verbinding te stellen met de andere
leden van den Volkenbond
Op het Initiatief van Engeland is tevens
een Fransch-Engelsche gedachtenwissellng
ingezet, met het doel om te komen tot
mededeeling der vlootprogramma's. De
bedoeling zou zijn, dat de Engelschen Pa
rijs op de hooete stellen van de blizonder-
heden van het Duitsche program, wan
neer deze uit Berlijn ontvangen zijn. Als
tegenprestatie zou Frankrijk zijn program
mededeelen.
De Engelsche regeerlng hoopt, dat de
de Fransohe regeering op dezen grondslag
zal toestemmen om een deskundige naar
Londen te zenden, door wiens bemiddeling
men deze mededeelingen zou doen.
De hoofdcommissie van de Italiaansche
admiraliteit is door Mussolini. In zlln kwa
liteit. van leider van de Italiaansche re
geering en minister van marine tot een
buitengewone zitting bijeengeroepen, ter
besoreklng van marinevraag*tukken.
Deze onverwachte convocatie Ls zondei;
twlifel toe te schrijven aan de Duitsch-
Britsche vlootovereenkomst en het. iongste
bezoek van Eden aan Rome.
Naa- men vermoedt zullen op de con
ferentie ook de vraagstukken ir.zake een
koloniale expeditie besproken worden.
DUITSCHLAND.
3 maanden vergaderverbod.
De Pruisische en rijksminister van Bin-
nenlandsche Zaken, Frick, heeft in over
leg met den rijksminister voor Propagan
da. Goebbels, een algemeen verbod van
vergaderingen uitgevaardigd voor den tijd
van 1 Juli tot 30 September.
FRANKRIJK.
Herriot blijft partijvoorzitter.
Het dagelijksch bestuur uit den partij
raad der soc. rad. partij heeft met alge-
meene stemmen zijn goedkeuring gehecht
aan een verklaring, dl ede partijvoorzitter
minister Herriot in de met spanning ver
wachte vergadering van den partijraad gis
teravond heeft afgelegd.
De verklaring zegt, dat in het dagelijkscn
bestuur overeenstemming tusschen de ver
schillende stroomingen binnen de partij
bereikt ls. Herriot eischte als voorzitter,
dat de partij zich tegen lederen vorm van
dictatuur zou verzetten en haar onafhan
kelijkheid (evenals andere partijen) zou
bewaren. Men zou noch op den linkschen.
noch op den rechtschen vleugel der partij
iemand uitsluiten, die de republiek verde
digde.
Het schijnt dat Herriot niet voortydlg
't voorzitterschap zal neerleggen, doch het
normale einde van zyn ambt zal afwach
ten, hetgeen In October het geval zal zijn.
Herriot verklaarde in elk geval dat hy
voor de laatste maal het werk van den
partyraad leidde, doch dat hij ln de gele
deren der partij zou terugkeeren.
o
DANZIG.
Ambtenaren gearresteerd.
De persdienst van den Senaat vanDant-
zig deelt mede: Gisteren heeft de poli
tieke politie de volgende personen gear
resteerd:
Den op wachtgeld gestelden secretaris
voor crlmineele aangelegenheden Chall;
den Oberregierungsrat op non-actief, We
ber: den ambtenaar van het Openbaar
Ministerie, dl'. Huelff; den op wachtgeld
gestelden secretaris voor crlmineele aan
gelegenheden, Rorroza; den directeur van
het Landgerecht. Kuehn; den assistent by
de douane, Puettkammer: den directeur
van het Landgerecht, Zaehle en den op
perwachtmeester van politie, Felske.
Bij eenige gearresteerde personen ls
reeds komen vast te staan, dat zy staats-
vljandlg zyn opgetreden, terwijl de an
deren er ernstig van worden verdacht. Er
zijn nog meer arrestaties te verwachten.
In het belang van het onderzoek wordt
voorloopig niets meer medegedeeld.
OOSTENRIJK.
Het Huis Habsburg.
In een offlcleele mededeeling aangaande
de opheffing van de Uitzonderingswet der
Habsburgers. waartoe ln den ministerraad
werd besloten wordt het volgende gezegd:
De tegen de leden van het Huis Habs
burg uitgesproken verbanning zal ln prin
cipe buiten werking worden gesteld. Verder
wordt de regeering gemachtigd op door
haar vast te stellen voorwaarden en naar
haar goedvinden die vermoeensbestand-
deelen. welke absoluut privaat bezit van
het voormalig regeeringshuls waren, aan
de Habsburgers terug te geven.
Hieronder vallen echter niet alle voor
werpen van kunstwaarde of met een
wetenschappelijk oudheidkundig of his
torisch karakter die deel uitmaken van
verzamelingen- als b.v het kunsthistorisch
museum de nationale bibliotheek en der-
gellike. Hierbij dient tevens rekening te
worden gehouden met rechten en aan
spraken van derden, welke intusschen
verkregen werden en die hierdoor niet
getroffen mogen worden
Men gelooft dat het eerste gevolg van
het initiatief der Oostenrijksche regeering
de terugkeer van aartshertog Otto naar
Oostenrijk zal zitn dooh met politiek zal
hit zich niet mogen bezighouden.
Een verder gevolg zal vermoedeliik zyn
een reusachtige golf van propaganda voor
de Habsburgers.
Een en ander zal ln de nabuurlanden en
met name in Tsjecho Slowakije ongetwti-
feld ongerustheid wekken, al heeft de re
geering ln de diverse hoofdsteden reeds
doen weten, dat herstel van 't Huis Habs
burg niet de bedoeling is.
oj
GRIEKENLAND.
Een plebisciet-voorstel.
De regeering heeft thans by de natio
nale vergadering een voorstel ingediend
tot het doen houden van een plebisciet
over de kwestie van den staatsvorm,
waarvan de datum 40 dagen van te vo
ren door presidentieel besluit zal worden
vastgesteld.
Vosikls, voorzitter der vorige Grieksche
Kamer, ls met byna algemeene stemmen
gekozen tot voorzitter der Nationale Ver
gadering.
UIT HET VERRE OOSTEN.
Nieuwe Japansche eischen?
Volgens een bericht uit Hsinking heeft
het Japansche Kwantoengleger het Chi-
neesche 29e legercorps van Soeng Tsje
Yoean nieuwe eischen toegezonden. Het
Kwantoengleger dreigt daarby met nieuwe
maatregelen, in geval de Chineezen niet
voor 10 Juli Tsjahar en de grensgebieden
binnen den buitensten Grooten Muur ten
Z. van Toesjikau ontruimd hebben. Voor
eventueele acties staat thans de hoofd
macht van het Japansche garnizoen van
Dzjehol onder opperbevel van generaal
Yamada by Koepeikoe ter beschikking. In
geval de Japanners hun voornemens
mochten uitvoeren, zou de in de richting
Toesjikau Noordwaarts uitspringende drie
hoek van den Grooten Muur, waardoor het
vorig jaar door de Japanners een auto
weg aangelegd is, die Toesjikau verbindt
met Kang Tsjoeang, het eerste station van
de lyn Soei YoeanPeking ten N. van
den pas van Nankau, geheel onder Invloed
van de Japanners komen.
t)U n$cUrijvi*tQ>
staat tocU <z*kit
yttii aft uw auto?!
Gevraagd: in groot kleedingmagazijn te Leiden
met kantoorroutine. Brieven met opgaaf van laatste
betrekking en verl. salaris Bur. v. d. BI. no. 7037.
Nederlands Instituut voor opleiding van
Leerkrachten bij het Nijverheidsonderwijs
Goedgekeurd by Koninkiyk Besluit van 2 Mei 1935, No. 50.
Vanwege dit Instituut zal by genoegzame deelname ln
's-GRAVENHAGE gelegenheid geboden worden, om opgeleid
te worden voor
alsmede voor het getuigschrift, bedoeld in artikel 38 der
Nijverheidsonderwyswet (Paedagogisch inzicht).
Deze cursussen werden tot beden gegeven door de Afde
ling 's-Gravenhage van de Nederlandse Bond van Leraren en
Leraressen by het Nyverheidsonderwys en komen met In
gang van 1 September 1935 onder het beheer van bovenge
noemd Instituut. 2022^
De duur der cursussen voor volledige opleiding bedraagt
4 jaar. De lessen worden gegeven:
Woensdagavond 710 uur
Zaterdag 26 uur
PERSOONLIJKE AANMELDING kan cesolfieden op de
ZATERDAGEN 6. 13 en 29 JULI a s. des middags tussen 3 en
5 uur by den heer A. G. A. WAMSTEEKER, STEYNLAAN 137
's-GRAVENHAGE, bij wien tevens alle gewenste Inlichtingen
zyn te verkrijgen.
De beste gelegenheid om extra voordelig 'n
corset te kopen, want wij ruimen ook onze
betere merkartikelen, als SKI, C.P. la Sirène,
Charmereine ver beneden de prijs op. Op
courante goedereo, behalve op merkartikelen
en zlchtzendingen, krijgt U 10 korting.
Koopt nu, wat U binnenkort nodig hebt, want
de mooistè koopjes zijn er het eerst uit. Vele
dames wachten tot wij opruimen, omdat zij
dan neg voordeliger kopen dan anders bij
niet duurder, wèi beter
Leiden, Maarsmaussteeg 2c, Telet. 57/
Den Haag, Rotterdam, Arnhem,. Groningen,
Delft, Dordrecht.
Onze zaak wordt NIET verplaatst.
7016
RADIO
NIEUWSTE TOESTEL, van
f. 145 voor f. 65.Nog 10
maanden garantie. Neptunis-
straat 41. Haarlem-Noord.
7019
De Burgemeester van OEGST-
GEEST maakt bekend, dat
het door de Raad ln zyn ver
gadering van 16 Januari 1934
vastgestelde uitbreidingsplan
en de daarby behorende be
bouwingsvoorschriften, met
uitzondering van de gedeel
ten, ten aanzien waarvan de
goedkeuring ls onthouden, by
besluit van 25 Juni 1935, B.
no. 5707/21 (2e afd.) G.S. no.
206/1 door de Gedeputeerde
Staten van Zuid-Holland zyn
goedgekeurd. 7039
Het uitbreidingsplan en de
bebouwingsvoorschriften lig
gen ter gemeentesecretarie
voor een ieder ter inzage.
Oegstgeest, 3 Juli 1935.
De Burgemeester voornoemd,
A. J. VAN GERREVINK.
Gem odAWttemtte ln d&ze
