H K.H. Prinses Juliana Het 25ste Ned. Natuur- en Geneeskundig Congres. 76ite Jaargang DONDERDAG 25 APRIL 1935 No. 23033 DAGBLAD iVOOR LEIDEN EN OMSTREKEN STADSNIEUWS. Voortzetting der sectie-vergaderingen. Het voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: TID ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk Jager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden »an 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeinds plein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:' Franco per post f. 2:35 per 3 maanden - f. 2.3b per week f. 0.18 per 3 maanden portokosten, (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.) Dit nummer bestaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD. VIJFTIG JAAR BLIKSLAGER. Voordrachten van Dr. Haagen Smit en prof. Cley. De heer P. J. Jesse. Maandag 29 April a.s. hoopt onze oud stadgenoot de heer P. J. Jesse den dag te herdenken, dat. hij vóór 50 jaar als blik slager bij de N V. Conservenfabriek Hoo- genstraten in dienst trad toentertijd hier ter stede gevestigd en thans in Alkmaar. DE RIJWIEL TOCHT DHR WBKKL0O2EN Het parcours van den rijwiel-wedstrijd der werkloozen is als volgt: vanaf par keerterrein Zomerzorg langs Steenstraat, Prinsessekade, Noordeinde, Haagsche Schouw, rechtsaf Hoofdweg naar Rijns- burg, Bitumenweg naar Noordwijk en Piet Gijzenbrug over Sassenheim. straatweg ïgs Oegstgeest naar Den Haag alwaar een uur wordt gerust en dan gezamenlijk rijden naar Viaduct. Bij het viaduct naar Leiden zal gestart worden voor de eind spurt. Het Leidsch Dagblad vormt de laat ste controle-post. Alleen werkloozen kun nen zich opgeven bij J. Crama, van Len- nepstraat 2 tot Donderdagavond 2 Mei. In de afdeelingen der Geneeskundige Wetenschappen gaf prof. dr. E. Gorter een algemeene inleiding over de beteeke- nis der anorganische stofwisseling in ver- band met de endocrine klieren. Allereerst bespreekt hij de afgifte en de resorptie van verschillende stoffen Bij zulke pro cessen spelen niet alleen physico-che- mische factoren een rol. Ionisatie, vitami- I nen, zenuwstelsel enz. hebben invloed. Van groot belang zijn ten slotte de hormonen. De aard van de stof zelve be paalt wat verder van belang is, zoo b.v. natrium en chloor in verband met waterstofwisseling. De calcium-stofwisse- ling is 'afhankelijk van geheel andere stoffen en bovendien ingewikkeld omdat na de resorptie in den darm weer ver derop uitscheiding plaats vindt. Na deze inleiding gaf de voorzitter het woord aan prof. Snapper Prof. dr. I. Snapper begon te wijzen op de beteekenis der bijschildklieren voor calcium- en phosphaatstofwisseling. Ver wijdering of verdwijnen der bijschildklie ren geeft daling van het kalkgehalte en stijging van phosphaatgehalte van het bloed en er ontstaat het ziektebeeld der tetanie. Van belang wellicht is de verhou ding van kalk en phosphaat. De tetanie, ontstaan door kalkverlias tengevolge van vet-diarrhee, vertoont alleen laag kalk gehalte in het bloed, doch geen verande ring van het phosphaatgehalte. De uit scheiding van kalk met de urine houdt vaak verband met het kalkgehalte van het bloed. Voor de phosphaatstofwisseling geldt dit niet. Uitscheiding met de ont lasting ls van meer beteekenis. De bepa.- ling van de stofwisseling dezer stoffen is moeilijk, omdat zij zich over een groote periode moet uitstrekken. Maar voor de kliniek is de wetenschap van het kalk gehalte der urine toch van groot belang. Deze wetenschap, van belang voor 't ver band tusschen skeletaandoeningen en de functie der bijschildklieren heeft geleid tot wegnemen van gedeelten der bijschild klieren bij bepaalde beenziekten o.a. door de school van den chirurg Leriche. Dit had geen resultaat, daar wegnemen van een gedeelte der bijschildklieren geen in vloed heeft op het kalkgehalte van het bloed. Adenoom van de bijschildklier geeft hoog kalk-gehalte van 't serum met ver laging van het phosphaatgehalte, gepaard gaande met sterke uitscheiding van kalk met de urine. Het organisme verarmt aan kalk, d.w.z. het skelet, hetgeen voert tot Foto Zlegler. DE NIEUWSTE FOTO VAN H. K. H. PRINSES JULIANA, DIE DINSDAG 30 APRIL A.S. HAAR 26sten VERJAARDAG VIERT ostitis fibrosa (ziekte van Recklinghau sen). Wegnemen der bijschildklieren voert tot bijna totale genezing. Evenwel bestaan nog andere skeletziekten met verhoogd kalkgehalte van het bloed en sterke cal- cariurtie b.v. de ziekte van Kahler. Bij deze ziekte evenwel geen regel, maar uit zondering. Bovendien is bij deze ziekte het phosphaatgehalte van het bloed niet verlaagd. Bij ostitis fibrosa is de hypercalcari- urie constanter dan de hypercalcaemie Dit alles werd toegelicht met duidelijke tabellen van de resultaten van proefne ming en observatie o.a. hoe onder invloed van de functie van de schildklier en door toediening var. schildklierpraeparaten bij onveranderd blijven van bloed-kalk de kalkuitscheiding sterk toeneemt. Ten slotte wijst de spreker op de be teekenis der ultrafiltrabele kalk en de voorzorgen, welke men bij de bepaling ervan moet nemen. Prof. Dr. W. A. Kuenen spreekt daarna over natrium- en kaliumstofwisseling bij gestoorde functie der endocrine organen. Spreker wijst op het verschil van de rol der verschillende electrolyten in 't bloed, demonstreert de tabel van Loeb en wijst verder op het nauwe verband tusschen natrium en chloor eenerzijds en dat van natrium en kalium anderzijds. Bij het zuur-base-evenwicht spelen chloor en na trium een zéér verschillende rol. Chloor is zeer verschillend verdeeld over de ver schillende weefsels en vochten b.v. roode bloedlichaampjes en serum. Natrium ge draagt zich geheel anders en zoo vat men tegenwoordig niet meer chloor en natrium samen. Het natrium overtreft het kalium in het serum, terwijl in de spier het tegenstelde het geval is, evenals in de bloedcellen. Het kalium kan het natrium niet vervangen. Over het normale natriumgehalte zijn de meeningen verdeeld. Bij hypertensie vindt men geen duidelijke afwijking, wel daaren tegen bij de hypotensie, waarbij verlaging van geringen graad gevonden wordt. Natrium speelt een groote rol bij tal van processen b.v. bij pancreas-insufficientie. Het zwaartepunt ligt evenwel ln de func tie der bij-nieren. Loeb vond na bij-nier exstirpatie bij honden negatieve natrium- en chloor-balans, doch geen verhoogde kaliumuitscheiding. In bloeddalen natrium en chloor, terwijl kalium stijgt. Men vraagt zich wel af of bij deze proefdieren geen postoperatieve shock in het spel was. Maar ook wanneer werd onderzocht in een phase, welke geen postoperatieve shock meer was, zag men daling van chloor en natrium in 't bloed en wel zeer in het bij zonder van 't natrium. Al deze onderzoe kingen voerden tot de beteekenis van het natrium bij de ziekte van Addison. Lijders aan deze ziekte hebben een laag natrium gehalte en zijn zéér gevoelig voor keuken zoutonthouding. Overal heeft men deze bevinding kunnen bevestigen. Toch is de invloed van bijnier op natrium stofwisseling niet zoo eenvou dig. zooals een publicatie van Maranon heeft aangetoond. Maar men is verder gegaan door onder zoekingen over den invloed van het thyreo- trope hormon van de hypophyse, ingespo ten bij caviae. Beïnvloed wordt dan de thyreoidea, terwijl de lever glycogeen-vrij wordt. Het natriumgehalte van het bloed gaat dalen, eveneens het chloor. Maar nog sterker wordt die natriumdaling door in jectie van thyroxine. Schneider ging vervolgens bij Basedow het natriumgehalte van het bloed na en vond dit enorm verlaagd. In de Leidsche geneeskundige kliniek kon men deze zoo sterke daling niet bevestigen. Dit vraagstuk is van groot belang voor de beoordeeling van het risico der operatie. Maar voorloopig staat men vreemd tegenover de uitkomsten van Schneider, al zal men ze niet zonder meer terzijde kunnen leggen in verband met tal van andere vraagstukken. Prof. Dr. G. G. J. Rademaker spreekt dan over jodium en krop. Reeds lang is bekend, dat de schildklier jodium bevat. Oswald vond verschillende jodium-waarden al naar gelang van de streek, waarin de kroplijder woonde en verder naar gelang van den aard der krop De colloïd-krop bevat zeer veel jodium en door jodium-toevoer wordt dit gehalte nog veel grooter. Naast thyrenglobuline vindt men in de schildklier thyroxine, dat bij toediening werkt als schildklierpoeder, doch minder sterk. Blijkbaar moet thyro xine gebonden zijn om te werken. Verder vindt men in de schildklier thyronine, waaruit door splitsing dijoodtyrosine ontstaat, hetwelk slechts weinig invloed op de stofwisseling heeft. Haalt men uit thyroxine de jodium, dan houdt de werk zaamheid op Men kan de jodium vervan gen door broom, waardoor de werking i deele behouden blijft. Algemeen is gevonden, dat in streken van endemische krop jodiumarmoede beslaat. Veel vet, veel eiwit, veel calcium in het voedsel zou het ontstaan van krop bevor deren, vooral de toediening van vet. Methylcyanide-toediening geeft even eens krop evenals toediening van het thyreotrope hormon van de hypophyse. Men heeft getracht krop te voorkomen door jodium toediening. Bestaat reeds krop, dan kan hyperthyreoidie ontstaan. Bij parenchymateuse krop ziet men door jodium toediening de samenstelling geheel veranderen, weer een normaal karakter krijgen. Maar anderzijds, is de toediening van jodium niet ongevaarlijk, omdat te voren onschuldige strumae verschijnselen van hyperthyreoidie kunnen geven. Reeds in 1819 zag Coindet verbetering van de krop door jodium, gevolgd door ver slechtering, waarop later Kocher nog uit drukkelijk wees. Uit al deze waarnemingen groeide de behandeling van Basedow- patiënten met jodium. Over de doseering van jodium bij Basedow, over de vraag ot de verbetering blijvend of voorbijgaand is, bestaat verschil van meening. Men heeft het ook gezocht in den aard van het toege diende preparaat. Toediening van thy roxine of schildklierpoeder valt te over wegen, daar bij proefdieren tenslotte atrophie van de schildklieren bereikt kan worden. De heer Schoorl spreekt dan over natrium-stofwisseling, speciaal over den invloed van natriumgehalte van voedsel op den groei en op de vruchtbaarheid. Deze invloed doet zich gelden via de eiwitstofwisseling. De heer P. de Fremery sluit aan bij de voordracht van prof. Rademaker en spreekt over de remming van de activiteit van de schildklier. In de periode van de metamorphose van salamanders en der gelijke dieren, ziet men belangrijke ver anderingen in de schildklier. De spreker hield zich bezig met de histologie van de schildklier in verband met zijn onderzoe kingen over de remming van de activiteit van de schildklier. Bij hypophysectomie neemt de grootte der epitheelcellen af. Andere onderzoekers vonden goed ont wikkeld Golgi-net bij goed functionee- rende schildklieren. Door toediening van dijodthyroxine ziet men vaak vermeerde ring van colloid. Physiologisch kan men in de schildklier geen rust aantoonen na toediening van dijondthyroxine. We geven anti-thyreotrope sera een remming van de activiteit van de schildklier. De heer H. ter Meulen spreekt daarna over het Molybdeen van gezonde en cavieuse tanden. Hij ging na 't gehalte aan molybdeen bij menschen-tanden en vond over het algemeen bij slechte tanden veel lagere waarden. In de tanden evenwel van gezonde menschen vond hil molyb- deenwaarden, welke hooger waren. Het voedsel zal zeker invloed hebben op dergelijke zaken. De spreker vond bii de analyse van voedsel soms groote verschillen in het molybdeengehalte van het voedsel. Tot voorzitter van de Geneesk. sectie voor het volgend congres werd benoemd prof. Noyon. De Geneeskundige af deeling B verga derde onder voorzitterschap van prof. Flu in de collegezaal der afd. Kindergenees kunde. Allereerst werd hier het woord gevoerd door Dr. J. Sanders, die nader besprak een uit 139 personen bestaande familie, waar van 67 met kroeshaar. De eigenschap bleek enkelvoudig dominant. Het lukte niet de oorsprong van het kroeshaar vast te stel len. Andere bewijzen voor de hypothese dat dit van een Oostersche vrouw afkom stig zou zijn werden niet gevonden. Het was spreker gebleken dat ook het kroes haar op doorsnede rond was, evenais het normale haar. Dit in tegenstelling met on derzoekingen van anderen. Als tweede spreekster trap op mej. B. van Dantzig, met als onderwerp „Wat er aan spraakheelkundige "verlangens verwezen lijkt is en wat er nog te wenschen blijft." Ondanks het feit, dat de spraak in de laatste jaren steeds meer in het middel punt der belangstelling is komen te staan en overal poliklinieken voor spraak wor den opgericht, blijven er toch vele deside rata waarbij spreekster voornamelijk denkt aan een verbetering van het meüisch- paeöagogische gedeelte van dit werk. Hier bij zal een spraakarts noodig zijn, terwijl in Nederland een leerstoel voor spraak- en stemheelkunde met een daaraan ver bonden polikliniek volgens spr. in een be hoefte zou voorzien Hierna voerde dr. F. Gerritzen uit Lun- teren het woord over „Spontane diurese" Uitgaande van de hypothese over de rhyt- mische leverfunctie deed spr. bij 57 ge zonde proefpersonen diureseproeven Op grond hiervan neemt hij een paralellisme aan tusschen de spontane diurese en het 24 uurs verloop van de bloedsuiker. Als verklaring voor beide verschijnselen kan gelden van 2 uur tot 7-8-9-uur een dissi- milatorische functie van de lever, daarna een hyperinsulinaemie, terwijl van 14 uur tot 2 uur 's nachts de assimilatorische le verfunctie overheerscht. Van de andere factoren zijn wellicht de maaltijden van belang, verder onderzoek hiervan is noodig Dr. E. G. van t Hoog sprak vervolgens BINNENLAND. Het 25ste Ned. Natuur- en Geneeskundig Congres te Leiden is heden gesloten. (Stadsnieuws en Laatste Berichten, le Blad). De positie van den Volksraad: memorie van antwoord aan de Eerste Kamer (2e Blad.) De roeheffing zal door de regeering met soepelheid worden toegepast. (Land- ea Tuinbouw, 3e Blad.) De Betuwe bloeit. (3e Blad.) De moord te Zoeterwoude: de daders tot resp. 5 én 2 jaar gevangenisstraf veroor deeld. iRcchtzaken, le Blad). BUITENLAND De voorbereiding der Donau-conferentie te Rome. (Buitenland, 3e Blad.) Verklaring van Bulgarije's nieuwen premier (Buitenland, 3e Blad.i ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN lste BLAD. over „Symbiontvrije cultuur van droso- phila als reagens op deficiënte voeding. Gezien de bezwaren verbonden aan het gebruik van caviae en ratten als proef dieren voor vitamine-bepalingen, meende spr. een lans te moeten breken voor het gebruik van Drosophila melanogaster het fruitvliegje, als proefdier. Hij gaf een uit gebreide beschrijving van de techniek van het z.g. symbiontvrije kweeken, waarbij de zich ontwikkelende insecten op zeer ge voelige wijze reageerden op toevoegen of weglaten van verschillende voedingsbe- standdeelen. Prof. Dr. J. Roos sprak over de physio- logie van het fluitspel. De fluit onder scheidt zich van alle andere blaasinstru menten doordat de lucht niet van binnen naar buiten, maar naar het instrument toe gedreven wordt. De druk van de mond holte werd bij een drietal fluitspelers tij dens het spel gemeten. De druk bleek met de toonhoogte te stijgen en bleek voor een bepaalde toon specifiek en voor den fluitist constant te zijn. De stroomsnelheid van de lucht, op het oogenblik dat ze de iipspleet verlaat, kon berekend worden, bleek reeds in de benedenoctaaf met orkaansnelheid overeen te komen en op te loopen tot ruim het dubbele van orkaansnelheid, d.i. 65 Meter per seconde. Uit de in grafiek gebrachte waarnemin gen werd vergeleken met andere physio- logische grootheden duidelijk, dat 't fluit spel. mits geschoold toegepast, als zeer nuttig voor de adembeweging kan worden beschouwd. Tenslotte spraken de doktoren C. H. Kok en H. Hondelink resp. over de radiologi sche en de klinische kant van de slijm vliesdiagnostiek der neusbijholten. Daar de oude methode van vulling met contrast vloeistof niet voldeed, werkten de beide sprekers gezamenlijk een methode uit, die neerkomt op een vulling der bijholten met een 10 procent lactobariet-oplossing, welke na twee minuten weer uit de holte wordt geblazen, waarbij zich genoeg van de vloei stof aan het slijmvlies hecht om een goede contrastfoto te verkrijgen, die niet alleen over de dikte van het slijmvlies, maar ook over den aard van het oppervlak voldoende kan inlichten. De beteekenis hiervan kon aan de hand van uitgebreid klinisch materiaal zeer duidelijk naar voren wor den gebracht. In de middaguren werd een groot aan tal excursies ondernomen naar verschil lende musea, alwaar speciale tentoonstel lingen waren ingericht en naar andere Leidsche bezienswaardigheden, terwijl den congressisten 's avonds in den Schouw burg een variété-programma werd aan geboden, dat geheel verzorgd werd door dames- en heeren-studenten. Onnoodig te zeggen, dat de schouwburg uitstekend bezet was, dat zich onder de aanwezigen de burgemeester en de rector- magnificus bevonden en dat het succes groot was. Na afloop heeft prof. Baas Becking de medespeienden bedankt en hun een krans aangeboden. In het bijzonder huldigde spr. de dames Nicolal en Ruinen, die van dc revue „De kermis der wetenschap" resp. de regie en de décors verzorgden en elk een bloemruiker in ontvangst hadden te nemen. Namens het congresbestuur heeft ir. A. G. Bosman prof. Baas Becking onder aan bieding van een krans dank gezegd voor zijn vele bemoeiingen ten behoeve van de organisatie van dezen avond. Na afloop volgde nog een gezellig sa menzijn in de sociëteit „Amicitia". Vanmorgen zijn de sectie-vergaderingen voortgezet. In de onderafdeeling voor wiskundige natuurkunde werden voordrachten gehou den door de heeren G. P. Ittmann (Vree land) over „Dissociatie-verschijnselen in molecuul-spec'ra". B. van der Pol iEind hoven l over „Oplossing van potentiaal vergelijking en golfvergelijking in n, n 1, n-r2dimensies", J. A. Vollgraff (Lei-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1935 | | pagina 1