„DE STALEN STRAAL".
WERELDTENTOONSTELLING
TE BRUSSEL
DE BIG VAN HET REGIMENT.
76,te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 20 April 1935
Vierde Blad
No. 23030
DE EXPOSITIE IN WORDING.
Een gebeurtenis, waarop de oogen van de heele wereld gericht zullen zijn
HET NEDERLANDSCHE PAVILJOEN TE BRUSSEL.
Deelneming van 26 landen.
(Van onzen relsredacteur)
Op 27 April as. des morgens om 11 uur,
al koning Leopold III van België de Brus-
selsche wereldtentoonstelling openen. Voor
dat het echter zoo ver is, moet er nog heel
veel gebeuren op de zoogenaamde „Os-
Kghem-wljk", waar deze belangrijke ten
toonstelling op een 140 hectaren groot
terrein wordt gehouden. Op uitnoodiging
tan het uitvoerend comité der tentoon
stelling heeft een deel der Nederlandsche
pers een voorbezoek aan de expositieter
reinen gebracht waarbij gelegenheid was
een indruk te krijgen van den grootscheep-
schen opzet en de uitgebreidheid der werk
zaamheden, die aan deze bijzondere ten
toonstelling zijn verbonden. Met man en
maoht wordt er allerwege gewerkt om op
tijd gereed te zijn en een twee a drie dui
zend arbeiders vinden er bezigheid. Aan
de meeste gebouwen werkt men nog; het
eene is bijna klaar, van het andere ziet
men alleen nog maar het geraamtewegen
«orden geplaveid, riolen, water- en gas
leidingen, electrische kabels en trottoirs
worden aangelegd. Toch was het al heel
goed mogelijk, zich een voorstelling te ma
ken. hoe het straks zal zijn, als alles ge
reed ls gekomen, de werklui zijn verdwe
nen en daarvoor in de plaats bezoekers
uit allerlei landen over het terrein dwalen.
De inhoud der verschillende gebouwen
moest zich evenwel meerendeels nog laten
raden. Misschien vinden we later nog wel
gelegenheid daarover meer te vertellen.
Terrein en gebouwen.
Het tentoonstellingsterrein grenst aan
het koninklijk park van Laken, waarin
't zomerverblijf van het Belgische konink
lijke huls is gelegen. Het behoort aan de
stad Brussel, die er waterwerken en bos-
schen op heeft aangelegd. Naar het Noor
den loopt het glooiend op, waarvan bij de
aanleg op fraaie wijze partij ls getrokken.
Zoo heeft men van sommige punten een
prachtig uitzicht over de stad, hetgeen
vooral des avonds een bijzondere attractie
zal vormen. De hoofdlanen zijn met hoo
rnen beplant, grasperken en tuinen zijn
aangelegd en millioenen bloemen zijn ge
plant, waarvan speciaal de bolgewassen
reeds ln vollen luister staan. Daarbij ko
men nog lichtfonteinen en watervallen,
die straks het aanzien zullen verlevendigen.
De bestaande aanleg van het park is in
den aanleg van het tentoonstellingsterrein
opgenomen en veel van wat nu is gedaan
is als blijvend bedoeld. De voorbijgaande
behoeften van de expositie zijn namelijk
zooveel mogelijk aangepast aan het streven
om hier een bliivend stadsdeel te vestigen,
waarin sommige gebouwen, die van duur
zamer materiaal zijn opgetrokken, een
permanent karakter zullen hebben. Als
deze tentoonstelling al lang is afgebroken,
zullen deze gebouwen, de zoogenaamde
Groote Paleizen, de hallen van het jubel
park vervangen voor het houden der Brus-
selsche Jaarbeurs en van andere perio
dieke exposities. Zulk een drang naar
permanentie gaat meestal gepaard met
gebeurtenissen als deze: de Parijsche
Eiffeltoren, het Londensche Cristal Palace
en het vroegere Amsterdamsche Paleis
voor Volksvlijt zijn ook eenmaal onder
deden van een wereldtentoonstelling ge
weest. Het park, dat middenin is aange
legd, zal eveneens blijven bestaan.
De meeste gebouwen, die er, voor zoover
ze van buiten gereed waren gekomen, zoo
soliede uitzagen, zijn echter gedoemd om
spoedig te verdwijnen. Daaronder zijn de
inzendingen van 26 landen, behalve België,
waarbij ook Nederland. De tentoonstelling
is algemeen en internationaal, dat wil
zeggen, dat er naar gestreefd is om haar
alle producten van alle landen te doen
bevatten. Op enkele onderdeelen wordt
echter speciaal de nadruk gelegd; een
ruime plaats ls bestemd voor de uitgebreide
afdeelingen van het verkeer, de electrlci-
teit en de radio. Op deze twee laatste
gebieden zal de Belgische Philips-Maat-
schappij een toonaangevende plaats in
nemen. Ook de koloniën hebben de bijzon
dere aandacht, in verband met de vijf
tigste verjaring van de stiohting van den
Congostaat. De afdeeling vervoer zal wor
den beheerscht door het eeuwfeest der
spoorwegen in België. Ten slotte wordt
veel zorg besteed aan de inrichting van
een tentoonstelling in oude kunst, waar
aan ook Nederland in bescheiden mate
deelneemt.
De Nederlandsche afdeeling.
Niet dan na eenige aarzeling is ook Ne
derland toegetreden tot de landen, die aan
deze wereldtentoonstelling deelnemen.
Veel geneigdheid daartoe bestond er in
den aanvang hier niet, omdat men meende
dat het niet aanging om in deze tijden
geld uit te geven ter verhooging van de
attractie van een buitenlandsche onder
neming, die de bedoeling had veel vreemde
bezoekers naar het buitenland te trekken.
Men heeft echter ten slotte niet achter
willen blijven, omdat het hier een groote
gebeurtenis betreft, waarop de oogen van
de geheele wereld gevestigd zullen zijn,
waarbij ons land zeker niet mocht ont
breken. De industrieelen hebben zich nog
langen tijd van medewerking onthouden,
omdat zij zeer terecht weinig voelden
voor een expositie buiten de grenzen, die
thans als schier onoverkomelijke afschei
dingen het handelsverkeer belemmeren.
Tcrwille van het nationale prestige is men
per slot van rekening van standpunt ver
anderd. De oud-minister mr. T. J. Ver
schuur heeft als regeeringscommissaris de
leiding van de Nederlandsche afdeeling,
waarbij hij door enkele ijverige sub-com
missies gesteund wordt. Als dezen zomer
ook Nederlanders deze Belgische onder
neming bezoeken, hoopt men hen speciaal
jn het eigen paviljoen welkom te heeten;
zij zullen kunnen zien, dat ons land, on
danks alles, op deze tentoonstelling in het
buurland geen slecht figuur maakt.
De heer Verschuur heeft ons door het
gebouw, een schepping van den Haagschen
architect, ir D. Röosenburg, rondgeleid
en een uiteenzetting gegeven van wat er
na de officieele opening door minister
Steenberghe op 30 April allemaal te zien
zal zijn. Alles in en aan het gebouw met
zijn 45 meter hoogen toren is Neder-
landsch fabrikaat, zoowel de ljzerconstruc-
tie, bedekt met een bijzonder soort ge
perste cementplaten, als de baksteenen
moppen van het monumentale terrassen-
complex voor den ingang. In overleg met
den architect zijn de gevels aan voor- en
achterzijde verlevendigd door kleurige
schilderingen, welke respecUevelijk ver
vaardigd zijn door prof. Herman Rosse en
Charles v. Eyck, Naast dit hoofdgebouw
staat nog een echte Hollandsche boerderij
waarin speciaal op de vaderlandsche vee
teeltproducten de aandacht zal worden
gevestigd.
Bij het interieur van het hoofdgebouw
is partij getrokken van het oploopende
terrein, waardoor als vanzelf drie afdee
lingen zijn ontstaan, die onderling een
meter in hoogte verschillen. De eerste
afdeeling is in hoofdzaak gewijd aan
groote openbare werken, zooals de sluizen
te IJmuiden en de Zuiderzeewerken. Ook
de Nederlandsche Noordzee-badplaatsen
zullen hier gezamenlijk de aandacht vra
gen. De tweede afdeeling is voor land- en
tuinbouw bestemd. Aan de wanden komen
hier een twaalftal schilderingen van ge
lijke afmetingen, waarop verschillende ar-
tisten Nederlandsche landschappen heb
ben afgebeeld. Om de noodige eenheid te
verkrijgen gebruikten zij hetzelfde kieuw
rengamma en is de horizon overal op de
zelfde gezichtshoogte aangebracht. Mid
denin deze afdeeling komt een kleine flo-
ralia van vaderlandsche bloemen en sier
planten en een bassin met visschen. Ter
nadere toelichting zullen hier verder
eenige statistieken en foto's te zien zijn.
De overzeesche gewesten zijn in de derde
afdeeling aan het woord. Hier zal een
demonstratie worden gegeven van het
cultureele peil, waarop deze gewesten zich
bevinden, terwijl vooral de nadruk zal wor
den gelegd op de verbindingen, te water,
door de lucht en door den aether, tus-
schen beide gebiedsdeelen. Zelfs zal er een
cel worden gebouwd, van waaruit men met
Indië zal kunnen telefoneeren. Tegen den
achterwand komt een groot schilderwerk
van Joep Nicolas, vervaardigd op vermu-
rail dat op allegorische wijze de verhou
dingen tusschen Nederland en Indië in
beeld brengt.
Over de heele lengte van het gebouw is
Over de heele lengte van 't gebouw is
richt, waarbij een mooie collectie scheeps
modellen te bewonderen zal zijn. Tenslotte
is aan de voorzijde naast den ingang een
vijfhoekige hal gebouwd, bestemd voor de
Nederlandsche kunstnijverheid, waarvan
verschillende voorwerpen in vitrines zul
len worden tentoongesteld. Het interieur
wordt hier door stemmige, neutraal ge
houden glas in lood-ramen verlicht. Er
komen ook de afbeeldingen in relief van
de acht Nederlanders, wier wetenschap-
pelijken arbeid door een Nobelprijs werd
onderscheiden.
Oud-Brussel.
Een enkel woord moeten wij nog wijden
aan de tentoonstelling Oud-Brussel, die
reeds zoo goed als gereed is. Daar wordt
een getrouw beeld gegeven vam de Bel
gische hoofdstad in de eerste helft der
achttiende eeuw met openbare pleinen,
straten, een kerk en witte huizen met
trapgevels. De oude boomen, die bij den
RECLAME.
3110
Poeissnet wat goeds,
met V OÜO'L. de
ivoor tandpa'S'te
bouw van dit onderdeel der expositie alle
zijn gespaard gebleven, geven in deze mi
niatuurstad vele schaduwrijke plekjes. Een
kleine waterloop, gevormd door talrijke ter
plaatse bestaande bronnen, herinnert aan
de Senne, die tusschen de oude huizen
doorliep en onder de bogen verdween van
de sluis met open brug, zooals oude schil
derijen nog te zien geven. Aan den rand
komen landelijke herbergen, half in de
bosschen verscholen, evenals het oude
Brussel die kende aan den zoom van de
stad Niet minder dan 136 huizen werden
er opgericht voor deze herschepping,
waarvan er vele zijn uitgevoerd naar oude
teekeningen of naar bestaande voor
beelden
De oude stad zal ook worden bewoond;
het dagelijksche leven zal er te zien zijn
om den bezoeker volledig de illusie te
geven van de verloopen tijden. De vroe
gere zeden, de costumes en de vermake
lijkheden zullen natuurgetrouw wor
den nagebootst: men zal ze terugzien in
de feesten, de optochten te paard en de
maskerades, die er gehouden zullen wor
den. Daarvoor is een geheel apart pro
gramma opgesteld.
„Tot stichtinge ende vermaek" zou
men de oprichting van dit oude stads
deel kunnen qualificeeren. Een tentoon
stelling als- deze zou echter niet compleet
zijn, als er ook niet een onderdeel was,
dat uitsluitend aan het vermaak was ge
wijd. Dat is het park der vermakelijkhe
den, hetwelk allerlei kermisattracties zal
bevatten en waarvan de montagne-russe
al hoog boven de omgeving uitsteekt. Wie
weet, of niet deze afdeeling der expositie
voor velen de belangrijkste zal blijken
te zijn!
Alweer een Hollandsche film: er wordt
spoed met de flederlandsche productie
betraoht. Laten wjj lippen, dat in gelijk
tempo getracht wordt het aanvangspeil
omhoog te voeren
Nu was de Big van het Regiment aan
oe beurt, waarmee de regisseurs MaxNos-
seck en Teunlssen o.a. bekend door
rijn Pierement en de Willem de Zwijger-
ulm Zich belastten. De „big" is de nu
5 jaar oude Hansje Andriessen uit Am
sterdam, die in het centrum staat van
de belangstelling: een guitig kereltje, dat
aUer harten weet te winnen. Tal van Ne
derlandsche acteurs en actrices waren
weer aan 't werk. om deze vertelling van
mr Roothaert's boek ..Spionnage in het
veldleger." te vervaardigen. Van hen zien
wij hierboven Johan Kaart Jr. met wien
haast geen Hollandsche film meer denk
baar schijnt te zijn.
Fientje de la Mar en Sylvain Poons,
die voor de Komische noten zorgen.
HARO VAN PESKI.
Regisseur, Scenarioschrijver
en Teekenaar.
Een nieuwe lente, een nieuw geluid
tillen lezers cn lezeressen weten na-
urnjic wel, dat deze schoone woorden
van den heer Van Peski afkomstig
1 maar van een ander Nederlandschen
kunstenaar, n.l. Herman Gorter. Wij zet
ten ze echter boven dit artikel, omdat zij
op Van Peski en zijn Nederlandsche
werkzaamheden van toepassing zijn.
De Nederlandsche filmindustrie is nog
in de lente-periode... en in deze lente
brengt Haro van Peski het nieuwe geluid.
Maar laten wij u eerst eens even ver
tellen, wie Haro van Peski is. Want hoe
vreemd het ook moge klinken, deze kun
stenaar heeft zich tot op hedpn .zoo be
scheiden op den achtergrond weten te
houden, dat na jaren succesvol werken
zijn naam nog geen gemeengoed ls ge
worden. Nu hij echter het terrein zijner
filmwerkzaamheden ook tot Nederland,
zijn vaderland, heeft uitgebreid, achten
wij het onzen plicht u het een en ander
over Van Peski te vertellen.
Haro van Peski is te Rotterdam gebo
ren. Reeds in zijn jeugd voelde hij zich
tot de schoone kunsten aangetrokken en
het was geen wonder, dat zijn artistieke
drang eerst bevredigd werd, toen hij als
leerling van de Academie voor Beeldende
Kunsten te Amsterdam werd ingeschre
ven. Tegelijkertijd studeerde hij kunst
geschiedenis bij professor Jan Six. Studie
reizen brachten hem naar Parijs, Londen,
Madrid, Rome en Muenchen en overal
genoot onze jonge landgenoot van de
kunstschatten, die deze steden hem bo
den. Toch was Van Peski geen droomer;
hij ging met open oogen door het leven.
En deze twee hoedanigheden zijn hem
tot op heden bijgebleven. Schilderkunst,
literatuur en muziek hebben voor hem
een groote bekoring, maar hij heeft daar
om niet minder een open oog voor de
realiteit, vooi' den practlschen kant van
het leven.
Als eerste film regisseerde hij „Mein
Leopold", een oud Weensch volksstuk, dat
men hier verleden week kon zien. Van
Peski engageerde voor de hoofdrollen
Max Adalbert en Gustav Fröhlich. De
tweede Majestic-film was „De gravin van
Monte Christo", waarin Brigitte Helm en
Rudolf Forster de hoofdrollen vertolkten.
Ook met deze film heeft Van Peski blijk
gegeven van zijn juisten blik op de ar
tistieke talenten van zijn medewerkers.
In de Majestic-film „Kampf" betrad hij
Het uitvinden van nieuwe motoren
heeft velen al in opwinding gebracht: het
recente geval Wardenier is er een voor
beeld van. De film met de suggestieve
titel „De stalen straal" vertelt van de
aanvankelijk mislukte, uiteindelijk toch
geslaagde poging om een nieuwe, snellere
motor uit te vinden.
Dorothea Wieck. uit Amerika terugge
komen waar zij niet dat succes had, wat
men van haar verwachtte gelijk zoo
veel Europeesche filmsterren dat lot be
schoren is speelt in deze film de
hoofdrol en zij doet haar oude roem her
leven met naast zich een prachtig acteur
als Gustav Ludwig Diehl, de jonge speler
Alexander Golling en Friedl Haerlin. Men
ziet op onze foto de spanning op de ge
zichten, in afwachting van het al- of niet
slagen der nieuwe uitvinding met in het
midden Dorothea Wieck, die u zich onge
twijfeld uit de film „Maedchen in Uni
form" zult herinneren.
eert geheel nieuw terrein. De hoofdrol
werd gespeeld door den Mercedes-cou-
reur Manfred von Brauchitsch.
Andere van Peski' sfilms waren „Teil-
nehmer antwortet nicht" met Gustav
Gruendgens in de hoofdrol, ..De dame
met den zwarten sluier", een uitstekende
verfilming van een criminalistisch ver
haal. „Der polizeibericht meldet", „Paga-
nini". „De koene zwemmer" en „Hotel
met damesbediening".
Zijn laatste Duitsche film was „Walzer
an der Newa", een film, die eveneens
door de Ufa in ons land werd uitgebracht.
Vele Leidenaars hebben meerdere van
deze zeer goede films reeds kunnen zien.
Wij hebben getracht met het boven
staande in korte trekken het verleden en
het heden van den kunstenaar Van Peski
te schetsen. Laten wij thans een blik
slaan op zijn toekomstplannen.
Haro van Peski heeft kort geleden de
Nederlandsche Majestic opgericht, een.
maatschappij, die volkomen los staat van
de Duitsche onderneming. Het is zijn plan
Nederlandsche films te vervaardigen en
zijn eersteling zal zijn „Suikerfreule",
naar het bekende boek van Henri van
Wermeskerken. Haro van Peski zal zelf
de regie voeren. Het scenario werd ge
schreven door Van Peski zelf. tezamen
met een zijner beste medewerkers, Wal
ter Schlee. Voor deze film zijn reeds ge
ëngageerd mevrouw A. Bouber-Ten Hope,
Jacqueline Royaards-Sandberg, Louis de
Bree, Johan Elsensohn en Louis Borel.
17 Mei a.s. vangen de opnamen inden
Cinetone-studio te Amsterdam aan. Dan
zullen uit Van Peski's mond de woorden
klinken: „Alles klaarOpname!"
Voor onze nog zoo jonge Nederlandsche
fiim-industrie zullen deze woorden van
onzen begaafden landgenoot wellicht in*
luiden: Een nieuwe lente, een nieuw ge
luld....
