LHDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Dinsdag 19 Maart 1935
RUILVERKAVELINGSACTE
TE BODEGRAVEN
GETEEKEND.
CRISIS-BERICHTEN.
FAILLISSEMENTEN.
RECHTZAKEN.
KERK- EN SCH00LN1EUWS.
'IIN/T IN LETTill*
YRAGENRUBRIEK.
BEN BELANG DAT DE HEELE STREEK
DIENT.
Groote belangstelling.
Gistermorgen werd op het Gemeentehuls
te Bodegraven de acte geteekend betref
fende het groote ruilverkaveltagsplan. de
eerste vrijwillige In Nederland, waarover
wij reeds mededeelingen hebben gedaan.
In de raadszaal die overvol was. ontving
het Gemeentebestuur de autoriteiten van
den Rijkswaterstaat, de medewerkers op
verschillend gebied en de landeigenaars,
wier medewerking het plan heeft doen
slagen. De samenkomst werd geopend door
Burgemeester van Dobben de Brutjn. die
de aanwezigen begroette. Daarvoor was de
Raadszaal de eenige geëigende plaats. Spr.
huldigde mr. la Gro. wiens onvermoeide
werkkracht het aanvankelijk vrij hopelooze
plan deed slagen. Deze kan zich erop be
roemen. het eerste vrijwillige ruilverkave
lingsplan te hebben ontworpen. Vinde dit
In het geheele land navolging, omdat 't de
bedrijven, die door een weg moeten worden
doorkruisd, blijvend verbetert.
Spr. was ook dankbaar voor de uitvoe
ring van dit plan. omdat het zijn ge
meentenaren weer aan werk kan helpen.
Toelichting mr. la Gro.
Mr. la Gro. die het plan opperde en ont
wierp. gaf nu de noodlge toelichtingen.
Allereerst dankte hij het gemeentebestuur.
Voorts ontleenen wij aan zijn rede. dat de
nieuwe Rijksweg no. 12 Den Haag-Utrecht-
Driebergen was geprojecteerd om het dorp
heen en daarbij de veehoudersbedrijven
moest passeeren. Verschillende plannen
zijn gemaakt, zelfs is minister Reijmer
zelf nog komen kijken, maar de moeilijk
heden bleven vele. In het voorjaar 1934
kwam tenslotte een nieuw plan, waarbij
echter niet aan elk der bedrijven een on
derdoorgang kon worden gegeven en een
overweg was uitgesloten. Alle boeren zou
den vla parallelwegen, vla drie viaducten
hun achtergelegen land moeten bereiken;
de weg zou hoog komen te liggen en boven
dien nog waterwerken moeten bevatten
voor de afwatering van de doorsneden
polders. De waarde van het land werd ge
taxeerd evenals de bedrijfsschade en daar
mee zou een groot bedrag gemoeid zijn,
terwijl de eigenaars lang niet voldaan
waren. B.v. zou gemiddeld per jaar iedere
bier 1100 KM. moeten omrijden, wat een
enorm tljdsverlies tengevolge zou hebben.
Toen geen overeenstemming kwam. is de
gedachte van vrijwillige ruilverkaveling
(door den spreker zelf! geopperd. Onge
veer de helft der boerderijen zou de Zuid
zijde moeten verlaten en gevestigd moeten
worden aan de overzijde van den nieuwen
weg. Het is gelukt sympathie te vinden,
voor dat plan en op 2 October '34 gaf de
Dir. Gen. v. d. Rijkswaterstaat machtiging
om medewerking te verleenen. Echter
moest binnen 3 maanden blijken of moge
lijkheid van slagen bestond. Een der amb
tenaren van den Rijkswaterstaat de heer
A; P. Zuurendonk werd beschikbaar gesteld
voor dit werk. Er bleek dat de 21 boerde
rijen. die tezamen 429 H A. groot waren,
11 HA. zouden verliezen aan den weg. ter
wijl ten Noorden zou komen ongeveer 239
H-A. en ten Zuiden van den weg onge
veer 179 H A. Het plan werd zóó gemaakt
dat 9 boerderijen aan de overzijde van den
weg zouden komen. Deze plannen werden
aan de eigenaars voorgelegd en hoewel het
moeilijk was 9 eigenaars te vinden, die
wilden verhuizen, gelukte het tenslotte.
Nadat onder veel moeilijkheden de nieuwe
grenzen waren vastgelegd, volgde de rege
ling van de schadevergoeding. Daarvoor
werden, mede op verlangen van de betrok
kenen, door den Rijkswaterstaat aange
wezen 3 plaatselijke deskundigen, van wie
redelijkerwijze kon worden verwacht, dat
ook de eigenaars hen als deskundig zouden
erkennen. Het waren de heeren W. F.
Brunt, C. S. P. v. Griethuizen en A. de
Vos. Allerlei factoren moesten bij de rege
ling in acht worden genomen, b.v. de
schade, die in het eerste bedrijfsjaar zou
worden geleden, wanneer de nieuwe boer
derij nog niet gereed was: de schade, die
de blijvende boeren ondervinden, die het
eerste jaar het nieuwe land nog niet vol
ledig kunnen exploiteeren; de schade, dat
verschillende nieuwe bedrijven te veel
hooiland hebben en te weinig grasland; de
schade door de verkleining van verschil
lende boerderijen; de schade, doordat het
aantal stuks vee verminderd of veranderd
moet worden: de schade door de hoogere
polderlasten aan de overzijde van den weg.
Dan kwamen nog de kosten voor het bou
wen van nieuwe boerderijen, het aanleg
gen van waterleidingen en van bemaling
van het achterland. Op 22 Dec. was de
overeensteming bereikt en kon voortge-
werkt worden Intuschen was ook tot
stand gebracht een plan tot poldergrens
wijziging. zoodat de nieuwe weg grens
werd. Dat was voordeeliger voor het Rijk,
dat geen last had van waterwerken en
van de boeren, wier etgendomen thans in
2 en nu in 1 poldeT komen te liggen. Polder
Reeuwijk verliest 89 H.A aan Zuidzijde en
ontvangt 165 H.A. ten koste van dien pol
der grooter. Zuidzijde verliest dus een 80
H.A. Op de poldervergaderingen werd dit
plan met alg. st aangenomen.
De acte ls opgemaakt in onderling over
leg met medewerking van de notarissen
Krüsemann te Bodegraven en Minkema te
Woerden. 1000 perceelen wisselden van
eigenaar. Het Rijk verplicht zich daarbij
tot aanleg van dammen en hekken, tot het
graven van slooten en dempen daarvan,
kortom van alles wat voor een goede ex
ploitatie der 21 bedrijven noodig is Het ls
zelfs bereid later noodig gebleken verbete
ring op aanwijzing van een Arbitrage-com
missie alsnog te verrichten.
De betrokkenen bij dit werk beloven el
kaar als goede buren terwille te zullen zijn
bij het scheppen van den nieuwen toe
stand wat wel noodig ls. omdat de achter-
geleien boerderijen thans nog van de oude
woninven af moeten worden bewerkt.
Eventuele geschillen worden nadrukke
lijk aan den gewonen rechter onttrokken
en -"iilen in hoogste resort beslecht wor
den door een commissie waarvan spr. voor
zitter is; de heer Vos secretaris en de
andere taxateurs met den heer Zuuren
donk lid. Spr. meende, dat door het tot
standkomen van dit Plan zoowel net RJJk
NEDERL. VEEHOUDERIJCENTRALE.
Te Leiden zal op Vrijdag, 12 April, van
810 uur gelegenheid worden gegeven tot
het aanbieden van runderen ln de ge
vraagde soorten.
Uitgesproken
W. J Brugman, winkelier. Huigsloterdljk,
Abbenes, gem. Haarlemmermeer; cur. mr.
B. E. van Tijn. Parklaan 65. Haarlem
Opgeheven:
D. Dijkema, Zwammerdam; cur. mr.
H. F. A. Donders, Stationsweg 8a, Leiden.
als de boeren zijn gediend. De oude be
drijven waren door de ongunstige ligging
zeer oneconomisch, de afstand naar het
verst afgelegen punt van het land was ge-
middel 55 min. en bij geen was het land
een aaneengesloten geheel. Nu worden
allen op één na een aangesloten geheel en
de afstand ongeveer 20 min. en dat nog
afgedacht van de tunnels, volgens het eer
ste plan. De schadevergoeding is nu wel
hooger dan bij dat plan. maar de weg
wordt veel goedkooper en vooral het wordt
een weg zonder eenige onderdoorgang. Spr.
huldigde den hoofdinspecteur, den heer
Bergansius en diens personeel, in het bij
zonder den heer Zuurendonk. die van
's morgens vroeg tot 's avonds laat bezig
was aan het plan. dan de schatters en
sprak den wensch uit dat dit plan navol
ging zal vinden en dat voortaan bij groote
werken niet groote bedragen in den grond
zullen worden gestopt vóór is overwogen
of dit geld niet doelmatiger kan worden
besteed aan de landerijen Hij zou een
wijziging van de ruilverkavelingswet voor
dit doel en bij gevallen waarbti de eige
naars weigerachtig zijn, wenschelijk ach
ten. Met een „waar eendracht heerscht,
kan veel tot stand komen" sloot mr. la Gro
zijn met groote belangstelling aangehoorde
en interessante toelichting en gaf vervol
gens het woord aan Notaris Krüsemann
tot het voorlezen der acte. die ruim een
uur in beslag nam.
Allen zijn gebaat.
Nadat het gemeentebestuur koffie had
aangeboden, werd gesproken door ir. J. A.
Bergansius. hoofdingenieur van den Rijks
waterstaat, die meende dat hier niet het
„waar twee ruilen, twee huilen" geldt, maar
dat allen bij het plan zijn gebaat. Hij
wenschte de betrokken landeigenaars dan
ook geluk met het slagen. Reeds in 1914
werd een plan gemaakt voor een grooten
verkeersweg den Haag—Utrecht, die ge-
projetcteerd was over Voorburg en Bos
koop en van Bodegraven af den ouden weg
zou volgen. Daarvan is niets gekomen,
maar toen het Rijkswegenplan de moge
lijkheid opende van het beschikbaar stel
len van meer fondsen werd een nieuw
plan gemaakt voor een weg Rotterdam-
Utrecht met een zijtak naar Den Haag en
een weg RotterdamBodegraven—Amster
dam. Deze 2 K.M.. die bij het ruilverkave
ltagsplan betrokken zijn. vormen een deel
van den weg Den HaagUtrecht. Aan
vankelijk werd deze geprojecteerd vlak
langs den spoorweg LeidenWoerden om
de landerijen te ontzien Dat bleek echter
hinderlijk voor de bedrijven, terwijl een
autoweg niet toelaat dat veel onderdoor
gangen en overwegen worden gegeven.
Toen kwam 'n nieuw plan meer Zuidwaarts
Achteraf ls dat gelukkig verworpen omdat
het vrijwel midden door de bedrijven loopt.
De Zuidelijke grens te nemen was niet
mogelijk. Ook nu bleven groote bezwaren
en toen kwam het polderbestuur met het
verzoek om den weg geheel als hoogge
legen viaduct van beton uit te voeren. Dat
kosste een millioen gulden per K.M.
Eindelijk heeft mr. la Gro het denkbeeld
van een ruilverkaveling geopperd. Spr. had
met een kleiner plan slechter ervaringen,
maar het optimisme van mr. la Gro deed
hem besluiten een ambtenaar beschikbaar
te stellen 'voor een poging. Spoedig kon de
Minister spr. machtigen om het ontwer
pen van een plan aan mr. la Gro op te
dragen. Ook nu blijven er vrij hooge kos
ten. maar er ls een aanzienlijke besparing
en bovenal geen viaducten en een heelen
weg op normale hoogte. Tot spr.'s bewon
dering lukte het in 3 maanden tot over
eenstemming te- komen, dank zij de on
vermoeide Ijver van allen, die medewerk
ten en de medewerking van eigenaars,
pachters en hypotheekhouders.
Het plan is uitermate geschikt voor ver
dere doorvoering, waar in gelijke moei
lijkheden de betrokkenen willen samen
werken. Tenslotte dankte spr. het ge
meentebestuur van Bodegraven en uitte
wenschen voor den bloei der gemeente,
die straks aan het kruispunt van twee
groote snelverkeerswegen zal komen te
liggen.
Toespraak staatsraad Kooien.
Namens de eigenaars sprak tenslotte de
oud-kamervoorzitter, staatsraad dr. Koo
ien, eigenaar van een der boerderijen, die
wees op de „ordening" waarover thans veel
gesproken wordt en dat nu een „ordening"
tot stand gekomen is met den wil van de
belanghebbenden en steun der Overheid.
Spr. was aanstonds, toen mr. la Gro erover
sprak, optimist, omdat hij van vroeger,
toen de dijk moest worden bestraat, de
medewerking der eigenaars kende. Een
toepassing te krijgen van de ruilverkave
lingswet leek moeilijk, waarvoor spr. erva
ringen uit Brabant aanhaalde, die bewij
zen, dat een boer niet licht bereid is zijn
grond af te staan of te ruilen. Hier echter
is wat zich liet aanzien, als een
dreigende ramp, verkeerd in een zegen.
Het wordt nu bovendien een prachtige
autoweg, waarop men kan „rijden als
gekken". Dat ls te danken aan mr. la Gro,
aan lr. Bergansius, aan den heer Zuuren
donk en hun medewerkers. Een geweldige
arbeid is verricht, die van belang ls voor
héél de streek, waarvoor alle belangheb
benden dankbaar zijn en die naar spr.
hoopte hieuwen voorspoed zal afwerpen
voor Bodegraven.
Nadat de acte geteekend was sprak mr.
la Gro enkele woorden van dank, waarna
de plechtige samenkomst werd gesloten.
De gasten vereenigden zich nog aan een
door mr. la Gro aangeboden lunch in
Hotel van Haaften, die zeer geanimeerd
yerllep.
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
H. van B„ los werkman te Leiden stond
terecht ten eerste omdat hij op verboden
grond te Voorschoten geloopen had en ten
tweede omdat hij een wilde eend had ver
voerd, zonder dat hij ln het bezit van een
Jachtacte was geweest. Verdachte was
voor een zelfde overtreding pas door den
Haagschen kantonrechter tot één weck
hechtenis veroordeeld. Het O.M. eischte 6
weken principale hechtenis. Verdachte
vond de straf zeer zwaar; hij had op de
helft gerekend. De kantonrechter vond
dat verdachte het nogal gemoedelijk op
nam en veroordeelde verdachte voor het
eerste feit tot f. 2 boete of 1 dag hechtenis
en wegens overtreding der Jachtwet tot 6
weken principale hechtenis.
H. J. M. L. moest terecht staan omdat
hij onder Voorschoten het verkeer ln ge
vaar had gebracht door met zijn auto
links te passeeren, waardoor een aanrij
ding was gevolgd. Het O. M. eischte 2xf 12
boete of 2x4 dagen hechtenis. De kanton
rechter veroordeelde verdachte tot f. 20
boete of 8 dagen hechtenis.
De heer N. J. L., uit Rotterdam, stond
terecht, omdat hij met zijn auto de vork-
paal van de afsluttboomen op den Rijns-
burgerweg had omvergereden. Het O. M.
eischte f. 20 boete of 8 dagen hechtenis.
De Kantonrechter veroordeelde verdachte
tot f 20 boete of 8 dagen hechtenis.
A. van K„ koopman te Amsterdam stond
terecht omdat hij, terwijl de spoorboomen
bij den overweg op den Rijksstraatweg
onder Sassenheim gesloten waren, met zijn
auto was doorgereden en daardoor de
boomen had stukgereden. De Amihtenaar
eischte f 20 boete of 8 dagen hechtenis.
Uitspraak conform.
iq
De chauffeur J. V., uit Lelden, stond
terecht, omdat hij zonder vergunning van
B. en W. van Leiden een auto 's nachts
onbeheerd op den openbaren weg had laten
staan. Verdachte was 25 maal voor de
zelfde overtreding bekeurd en de Ambte
naar van het O.M. had deze 25 dagvaar
dingen tot één gebundeld.
Verdachte zeide geen geld te hebben
om een garage te betalen.
De Ambtenaar eischte f. 5 boete of 2 da
gen hechtenis. De Kantonrechter hield er
rekening mee, dat verdachte werkloos was;
waar hij anders een veel zwaardere straf
gegeven had, wilde hij zich nu vereenigen
met den elsch van het O.M. en veroor
deelde hij verdachte tot f. 5 boete of
2 dagen hechtenis.
KANTONGERECHT ALPHEN.
Kantonrechter mr. J. W. H. N. Nicolai.
Te verantwoorden had zich v. d, M. uit
Hoogmade. die zich niet had aangesloten
bij de Bloembollencentrale en zonder in
het bezit te zijn van een teeltvergunning
bloembollen had geteeld. Verd. voerde aan,
dat hij geen bloembollen had geteeld, doch
land had verhuurd, waarvan de huurders
geen huur hadden betaald. Hij had toen
het land teruggenomen waarin men
bloembollen had gepoot. Hij had de bollen
nimmer gerooid en alleen de bloemen ge
sneden. Uit de getuigenverklaringen bleek
eveneens, dat verdachte geen bollen had
gerooid doch alleen bloemen had gesneden
De ambtenaar overwoog in zijn resuisitoir
dat verdachte de bloembollen dus niet had
gehad of geteeld als bedrijf en vorderde
daarom vrijspraak. De verdedigster mr. v.
Taalingenv. Dols uit Haarlem kon kort
zijn in haar pleidooi, doch stond er op dit
schriftelijk over te leggen verzocht den
kantonrechter schriftelijk vonnis te wijzen
waarin de vrijspraak gemotiveerd was aan
gegeven, omdat deze aangelegenheid van
groot belang is voor de geheele omgeving.
J. J„ die destijds langs den Westkanaal-
weg onder Ter-Aar een ernstig verkeers
ongeval heeft veroorzaakt, welke zaak was
aangehouden om een onderzoek to te stel
len naar verdachte's geestesvermogens,
kwam thans opnieuw aan de orde. Voor
verdachte, die zelf niet was verschenen,
kwam op diens vader. De kantonrechter
deelde mede, dat uit het geneeskundig
rapport niet was gebleken dat verdachte
ontoerekenbaar kon worden verklaard en
verdachte's toestand niet ln verband kon
worden gebracht met deze zaak. De amb
tenaar vorderde, gelet op de omstandig
heden van verdachte, schuldigverklaring
zonder het opleggen van straf, waarmede
de kantonrechter kon meegaan.
L. J. de Gr. uit Bodegraven, die verstek
liet gaan werd wegens overtreding der ar
beidswet veroordeeld tot 2 x f.3.subs.
2x1 dag.
v. H. uit Hazerswoude had de visscherij-
wet overtreden door ondermaatsche snoek
te vangen en te behouden. Als verbalisant
werd gehoord de rijksveldwachter K., die
de snoek had gemeten. Elsch f.5.—, subs.
2 dagen, waarop verdachte opmerkte,
werkloos te zijn. Veroordeeling f2.50 subs.
2 dagen.
F. J. v. d. B. uit Boskoop had de alg. po
litieverordening dier gemeente overtreden
door op Zaterdagavond door de Dorpsstr.
te fietsen wat verboden is. Overeenkomstig
den eisch werd verdachte veroordeeld tot
f. 2.subs. 1 dag.
Een drietal jongelui v. D.. BI. en Sch.
hadden zich schuldig gemaakt door op de
hoek van de BruggestraatRaadhuisstraat
te Alphen te staan voor het winkelpand
van de Fa. B. Q. Eisch f. 2.subs. 1 dag.
Uitspraak f. 1— subs. 1, dag.
v. K. uit Nieuwkoop werd wegens over
treding der visscherijwet 'veroordeeld tot
2 x f. 2.50 met teruggave der hengels. Hier
na kwam aan de orde de uitgestelde zaak
tegen V. de L. en L. en 8ch. Jr. en Sr. uit
Zegveld en Bodegraven wegens overtr. der
Jachtwet. Verd. hadden er zich op beroe
pen vergunning te hebben. De nu gehoor
de getuigen beweerden de vergunning te
hebbe opgezegd, doch uit hun verklarin
gen bleek niet dat zij het persoonlijk had
den gedaan. De ambtenaar was van mee-
nlng, dat verdachten niet bekend was ge
weest met de opzegging en vorderde vrij
spraak. Uitspraak conform.
De landbouwer B. uit Hazerswoude was
ten laste gelegd een doode koe niet ter se
cretarie te hebben aangegeven en naar de
noodslachtplaats te hebben overgebracht.
Verd. beriep er zich op dat hij een en
ander had opgedragen aan zekeren G., ter
wijl hij 2 doode koelen had gehad, waar
van l was vervoerd, doch het andere beest
was besmet zoodat geen mensch het beest
wilde beetpakken of vervoeren. Hij had
daarom gevraagd of de auto van de Des
tructie uit Overschie het beest niet weg
kon halen. Hem was toegezegd dat een
en ander zou worden verzocht, totdat ver
balisant A. PI. kwam die hem kwam ver-
ballseeren, waarna hij het dier niet dan
met groote moeite heeft weggebracht. Bo
vendien had hij later bloedvergiftiging
gekregen. Verbalisant A. Pi. beweerde
aanvankelijk, dat B. geen aangifte had ge
daan. Woensdag was het beest dood ge
gaan en Donderdag had hij hem gezegd
dat hij het dier weg moest brengen, toen
zulks Vrijdagmorgen nog niet was gedaan,
heeft hij hem verbaliseerd. Als getuige a
décharge werd nog gehoord G. uit Ha
zerswoude, die verklaarde overeenkomstig
verdachte en eveneens beweerde dat het
beest niet om beet te pakken was, er was
verzocht om vervoer per wagen van de
Destructie. De ambtenaar achtte verdachte
schuldig, doch wenschte geen straf op te
leggen gelet op de omstandigheden. Uit
spraak conform.
Zw. uit Nieuwkoop had geen register
bijgehouden Ingevolge de voorschriften
der tarwewet en tarwe en bloem gekocht
onder benaming van ochtendvoer etc. van
Gebrs. V. uit Ter Aar. Verdachte beriep
er zich op dat een controleur hem gezegd
had, dat hij geen register bij behoefde te
houden. Later heeft hij dit wel gedaan,
doch is hiermede geëindigd toen ln langen
tijd geen controleur meer kwam. De be
trokken controleurs werden nu als getuige
gehoord, die zich slecht konden indenken
verdachte te hebben gezegd, dat hij geen
register bij behoefde te houden. Dit geldt
alleen voor kleine winkeliers, doch niet,
voor een bedrijf en omzet als verdachte
heeft. De kantonrechter: waarom maakte
u geen aanmerking aan Gebrs. V., dat
werd gefactureerd onder de benaming van
ochtendvoer etc.? Verdachte: omdat ik
verplichting had. Ik bestelde evenwel tar
webloem. Voordeel bleek verdachte niet te
hebben genoten en min of meer te goe^.
der trouw te hebben gehandeld. Elsch f. 20
subs. 10 dagen. Uitspraak f. 10.subs 5
dagen.
PREDIKBEURTEN.
LEIDEN
Geref. Gemeente (Nieuwe Rijn): Woens-
dagvoorm. 10 uur en nam. 2,30 en 7.30 uur
Ds. H. Ligtentoerg, van Lisse (Biddag voor
't gewas).
ALPHEN AAN DEN RUN.
Ohr. Geref. Kerk; Woensdagnam. 71/4
uur, ds. de Jong van Den Haag.
Lokaal van Mandersloostraat: Woens
dagnam. 71/4 uur, de heer Wijnen van
Oldebroek.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: te Vollenhove J. Loos te
Oudega (W.)
Bedankt: voor Graft-De Rijp P. H. Kap-
teyn te Bllja (Fr.).
Beroepen: te Oldeholtwolde (toez.) D.
Oosten, cand. te Sneek.
GEREF KERKEN.
Aangenomen: naar Doornspijk H. Velt-
man te Bruchterveld, die bedankte voor 2e
Exloermond.
CHR. GEREF. KERK.
Tweetal: te Eindhoven J. Jongeleen te
Apeldoorn en S. v. d. Molen te Rotterdam
(C.>.
PROF. Dr. J. J. Th. VOS.
Bij K. B. is benoemd tot gewoon hoog
leeraar in de faculteit der geneeskunde
aan de rijksuniversiteit te Groningen om
onderwijs te geven in de algemeenepa
thologie, de pathologische anatomie en de
gerechtelijke geneeskunde dr. J. J. Th.
Vos, directeur van het laboratorium van
het Nederlandsch-Indisch kankerinstituut
te Bandoeng.
Ds. A. M. A. REIJNDERS.
A.s. Vrijdag viert ds. A. M. A. Reijnders
te Huis ter Heide, em. predikant van de
Rem. Geref. Gemeente van Amsterdam,
zijn gouden ambtsjubileum.
De jubilaris werd in 1861 geboren en in
1884 candidaat in Noord-Holland om 22
Maart 1885 bij de Ned. Herv. Gem. van
Uitgeest het predikambt te aanvaarden.
Vandaar vertrok hij in 1887 naar Aarts
woud, welke standplaats hij to 1890 met
Wognum verwisselde. Hier werd in 1897
het beroep naar de Rem. Ger. Gem. van
Alkmaar aangenomen. In 1901 deed de ju
bilaris zijn intrede ta de hoofdstad waar
hij is werkzaam geweest totdat hem ln
1923 eervol emeritaat verleend werd. De
jubilaris vestigde zich metterwoon tc Huis
ter Heide en stichtte in zijn emeritaatstijd
een Vrijz. Gosd. kring te Driebergen-Doorn
die ook een eigen bedehuis bouwde, waar
in de Jubilaris meermalen voorging. Ds.
Reijnders was in Amsterdam een zeer ge
ziene figuur,
EERE-PROMOTIES K. J. L. ALBERDINGK
TH1JM EN W. KLOOS.
De Senaat der Universiteit van Amster
dam heeft ln zijn zitting van gisteren be
sloten, het eere-doctoraat in de Letteren
en Wijsbegeerte te verleenen aan de hee
ren K. J. L. Alberdlngk Thijm (Lodewljk
van Deyssel) en W. Kloos
Teneinde aan deze plechtigheid in het
jaar van het halve eeuwfeest der nieuwe
Gids-beweging meer luister bij te zetten,
is besloten ze te doen plaats hebben in
een bijzondere zitting van den Senaat, op
Maandag 27 Mei 1935, waarin behalve
door den rector-magniflcus, prof. dr. Th.
J. Stomps, het woord gevoerd zal worden
door prof. dr. J. Prinsen J. Lzn. en prot.
dr. A. A. Verdenius, eventueel ook door de
belde promovendi, en waarin de voorzit
ter van de Faculteit der Letteren en Wijs
begeerte, prof. dr. A. W. de Groot, als pro
motor zal optreden.
BACH'S MOTET
„JESU, MEINE FREUDE
Morgen wordt door „Toonkunst" o.a.
het motet van J. S. Bach „Jesu, meine
Freude" uitgevoerd. Dit is een der vele,
ln zijn cantate's en dus ln zijn orgelmu
ziek wortelende motetten; zeker een der
belangrijkste en omvangrijkste van de 5
overgebleven authentieke van den mees-
tercantor. Tot beter begrip een enkele
bijzonderheid hierover: uitvoerige be
schouwingen o.a. van Spitta en Schweitzer
waaraan wij hier 't een en ander ont
leenen, en die wij onzen musicologisch
geïnteresseerden lezers ten zeerste aanbe
velen, lichten over deze kunstsoort, die bij
Bach niet zoo zeer als een zelfstandige
kunstsoort maar veeleer als een loot van
de cantate is te beschouwen, en waarin
het koraal zijn gansche beteekehls terug
won, diepgaand ln.
In de Thomas- en Nicolaïkerk te Leip
zig werd het motet meestentijds uitge
voerd bij den aanvang; van de vroeg- eu
vesper-godsdienstoefening, na het orgel
preludium.
Bovendien werd 't af en toe tijdens de
communie op feestdagen gezongen: steeds
geschiedde dit op Palmzondag en Witte
Donderdag. Ook gaven buitenkerkelijke
gebeurtenissen aanleiding tot het compo-
neeren van motetten (begrafenissen enz.)
Zoodanige gelegenheidsmuzieken heelt
Bach later dikwijls ook vpor godsdien
stige doeleinden bewerkt. Vele der motet
ten van Bach zijn echter zóó breedvoerig
opgezet, dat zij voor de Inleiding van de
godsdienstoefening niet gediend kunnen
hebben. Veelmeer werden zij vóór de pre
dikatie ta de plaats van de cantate uit
gevoerd.
Zóó het motet „Jesu, melne Freude",
dat van hoogste rijpheid getuigt, waarin
Bach de tekst prachtig doet leven en dal,
gelijk de meeste andere, ontstaan ls in de
periode van 17231734. Een enkel, zooals
het „Unser Wandel 1st lm Hlmmel" dr-
teert uit vroeger tijd. Vele motetten ra
Bach gingen verloren: van die op Latijn-
schen tekst ls ons zelfs geen enkel be
waard.
Bach schreef naast motetten voor en
kel- of meerdere koren, voor 4 stemmen
enz., ook twee 5 stemmige, n.l. het „Nnn
danket Gott" en 't bovengenoemde „Jesu,
meine Freude", op de tekst van het ge
lijknamige, mystiek-diepzinnige en prach
tige kerklied van Johannes Franck ln 6
strophen. Tusschen deze koraalstrophea
in, heeft Bach op grond van Romeinen 8
vers 1, 2, 9, 10 en 11 vrljgevonden 5- en
3-stemmige muzieken gevoegd, waarvan
de eerste met betrekking tot de muzikale
stof weer met de laatste overeenstemt.
Daarin teekent hij met apostolische ge
loofsijver en diepe overgave de beteekenli
van het verlossingswerk van Christus.
De muzikale bouw is zeer gevarieerd;
de stemvoering, ondanks den z.g. Bach-
schen „simplici stilo" rijk, innig of praeg-
nant schilderend. Ook imitatorische en
homophone stijl, zelfs het unisono, vor
men een geheel, dat aan kracht, veelver-
scheidenheld en merkwaardigheid in de
motetten van Bach zijn evenbeeld nau
welijks schijnt te bezitten.
Het ls een werk voor eiken tijd, niet
aan een bepaalden dag van het kerkjaar
gebonden. De uiterlijke aanleiding voor
de vervaardiging was intusschen toch
wellicht de achtste Trtoitatlszondag,
waarvan de predikatie eveneens aan het
achtste hoofdstuk van den brief der Ro
meinen is ontleend. Weinig bekend, zal
dit motet zeker interesse wekken.
Joh. V. D. te L. en W. K. te L. - Zulk»
inlichtingen kunnen wij u niet ver
strekken.
M. K. te L. De opening is in Mei. Do
datum is nog niet geheel zeker. Met Fa-
schen is de tentoonstelling dus niet open.
C. J. de J. te K. Probeer u eens het
regenwater voor het gebruik te filtreeren.
A. B. te L. De loting voor de militie-
lichting 1936 heeft reeds plaats gehad. Ge
trokken werd de naam: Bernardus Cats.
Voor de aanwijzing der dienstplichtigen
begint men dus ook te Leiden bij aen
naam, die alphabetisch daarop volgt in
het bevolkingsregister.
H. J. J. te L. Wij kennen de beweeg
redenen van den burgemeester van Am
sterdam, die het meevoeren van nationale
vlaggen op den Landdag der N.S.B., ver
bood, niet en kunnen u daarover dus niet
inlichten.
H. H. te L. Het adres van den heer
Han Hollander is Amstelkade 118, Am-
sterdam (Zuid.)
C. Z. te L. De dader van den moord
te Grootegast, Yke Wijkstra, ls niet ver
oordeeld tot levenslange gevangenisstrai,
maar tot 20 jaren.
I. van der R. te L. Leiden, de Zijl,
Nieuwe Wetering, Kudelstaart, Uithoorn.
Totaal 28 K.M.
U kunt naar verkiezing Uithoorn berei
ken via de Kaag, ringvaart en Braasf„
mermeer of lang den Rijn tot Alpnem
Heymanswetering, Braassemermeer.
