Tentoonstelling werk Leo Gestel.
76s,e Jaargang
VRIJDAG 29 MAART 1935
No. 23012
DAGBLAD" VOOR LEIDEN Etf OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn?
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>
DE A.S. STATENVERKIEZINGEN
DE NUMMERING DER LIJSTEN.
Het Centraal Stembureau voor de ver
kiezingen van leden der Provinciale Sta
ten van Zuid-Holland heeft hedenochtend
In een openbare zitting een loting gehou
den ter nummering van de voor de ver
kiezing der Provinciale Staten ingediende
candidaten-lijsten.
De uitslag in den Kieskring Leiden was
als volgt:
1. Chr. Hist. Unie.
2. Comm. Party Holland.
3. Kath. Dem. Party.
5. Vryheidsbond.
6. S.D.A.P.
7. R.K Staatspartij.
8. Staatk Ger. Party.
9. Herv. Geref. Staatsparty.
10 A.R. Party.
12. Rev. Soc. Arbeidersparty.
13. Herv. Ant. Rev. Party (lüst Costerus).
14. N.S.B.
15. Chr. Dem. Unie.
16. Vrijz. Dem. Bond.
o
CHR. COMITé VOOR WERKLOOZEN-
ZORG.
Ontspanningsavond.
In de groote zaal van ..Prediker" welke
geheel bezet was, heeft gisteravond het
Chr. Comité voor Werkloozenzorg weer een
ontspanningsavond georganiseerd. In de
eerste plaats was er „Symphonio", het
strijkje onder leidihg van den heer Plu.
dat zyn gewaardeerde medewerking ver
leende en met goede muziek de aanwezi
gen aangenaam bezig hield.
De heer L. G. v. d. Horst luisterde den
avond op met een aantal voordrachten, die
veel succes oogstten.
De heer P. J. Eikerbout tenslotte ver
richtte een aantal goocheltoeren op wer
kelijk keurige wijze en bracht de aan
wezigen gedurende geruimen tyd in een
„hoe is 't mogelyk"-stemminp
De avond stond onder leiding van den
heer J. Slegtenhorst, die de byeênkomst
op de gebruikelyke wyze opende en sloot.
In de pauze werden versnaperingen uit
gedeeld.
Het Comité doet een dringend beroep op
de burgerij om ten behoeve van de werk-
looze gezinnen kleedingstukken beschik
baar te stellen. Er is vooral behoefte aan
mannen-bovenklecding. Laat men zijn
garderobe eens nazien. Er is ongetwyfeld
wel iets te vinden waarmede men sommige
werkloozeti een grooten dienst kan be
wijzen.
TENTOONSTELLING VAN WERK VAN
LEO GESTEL.
In de Lakenhal.
Onder auspiciën van de Leidsche Kunst-
vereeniglng is hedenmiddag in het Stede
lijk Museum ,,de Lakenhal" wederom een
tentoonstelling geopend, ditmaal van werk
van den Larenschen schilder Leo Gestel.
De voorzitter, mr. J. Slagter hield daarby
een korte inleidende rede, waarin hy aller
eerst wees op de weinige belangstelling,
welke de tentoonstellingen in de Lakenhal
ondervinden. De Leidsche Kunstvereeniging
wil echter niet passief blyven klagen, maar
vooruit zien en hopen op een betere toe
komst. Daarby deed spr. een beroep op
allen om de vereeniging door uitbreiding
van het ledental sterker te maken.
Daarna het werk van den schilder Leo
Gestel inleidende, wees spr. op het aan-
■fankeiyk samengaan van de beide tijdge-
nooten Sluyters en Gestel, de eerste een
fpontaan, de tweede een meditatief karak
ter, die in 't begin beiden vooral coloristen
tn luministen zyn, doch al gauw verschil-
ende wegen uitgaan. Gestel trekt in 1910
-Ie aandacht met decoratief geziene stll-
evens. Daarna komt hy tot het cubisme en
n dien tyd ontstaat de schitterende reeks
portretten van den dichter Rensburg, o.a.
ioor Huebner geprezen en de zoo muzikale
andschappen uit Mallorca. Nooit tevreden
met verkregen resultaten gaat Gestel in
1916 tot een andere werkwijze over (stu
dies van zonnebloemen), waarby de vor
men der natuur opnieuw worden bestu
deerd. Na de vruchtbare periode van land
schappen uit de Beemster i waarvan prach
tige specimia in het Sted. Museum te Am
sterdam) volgen eenige jaren van zwerven
door Duitschland en Italië, totdat Gestel in
de Jaren 19251928 in Vlaanderen de
grondslagen legt voor een nieuw evolueeren
naar een kunst, die spr. aanduidt als een
gestyleerde verbeelding van een eigen ge-
dachtenwereld, gezien door iemand, die
terugverlangt naar een oerbestaan van de
menschheid.
De critiek heeft Gestel meermalen ver
weten, dat hy zoo vaak van manier is ver
anderd Wie zoo spreekt, heeft de kern van
dit werk niet gezien. De vorm kan veran
deren. de wereld kan bekeken worden uit
verschillende gezichtspunten, maar by een
ernstig kunstenaar als Gestel is er een
wezenskern, die blyft en die in al zyn
werk terug is te vinden. Het is een voort
durend zoeken naar de materialisatie van
zyn droom en een voortdurend in harde,
stugge oefening bestudeeren van de na
tuur. die voor alle kunst de onmisbare bron
blyft.
DE ARBEIDSBEURS.
Gisteren waren 4260 (v. j.) 3283) werk
zoekenden Ingeschreven.
VER. TOT BEVORDERING DER
BOUWKUNST
In <Je Lakenhal is hedenmiddag een tentoonstelling van werk van Leo Gestel
geopend. Hierboven een van zyn koolteekeningen, voorstellende „Vader en zoon".
Lezing van den heer Ponsen over
„Atlantis".
Aan de 259e vergadering ging vooraf
eene Kunstbeschouwing van de indertyd-
ingekomen antwoorden op de prijsvraag
voor het Vredespaleis. Deze collectie was
welwillend afgestaan door den heer C.
Ponsen, den voorzitter, die deze laatste
vergadering van het seizoen opende, met
een hartelijk woord van welkom tot de
aanwezige genoodigden en leden.
Het was ook de heer C. Ponsen, die in
deze byeenkomst een voordracht hield over
het onderwerp: „Heeft de Egyptische
Bouwkunst haar oorsprong in Atlantis, het
verzonken werelddeel in de Atlantische
Oceaan?"
Over deze vraag schrijft ons de heer
Fred. A. Wempe, is al zeer veel te doen ge
weest en velen trekken dan ook het be
staan van dat z.g. verzonken land in twy-
fel. Toch is er steeds groote belangstelling
voor blyven bestaan en te meer, waar de
wetenschap vooral door opgravingen in 'I
midden van Zuid-Amerika en elders tot de
ontdekking is gekomen, dat er een zeer
groote overeenkomst bestaat tusschen dc
daar gevonden ruïnes en datgene wat het
land aan den Nyl als cultuur-vermen toon
de en nog toont. Van een door spr. ver
vaardigde kaart konden de aanwezigen zien
een juist denkbeeld vormen van den toe
stand onzer aardbol ettelyke tienduizenden
jaren voor Christus. Weinigen zouden ver
moed hebben dat b.v. de Noordzee toen
land was en de Sahara en een groot ge
deelte van Europa water, dat het vasteland
van Afrika vast zat aan dat van Zuid-
Amerika en dus wat nu de Atlantische
Oceaan is, toen land was: het land waar 't
hier om gaat Atlantis. De geschiedenis der
oudheid, zooals zy is opgeteekend door
Piato en anderen geeft aan dat vermoe
den meerdere zekerheid. Zeker is, dat et
zioh in die oceaan, vanaf Groenland via
de Azoren, St. Helena, Triston-Dacumha
naar Kaap Hoorn een geweldige onder-
zeesche bergrug bevindt, die de hoogste
punten zou bevatten van dat verzonken
land. Geweldig moet de catastrophe ge
weest zyn, die aan onze aarde zulk een
ingrijpende verandering en vervorming
gaf. Niet in eens, (Joch in tempo's had die
wegzinking plaats, waarby circa 11000 jaar
geleden 64 millioen mensehen om het
leven kwamen. De wetenschap zoekt en
vorsoht naar bewyzen en vindt die voor
een groot deel ook in de overeenstemming
van de flora en fauna van Europa en
Amerika.
De cultureele beschaving die men steeds
veronderstelde van het Ossten te komen,
dus van Egypte naar het Westen, is zooals
men zegt juist andersom gegaan en later,
veel later wederom, meer veredeld, van dat
Oosten in Westelijke richting getrokken.
Wat ook wel opmerkelijk is. is het feit
dat b.v. de Baskische taal zeer veel over
eenkomt met de Mexicaansche. Er bestaan
een zestal kaarten van een Engelschen
schryver, die op theosofischen grondslag
berusten en die de verdeeling van land
en water van een millioen jaren terug
aangeven Deze kaarten werden in hun op
volgende perioden door spr. getoond, waar
op duidelyk dat nu verzonken land At
lantis is aangegeven, 't Moet wat betreft
de cultuur een geweldig land geweest
zyn. De steden- en woningbouw stond er
al op hoog peil, doch vooral geweldig
waren de cyclopensteden. Geruimen tijd
stond spreker stil bij de rassoorten onder
de toenmalige menschen en ook onder de
dieren. Ook op religieus gebied stonden
deze oer-menschen reeds op hoog peil,
want er bestond bij hen reeds avondmaal,
doop enz., terwijl het kruisteeken op tal
van ruines gevonden wordt, zooals de op
gravingen in Zuid-Amerika hebben doen
zien. Dit was uit den aard een kruis dat
niet de beteekenis heeft, welke de Chr.
Kerk er een toekent, doch in ieder geval
was het Kun ook heilig.
Dit als inleiding beschouwende gaf spr.
een groote serie lantaarnplaatjes te zien,
eerst uit Egypte met de bekende graven,
monumenten en tempels en vervolgens
uit het land der Tolteken. Azteken en
Inca's. Hieruit was duidelyk te zien, welke
groote overeenkomst er is tusschen die
bouwwerken. En daar er toen nog geen
oceaanvaart bestond, concuaeert de
wetenschap, dat er overland verbinding
was. Steeds gaan de onderzoekingen nog
voort en zoo zal men over misschien nog
eens duizenden jaren hieromtrent nog
meer zekerheid verkrijgen. Tot slot van
zyn voordracht, toonde spreker een
pracht-serie lantaarnplaatjes, welke be
oogden nog meer kracht bij te zetten aan
datgene, wat de wetenschap hierover te
zeggen heeft en die de overeenkomst tus
schen de Egyptische cultuur en die uit
het verre westen, wel zeer in 't oog loo
pend naar voren brachten, 't Was met dit
al een zeer byzondere avond, waarmede de
heer Ponsen de serie wintervergaderingen
besloot en het hartelyk woord van dank
van den viee-voorzitter, den heer C. P. A.
Minderhoud was velen uit het hart gegre
pen
Nadat een candidaat als lid was aange
nomen werd nog bepaald, dat de zomer-
excursie eventueel zal plaats hebben via
Amsterdam (bezichtiging Ford-fabriek)
naar 't Gooi en Utrecht.
Nadat de feestcommissie voor de herden
king van het 40-jarig bestaan in 1936, was
geïnstalleerd, sloot de voorzitter deze ge
animeerde vergadering.
Niet de heer A. Segaar, doch de heer
N. L. Segaar Sr. is geplaatst als nummer 4
op de lyst der Chr. Dem. Unie voor de
gemeenteraadsverkiezing.
DERDE
TOONKUNSTCONCERT.
Een kennismaking! Voor de eerste maal
hoorden wij gisteravond in den Schouw
burg 't „Hollandsch Instrumentaal Kwin
tet". een combinatie van landgenooten,
bestaande uit Jacoba Heukeroth (harp»,
en de heeren J. Prins (fluit), Louis de
Ruyter (viool), Henk van Calsteren (alt)
cn Martin Zagwijn (cello).
Het is interessant een dergelijke com
binatie te beluisteren, alleen reeds uit de
overweging met muzieklitteratuur te kun
nen kennismaken, die men zelden of nooit
hoort. Wij zijn al weer lang over den tijd
heen dat een dergelijke samenstelling
bevreemden zou: de moderne componis
ten schrijven voor de meest uiteenloo-
pendc instrumenten in nog uitgebreider
zin. waarmee dan de eigenaardigste-
klankeffecten bereikt worden.
Wanneer met zooveel toewijding ge
speeld wordt, als dit geschiedde door het
Hollandsch Instrumentaal Kwintet",
waarmee de kennismaking in menig op
zicht een aangename was, dan willen wij
gaarne een minder gelukkige keuze ver
geven. als bijv. het besluit van dezen
avond, de „Suite" van den Vlaming Er
nest d'Agrèves, wiens ware naam van
Nieuwenhove is en die in 1880 te Molen
beek geboren werd. Volgens het program
ma schreef deze componist ook een opera
met den prozaïschen naam „Koen"; wan
neer ook deze zulk een „lappedeken" van
alle mogelijke componisten brengt, als
zulks het geval was met deze „Suite", dau
voorspellen wij slechts een „succes d'es-
time". Want méér dan dat kon deze
„Suite", althans voor ons gevoel, niet be
halen: het hartelijk applaus leek hoofd
zakelijk het „entrain" en de vlotte zeker
heid te gelden, waarmee zij uitgevoerd
werd. Wellicht ook sloeg deze suite in
als gevolg van de bevattelijke schrijf
wijze, stellig attractief voor de instru
menten. maar eenigszins irriteerend door
de sterke reminicenties aan vele illustre
voorgangers als Bizet en Puccini, zij 't
lichtelijk modern georienteerd, vlot en
zonder veel pretentie. Het kwintet zou
echter beter doen zijn loffelijken ijver te
wijden aan belangrijker werk, dan aan
deze aan hen opgedragen onsamenhan
gende compositie, die niet van banalitei
ten vrij is.
Gelukkig waren er ook heel wat betere
grepen! Zoo gaat onze gedachte bijv. uit
naar het met zonnige vaart gespeelde
Quartet in D dur van Mozart, dat 't op
schrift „Mannheim, 25 Dec. 1777" draagt
en tusschen de brillant geschreven alle-
gri een zangerig Adagio brengt, waarin
de fluitmelodie ondersteund wordt door
het pizzicato-accompagnement der an
dere instrumenten. Een meesterlijk staal
tje van zijn groot talent gaf hier defluitist
Jan Prins, die als steeds uitmuntend ge
disponeerd was en wiens vaardige tech
niek de aandacht hoogelijk gespannen
hield. Met den violist De Ruyter, wiens
sonore, soms in verhouding tot de ande
ren te sterke toon ons weer opviel, Van
Calsteren en Zagwijn, bracht Prins hier
de meest geachevee.rde vertolking van
den avond
Vergelijkingen met de belangrijkste en
sembles van het heden willen wij nog niet
maken: 't zij genoeg hier vast te stellen,
dat deze musici, die van een stevig tem
po houden, zóó voortwerkend, tot ideale
klankverhoudingen zeker zullen komen.
Moge men zich de voordracht nog iets
luchtiger en glanzender denken, hier was
toch reeds een'opvallende graad van ont
wikkeling en afwerking bereikt.
Gaven de bekoorlijke, eenvoudige trio's
voor viool, cello en harp van Rameau
nog niet blijk van een volkomen op el
kaar ingespeeld zijn, in hooge mate boei
de ons het samenspel in het kwintet van
Guy P.oo*rtz, Debussy be-
BINNENLAND.
Flora 1935 te Heemstede; fraaie expo
sitie der Aalsmeersche cultures (3e en le
Blad.)
Naar een algemeene verkeerswet; ont
werp van de K.N.A.C. (4e Blad).
Felle brand in de Van Woustraat te
Amsterdam (Gemengd. 3e Blad).
Bende morfine-smokkelaars in Limburg
ontmaskerd (Gemengd. 3e Blad).
BUITENLAND.
Een korte verklaring van sir John
Simon over zijn reis naar Berlijn in het
Engelsche Lagerhuis (Buitenland, le BI.).
Eden's bezoek aan Moskou Buitenland,
le Blad)
Telegramwisseling tusschen Litwinoff en
Laval (Buitenland, le Blad).
De Belgische regeeringsverklaring. Deva
luatie van de Belga (Buitenland, le BI.).
Slawek volgt Koskowsky op als premier
van Polen. (Buitenland, le Blad).
invloed, vo) poëzie en sfeer, zonder on
derbreking levend door het warm-vloeiend
klankgeheel, uitstekend voor de instru
menten geschreven. Zeer aantrekkelyk de
bondige vormbeheersching en kundige
thematische uitwerking, in voortreffelyk
evenwicht en verantwoord geschreven,
vóór alles bekorend door charmeerende
welluidendheid. Gevoelig, met harmonisch
begrip is het ons gebracht: uitnemende
perspectieven voor de toekomst van dit
ensemble werden er mee geopend.
Interessant was tevens de kennisma
king met het „Hai-Kai kwintet" van
Jacques Pillois (geb. 1877): deze „cinq
épigrammes lyriques du Japon" zijn met
dichterlyke visie weergegeven, doortrok
ken van een fynbesnaarden Franschen
geest, treffend door het impressionisti
sche karakter. Hart en techniek zyn in
deze bondige muzikale concepties gelyke-
lyk verdeeld: men constateert een uiterst
beeldend talent, een kleurige en stem
mingsvolle uitdrukking, in harmonie met
de naïve Japansche gedichten, waarop
deze muzikale indrukken zyn gebaseerd.
Ook hier een juist gevoel voor ieder tim
bre. dat telkenmale logisch naar voren
treedt. Speciaal de weemoedige „Aubade
a la lune" en de hierop sterk contrastee-
rende „Rëve des guerriers morts" met
haar stuwende rythmen hielden onze
aandacht vast. Poëtisch-visueel. soepel en
beheerscht kwamen zy tot ons: een ver
rassend muzikale en dichterlyke inter
pretatie.
Men ziet uit het voorgaande, dat dit
kwintet volop mogelykheden bezit, om
het vér te brengen. Men zal waarschijn
lijk niet over voldoenden tyd beschikking
om tot in détail tot volkomen harmonie
te komen. Toch wettigde het optreden de
overtuiging, dat hun geroutineerd en
kundig als zij allen zyn op den duur
dat algeheele aanpassingsvermogen ten
deel zal vallen, dat ons van een waarlijk
in elk opzicht gerypt ensemble kan doen
getuigen. Wij speuren by hen oprechte
overgave, en groote muziekliefde, die
reedl tot kranige dingen in staat stelt,
des te verheugender deze te mogen on
derkennen, nu het landgenooten betreft.
Een van warme erkentelijkheid getui
gend applaus beloonde telkenmale de
prest"'1 van dit jonge vyftal.
Het Hollandsch Instrumentaal kwintet.
