wmÊBËsmm mm Mr? 76*te Jaargang ZATERDAG 6 APRIL 1935 No. 23019 Dagblad Ivoor, leiden en omstreken De Plaat van Piet van der Hem STADSNIEUWS. GOUDEN JUBILEUM TE ALPHEN. Het voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: gO ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar gentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk tager tarief. Kleine advertenties uitsluitend b() vooruitbetaling .Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven '10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.33 per week f. 0.18 Franco per post - f. 2:35 per 3 maanden portokosten, (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.) Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD. Op de eerste pagina van het Derde Blad Kal men heden de eerste plaat, gctcekend door Piet van der Hem, vinden. Voortaan ïal Zaterdags die plaats daarvoor gereser veerd blijven. BENOEMING VAN BUITENGEWONE HOOGLEERAREN. Mr. J. J. Schrieke en de heer F. D. -Holleman. Zooals wü gisteren nog In een gedeelte van onze oplage konden mededeelen, is Bisteren het Koninklijk besluit afgekon digd. waarbij zijn benoemd tot buiten- Bewoon hoogleeraar in de Faculteit der rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit alhier om onderwijs te geven: a. in het staats- en administratief recht van Ned. Indië. mr J. J. Schrieke. oud-directeur van het departement van Justitie te Batavia: ib. in 't Adatrecht van Ned. Indië, de heer F D. Holleman, oud-hoogleeraar aan de Rechtshoogeschool te Batavia. Frof. Mr, J. J. Schrieke. Mr. J. J. Schrieke werd op 19 October 3884 te Pijnacker (Z.-H.) geboren. In 1897 bezocht hij de Industrieschool te Enschede en in 1898 werd hij leerling van het ste delijk gymnasium te Kampen. Na is 1903 eindexamen te hebben gedaan, werd hij student aan de Leidsche universiteit en studeerde hij in de rechten en voor den Indischen rechterlijken dienst. Hil promoveerde in April 1908 tot doctor in de rechtswetenschap op een proefschrift Betiteld: De ordonnantie met Koninklijke medewerking. Na zijn promotie vertrok hii naar Ned.- Indië. Hier was hij van September 1909 tot Mei 1913 substituut-griffier bij den Raad van Justitie te Batavia en bij het Hoog gerechtshof, buitengewoon landraad-voor zitter te Probolingo. landraadvoorzitter te Kraksaan. auditeur-militair te Magelang, lid van den gemeenteraad te Magelang en lid van het bestuur van de Afdeelingsbank aldaar. Prof. Mr. J, J. Schrieke. Van Augustus 1913 tot December 1916 was mr. Schrieke ambtenaar ter beschik king. later referendaris ter algemeene secretarie te Buitenzorg en bestuurslid der Buitenzorgsche kiesvereeniging. Van 1917 tot Nov. 1919 was hij gedeta cheerd bij het Ministerie van Koloniën te 's Gravenhage. Hij vertrok toen weer naar Indië en was daar van December 1919 tot Juni 1920 adjunct-adviseur voor de decentralisatie te Buitenzorg Van Juni 1920 tot Maart 1922 was hij 'hoofdambtenaar ter beschikking van den Directeur van Onderwijs en Eeredienst te Batavia en secretaris van de Commissie voor de scheiding van Kerk en Staat van Maart 1922 tot Juli 1928 was hij' Regeenngs-gevolmachtigde voor Algemeene „abU den Volksraad, waarna hij met verlof naar Europa vertrok M®j _,1929 werd hij benoemd tot de,rlandsehe delegatie ter 12e internationale Arbeidsconferentie te Ge neve voor het vraagstuk der ..Travail iorce T„a!=<?:tober 1929 keerde hii naar Ned.- Indie terug en vervulde daar tot Juni 1934 d..van directeur van Justitie en toor ter van det Volksraadstemkan- de" l0oP. de; laren zijn tal van pu-bli- caties van zijn hand verschenen o.a.: De voornaamste bepalingen betreffende de decentralisatie «Batavia 1917); Ontstaan en groei der stads- en landgemeenten in Nederlandsch-Indië t Amsterdam 1918); Bepalingen en beginselen der decentralisa tie van 1903 (Batavia 1920)De lagere ln- landsche rechtsgemeenschappen ln Ned.- Indië (Batavia 1912); Het eerste noodige bij den staatsrechtelijken opbouw van Nederlandsch-Indië (Voordracht voor In disch genootschap Nov. 1928) en de In dische politiek (Amsterdam 1929). In 1927 bracht hij te zamen met J. P. van Hoogstraten, als secretaris een verslag uit van de Commissie voor schcldine van Kerk en Staat in Ned. Indië. Prof. Schrieke heeft zijn colleges alhier reeds eenlge maanden geleden aange vangen. Prof. Mr. F. D. Holleman. ".r> '-mÊ, Prof. Mr. F. D. Holleman. Prof. F. D. Holleman werd ln 1887 te Potchefstroom (Transvaal) geboren. Hij studeerde ln 19071912 aan de Leidsche Universiteit. In 1910 promoveerde hij op stellingen tot doctor in de rechtsweten schap en in 1912 legde hij met gunstig ge volg het zoogenaamde faculteitsexamen voor de rechterlijke macht in Ned.Indië af. Hij vertrok hierna naar Ned-Indië. waar hii werkzaam werd gesteld bü de rechter lijke macht waarbij hij achtereenvolgens voorzitter was van de inlandsche recht banken op Madoera en Java en in de Mo- lukken. In 1924 werd hij verbonden aan de Algemeene Secretarie te Buitenzorg, eerst als chef van de afdeelingen Kabinet en Algemeene Zaken, later als gouverne mentssecretaris. In 1929. tijdens zijn tweede verlof in Europa, werd hij benoemd tot hoogleeraar in de volkenkunde en de sociologie aan de Rechtshoogeschool te Batavia in de plaats van dr. B, J. O. Schrieke. die tot ^directeur van Onderwijs en Eeredienst was benoemd. Van de hand van mr. Holleman ver scheen in 1923 te Delft: ,.Het Adat-gron- denrecht van Ambon en de Celiasers" iUitgave van het Molukken Instituut); in 1927 te Buitenzorg: „Het adatrecht van de afdeeling Toeloensgoeng (gewest Kediri); in 1930 te Weltevreden het „Verslag van een onderzoek inzake Adatgrondenrecht in de Minahassa" In 1932 verscheen te Batavia in druk zijn rede „Synthetische vormen in de „primitieve" cultuur". In 1931 stelde hij op uitnood lging van de American Council of Learned Societies te Washington gedurende 4 maanden ln de Philiopijnen een onderzoek in naar den toestand van het adatrecht in dezen archipel In 1912 werd prof. Holleman benoemd tot correspondent van de Kon Academie van Wetenschappen te Amsterdam. NOTABELEN NED. HERV. GEMEENTE. Tot notabel der Ned. Herv. Gemeente zijn gekozen de heeren J. de Boer. G. Knotter F. v. d. Laaken, J. J. Labree, P. van Llenden, C. H. v. d. Wijngaard en P. C. Zandee. TENTOONSTELLING MODERNE FOTOGRAFIE. Van Maandag 8 April tot en met Vrij dag 12 April zal in het Leidsche Volks huis een tentoonstelling gehouden wor den van fotografieën op het gebied van portretten, architectuur, interieur, tech niek, reclame, fotomontage enz. Door de medewerking van de Academie voor beeldende kunsten te Den Haag, de Leidsche amateur-vereeniging e.a be looft dit een zeer interessante tentoon stelling te worden en we raden dan ook allen, die op eenigerlei wijze belangstel ling hebben voor de moderne fotografi sche mogelijkheden hier een kijkje te gaan nemen. o ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd voor het taalkundig doctoraal examen Indologie de heer W. L. Klijn (Den Haag): voor het candidaatsexamen Rechtsgeleerdheid de heeren J B. Ever wijn (Lochemi, J. Weyl (Den Haag), G. L. Schim van der Loeff (Den Haag), J. N. G. Söhngen (Den Haag) en F. B. s' Jacob i Leiden i en voor het candidaatsexamen Klassieke Letteren mej. S. J. Hiemstra (Lelden) LIBERALE STAATSPARTIJ „DE VRIJHEIDSBOND." De vrijheid en het overheidsgezag. Voor de afdeeling Leiden van de Liberale Staatspartij de Vrijheidsbond spraken gis terenavond in „Den Burcht" de heeren H. Groenewout en prof. mr. C. W. de Vries. De sprekers werden ingeleid door den voorzitter der Leidsche afdeeling, prof. dr. B. D. Eerdmans, die de vrij talrijke aanwezigen en in het bijzonder het Tweede Kamerlid mr. Boon hartelijk welkom heette op deze eerste verkiezings vergadering en een krachtig beroep deed op allen om de idealen van den Vrijheids bond te helpen verwezenlijken. Spr. gaf daarop het woord aan prof. mr. C. W. de Vries uit Rotterdam, die sprak over „De liberale staat" en in eerste instantie teruggreep naar zijn, den vorigen avond te Wassenaar gehouden rede, waarvan wij gisteren een resumé plaatsten. Spr. wees er daarbij op, dat het de plicht is van de vijf groote parlemen taire partijen, t.w. de R.K. Staatspartij, C.H. Unte, AR. Partij. Vrijz. Dem. Bond en Vrijheidsbond om het parlementaire stelsel hoog te houden en stelling te nemen tegen bewegingen, welke er naar streven totale cultuur-partijen te zijn, zooals de S.D.A.P. en het fascisme, die bestaan, uit het beginsel: alles uit, in en door den Staat. De liberale partij erkent en steunt het wettig gezag, doöh zij weigert als het recht te erkennen, wat de overheid be veelt. Dit is in zijn diepste wezen de oor zaak geweest van het verzet van ons volk tegen de overheersching van koning Phi lips II. Verzet tegen het staatsabsolu- tisme is ook de reden, waarom wij afkee- rig staan tegenover de nationaal-socla- llstlsche beweging. Spreker wil vervolgens iets zeggen over het bekende verbod van den burgemeester van Amsterdam om ir. den optocht der N.S.B. Nederlandsche vlaggen en vaandels mede te voeren. Spr. kan voor dit verbod niets gevoelen. Na tuurlijk was het mogelijk geweest den ge- heelen optocht in de binnenstad te verbie den Zulke optochten worden in Londen en in Parijs ook niet toegelaten ln het eigenlijke centrum De „verboden vlag" mag ook daar om door de N. S. B. worden gevoerd, omdat de N.S.B. niet is een verboden ver- eeniging. Spreker deelt dus het inzicht van prof. de Savornin Lohman. Hij verschilt echter van hem met betrekking tot de ge dachte. dat Oranje in ons land thans een wezenlijk en actief leiderschap vervult. Prof. Lohman ziet in Oranje de volkslei der. De Nederlanders zijn het „Gefolg schaft" van Oranje. Historisch schijnt dit toch onjuist Zelfs Prins Willem heeft de Unie van Utrecht niet in het leven ge roepen, maar hij is gevolgd en heeft zich aangepast. Nederland is trotsch op Oranje, maar Oranje is ook 'trotsch op Nederland, niet op de nederige onderdanen, maar op de medewerkers aan het publiek belang. Het Koningschap is een functie in het pu bliek belang binnen ons staatsorganisme en zweeft daar niet boven. De leiding is aan de regeering, aan Oranje met de mi nisters tezamen. Deze regeering verdedigt de vrijheid. De heer Mussert ondervindt er de zegeningen van. Maar wij moeten ook de vrijheid van het overheidsgezag beschermen. Het is zoo gemakkelijk om te trachten het overheids gezag te beinvloeden ten behoeve van onze eigen wenschen. De politieke partijen heb ben vroeger veelal de fout gemaakt, dat zij bepaalde regeeringsbeslissingen uitlokten. Bij benoemingen is ook veel te veel geke ken naar een zekere vertegenwoordiging van politieke partijen. Ook groot-indus- trieelen en allerlei georganiseerde groeps belangen hebben getracht de overheid naar hun hand te zetten. De Duitsche re publiek van Weimar bleek geheel door groepsbelangen overheerscht. Het parle mentaire stelsel heeft zichzelf herzien. De uitoefening van het staatsgezag, waarover de vrijzinnig-democraten zoo dikwijls klei neerend hebben gesproken, is hersteld. In dit verband wijst spreker er op, hoe ook georganiseerde belanghebbenden in Leiden tegen het normale aanbestedingswerk van de Leidsche overheid willen ingaan. Het is mgar een kleinigheid maar wel een symp toom van den druk op de overheid, welke de overheid moet schaden. Natuurlijk kun nen georganiseerden vrijelijk het eigen be lang behartigen, maar zij moeten de vrij heid van de overheid om zelf te beslissen, eerbiedigen. De tweede spreker, de heer H. Groene wout uit Hees bij Nijmegen wees er op, hoe het huidige Nederlandsche liberalisme een echo is uit het verleden en geboren is uit verzet tegen de Romaansoh-Spaan- sche dictatuur. De vrijheid van gedachten- uiting en van geloofsleven zijn ook thans nog twee pijlers van het liberale gebouw. Spr. ging daarna in de opeenvolgende ge slachten de hechte verhouding na tusschen Nederland en Oranje en wees vervolgens op de noodzakelijkheid om in politiek opzicht niet te zien naar hetgeen de verschillende partijen scheidt, maar wat hen verbindt. Het huidige kabinet is als zoodanig de practische verwezenlijking van hetgeen 15 jaar geleden door nog slechts de besten onder 't Nederlandsche volk als 'n Ideaal werd beschouwd. De liberale partij heeft zich hier weer de bindende kracht getoond, welke kon leiden tot de totstandkoming van een eenheid op breedere basis dan het partijbelang. De scherpe tegenstellin gen. welke onze volkskracht ondermijnden, zijn goeddeels vervaagd. De liberale partij VAN DEN HEER J. GROENENDIJK. Een heir J. Groenendijk. De heer J. Groenendijk te Alphen aan den Rijn. hoopt, gelijk in het kort ver meld Dqnderdag 11 April a.s. zijn 50-jarig jubileum te herdenken als zetter in dienst bij de inrichting voor ge meenteadministratie N. Samsom N.V al daar. De a.s. jubilaris die bij het 50-jarig bestaan der genoemde inrichting werd on derscheiden met de bronzen medaille ver bonden aan de Orde van Oranje Nassau, zal het dezen dag zeker niet aan belang stelling ontbreken. De heer Groenendijk die de geheele ontwikkeling van deze in richting heeft medegemaakt, zal na zijn jubileum den dienst met pensioen verla ten. Als bijzonderheid kunnen wij nog melden dat de a.s. jubilaris gedurende deze 50 jaar slechts enkele dagen zijn werkzaamheden wegens ziekte niet heeft kunnen verrichten. heeft zich bij herhaling verzet tegen staatssocialistische tendenzen, welke het particulier initiatief doodden en het maat schappelijk leven verlamden. Het vrijheids beginsel heeft ook hder meermalen gezege vierd over van overheidswege opgelegden dwang. Tegenover de door de S.D.A.P ge propageerde ordening van boven af z.i een offer aan den tijdgeest stelt spr. de mogelijkheid van een vrije ontplooiing der in de maatschappij levende krachten. De overheidsbemoeiing met den land- en tuinbouw, hoe goed ook bedoeld, heeft niet tot saneering van de bedrijven kunnen leiden. Integendeel de vrijheid van het bedrijfsleven is den landbouwer volkomen ontnomen en daarmede zijn levensvreugde Tenslotte maakte spr. op historische en menscheiijke gronden bezwaren tegen het nationaal-socialisme en communisme, die beide geestelijke dictatuur opleggen, on duldbaar voor iedereen, die het vrijheids beginsel huldigt. Het is een volslagen leugen, dat de N.S.B. een nationaal pro gramma heeft; het is een getrouwe copie van de Oostelijke naburen Spr eindigde met een opwekking om in den komenden stembusstrijd het vrijheids- begisel hoog te houden en liberaal te stem men. Van de gelegenheid tot debat werd door een tweetal N.S.B.'ers gebruik gemaakt, wier opmerkingen tot groote hilariteit aan leiding gaven De heer Groenewout beantwoordde de beide debaters, waarna prof. Eerdmans de vergadering onder dank voor de opkomst sloot. R.-K. STAATSPARTIJ. De candidaatstelling voor de Gemeenteraadsverkiezing. Gisteravond vergaderde de afd. Leider, der R.-K. Staatspartij voor de candidaat stelling voor de a.s. verkiezingen van le den van den Gemeenteraad. Nadat de voorzitter mr. Bolsius de ver gadering met den Chr. groet had geopend las de secretaris de notulen der vorige vergadering, welke onveranderd werden goedgekeurd. De voorzitter deed mededeeling, dat in de vorige vergadering is besloten tot het benoemen van een adviescommissie voor het samenstellen der officieele lijst der Gemeenteraadscandidaten. In deze com missie zullen zitting hebben het bestuur van de kiesvereeniging met uitzondering van de candidaten, die ln het bestuur zit ting hebben, aangevuld door 5 leden. Op voorstel van het bestuur werden daartoe benoemd de heeren Heemskerk Neijhuis, Schoondergang, Bisschop en Peeters. De voorzitter deed daarop mededeeling dat bij het bestuur de volgende candida ten voor de verkiezing van leden van den Gemeenteraad zijn Ingediend, n.l. de hee ren Th. M. Bergers, E. J. Coster, W. M. H. Geene, D. Haverkorn, H. Lombert, J. A. van Oyen, J. H. M. Manders, C. P. W. Schinck, nil'. A. F. L. M. Tepe, H. L. J. Tobé en Th B. J. Wilmer, waarvan de heeren Geene. Haverkorn. Van Oyen en Schinck als nieuwe candidaten. Den heer C. J. van Tol heeft den wensch te kennen gegeven niet opnieuw candidaat te worden gesteld. BINNENLAND. De Indische begrootingvoorloopig ver sier der Eerste Kamer. (Binnenland, 3e Blad.) Steunontwerp voor de Zeescheepvaart, (Binnenland, 3e Blad.) Pakhuisbrand te Rotterdam. (Gemengd, 3e Blad.i BUITENLAND. Eden weer thuis. (Buitenland en Tel., Ie Blad.)- Een agenda van Mussolini. (Buitenland le Blad.) Henderson volgende week naar Genève, (Buitenland, le Blad.) Keizer Kav Teh te Tokio. (Buitenland, le Blad.) ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN lste BLAD. Het bestuur heeft gemeend deze maal met 12 candidaten op de lijst te moeten komen, zoodat de thans uit 11 candidaten bestaande lijst door het bestuur met één zal worden aangevuld. Een voorstel in die richting werd door de vergadering niet gedaan. De voorzitter richtte tot het thans af tredend gemeenteraadslid den heer C. J. van Tol die vanaf 1901 voor de R.-K. Staatspartij in den gemeenteraad heeft zitting gehad, een woord van dank en waardeering. De voorzitter deed vervol gens mededeeling dat op 9 en 16 April een vergadering zal worden belegd met als sprekers resp. drs. Plet Kasteel en mr. Romme. Na de rondvraag sloot de voorzitter de vergadering met den Chr. groet. VOORTWOEKEREND TAALBEDERF. Antwoord van minister Marchant aan de Mij. van Letterkunde. Donderdag is in ons Blad melding ge maakt van het adres, door het bestuur van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde gericht aan den minister van onderwijs. Dit eindigt aldus: „In de overtuiging, dat uwe excellentie het be lang van een dergelijk nationaal gericht onderwijs even levendig beseft als ons bestuur, hebben wij de vrijheid genomen uwe aandacht te vestigen op deze aange legenheid, waarvan de urgentie een snelle en afdoende regeling eischt". Op dezen brief heeft de minister het volgende geantwoord: Met groote voldoening nam ik kennis van uw brief d.d. 3 dezer betreffende het onderwijs in de Nederlandsche taal. Daar uit blijkt, dat mijn redevoering, gehouden op 20 Maart 1.1, in de vergadering van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, de volle instemming heeft mogen vinden van uw bestuur. Als blijk van deze instemming waardeer ik het schrijven ten zeerste. Het zal uw bestuur uit die redevoering ook bekend zijn geworden, dat de leer plannen voor het onderwijs den schooltijd volledig bezetten en dat het uiterst moei lijk is. daarin bepaalde leervakken te schrappen. Ik meen uit de brief de con clusie te mogen trekken, dat ook uw be stuur met voldoening het feit begroet, dat de vereenvoudiging van de onnoodig moeilijke schrijfwijze van den tijd, aan het onderwijs in ae Nederlandsche taal toegemeten, een deel heeft beschikbaar gemaakt voor het besteden van meer zorg aan de taalbehandeling zelf. Verder zal het uw bestuur aangenaam zijn te vernemen, dat ik. waar zich de gelegenheid voordoet, verbetering van het onderwijs in de Nederlandsche taal tracht te bevorderen. Zoo heb ik ln den omzend brief aan de rectoren en directeuren van scholen voor voorbereidend hooger en middelbaar onderwijs en aan de directeu ren van kweekscholen voor onderwijzers en onderwijzeressen, waarin ik mijn voor nemen te kennen gaf een aanvulling van de programma's voor de eindexamens van die scholen te zullen uitlokken, waardoor de nieuwe spelling zou worden geëischt, er tevens op aangedrongen, dat voor het schriftelijk werk in alle vakken steeds een juist gebruik van de Nederlandsche taal zal worden geëischt en dat fouten daar tegen bij de beoordeeling van het werk zullen meewegen. Voorts verzocht ik ook aan het spreken van het Nederlandsch bijzondere aandacht te wijden. Bovendien zijn maatregelen in voorbe reiding, ten gevolge waarvan bij de onder wijzers- en de hoofdonderwijzersexamens in dit opzicht aan de candidaten strenger eischen zullen worden gesteld. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Opheffing: Firma Gebr. Gründemann, Witte Singel 88, Leiden; handel in manufacturen. Vereffenaar F. A. M. Gründemann, Lei den.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1935 | | pagina 1