DE STADHUISBOUW
ftp8 Jaargang
WOENSDAG 29 MEI 1935
No. 23062
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
r
HEMELVAARTSDAG.
Officieele Kennisgevingen
STADSNIEUWS.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
ds. per xegel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
_jéntschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per xegel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
3)0. Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
0 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zljaf
per 3 maanden f. 2.35
per week f.0.18
Franco per post f. 2-36 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
Morgen, Hemelvaartsdag, zal ons
lad niet verschijnen en zijn onze
iureaux den geheelen dag gesloten.
IHt-INZAGE-LEGGING VAN LIJSTEN
VAN CANDIDATEN.
De voorzitter mn hett centraal stem-
fcreau voor de verkiezing van de leden
an den Raad der gemeente Leiden maakt
etend dat de lijsten van candldaten voor
ec ieder op de secretarie der gemeente
t inzage zijn nedengelegd. met vermel-
te van de nummers der lijsten.
De voorzitter voornoemd.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZBN,
leiden. 29 Mei 1935.
I
JUBILEUM CHR. ONDERWIJZERS.
OPHALEN HUISVUILNIS.
In verband met den Hemelvaartsdag zal
'-ophalen van huisvuil uit die perceelen,
ie gewoonlijk op Donderdag worden
lend, deze week plaats vinden op
ïrdag.
liewoners van die perceelen worden der-
te verzocht Vrijdag geen emmers aan
|straat te plaatsen.
[De directeur der gemeente-reiniging,
J. H. DE JONG.
DE A.S. LUSTRUMFEESTEN.
lin de gisteren gehouden vergadering
T' Buurtcommtssie Oude Vest—Oude
pgel is definitief besloten tot versiering
"Ji deze beide straten.
jbe werkzaamheden hiervoor zijn op-
pragen aan de firma Th. v. d. Drift",
"tie Vest 29 alhier, wier ontwerp is ge-
is besloten tot het houden van
i wedstrijd in versierde en verlichte
bartuigjes op Woensdag 2 Juli a.s. des
is te 8 uur. Aan deze wedstrijden,
zullen worden opgeluisterd door het
iekgezelschap „Werkmans Wilskracht",
zich mede zal bevinden op een ver-
¥,"'e en verlichte boot, zijn voor beide
'Meelingen, zoowel versierde als verlichte,
nizen in kunstvoorwerpen uitgeloofd,
■wijl de Lustrum-Commissie van het
Studenten-Corps van haar he
istelling heelt doen blijken, door het
whikbaar stellen van een tweetal
Mailles.
De Commissie, welke de verdere regeling
P zich zal nemen bestaat uit de heeren
- J. v.d. Lijke, H. P. Jansen en C. v. Kool-
■sgen.
i De deelname is geheel gratis, terwijl
£n voor alie inlichtingen zich kan wen-
tot den heer A. J. v. d. Lijke, Oude
iel 14, tel. 889.
Enkele grepen uit de historie.
De afd. Leiden van de Vereeniging voor
Chr. Onderwijzers (essen) in Nederland en
Overzeesche bezittingen bestaat, zooals
wij reeds met een enkel woord hebben
gemeld, een dezer dagen zestig jaar.
Het initiatief tot stichting van de thans
jubileerende afdeeling is uitgegaan van
de Ver. van Hulponderwijzers „Ontspan
ning door Inspanning". Op uitnoodiging
van deze vereeniging kwamen op 5 Juni
1875 onder leiding van de heeren Van
Deyl, Mulder en Kievits een negental
hoofdonderwijzers en elf hulponderwijzers
samen met het doel te komen tot oprich
ting van een afdeeling van Chr. Onder
wijzers.
Reeds dadelijk werd de nieuwe veree
niging, waarvan heden ten dage een zeer
groot deel van hoofdonderwijzers en on
derwijzers van christelijke scholen te de
zer stede en naaste omgeving lid is, met
veel sympathie begroet.
Het eerste bestuur bestond uit de hee
ren van Deijl, voorzitter, Mulder, penning
meester en Kievits, secretaris.
Dat een vereeniging, die zestig jaar be
staat, vele malen van bestuur is gewis
seld, laat zich begrijpen. Eén, bij oude le
den nog welbekende voorzitter, was de
heer A. van den Berg, in leven hoofd van
de Chr. School te Hazerswoude-Rijndijk.
Voorts memoreeren wij de namen van de
heeren J. Schaap Hzn., H. de Boer en P.
Zijlstra, die allen het presidium hebben
waargenomen, waarvan de laatste nog
voor enkele jaren. Als secretaris vinden
wij in de notulenboeken o.a. de namen
van de heeren van der Giessen, A. J. de
Langen en S. Postmus vermeld.
Het tegenwoordig bestuur wordt ge
vormd door de heeren G. Bakema, voor
zitter, P. I. de Maaker, secretaris, mej.
F. J. Moene, penn.esse en de heeren H.
den Dikken en De Jong.
Als een belangrijk feit uit het vereeni-
gingsleven valt te memoreeren de herden
king van het vijftigjarig bestaan in 1904
van de landelijke of wel groote Vereeni
ging van Chr. Onderwijzers(essen) in Ne
derland en O. Bbij welke gelegenheid
van de thans jublieerende Leidsche afdee
ling de gedachte is uitgegaan om te ko
men tot uitgave van een gedenkboek.
Dit plan werd met groot enthousiasme
begroet en het waren dan ook leden der
Leidsche afdeeling, de heeren P. Kalsbeek,
J. Lens en J. B. Meijnen, die als schrijvers
van het gedenkboek „Strijd en Zegen"
optraden.
Dit drietal, in onderwijzerskringen me
nigmaal genoemd K.L.M. heeft door de
verzorging van dit boek, dat een sieraad
voor de boekenkast is, mede toentertijd
de aandacht op de afd. Leiden gevestigd.
Het is de heer Lens dan ook, die a.s. Za
terdagavond, als in Zomeriust dit jubi
leum herdacht zal worden, de herden
kingsrede zal uitspreken.
Een periode van strijd en zegen ligt
voor de afdeeling Leiden achter de zestig
jaar van intensief vereenigingsleven. In
dachtig aan het gevleugelde woord van
dr. Abr. Kuyper: „Gij hebt met het
schoolkind in de armen, de wacht bij het
Kruis betrokken, laat dat kind en dat
Kruis nooit los" heeft zij steeds op de
bres gestaan als het de belangen van het
christelijk onderwijs betrof.
DIACONESSENHUIS LEIDEN.
Geslaagd voor het diploma Ziekenver
pleging de zusters To v. Es, Jo Kooy. Rie
Schalk Rie Hakker, Leida Portengen en
Ger v. Krimpen, allen werkzaam in het
Diaconessenhuis alhier.
zeer snel tempo voltrekt zich thans het stoopingswerk van de perceelen aan
Ce Vischmarkt waar eerlang ons nieuwe Stadhuis zal verrijzen. Achter den hout-
1 Jasten gevei aan de Breestraat is reeds een groot terrein vrijgemaakt, dat zich
I 2?eren dag uitbreidt. Elk oogenblik brok kelen de witte binnenmuren af onder de
I mokerslagen van de sloopers en de eene vrachtauto na de andere verlaat het
I 'Errein, volgeladen met wat eens tezamen het groote kleeairgmagazijn ,.De Faam"
'srmde. Van dit pand is reeds vrijwel niets meer over en het zal niet lang meer
Mn of ook de aangrenzende perceelen zullen met den grond zijn gelijk gemaakt,
het eigenlijke vroegere stadhuisterrein worden reeds voorbereidingen getroffen
yoor het maken van de nieuwe fundeering.
PRENTEN NAAR ITO AAN IN HET
LEIDSCHE PRENTENKABINET.
Tot 12 Juli zijn in het Prentenkabinet
in de Kloksteeg alhier tentoongesteld een
reeks van fraaie en zeldzame prenten
naar Titiaan, alsook reproducties naar
teekeningen van den meester
De prenten zijn gedeeltelijk gemaakt
tijdens 's meesters leven, naar expresselijk
daarvoor gemaakte ontwerpen, gedeelte
lijk in de 16e en 17e eeuw naar schilderijen
van den meester die nog heden bestaan of
sindsdien verloren zijn gegaan
Het zijn vooral deze en dergelijke pren
ten, waaraan de kunstenaars van vroeger
eeuwen hun indrukken van 's meesters
kunstopvatting ontleenden. Zij hadden een
enormen invloed over geheel Europa, voor-
ai in de 16e en de eerste helft der 17e
eeuw. Zoo geeft deze tentoonstelling een
merkwaardig beeld van den geheel van den
onzen afwijkenden indruk, dien Titiaan
toen maakte.
Er zijn onder de prenten zeer krachtige
houtsneden, naar Titiaan's ontwerp gesne
den door Boldrini, Adreani en anderen.
Van den zeldzamen „Triomf van het ge
loof", een uit 10 bladen bestaande stoet,
zijn er vijf tentoongesteld. Voorts moge
nog eens de aandacht worden gevestigd op
de permanent tentoongesteld reusachtige
houtsnede van Domenico dalle Greche van
1549 voorstellende den Tocht door de Roode
zee. Deze bijzonder zeldzame houtsnede
naar Titiaan meet 120x220 centimeter en
imponeert door haar monumentale kracht
en decoratieve eigenschappen. Het groot
ste gedeelte van het vlak wordt ingenomen
door de watermassa's, die onstuimig komen
opzetten om Pharao's leger te verzwelgen.
Behalve prenten bevat de tentoonstelling
den reeks van bijzonder fraaie facsimile's
naar teekeningen van Titiaan uit diverse
verzamelingen. Men kan er de ontwikkeling
van 's meesters teekenstijl ten volle leeren
kennen en men ziet hem van de arceeren-
de manier langzamerhand overgaan naar
een forsche, vlotte teekenwijs.
Nog later zien wij hem teekenen gelijk
hij schilderde: de vlakken in hun onder
linge toonwaarde zijn dan de hoofdzaak en
op de omtrekken komt het minder aan.
Op zichzelf staan eenige teekeningen
waarin de tijdelijke fcivloed van Miehei
Angelo op Titiaan blijkt.
Telkens wanneer een prent of teekening
verband houdt met een van Titiaan's schil
derijen, is een kleine afbeelding van het
schilderij ter toelichting bij het tentoon
gestelde gevoegd. Hierdoor heeft deze
expositie niet alleen belang voor hen. die
kunstgenot zoeken, maar tevens voor dege
nen, die kunstwetenschappelijke kennis
willen opdoen.
Gelijk alle tentoonstellingen in het
Leidsche Prentenkabinet is ook deze
kosteloos toegankelijk op werkdagen van
half twee tot half vijf.
HET LEIDSCHE SPORTFONDSENBAD.
Een terrein aan den Wassenaarsche weg
beschikbaar.
Dezer dagen vond alhier een bespreking
plaats over eventueel beschikbare en ge
schikte terreinen voor een te plaatsen
open en overdekte zweminrichting systeem
Sportf ondsenbad
Aanwezig waren de heeren A. M. de
Blauw, directeur van gemeentewerken, mr.
J. A. C. Bierenbroodspot. alg. leider der
N.V. De Sportfondsen en de voorzitter en
secretaris van het Leidsche Comité van
Actie.
Van de verschillende gemeente-terreinen
kwamen eventueel in aanmerking: 1. ter
rein ten Zuiden van het Lsr. Weeshuis;
2. terrein bij de Burggravenlaan; 3. ter
rein bij de nieuw te maken sportvelden
(Houtlaan); 4. terreinen aan beide zijden
van den Wassenaarsche weg; 5. het
Schuttersveld.
Algemeen werd het Schuttersveld als het
meest geschikte terrein bevonden, gezien
de centrale ligging en de meerdere toe
gangswegen van alle gedeelten der stad.
Een bezwaar is echter het niet goedkeu
ren van dit gedeelte van het uitbreidings
plan der gemeente, waardoor het niet
mogelijk wordt in betrekkelijk korten tijd
tot het gewenschte doel te geraken, omdat
een en ander wederom ter goedkeuring
moet worden voorgedragen
Een tweede bezwaar is dat eerst een
nieuw exercitieveld zal moeten worden
klaargemaakt hetgeen ook den noodigen
tijd zal vorderen.
Daarop werd het beste gevonden het
terrein ten Zuiden van den Wassenaar
sche weg, grenzend aan het terrein van
het Acad. Ziekenhuis waar bebouwing
rondom niet spoedig zal plaats hebben en
het uiterst oostelijke gedeelte een mooi
sluitstuk kan worden van den geprojec-
teerden villabouw. Mede door doortrekking
van dezen weg zou het bad zeer centraal
zijn gelegen op 400 M. van- het station en
aan de halte van alle trams. Na goed
keuring door den raad is het terrein
direct te aanvaarden.
Na afloop der conferentie werden de
verschillende terreinen bezocht en nog
maals werd toen het betreffende gedeelte
aan den Wassenaarsche weg het beste
bevonden.
o
Voor het alhier afgenomen examen
van apothekers-adsistent zijn geslaagd:
mej. K. C. de Ronde (Schiedam) en mej.
g. A, Versluys (Dep Haag'.
HOOGLEERAARS-
BENOEMINGEN AAN DE
LEIDSCHE UNIVERSITEIT.
>E OPVOLGERS VAN WIJLEN
PROF. Dr. W. DE SITTER.
Prof. dr. E. Hertzsprung en prof. dr.
J. H. Oort.
Zooals wij gisteren nog in een gedeelte
van onze oplage konden melden zijn bij
Koninklijk besluit benoemd in de faculteit
der wis. en natuurkunde aan de Rijks
universiteit alhier, om onderwijs te geven
in de sterrenkunde:
tot gewoon hoogleeraar, tevens directeur
van de Sterrewacht, dr. E. Hertzsprung,
thans buitengewoon hoogleeraar en ad
junct-directeur van de Sterrewacht, en
tot buitengewoon hoogleeraar dr. J. H.
Oort, thans lector.
Prof. dr. E. Hertzsprung.
Ejnar Hertzsprung werd geboren den 8en
October 1873 te Kopenhagen, studeerde
aldaar, sinds 1892 aan de Metropolitaan-
school en later aan de Technische Hooge-
school, voor scheikundig ingenieur. Na in
1898 het diploma te hebben behaald was
hij een tijdlang praktisch werkzaam in de
acetyleenindustrie te Leningrad en te Ber
lijn. Sinds 1902 hield hij zich te Kopen
hagen bezig met astronomische onder
zoekingen, vooral betreffende het foto
grafeeren en classificeeren van sterren.
Dientengevolge werd hij in 1909 benoemd
tot buitengewoon hoogleeraar te Göttin-
gen. In November 1909 werd hij. tegelijk
met den directeur der Sterrewacht te Göt-
tingen. prof. K. Schwarzschild te Potsdam
benoemd aan het astrophysische observa
torium, waaraan hij tien jaren verbonden
is geweest. In 1912 was hij vier maanden
werkzaam op de Mount Wilson Observa
tory in Californië. Sinds April 1919 is hij
gewoon lid van de Deensche Academie van
Wetenschappen. 10 September 1919 aan
vaardde hij het ambt van adjunct-direc
teur aan de Sterrewacht alhier; gedurende
de afwezigheid van prof. De Sitter trad hij
op als waarnemend directeur. In tal van
wetenschappelijke tijdschriften, o.a het
Zeitschrift für wissenschaftliche Photo
graphic, Astronomische Nachrichten, Bul
letin Astronomique, Astrophysical, Journal,
enz., verschenen artikelen van zijn hand,
in het bijzonder heeft hij zich beziggehou
den met de verschillende toepassingen van
de fotografie op astronomisch gebied en
met de theoretische astro-physica. Op 3
Juli 1920 werd hij beëedigd als buitenge
woon hoogleeraar in de sterrekunde.
In 1923 verwierf prof. Herzsprung een
eere-doctoraat aan de Universiteit te
Utrecht; in November 1923 vertrok hij naar
Johannesburg, waar hij aan den zuide
lijken hemel zeer interessante onderzoe
kingen en ontdekkingen deed. waarmede
hij het veld van actie der Leidsche Sterre
wacht belangrijk uitbreidde. In 1925 kreeg
hij het buitenlandsch lidmaatschap van de
Societas Scientiarum te Upsala: in 1927
werd hij tegelijk met prof. Einthoven be
noemd tot foreign honorary member van
de American Academy of Arts and Scien
ces; in 1929 verwierf prof. Hertzsprung de
gouden medaille van de Royal Astronomi
cal Society te Londen en hield in verband
daarmede de George Darwin Lecture. In
1931 vertoefde prof. Hertzsprung wederom
te Johannesburg voor het doen van waar
nemingen voor de Leidsche Sterrewacht.
Prof. dr. J. Oort, 28 April 1900 te Frane-
ker geboren, bezocht de H.B.S. hier ter
stede, In 1917 werd hij ingeschreven als
student in de wis- en natuurkunde aan de
Universiteit te Groningen, waar hij zich
onder leiding van wijlen den beroemden
sterrekundige prof. Kapteyn vooral aan de
sterrenkunde wijdde. Zijn doctoraal exa
men in de wis- en natuurkunde deed hij
in 1921. In de herfst van dat jaar werd hij
te Groningen aangesteld als assistent van
prof. Van Rhijn, die in genoemd jaar prof.
Kapteyn als hoogleeraar was opgevolgd.
In den herfst van 1922 werd de heer Oort
assistent aan de Yale-sterrenwacht in
Amerika. Hij bleef met onderbreking van
een reis naar Nederland 2 jaar in Amerika,
In 1923 maakte dr. Cort een reis naar de
voornaamste sterrenwaohten in Amerika
BINNENLAND
Prof. dr. E. Hertzsprung en dr. J. H. Oort
benoemd tot hoogleeraar aan de Leidsche
Universiteit. (Stadsnieuws, le Blad).
De jeugd trekt door het land. (2e Blad).
De beperking van den melksteen; uit
eenzetting van regeeringswege. (2e Blad).
Een handelsverdrag met Frankrijk.
(Binnenland, 3e Blad).
De kwestie-v. d. Akker; beleid van het
hoofdbestuur van de V.O.K.L. goedgekeurd
(Binnenland, 3e Blad).
Nadere bijzonderheden over de Ossche
misdadigersbende. (Gemengd, 3e Blad).
Het jaarverslag der Ned. Handel-Maat-
schapptj. (Financiën, 2e Blad).
BUITENLAND.
De Fransche regeering heeft de vol-
machtwet ingediend. (Buitenland, le Blad).
Goemboes over Hongarije's recht op
gelijkgerechtigdheid. (Buitenland, le Blad)
Na de tegenslag voor de Amerikaansche
N.R.A. (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
lste BLAD.
oa. naar de Mount Wilson, de Loke en
Harvard Observatory. In den zomer van
1924 werd hij benoemd tot conservator aan
de sterrewacht alhier. Den lsten Mei 1926
promoveerde hij aan de Universiteit te
Groningen tot doctor in de wis- en natuur
kunde op een proefschrift, getiteld: „The
stars of high velocity". Op 17 November
Prof. dr. J. H. Oort.
van hetzelfde jaar werd hij toegelaten als
privaat docent aan de Leidsche Univefsl-
teit. Hij aanvaardde deze functie met het
geven van een openbare les over niet-
lichtgevende materie in het sterrenstelsel.
Tijdens zijn verblijf in Amerika werd dr.
Oort tezamen met dr. J. Schilt van de
Leidsche Sterrewacht bekroond met den
Bachiene-prijs voor de beantwoording van
een prijsvraag door de Bachienestichting,
op sterrekundig gebied uitgeschreven. Van
zijn hand verschenen verder tal van bij
dragen in het Bulletin of the astronomical
institutes of the Netherlands; ook leverde
hij eenige bijdragen voor in Amerika uit
gegeven wetenschappelijke publicaties.
Begin 1929 is prof. Oort een professoraat
aangeboden in Amerika en wel een z.g.
Wllkon-professorship, een hoogleeraars-
stoel. welke geopend kon worden uit de
nalatenschap van wijlen prof. B. W. Will-
son. Het was toen de eerste maai, dat deze
leerstoel bezet werd.
Een jaar later, namelijk in 1930, werd
uit Amerika andermaal een beroep op dr.
Oort gedaan, namelijk hem werd een leer
stoel in de sterrekunde aangeboden aan
de Columbia University, doch andermaal
bleef dr. Oort voor onze Universiteit be
houden.
Toch liet dr. Oort de Amerikaansche
Universiteiten niet geheel en al in den
steek: in Augustus en September 1932
werkte hij aan de Perkins Sterrewacht te
Delawara (Ohio) en aan de Harvard
Sterrewacht te Cambridge (Massachussets)
en gaf daar eenige colleges.
Prof. Oort is tezamen met prof. Hertz
sprung een van de trouwste medewerkers
van wijlen prof. de Sitter geweest.
