WAALS
AANBESTEDING
AARDAPPELEN
MOHeDREESMANM
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Woensdag 26 Juni 19?
UIT DE RIJNSTREEK.
kKUN/T [NUTIEREN
f. 32.50 RUIME HEERENHUIZEN f. 32.50
Broodslijters bezoekt allen de Ver
gadering Donderdagavond 8 uur.
Bericht van Inzet
J. N. VREEBURG
IN/.
fo 6
n
K\
p,
gelijk ls, dat ook voor de gemeente Zoe-
terwoude eene loontoeslagregeling wordt
toegestaan, waardoor de werkloosheid kau
worden bestreden en kan worden voor
komen dat vrouwen en kinderen het werk
moeten verrichten dat door mannelijke
arbeiders moet gedaan worden. De heer
de Groot vroeg tenslotte nog maatregelen to
nemen opdat het voetpad in het Lagerak
wordt verbeterd. Hierna sluiting.
AI.PHEN
Onze plaatsgenoot de heer N. v. d.
Linde slaagde gisteren aan de technische
hoogeschool te Deltt voor het examen
scheikundig Ingenieur.
Door den landbouwer J de H. in de
Rldderbuurt werd bij de politie aangifte
gedaan, dat een zestal schapen ln het
welland door honden werden verscheurd,
terwijl verschillende andere dieren te wa
ter werden gejaagd
BOSKOOP.
Lexing van den heer K. ter Laan.
Voor de afd. Boskoop der S.D A P. trad
ln het vergaderlokaal „Ons Huls" alhier
op de heer K. ter Laan, burgemeester van
Zaandam.
Spr. die een rede hield, over: „De ge
meente en crisistijd", wist zijn gehoor te
boelen.
Ook de 2e spreker, de heer P. D. Noest,
lid van den gemeenteraad, wist zijn ge
hoor aandachtig bezig te houden met. zijn
causerie getiteld „Wat de praktijk ln den
Raad ons leerde".
Omlegging van het rijverkeer
Op verzoek van den uitvoerder der
Gouwewerken aan de Westzijde van het
dorp alhier, hebben B. en W. dezer ge
meente bepaald, dat de kom voor het
dorpsgedeelte gedurende enkele dagen ge
sloten zal zijn voor rij- en voertuigen,
terwijl een andere weg door borden zal
worden aangegeven ln overleg met pu
blieke werken en de politie.
NIEUWKOOP.
Op Vrijdagavond a.s. des avonds 8 uur
zal de Dijkgraaf van den polder Nieuw
koop en Noorden, de heer P. A. 111. van
der Weijden, officieel afscheid nemen van
de ingelanden en zijn functie overdragen
aan zijn opvolger, den heer A. Kromwijk.
o
NIEUWVEEN.
Oprichting afd. Wit-Gele Kruis.
In de R.K. school werd een vergadering
gehouden tot het oprichten van een afd.
Wit-Gele Kruis. Er was heel weinig be
langstelling. De voorzitter van het voor-
looplg comité, de heer P. J. J Schouten,
opende en sprak een woord van welkom
tot pastoor van Nes, burgemeester J. W.
Geeslnk, zuster Haskam uit Den Haag, de
twee bestuursleden van het Wit-Gele
Kruis uit Langeraar. De voorz. zette het
doel van de bijeenkomst uiteen en gaf het
woord aan zuster Haskam die de vele
goede eigenschappen van een afd. toe
lichtte. Allereerst een wijkzuster; de ver
pleging in eigen huis laat nu nog wel eens
te wenschen over. maar met een wijk
zuster gaat de verpleging beter, cn kan
men veelal opname ln een ziekenhuis
voorkomen, wat vooral als de moeder ziek
ls. een heele zorg met zich meebrengt.
Ook gaf spr aan de T.B.C,-bestrijding,
welke door het W.-G. Kruis ter hand ge
nomen is, en de verzorging van moeder
en kind. Spr las de verdere hoofdpunten
van het W.-G kruis voor als kraamver
zorgster, consultatiebureau voor moeilijke
kinderen, blinden en zwakzinnigen, enz.
De voorzitter dankte Zuster Haskam
voor haar duidelijke uiteenzetting; hij
wenschte over te gaan tot oprichting van
een afd. en ging over tot behandeling van
het reglement, getoetst aan dat van de
afd. Langeraar. De voorz. deelde dan mede
dat dit omvat algemeene gezondheidsbe
langen, wijkverpleging, verstrekken van
verplegingsmateriaal, enz. Lid kunnen
worden alle hoofden van R.K. gezinnen;
andersdenkenden kunnen hospltant-lld
worden, maar missen alle stemrecht. Het
bestuur wordt terzijde gestaan door een
geestelijk adviseur, aangewezen door den
Bisschop van Haarlem. De vereeniging zal
zich aansluiten bij de bisschoppelijke fede
ratie. De afd. sluit zich aan bij Langeraar.
Na beantwoording van vragen sprak past.
van Nes zijn voldoening uit dat hier een
afd. W.-G. Kruis tot stand komt. De voor
zitter verklaarde dat. de afd. was opge
richt. Gezegd ls, aldus spr., dat wij de
afd. Groene Kruis afbreuk doen. Dit ls
niet het geval. Zij, die het eenigszins be
talen kunnen, doen goed om van belde
vereenigingen lid te worden.
Hierna sluiting.
REDERIJKERS.
ROND HET LANDJUWEEL.
Ons tegenwoordig dilettanten-tooneei,
dat tallooze beoefenaren, verspreid over
ons geheele land, telt, is ontstaan uit de
vroegere rederijkerskamers en als een
voortzetting daarvan te beschouwen
Men zou nu een amateur-tooneelspeler
echter naar alle waarschijnlijkheid zeer
beleedlgen, wanneer men hem „rederijker
zou durven noemen, omdat dit woord ln
onze ooren nu eenmaal een min of meer
ongunstlgen klank heeft. De minder goede
beteekenls, die men aan dezen naam
hecht, is te wijten aan het verval, waar
aan de kamers tenslotte sneefden; men
denkt slechts aan deze ineenstorting en
vergeet den grooten bloei, de ontzaglijke
waarde, den enormen roem, die de Kamers
oorspronkelijk bezaten.
Hoe nu zijn deze Kamers ontstaan? Om
die vraag te kunnen beantwoorden, moe
ten wij haar herleiden tot: hoe ontstond
'het mlddeleeuwsch tooneel? Vreemd ge
noeg ontstond dit In de kerk. Om de be
langstelling te wekken, ging de geestelijk
heid er toe over, bljbelsche verhalen door
priesters te laten spelen eerst in, daarna
vóór de kerk. Langzamerhand werden de
geestelijken door ïeeken vervangen, die
echter ook nog dezelfde mysteriespelen
opvoerden.
Het waren deze z.g. „broederschappen",
ook wel genoemd „de ghesellen van den
spele", die dus feitelijk onze eerste tooneel-
beoefenaren zijn geweest. Het tooneel
moet men zich natuurlijk eenigszins anders
voorstellen dan dat, wat wij ln Onze
tegenwoordige schouwburgen aantreffen!
Het was uit den aard der zaak vrij primi
tief; het bestond uit een houten stellage,
op het marktplein opgesteld, verdeeld ln
drie afdeelingen, boven of naast elkaar.
Het middengedeelte stelde dan de aarde
voor de beide andere afdeelingen ver
beeldden den hemel en de hel Men ziet,
dat men ook toen reeds de behoefte voelde
aan meervoudige speelgelegenheid, al
dacht men toen nog niet aan het draal-
tooneel, een nouveauté, waarmee ons land
eerst enkele jaren geleden verrijkt werd.
Het publiek kreeg langzamerhand ge
noeg van de „abele", dus ernstige roeien
en verlangde naar wat afwisseling. Om
aan dit verlangen tegemoet te komen,
ging men er toe over, de „abele spelen"
te laten volgen door „sotternieën", die
wij volkskluchten zouden noemen.
Voor onze begrippen zijn deze sotter
nieën betrekkelijk ruw en plat; er wordt
heftig gescholden, rake klappen uitge
deeld, kortom, we kunnen gevoeglijk aan
nemen, dat het publiek heeft genoten;
zelfs nu nog heeft het groote publiek het
meeste plezier, wanneer er stevig ge
vochten en gescholden wordt (zie clowns
ln- circussen, zie de z.g. gooi- en smljt-
fllms, geïmporteerd uit Amerika) dus dit
was toen zeker het geval.
Zoo ontstonden vanzelf, mede onder
Invloed van het sterk ontwikkelde gilde-
wezen, uit deze geestelijke broederschap
pen de Rederijkerskamers, letterkundige
gilden, die de beoefenaren van de kunst
en de letterkunde tot leden telden. De
oudste Kamers dateeren van omstreeks
1400; welbeschouwd bestaan zij nog, al ls
dan in Zuid-Nederland (België) het ka
rakter beter bewaard gebleven dan ln
Noord-Nederland, onder den naam „dilet-
tantentooneel".
Het ls misschien Interessant, eens te
beschrijven, op welke wijze die Kamers
waren georganiseerd, omdat de Indeeling
overeen komt met die van de tegenwoor
dige Kamers, al zijn dan ook sommige
titels veranderd.
Meestal zochten de Kamers, ter verster
king van hun positie en van hun kas, een
eere-voorzltter; men ziet, er is niets
nieuws onder de zon! Deze kreeg dan den
titel van „Prins" of „Keizer".
De deken was de man. die te boek stelde,
wat de Kamer deed; hij was dus onze
secretaris.
Een aanzienlijk en ook gevreesd heer
schap was de fiscaal ook wel breukmees
ter genoemd; nog heden ten dage ls de
penningmeester - van een dilettanten-
tooneelgezelschap een gewichtig man. Ge-
vreesder dan de laatste was echter de fis
eaal, want vroeger kende men bij de
Kamers het boetestelsel en de breuk
meester had te zorgen voor de Inning der
opgelegde boeten (de eerste belasting
inspecteurs?).
Hoewel het bezit van een aanzienlijke
Keizer, een Ijverig deken en een vast
houdende fiscaal van groote beteekenls
was, toch moet een kundige „factor" van
nog grooter belang geacht worden De
factor (wij zeggen nu „regisseur") was
feitelijk de leider van de Kamer, de man,
die de plaats bepaalde, welke zijn ver
eeniging innam ln de rij der anderen Hij
voerde op rijm natuurlijk het woord,
schreef de tooneelstukken. had de leiding
bij het instudeeren, gaf les ln het verzen
maken enz Ook heden ten dage zijn de
kwaliteiten van den regisseur meestal be
slissend voor de positie en de verrichtingen
der dllettanten-vereenlglngen; in dit op
zicht js er dus nog niets veranderd.
Vervolgens beschikten de Kamers meest
al nog over een of meer narren of zotten,
die vooral belangrijke diensten bewezen bij
optochten; al tellen onze tooneelvereeni-
glngen ook nu nog vele narren en zotten,
zij dragen niet meer den narrenkap, doen
geen dienst bij optochten, doch zijn niet
temin onmiddellijk te herkennen!
De Kamers hielden zich voornamelijk
bezig met het instudeeren en opvoeren
van tooneelstukken en het zeggen van
gedichten. Helaas ontaardde dit laatste ln
een geknutsel met woord en rijm, waar
aan elk kunstgevoel en Iedere kunstwaarde
ontbrak.
Teneinde de krachten te kunnen meten,
werden soms wedstrijden georganiseerd,
die dikwijls vergezeld werden door groote
festiviteiten. Bekend zijn de z.g. land-
juweelen. waaraan alleen de Kamers uit
de steden mochten medewerken en waar
van wij nu bij het aanstaande lustrum
een nabootsing zullen kunnen medemaken.
Wij willen U iets vertellen van de organi
satie van een dergelijk landjuweel.
De ultnoodlgende Kamer zond dan
reeds vroegtijdig de invitaties tot deel
name rond; de mededingers waren gehou
den, een stuk te maken en op te voeren,
dat betrekking had op een bépaald opge
geven onderwerp.
De uitgeloofde prijzen waren niet ge
ring; door „de Violieren" te Antwerpen
b.v, werden bij het landjuweel van Augus
tus 1581 meer dan honderd ons zilver aan
prijzen uitgereikt. Niet vergeten mag ech
ter worden, dat niet alleen prijzen be
schikbaar werden gesteld voor de beste
opvoeringen, maar ook voor „het schoon
ste lncomen", „het verste incomen", „de
grappigste narren" enz. enz. Het was nJ.
gewoonte dat de Kamers op waarlijk
grootsche wijze hun intocht deden; schit
terend uitgedost, met fraaie banieren en
versierde wagens kwamen zij de stad
binnen.
Onnoodlg te zeggen, dat zoo'n land-
Juweel ontzaglijk veel publiek trok. van
groot belang was voor een stad en het geld
flink deed rollen. Is dit niet een prachtige
tip voor onze dilettantentooneelvereeni-
glngen en voor gemeentebesturen, wier
kassen noodlijdend zijn?
Stonden de rederijkerskamers aanvan
kelijk zeer goed aangeschreven bij d#
overheid, langzamerhand werd dit minder
en minder, omdat zij zich op het gebied
van de politiek en den Godsdienst^ gingen
bewegen en daarbij vaak een partij kozen,
die lijnrecht stond tegenover die van de
autoriteiten. In herbergen en taveernes
zaten zij dan te zwetsen over al die zaken,
waarbij zij zich opwonden en meer dron
ken, dan goed voor ze was tooneel-
spelers waren, zijn en zullen altijd zijn
dorstige en hartstochtelijke naturen! -- en
aldus verwierven zij zich de bekende bij
naam: „Rederijkers Kennekijkers".
In Holland was het alleen de Amster-
damsche Kamer „De Eglantier", gesticht
in 1517. die zich staande wist te houden,
ja, zelfs tot grooten bloei kwam, omdat
Amsterdam een periode van welvaart
doormaakte. Welvaart is door alle tijden
heen de promotor der kunstbeoefening
geweest en zoo was het ook hier. Helaas
waren velen van de nieuwe leden zich
weinig bewust, welk een schoone taak op
de schouders der Kamerlsten rustte, zoo
dat weldra de splijtzwam veelgeziene
zwam, ook ln het Nederland van onze
dagen welig tierde en een gedeelte der
leden, waaronder Hooft, Breeroo e.a. zich
onder leiding van Samuel Coster afscheid
de en de eerste Duytsche Academie
stichtte (1617). Dank zij de werken van
de genoemde letterkundigen wist zij de
overwinning te behalen en In 1635 werd de
oorspronkelijke „Oude Kamer", die toen
weinig meer te beteekenen had, opgelost
in de Academie.
In 1638 werd de steenen Stadsschouw
burg te Amsterdam op 3 Januari Ingewijd
door de Academie met de opvoering van
„Gijsbrecht van Aemstel", een stuk, spe
ciaal hiervoor geschreven door Vondel;
het komt nog steeds op het repertoire voor
en wordt telken jare in Januari in de
Stadsschouwburg te Amsterdam opgevoerd.
Het betrekkelijk monopolie van de Aca
demie zou echter niet van bijster langen
duur zijn. omdat in 1669 eenige schrij
vers, die het niet met haar konden vin
den zich aansloten bij een vereeniging
„Nil Volentibus Arducim" LNiets is moeilijk
voor hen, die willen).
Deze afscheiding ls echter het begin van
het einde. Het dichten was niet langer een
inspiratie, doch en handwerk, dat men
door bestudeering der theorie, kon leeren.
Oorspronkelijkheid, kunst treft men na
tuurlijk bij een dergelijke opvatting niet
meer aan, het wofdt alles confectie, maak
werk.
En dit ls dan ook wel een der redenen,
waarom de naam „rederllkers" zoo'n tame
lijk ongunstlgen klank heeft.
Maar wanneer wij aanstonds de deel
nemers aan het landjuweel door Leiden's
straten zullen zien trekken, dan vergete
men de latere periode van teruggang en
verval, doch bedenke men, dat de Kamers
van grooten invloed en zeer veel nut zijn
geweest voor onze letterkunde en voor ons
tooneel en dat zij veel hebben bljgdragen
tot de verhooging van het. cultureele peil
van ons volk. Dan eerst zullen wij ten volle
kunnen genieten van de dingen, die ko
men: het Leidsche landjuweel A.D. 1935!
H. DE WILDE.
Eng. Grasmachine f. 7.95
Gieters f. 1.10, 95 c., 85 c.
Slang, p. Meter 19 ct.
MAG. 'T HOEKJE
6661 BREESTRAAT 120.
6962
VAN
Op Vrijdag 5 Juli e.k. des
middags om twaalf uur zal
door den Garnlzoens-com-
mandant te Lelden, op zijn
bureau in de Doelenkaierne,
in het ojjenbaar worden aan
besteed:
De levering van geel-
vleezlge zand- of klei-
aardappelen benoodigd
voor de soldatenmenages
te Leiden gedurende het
tijdvak: 1 Augustus 1935
t.m. 31 October d.a.v.
In het Inschrijvingsbiljet
dient te worden vermeld voor
welke soort aardappelen, klel-
of zandaardapjjelen wordt
ingeschreven. 6672
TE HUUR aan hoofdverkeersweg nabij het Haagsche Schouw
bev. 6 kamers, vestibule, gang, W.C., groote zolder, voor- en
achtertuin. - Te bevr. bij: CORN. KOK, Beëedlgd Makejaar,
Fagelstraat 5 - Leiden - Telef. 3348. 6551
6624
Cafe „Royal" Doezastraat
Secr. Neutrale Bond Driftstraat No. 29.
Vrijdag 28 Juni 1935 te
7 uren ln het Notarishuis te
Leiden, t. o. v. Notaris J, A.
VAN HAMEL, te Leiden, af
slag van; 6485
Bouwterrein, Oegstgeester-
laan te Lelden. In bod op:
f. 3.300.—.
TANDHEILKUND10S
WATERITEEG 2a TBL. 2522
Spreekuren dagelijks van 11-12
8779 en 25 uur.
Maandag- en Vrijdagavond
van 78 uur.
Ziekenfonds9preekuur dagelijks
van 8i 10 uur.
Woensdagavond van 78 uur.
fottfm/
VN ,v>
Tenten met plat dak van I Tenten met schuin dak,
gestr.linnenlndiv. kleuren I van gestreept linnen In
150x120x120 A.80
cm. geheel compl.
cm. geheel compl.
180 *140* 140 0 80
mooie kleuren, als buiten-
I gewone reclame aanb.
I 180 x 140*140 Q40
cm. geheel compl.
Tenten met schuin dak, van prima uni linnen
90 x 80 x 180 cm. geheel compleet met ^90
foudraal *T
Houten haringen per stuk7 c
Houten spanners per stuk
Houten stekken m. ring en pen 160 cm. lang 1 Ti
Houten stokken m. ring en pen 200 cm. lang 21'
Macco Badpakken, leuke lrisse
2-kleur. pakken v. kind. c e
lengte 45-70 van 0.29 tot
voor dames, lengte
van 75—85, van 0.59 tot 9
Wollen Badpakken Reclame,
in marine, rood en bleu, ae ae
lengte 45-70, v. 0.67'£ tot UiW
lengte van 7S tot 85 AE
van 0.98 tot
Luxe serie, moderne kleuren en
dessins, snel drogend, kleurecht,
lengte 40-70, v. 1.35 tot 2.00
lengte 75-90, van 2.20 tot 2.85
Deze costumes munten uit door
elegance en onberispelijke pas
vorm voor Heeren, echte fijne
pakken voor de echte liefhebbers
lengte van 75 tot 88 a 0E
vanaf 2.20 totdC»©^
Badmantels inde laatste a a
nouveauté's, vanaf AiirU
Strandpyama's, leuke klokpanta-
lon in uni kleur m. jasje m qe
in mod. lantasiestof 2.30 laöD
Rubber damesschoen-
tjes vanai 0.39
Onze collectie Bad-
mutsen en Dulkhelmen
is tip-top in orde.
Wat U verder op het
gebied van bad- of
strandspelen wenst,
vindt U bij ons in de
uitgebreidste keuze.
6679
HAARLEMMERSTRAAT 130-136 LEIDEN
6657
3—S
