LE1DSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Dinsdag 30 April 1935
^fTCCNHL
NICUW/
VISSCHERIJBERICHTEN.
ELTJ\XTelef€66
SCHEEPSVERBINDINGEN.
SPORT.
BUITENLAND.
bezoek aan het „half
gemechaniseerd" sigarenbedrijf
der firma wijtenburg.
Restauratiewerkzaamheden na den brand.
Dezer dagen namen wij een kijkje in de
f,1.?^renIabrieken der firma A. H. J.
Wijtenburg, Nieuwe-Rijn 89 90 alhier, die
sinds ongeveer 100 jaar in onze stad ge
vestigd zijn. Wij werden daartoe uitgenoo-
digd en rondgeleid door de Directie, die ons
ce op verschillende plaatsen als Nieuwe-
Rijn, Uiterstegracht, Groenesteeg en Hee
rengracht gelegen afdeelingen toonde. Ge
luk men weet werd deze fabriek eenigen
tijd geleden door brand geteisterd; de
restauratiewerkzaamheden zijn nu zoo
goed als beëindigd.
Het is interessant in dit verband op de
belangrijke functie te wijzen, die de siga-
renlndustrie in onze stad inneemt: de ge
dachten gaan te dien opzichte meestal
hoofdzakelijk uit naar andere landsdeelen,
als Eindhoven en omstreken. Kampen met
omliggende plaatsen, de Geldersche vallei
enz. En men beseft niet, dat ook in onze
gemeente respectabele bedrijven zijn. waar
toe de fa. Wijtenburg, die aan ongeveer
250 mannen en vrouwen werk verschaft,
ongetwijfeld behoort. De wijze, waarop
deze firma haar fabrieken na den brand
weer inricht, getuigt van haar levens
kracht.
Merkwaardig is het de in dit z.g. ..half
gemechaniseerde sigarenbedrijf" het ver
loop der werkzaamheden van tabaks
blad tot keurig verpakte en gebanderol-
leerde sigaar te volgen. Vooral in dezen
tijd, waarin, gelijk bekend, het probleem
„terug naar het handwerk" brandend is.
In ons blad heeft men reeds het „pro" en
„contra" van het vraagstuk der eventeele
„beperking der mechanisatie door maat
regelen van regeeringswege" kunnen
lezen: de heer Wijtenburg heeft ons zijn
meening hieromtrent uitvoerig weerge
geven. Nu er op het oogenblik in ons land
wel geen enkele fabriek meer is, die uit
sluitend geheel handmatig gefabriceerde
sigaren maakt, mogen voorstanders der
mechanisatiebeperking wel bedenken, al
dus luidde de conclusie van den heer
Wijtenburg. dat afschaffing of beperking
der technische hulpmiddelen een breide
len beteekent der ontwikkeling van het
vernuft, ook voor andere bedrijven. De
consequentie dezer gedachte zal z. i. niet
alleen onberekenbare, doch ook onuit
voerbare moeilijkheden geven.
Wij willen over dit probleem, dat mo
menteel zoo zeer de aandacht van de
ïegeering heeft, niet verder uitwijden,
doch liever haar conclusie afwachten. Tal
rijke Kamerleden onderzoeken deze
kwestie op het oogenblik grondig.
In het kort geven wij hier nog een in
druk van onzen rondgang door de fa
brieken.
Wij werden ontvangen in het kantoor
aan den Nieuwe-Rijn, w.o, zich de reeds
sinds 100 jaren gevestigde winkel bevindt
en waarin de ouderwetsche groote tabaks
potten aan den wand getuigen van de
traditie der firma.
Aan de Uiterstegracht ligt de gedeelte
lijke opslagplaats en de provisorische in-
vochtkamer voor het dekblad. Bij den
brand ging de modern geoutilleerde in-
vochtkamer verloren: deze is thans in her
bouw. Aan de Heerengracht hoek Groene
steeg is het fabrieksgebouw der algemeene
voorbereiding met machinale kerverij.
stripperij en drogerij van het binnengoed
gevestigd. Deze geheel machinale bewer
king wordt verzorgd door een moderne
stookolie-installatie, waardoor een hygië
nische behandeling wórdt verkregen. Ver
menging van tabak met vloervuil. zooals
dit, aldus onze zegslieden, bij een vroegere
werkmethode mogelijk was, in thans vol
komen uitgesloten. Wij konden constatee-
ren, dat de stookolie-installatie zoodanig
is geconstrueerd, dat uitsluitend de warme
lucht naar de tabak trekt, terwijl stof en
rookdamp door exhausters worden afge
voerd.
In de fabriek aan de Heerengracht be
vindt zich de slgarenmakerij met in de
eerste plaats de z.g. „bosiesmachines". met
behulp waarvan het omblad om het bin
nengoed gerold wordt. Het door de ma
chine af te leveren „bosje" vroeger ge
schiedde deze bewerking door vaklieden
met de hand. terwijl bij invoering der
mechanisatiebeperking deze machine wel
allereerst zou moeten verdwijnen gaat
dan in de sigarehvormen en onder de
pers, waarna het z.g. „dek-oprollen" aan
de beurt komt. waarvoor nog vele sigaren
makers benoodigd zijn. Deze 1 everen
iederen dag een bepaalde hoeveelheid af.
Men verpakt dan de sigaren in kisten en
vervoert deze naar de' sorteerderij, die aan
de Uiterstegracht ligt. Het sorteeren ge
schiedt op kleur en is een zeer precieus
werk, daar men zulks doet in 36, 52 en
zelfs 78 kleuren. De vele hiervoor benoo-
digde krachten pakken de sigaren tevens
in het z.g. „droogfust", waarna zij naar de
droogkamer aan den Nieuwe-Rijn worden
overgebracht, die od gelijkmatige tempera
tuur verwarmd is, teneinde de sigaren
voor oververhitting, waardoor zij aan smaak
en aroma zouden kunnen inboeten, te be
hoeden. De droogkistjes waarin zich de
sigaren bevinden worden de eerste
droogdagen in zware persen geplaatst, om
den persvorm te behouden. Dan is uitein
delijk de sigaar gereed om te worden ver
pakt in de geëtiketteerde kistjes of blik
verpakkingen, geliik men die in velerlei
variatie aantreft. Zulks geschiedt in de
z.g. pakkamer.
Met belangstelling volgden wij dit be
zienswaardige proces in het z.g. „half ge
mechaniseerd bedrijf". Diverse bewerkin
gen, die elders machinaal geschieden, wor
den hier nog met de hand gedaan. De
voordeelen van een zoodanigen gang van
zaken heeft de heer Wiitenburg ons ge
lijk gezegd uitvoerig geschetst, daarbij
ook wiizend on de argumenten der voor
standers van afschaffing der mechanisa
tie. In hoeverre deze .tusschenweg" be
houden kan blijven of voorkeur verdient,
daaromtrent zij het oordeel aan de Regee
ring overgelaten.
BUURTVER. „EENSGEZINDHEID".
Voorjaarsfeestavond.
De buurlvereeniging „Eensgezindheid",
heeft gisteravond in de Stadsgehoorzaal
haar Voorjaarsfeestavond gehouden. Een
aantrekkelijk programma had een groot
aantal buurtbewoners naar de zaal gelokt,
die dan ook zoo goed als geheel gevuld
was met een eensgezinde schare en nie
mand zal van dien gang naar de Bree-
straat spijt hebben gehad. Het program
ma zag er niet alleen aantrekkelijk uit,
maar was het ook inderdaad. Het werd
ingeleid met het gebruikelijk openings
woord door voorzitter W. F v. d Broek,
die een woord van welkom sprak, spe
ciaal tot de verschillende genoodigden en
tot de medewerkenden. Spr. deelde daar
na mede, dat op 6 Augustus a.s. een tocht
wordt gemaakt met een aantal groote
touringcars naar Groenendaal via IJmui-
den en op den terugweg nog een rondrit
door Wassenaar Na dit openingswoord
werd door een keurige en kleurige groep
op het tooreel. door de geheele zaal on
dersteund. het vaandellied gezongen. Voor
de pauze trad tweemaal met groot succes
op de heer C. Spaanderman, de eerste
maal met een liedje en een praatje en
daarna met een transformatieschets „de
blijde inkomst, van den nieuwen burge
meester", waarbij de clowneske uitbeel
ding van verschillende dorpstypen de zaal
daverend heeft doen lachen Veel bijval
had ook het tableau „Droomland", dat
door eigen krachten der Vereeniglng werd
uitgevoerd en waaraan uitnemende zorg
was besteed. De proloog werd goed ge
zegd door den heer G Brussel, terwijl de
muzikale begeleiding bij mej. Riet v. d.
Broek en den heer Frans Simons in goede
handen was. De pauze bracht een verlo
ting en een uitgebreide tombola, terwijl
na de pauze de tooneelclub „Entre Nous"
optrad met een vlot gespeelde klucht in
twee bedrijven „Henkie" waarom hartelijk
is gelachen. Een gezellig bal onder leiding
van den heer Anton de Groot besloot den
zeer geslaagden avond. Het Jazzgezelschap
„Tempo" verzorgde uitstekend de entre-
acte muziek.
Café,
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Opheffingen:
„Neuf". Breestraat 107, Leiden
restaurant.
Firma W. van Schie, Heerenweg 15,
Noordwijk-Binnen. Bloembollenkweekers-
bedrijf.
Wijziging:
N V. Nederlandsche fabriek van Vul
materialen „Nedervul", Burg v. d. Valk
Boumanweg 35 37, Leiderdorp. Uittr Dir.:
I. Spetter, d.d. 1 April 1935.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het doctoraal examen
geneeskunde de heeren A. F. Deutman
AerdenhoutiJ. van der Berg (Rijswijk)
en M. H. W. K. Dijkstra (Den Haag).
ORGELAVOND FEIKE ASMA.
Het 1ste programma der wekelijksche
Orgelavonden in de Hooglandsche Kerk
door den heer Feike Asma. bevat ditmaal,
Woensdag 1 Mei werken van:
Bach i Dorische Toccata), Gullmant
(weeklacht) Franck (Choral UI). Boel!-
mann 'Suite Gothique), Coraal en melodie
bewerkingen van Jan Zwart en den con
certgever. De toegang i6 vrij.
De heer H. J. Kater, candldaat aan
de Rijksuniversiteit alhier is door het
Provinciaal Kerkbestuur van Groningen
toegelaten tot de Evangeliebediening in de
Herv. Kerk.
Door den bouw van het Stadhuis is
het Boordenhuis, evenals de andere
Vischmarkt-zaken. genoodzaakt geweest
de plaats, waar het zoovele jaren was ge
vestigd, te verlaten.
Door ruiling met de gemeente is de heer
Klaassens eigenaar geworden van het
perceel Breestraat 114 B. waar voordien
de firma Sala was gevestigd.
Onder leiding van den architect, den
heer Jan Stigter, is de winkel in- en uit
wendig geheel verbouwd, waardoor een
meer fraai geheel werd verkregen.
Zoowel de schitterende etalages als het
prettige ruime interieur, hetwelk geheel
in Engelschen stijl is opgetrokken, verdie
nen aller aandacht.
Rest ons nog te vermelden, dat de heer
Klaassens, die zoo langzamerhand reeds
eenige bekendheid heeft gekregen door
zijn overhemden naar maat. deze afdee-
ling nog weer belangrijk heeft uitgebreid
men kan uit meer dan 100 dessins,
waarvan de stoffen in de zaak aanwezig
zijn, een keuze doen terwijl tevens een
uitgebreide afdeeling gabardine regenjas
sen aan de zaak is toegevoegd. Een keu
rig paskamertje ontbreekt niet in het
fraaie intérieur.
Een ieder zal het wel met ons eens zijn,
dat deze zaak een aanwinst voor de Bree
straat beteekent.
LJMUIDEN, 30 April 1935.
Tarbot per KG. f. 0.80—0.58; Griet per
kist van 50 KG. f.24—7.50; Tongen per
KG. f. 0.820.59; Groote Schol per kist
van 50 KG. f.20—17 50; Middelschol per
kist van 50 KG. f. 21—19; Zetschol per kist
van 50 KG. f.21—17.50; Kleine Schol per
kist van 50 KG. f. 17—5.50; Bot per kist
van 50 KG. f. 5; Schar per kist van 50 KG.
f. 14—3.20; Tongschar per kist van 50
KG. f.3318.50; Vleeten per stuk f. 2.75
0.49; Pieterman en Poontjes per kist van
50 KG. f.93.10; Groote Schelvisch per
kist van 50 KG. f. 21; Middel Schelvisch
per kist van 50 KG. f. 19—17; Kleinmiddel
Schelvisch per kist van 50 KG. f.1611;
Kleine Schelvisch per kist van 50 KG.
f. 13.504.90: Kabeljauw per kist van 125
KG. f.249; Gullen per kist van 50 KG.
f. 126; Lengen per stuk f. 1.100.46;
Heilbot per KG. f. 1.10—0.78; Wijting per
kist van 50 KG. f. 7.504.90; Koolvisch per
stuk f. 0.180.10; Makreel per kist van 50
KG. f. 4.50—4.
Aangekomen 7 stoomtrawlers:
IJM. 131 met f. 1084: IJM. 77 met f. 1665;
IJM. 85 met f.1800; IJM. 44 met f.2045;
IJM. 2 met f 3479, IJM. 94 met f. 1593;
IJM. 97 met f. 863.
En in 4 loggers:
KW. 55 met f.255; KW. 47 met f.292;
KW. 23 met f. 238; SCH. 98 met f. 449.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
N.V. VER. ROTTERDAMSCH-
HOFSTAD-TOONEEL.
Madeleine's misdaad, blijspel
in 5 bedrijven van Georges
Berr en Louis Verneuil.
De abonnementsvoorstellingen van dit
seizoen zijn gisteravond besloten met de
opvoering van bovengenoemd blijspel,
waarmee deze reeks voorstellingen geen
al te glorieus einde heeft gevonden. Voor
vijf bedrijven Is het gegeven van „Made
leine's misdaad" toch wat te mager. Om
vijf bedrijven te vullen Is aardig „ge
trokken" en met „opvulsel" gewerkt!
Vooral dit laatste heeft zelfs bedenkelijke
schade toegebracht aan het geheel.
Het blijspel is een farce op de Fransche
rechtspraak over de gansche linie. Zoowel
de recherche-inspecteur, de rechter van
Instructie als de jury worden in het zon
netje gezet! Een enkele maal flitst daarbij
een geestige straal doch over 't algemeen
is door het trekken de geestigheid te over
dreven geworden en dus: van een flauwe
smaak. Met recht gelde hier het bekende:
te veel doodt! Neem b.v. het derde bedrijf,
de vergadering der jury. Deze wordt door
het te veel zelfs ridicuul
De inhoud is in 't kort het volgende:
Madeleine Verdler en haar vriendin, mr.
Pauline Mauléon leven aan den rand van
de armoe. Zelfs stelt de eerste voor er
maar een eind aan te maken! Doch dan
is de redding nabij: Madeleine wordt be
schuldigd van moord en zij bekent deze
door haar niet gepleegde misdaad in de
hoop op vrijspraak en beroemdheid daar
na. Volledig gaat deze vlieger op: de jury
spreekt haar inderdaad vrij, daar zij han
delde ter bescherming van haar eer en
zij wordt een opeens bekende figuur, wie
alles toevloeit. De vriendin, die haar ver-
verdedigde, deelt in deze bekendheid!
De ware moordenaar ziet dit met leede
oogen aan en komt zijn aandeel opeischen
Wat drommel, het is toch zijn misdaad
en niet die van Madeleine? Juridisch
heeft echter Madeleine recht en slechts
om een „pers-herrie" te voorkomen, krijgt
tenslotte de moordenaar zijn schadeloos
stelling
Dit alles wordt gekruid met bespotting
der Fransche rechtspraak.
Onder regie van Adr. v. d. Horst is uit
nemend gespeeld. Annie v. d. Lugt Mêl
eertVan Ees is voor Madeleine als ge
knipt. Zij kan in deze rol iets geven van
het „ganin-achtige", dat haar zoo bij uit
stek ligt. Kostelijk was haar scène met
den rechter van instructie, door Louis
Gimberg keurig vertolkt met een prach
tige dosis „domheidsmacht", Als griffier
vervulde Hans van Ees daarbij goed zijn
ondergeschikte rol.
Uitnemend was ook Cor v. d. Lugt als
de werkelijke moordenaar. Vooral in stil
spel wist hij te boeien.
De overigen pasten zich volkomen aan.
Maar trots het goede.spel, kon de inner
lijke leegheid van dit blijspel toch niet
worden overspeeld.
In de pauze heeft een bescheiden, doch
hartelijke huldiging plaats gevonden. De
ouvreuse der loges, mej. De Ridder, was
onlangs 80 jaar geworden en het schouw
burgbestuur meende dit heuglijk feit voor
deze oude getrouwe met haar bijkans 50
dienstjaren niet onopgemerkt te mogen
laten voorbijgaan. Bij monde van den
heer notaris Vijgh werd zij hartelijk toe
gesproken op de plaats, waar zij zoo lang
tot aller tevredenheid haar werkzaamhe
den verricht. Onder het uiten van de
beste wenschen voor deze nog zoo „jonge"
werkkracht, werd haar een enveloppe met
inhoud overhandigd, waarvoor de 80-jari-
ge, die zoovelen heeft zien komen en
gaan, zeer dankbaar was.
RECLAME-
3601
De navolgende schepen zijn morgen
radiotelegrafisch te bereiken via het kust-
station Scheveningen Radio.
Alchiba; Aldabi: Alwaki; Baloeran; Chr.
Huygens; Costa Rica; Cottica; Crijnssen;
Dempo; Johan de Witt; Johan van 01-
denbarnevelt; Kota Baroe; Kota Tjandi;
Oranje Nassau; Poelau Bras; Poelau
Roebiah; Statendam; Volendam.
Behalve bovengenoemde passagiers
schepen zijn de meeste Nederlandsche
vrachtschepen eveneens via Scheveningen
Radio te bereiken.
Bij verzending van een radiotelegram
via Scheveningen Radio bedragen de to
tale kosten 44 ets. per woord.
ATHLETIEK.
NIEUW WERELDRECORD MARATHON.
De Japansche marathonlooper Ikenake
heeft het wereldrecord over den mara-
thonafstanri (42.2 K.M.) met ruim 2 min. I
verbeterd. Hij liep den afstand in 2 uur
26 min., terwijl het oude wereldrecord
stond op 2 uur 28 min. 17.9 sec, ten name
van den Fin Sueknuuttl, gevestigd op
6 Juli 1934.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De bouw der Dultschc duikbooten.
Hoewel de Engelsche regeering bij het
debat ln het Lagerhuis nog geen stappen
heeft aangekondigd inzake den Duitschen
vlootbouw men zie onder Engeland
wordt toch een Engelsche protestnota
verwacht.
Volgens de „Daily Express" zou Hitler
gisteren om uitstel van de Engelsch-Dult-
sche vlootbesprekingen hebben verzocht,
welke aan het eind van deze week zou
den beginnen. Hitler acht de huidige at
mosfeer n.l. te ongunstig en wenscht de
opwinding te zien verdwijnen, welke ge
wekt is door de aankondiging van den
aanbouw van Duitsehe duikbooten en van
de versterking der Duitsehe luchtmacht.
Ook zou hij, voordat de besprekingen
beginnen, de Duitsehe buttenlandsche po
litiek willen vaststellen in een rede voor
den Rijksdag, welke daartoe speciaal zal
worden bijeengeroepen.
De „Morning Post" zegt. dat alvorens
een beslissing genomen wordt over de
wenschelijkheid om een nota van protest
aan Berlijn te sturen, overleg zal worden
gepleegd met de andere regeeringen, voor
al met Parijs en Rome.
Het bezoek van den Franschen minister
van Marine, Fiftri, aan Londen, hoewel
gemotiveerd door persoonlijke redenen,
zal bijzonder van pas komen.
De „Daily Herald" verklaart, dat het
program voor de Duitsehe herbewapening
van de vloot ln een verder gevorderd sta
dium verkeert, dat algemeen geloofd
wordt.
Zes duikbooten, aldus dit blad, zijn ge
reed: de bemanning is opgeleid en de
vaartuigen kunnen deelnemen aan de
manoeuvres op de Noordzee.
In bevoegde Amerlkaansche marine-
kringen is men van meening, dat de bouw
van Duitsehe duikbooten een uitbreiding
van de Engelsche vloot zal meebrengen
en gelooft men dat Engeland zich beroe
pen zal op de bepaling in het verdrag
van Londen, welke de onderteekenaars
machtigt een uitbreiding der tonnemaat
van hun vloot te eischen voor het geval,
dat het evenwicht verstoord wordt door
de uitbreiding der vloot van een der on
derteekenaars.
De Ver Staten vreezen, dat Japan van
de gelegenheid gebruik zal maken om zich
op dezelfde bepaling te beroepen, waar
door de positie der Ver. Staten ingewik
keld zou worden, waar de werven op hun
volle capaciteit werken, terwijl een ge
deelte der Japansche werven beschikbaar
blijft. De Ver. Staten zouden de werven
op voet van oorlog kunnen brengen, maar
het departement van marine acht het be
zwaarlijk een dergelijke politiek te aan
vaarden, indien Japan de werkzaamheid
der vlootwerven op het normale vredes-
tempo houdt.
zonden mededeeling erkent weliswaar dat
de Lltthausche regeering zekere moellljï.
heden uit den weg heeft geruimd, maat
verklaart, dat de tegenwoordige situatie
ln Memel onvereenigbaar ls met de voor
waarden van het Memelstatuut, waarin als
basis van een regecringssysteem het be-
staan en regelmatig functionneeren van
den Landdag en een het vertrouwen van
den Landdag bezittend directorium be
paald is. De Lithausche regeering is der-
halve opgeroepen dezen toestand prompt
ce beëindigen en het instellen van een
zoodanig directorium ln een spoedig tï
houden zitting van den Landdag veilig te
stellen."
Afgevaardigde Moorc vroeg, of de mi
nister van Buitenlandsche Zaken met het
oog op de onbevredigende houding van de
Lithausche overheid het instellen zou wil-
len voorstellen van een oppercommlssarls,
die de onderteekenende mogendheden van
den Volkenbond ter plaatse zou kunnen
vertegenwoordigen. Simon antwoordde,
dat ditt een zaak van den Volkenbond was
De Labourvertegenwoordlger Wedgwood
vroeg daarop, of het ln de nota genoemde
directorium volgens Nazi-voorbeeld ol
volgens internationaal voorbeeld zou wor
den gekozen. De minister van buitenland
sche zaken antwoordde: „Wedgwood li
zeker op de hoogte met de bepalingen vat
het Memelinstituut, waarin wordt be-
paald, dat het directorium benoemd moet
worden op zoodanige wijze, dat het het
vertrouwen van den Landdag heeft,"
ENGELAND.
Vragen en antwoorden in het Lagerhuis.
In het Lagerhuis, dat gisteren zijn zit
tingen na het Paasch-reces weer heeft
hervat, verklaarde sir John Simon in ant
woord op de vraag, of hem was medege
deeld, dat de Duitsehe regeering bevel had
gegeven tot den bouw van verscheidene
onderzeeërs en de heropening van de mi
litaire opleidlngschool voor duikbootper-
soneel te Kiel, dat de Duitsehe regeering
hem had doen weten, dat zij opdracht had
gegeven tot den bouw van twaalf onder
zeeërs van 250 ton.
Deze aangelegenheid is, naar sir John
verklaarde, op het oogenblik bij de regee
ring in onderzoek.
Betreffende de heropening van de op
leidingsschool voor duikbootpersoneel te
Kiel was geen officieele mededeeling ont
vangen.
In antwoord op de vraag, of hij onmid
dellijk maatregelen zou nemen om deze
nieuwe schending van het verdrag van
Versailles onder de aandacht van den Vol
kenbond te brengen en of hij nog voor
nemens was vlootbesprekingen met
Duitschland te voeren, zeide Simon: „Zoo
als ik reeds gezegd heb en zooals de ernst
van deze aangelegenheid het elscht, is
deze kwestie op het oogenblik bij de re
geering in onderzoek. Ik geloof niet, dat
het wenschelijk is, dat het geachte lid
verder er op blijft aandringen, dat ik van
daag een ander antwoord geef."
De afgevaardigde Thome, lid van de
labour-oppositie, vroeg aan Simon, of hij
nu niet geloofde, dat Hitier hem tijdens
zijn besprekingen te Berlijn niet de heele
waarheid heeft verteld. (Gelach).
Een andere afgevaardigde vroeg, of het
plan van de Duitsehe regeering, om op
nieuw te beginnen met den bouw van on
derzeeërs, niet een nieuw bewijs was, in
dien een bewijs nog noodzakelijk was. dat
de herbewapening van Duitschland voor
namelijk tegen Groot-Brittannië was ge
richt.
Voorts werd aan Simon nog gevraagd, of
hij, voordat het te laat was, zich niet in
vefbinding zou stellen met de mogendhe
den. vertegenwoordigd te Stresa en mis
schien ook met sovjet-Rusland, om maat
regelen te treffen, ten einde paal en perk
te stellen aan deze „eenzijdige, gevaar
lijke en aanhoudende schending van het
verdrag van Versailles."
Op geen dezer vragen gaf sir John eenig
antwoord.
In het verloop van de zitting kondigde
de minister-president, Mac Donald aan
dat Donderdag a.s. de debatten over de
buitenlandsche aangelegenheden zouden
worden geopend met een regeeringsver-
klaring en dat het tweede, meer techni
sche debat over de defensie later zou
plaats vinden.
In antwoord op een vraag van Churchill
die vroeg om een bespoediging van het
debat over de deiensie, omdat als het
ware iedere dag telt", verklaarde MacDo-
nald. dat de regeering geenszins wenschte
het debat noodeloos te vertragen.
Tenslotte heeft sir John Simon een ver
klaring afgelegd over de nieuwe Engelsch-
Fransch-Italiaansche nota aan Lithauen
in de Memelkwestie.
„Met de regeeringen van Frankrijk' er,
Italië is te Stresa overeengekomen, dat
door de drie mogendheden een algemeene
mededeeling zou worden gericht aan de
Lithausche regeering. Deze intusschen ver
RUSLAND.
1 Mei oproep aan het leger.
De minister van oorlog, Worosjilow, pu.
bliceert ter gelegenheid van 1 Mei een
oproep aan het roode leger, welke o.a. het
volgende inhoudt:
Sovjet-Rusland is het bolwerk der
wereld-revolutie. De Sovjetregeering blijft
haar vredeswerk voortzetten. Zij is echter
besloten eiken aanval op haar gebied af te
slaan en het roode leger zal haar daarbij
actief steunen.
Het roode leger beschikt over een prima
bewapening en elke soldaat is bereid zijn
leven voor de verdediging van het prole
tarische vaderland te geven
Worosjilow besluit aldus: Leve het rood!
leger, de onwrikbare wachter van dt
proletarische revolutie.
o
SPANJE.
Werkverschaffing op groote schaal.
De ministerraad heeft een crediet van
575 millloen peseta's beschikbaar gesteld
voor de uitvoering van een grootscheepsci
plan tot bestrijding der werkloosheid. B
zullen in het kader van dit plan
havenwerken, wegen, spoorwegen en irri-'
gatlewerken worden aangelegd.
Van het beschikbare bedrag is 80 procent
bestemd voor arbeidsloon en 20 procent
voor machinerieën en materiaal.
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Weer een Duitscher ontvoerd.
Twee Duitschers, die vermoedelijk agen
ten van de Gestapo waren, hebben t!
Zelesruda aan de Beiersche grens een Duit
scher die naar Tsjecho-Slowakije was ge
vlucht, ontvoerd.
Dit feit heeft groote beroering gewekt.
Het onderzoek heeft ondubbelzinnig aan
het licht gebracht dat de ontvoering ge
schied is op Tsjecho-Slowaaksch gebied,
ongeveer 15 meter van de grens af.
Het slachtoffer zou een kellner zijn. af
komstig uit Muenchen. een oud-lid van de
Reichsbanner.
In elk land waar men nog aan vrijheid
hecht, zal de cordate houding van Zwit
serland worden toegejuicht, zegt de
„Times" in een hoofdartikel, zinspelend ot
de ontvoering van Jacob.
Gewend om in eigen land de rechten
van het individu en de politieke vrijheid
onbarmhartig met voeten te vertreden,
vervolgt de „Times", heeft de Duitsciu
regeering er waarschijnlijk geen idee van,
hoezeer deze strooptochten door Nazi-vrij
buiters, waarvan ons vanuit Praag een
nieuw voorbeeld bereikt, walging verwek
ken bii de wereld-opinie.
Terwijl zij die het goed met Duitschland
meenen, druk uitoefenen opdat, dit land
weer in de gemeenschap der volken wordt
opgenomen, geven zulke gebeurtenissen
kijk op een openbare gedragsstandaard,
welke beschaafde landen niet kunnen
dulden.
Naar voorts verluidt, zijn twee vooraan
staande S.S.-mannen naar Tsjecho-Slowa
kije gevlucht, en ln Praag aangekomen. De
een is de adjudant van Brueckner. de
ander is Werther uit het Columbiahuis.
o
VEREENIGDE STATEN.
Japansche onrust over vlootmanoeuvreJ,
Gisteren zijn de zomer-manoeuvres der
Amerikaanscht vloot ln den Stillen Oceaan
begonnen.
De manoeuvres zullen verscheidene
maanden duren en zich uitstrekken over
een gebied van duizend vierkante mijl.
Ongeveer 160 oorlogsschepen van a"e
klassen en bijna 500 vliegtuigen hebben
de marinehaven van de Amerikaanscne
Westkust verlaten.
Op 3 Mei zullen zij zich hebben vergeld
ln twee vijandelijke vloten, die dan ln den
driehoek tussohen Haiwaï, Midway Island
en de Aleoeten oefeningen zullen houden,
welker karakter zorgvuldig wordt geheim
gehouden.
Zelfs niet. de namen van de eenheden,
welke tegenover elkaar zullen staan, zijn
bekend gemaakt.
De correspondenten, die de manoeuvres
medemaken hebben plechtig moeten be
loven hun berichten aan een censor voor
te leggen. i
Het Japansche blad „Tokio Nitsji NitsjT
schrijft, dat deze manoeuvres volgens de
meening van Japansche marinekringe11
gericht zijn tegen de Caroline en Ma-
rianne-eilanden-groep en de functie ver
vullen van generale repetitie voor het
oversteken van den Oceaan in geval van
een aanval tegen Japan.
Indien de Amerikaansche marine-auto
riteiten bij de Aleoetische eilanden steun
punten inrichten voor onderzeebooten en
luchtstrijdkrachten, aldus vervolgde het
blad, en zoowel defensieve als offensief®
manoeuvres houden, dan houden zij blijs"
baar rekening met een oorlog tegen Japan
2-1
