I J6!,e Jaargang
DONDERDAG 14 MAART 1935
No. 22999
DER ADVERTENTIES:
STADSNIEUWS.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
BUITENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
80 ote. per regel ?oor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
ageSfiSchappen van oils Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
idvertenties 95 ctó. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bi) vooruitbetaling
Wöèns9a(fe en Zaterdags 50 ots. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postreoht. Vóór opzending van brieven
10 cfe. pórto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindaplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
RRIJS DEZER COURANTj
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn!
per 3 maanden f. 2.35
per week t. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)'
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
OPENBARE LEESZAAL EN
BIBLIOTHEEK „REUVENS".
1910—15 MAART—1935.
Een historisch overzicht.
Dr. J. E. Kroon schrijft ons:
Op een Juli-avond in 1908 kwamen op
verzoek van den toenmaligen burgemees
ter De Ridder een 15 a 20-tal personen
van allerlei politieke richting en stand
bijeen in het Natuurkundig laboratorium.
De bedoeling was om eventueel te gera
ken tot stichting van een Openbare Lees
zaal in Lelden. De burgemeester fungeer
de als voorzitter, terwijl als secretaris op
trad de tegenwoordige burgemeester van
Utrecht, mr. Ter Pelkwijk. Het doel waar
voor men bijeenkwam, was een heele on
derneming, want gelijk er veel voorstan
ders waren op het gebied van openbare
leeszalen, waren er niet alleen veel tegen
standers, maar vooral personen, wien de
geheele zaak koud liet,
In den zomer van 1908 bestonden er
pas 6 leeszalen, n.l. te Utrecht opgericht
1892, Dordrecht 1899, Groningen 1903,
Leeuwarden 1905, Den Haag 1906 en Rot
terdam 1907. Zooals dus gezegd bleef het
voor Leiden een groote onderneming om
tot oprichting over te gaan, waar van
die 6 leeszalen er 4 gevestigd waren in
veel grootere plaatsen dan Leiden. En toch
werd op dien Jull-avond tot oprichting
besloten. Vele vraagpunten deden zich al
direct voor, maar in de allereerste plaats
kwam de huisvesting aan de orde.
Na velerlei en allerhande pogingen
kwam men in 1909 zoover dat mej. Reu-
vens, destijds te Noordwijk-Binnen wo
nende, bereid was haar voormalige wo
ning Breestraat 27 voor het beoogde doel
af te staan. Behalve dat zegde zij een
jaarüjksche contributie van f. 600 toe
Door propaganda op ruimer schaal en
het rondzenden van circulaires, kreeg
men een 30-tal donateurs, leden, boeken
en tijdschriften. Met ingang van 1 Jan.
1910 werd tot bibliothecaresse benoemd
mej. A. C. Berends, tot dat tijdstip werk
zaam in de leeszaal te Dordrecht. Met
denzelfden datum werd tot concierge-bin
der benoemd de heer P. J. Smit. Begin
Maart was men zoover gevorderd, dat een
datum van opening kon vastgesteld wor
den. Hiertoe werd bepaald 15 Maart, ter
wijl de deur voor het publiek op 16 Maart
werd opengesteld.
Als voorzitter fungeerde prof. J. P. Kue-
nen, secretaris was dr. P C. Molhuysen
en penningmeester de heer J. Schaap
Hznterwijl o.a. ook prof. Lorentz lid
van het dagelijksch bestuur was. Het al
gemeene bestuur bestond uit eer. 15-tal
personen, terwijl de directrice ais help
sters, 2 volontairs had, mej. Van Griet-
huyzen en mej. Van Konijnenburg.
Het dagelijksch bestuur kwam in den
beginne geregeld eiken Zaterdagmiddag
bijeen. Dit werd later op Vrijdags 4 uur
gesteld. Deze bijeenkomsten dienden in
hoofdzaak om te oordeelen over aanschaf
fing van boeken, kranten en tijdschriften
en om de wenschen en klachten der be
zoekers te leeren kennen.
Van subsidies was het eerste jaar nog
geen sprake. Voor 1911 en volgende jaren
werd met het Rijk een overeenkomst tot
subsidie gesloten die f. 450 bedroeg gedu
rende de eerste jaren. De gemeente gaf
de eerste jaren een bedrag gelijk aan dat
van het Rijk. In 1917 bedroegen de sub
sidies van Rijk en Gemeente beide f. 1000.
In 1918 gaf de provincie Zuid-Holland
voor het eerst een subsidie van f. 600. In
1921 keerde de provincie voor het eerst
voor een correspondentschap een bedrag
van f. 562 uit. Deze subsidieering die eerst
in klimmende lijn ging, is sedert de laat
ste jaren heel wat besnoeid en waar één
begint doen de anderen mee. Zoo is de
toestand voor 1935 wel heel ongunstig ge-
Worden.
Het boekenbezit, begonnen met 4500
banden in 1910. bedroeg in 1913 reeds
7700, klom in 1923 tot 16000 en in 1933
Was het dicht bij de 26000.
De uitleening in boekbanden bedroeg
over 1910 (9*/s maand) 6700, over 1913
38000, over 1923 70500 en over 1933 bijna
96000. Het bezoek aan de leeszaal in ge
tallen ls alleen over de eerste jaren op
te geven, daar deze statistiek later niet
neer werd bijgehouden. In 1910 en 1913
waren deze getallen resp. 17200 en 30650.
Het jaarverslag over 1912 kan na een
bijna 3-jarig bestaan reeds ,.met gerust
heid constateeren, dat de behoefte aan
een inrichting als de onze voldoende is
gebleken, en met vertrouwen het nieuwe
jaar ingaan". In 1912 verliet prof. Lorentz
beiden metterwoon en in 1913 dr. Molhuy
sen. Dit waren wel de eerste slagen die
..Reuvens" troffen en speciaal het dage
lijksch bestuur. Het was tevens in 1913
bat mej. Reuvens het huis Breestraat 25
'er beschikking van het bestuur stelde en
too komt de huur van dit pand sedert
aan de leeszaal ten goede.
In de 2e helft van 1914 zag het bestuur
sich genoodzaakt in het belang van de
vele militairen, die door de mobilisatie te
beiden in garnizoen waren om ook 's Zon
dags de leeszaal open te stellen, zoowel
bes middags als 's avonds.
In 1917 bepaalden Provinciale Staten v.
Zuid-Holland, dat zij een bedrag van f 600
als subsidie aan 5 leeszalen in de provin
cie wilden geven, mits die leerzalen het
platteland van lectuur zouden voorzien.
En zoo zag Leiden zich met ingang van
1918 als filiaal of correspondentschap
Oude Wetering toegewezen. Deze keuze,
die niet aan het bestuur werd overgela
ten. liep betrekkelijk spoedig op een mis
lukking uit.
In den zomer van 1918 werd met de
Directrice van de school van maatschap
pelijk werk te Amsterdam een regeling ge
troffen, waarbij haar leerlingen die 2 jaar
de school bezochten gedurende het 3e
jaar afwisselend voor 6 maanden ge
plaatst werden aan een groote en een
kleine leeszaal als volontair en wel van
Sept. tot Maart en van Maart tot Sept.
Leiden behoorde natuurlijk tot de laatse
soort. Aldus kwam Sept. 1918 de eerste
volontaire van genoemde school de Leid-
sche leeszaal binnentreden.
In plaats van het mislukte correspon
dentschap te Oude Wetering werd In
April 1920 een dito te Voorschoten ge-
gevestlgd, dat in 1934 nog bestond en tot
bloei kwam.
Waar meestal aan leeszalen de vrouwe
lijke krachten overheerschend zoo niet
alleenheerschend zijn, heeft toch ook Lei
den's leeszaal 2 maal een manneüjken
volontair gehad en wel in Maart 1921
kwam de eerste om echter na 3 maanden
te verdwijnen als bibliothecaris van de
leeszaal te Tiel. Half Mei van dat jaar
kwam No. 2 om in de geheimenissen van
het vak ingeleid te worden, waar hij
reeds te voren met Sept. 1921 benoemd
was tot bibliothecaris te Zeist.
Een zeer zware om niet te zeggen bijna
onoverkomelijke slag trof de leeszaal ein
de Sept. 1922 door den plotselingen dood
van haar Voorzitter prof. Kuenen. Hij
toch was een ideaal voorzitter. Met welke
moeilijke kwesties de leeszaal zat, hij wist
altijd raad. Verzuimde slechts zeer noode
een bestuursvergadering, en als 't eenigs-
zlns kon, kwam hij later, als hij niet op
tijd kon zijn. Inderdryad leeszaal „Reu
vens" was ten volle zijn troetelkind en
had zijn volle sympathie. De dagelijksche
bestuursvergaderingen onder zijn leiding
waren ten volle een genotvolle bijeen
komst en gezellig in hooge mate. Een
groot voorrecht was het daarom dat mevr.
Kuenen zich bereid verklaarde in Nov.
1922 een benoeming ln het algemeen be
stuur te aanvaarden en tevens dat zij ge
negen was van af 1 Jan. 1923 het voorzit
terschap op zich te nemen. Zoo kon dus
de leiding van de leeszaal in denzelfden
geest voortgaan als de leiding door den
len voorzitter was aangegeven.
In den aanvang van 1922 werd een cor
respondentschap te Noordwijk geopend.
Nadat reeds herhaaldelijk geklaagd was
over gebrek aan ruimte, werd dit in 1924
ln het jaarverslag nog eens uitdrukkelijk
vermeld en daarbij tevens aangehaald de
afgelegen ligging der conversatie-zaal.
Precies hetzelfde maar dan ln het qua-
draat kan over 1934 getuigd worden. Im
mers alles ter verbetering in die afgeloo-
pen jaren is slechts voor tijdelijk of als
lapmiddel te beschouwen.
In 1925 kreeg een pensioenregeling voor
het personeel zijn beslag, waarvan de re
sultaten eerst later tot zijn recht zullen
komen.
In 1926 kwam het tot stichting van een
agentschap in het Kooipark, opdat een
gedeelte der buitenwijken van Leiden ge
makkelijker boeken kon leenen. Weer een
jaar later, dus in '27 werd de huur van
de bovenwoning van Breestraat 27 opge-
zpgd, om meerdere ruimte te krijgen. Er
kon toen een studiezaaltje op de le ver
dieping met 3 ramen aan straat worden
ingericht. In October 1928 stond een cor
respondentschap te Wassenaar op de no
minatie op verzoek uit die gemeente.
Was de leeszaal al weer een tijd voor
verliezen gespaard, zoo moest zij in Oct.
1929 zeer noode haar len penningmeester
door overlijden missen. De heer Schaap
had dit ambt gedurende 20 jaren vervuld
met een voorbeeldige toewijding en accu
ratesse zooals men zelden zal aantreffen
bij iemand zooals hij, een zeer druk ambt
bekleedend.
De concierge verhuisde in 1931 van de
achterzijde van het gebouw, uitkomende
aan de Langebrug naar een gedeelte van
de boven de leeszaal gelegen woning en
het vrijkomende gedeelte van dien ach
terkant voor magazijn en opbrenging ge
bruikt.
Sedert 1932 kunnen werkloozen op ver
toon van stempelkaart gratis boeken mee
naar huis krijgen; hun aantal bedroeg in
dit jaar 845.
De kinderbibliotheek die eerst beneden
in een kamgjr van Breestraat 25 was ge
huisvest, moest wegens gebrek aan ruimte
in 1933 naar de studiezaal boven ver
plaatst worden, waardoor de laatste be
neden huisvesting kreeg. In hetzelfde jaar
1933 moest om financieele redenen tot,
sluiting van het filiaal Kooipark met in
gang van 1 Mei 1934 besloten worden.
Wat het jaar 1934 opgeleverd heeft zal
de algemeene vergadering einde Maart te
hooren krijgen en behoort nog niet tot de
historie.
Gezien de tijdsomstandigheden en den
staat der financiën bestaat onze „Lses-
zsr"' 25 iaren zonder te jubelen behalve
Maar onze jubilaris Smit viert
v in zilveren feest en jubelt wél.
Dat voor hem deze dag een vreugdevolle
moge worden is de hartgrondige wensch
van het geheele bestuur.
DE „LEIHIJTENTO".
De officieele opening.
In tegenwoordigheid van verscheidene
autoriteiten o.w. de burgemeester, mr. A.
v. d. Sande Bakhuyzen, wethouder mr. A.
J. Romijn. leden van het eere-comité en
de heer Jac. F. Vogel, voorz. van het hoofd
bestuur van „Dennenheuvel" ls gistermid
dag de Leidsohe Huisvlijttentoonstelling,
alias de „Leihutento" op officieele wijze
geopend.
De voorzitter der plaatselijke afdeeling
van „Dennenheuvel", de heer Joh. Brouwer
sprak een kort inleidend woord, waarin
hij allereerst dank bracht aan H.M. de
Koningin en H.K.H. Prinses Juliana voor
het schenken der prijzen; voorts aan hen
die bereid werden gevonden zitting te
nemen in het eere-comité, in het bijzon
der den burgemeester, aan de jury en
voorts aan allen, die op eenigerlei wijze
hadden bijgedragen om de „Leihutento"
te maken tot wat zij geworden is. Met
name dankte spr. nog mej. Nieboer en de
zusters van „Rijngeest" en „Endegeest",
die tezamen met eenlge etaleurs kracht
dadig hebben geholpen bij de Inrichting
der expositie.
De burgemeester, die hierna het woord
verkreeg, zeide overtuigd te zijn, dat deze
tentoonstelling een groot succes zal wor
den en vele bezoekers uit Leiden en om
geving zal trekken.
Het kan niet anders, aldus spr., of deze
tentoonstelling van huisvlijtproducten zal
bij oud en jong de belangstelling trekken
en in breeden kring het verlangen wekken
de expositie te bezichtigen, te meer waar
zoowel het doel dezer actie als het middel
ledereen sympathiek zullen zijn.
Juist in dezen tijd van veelal gedwongen
lediggang juicht spr. een tentoonstelling
als deze van harte toe. Immers huisvlijt
ls een bij uitstek nuttige ontspanning, die
door de bioscoop en sport maar al te veel
wordt verdrongen.
De burgemeester besloot met het uit
spreken van zijn beste wenschen voor het
welslagen der tentoonstelling.
Mogen, aldus spr., de resultaten beant
woorden aan de goede zorgen, welke het
bestuur van „Dennenheuvel" er aan heeft
besteed.
Daarna knipte spr. het lint door, dat
den toegang tot de zaal versperde en werd
de tentoonstelling bezichtigd.
Naar wij vernemen heeft dr. A. J. B.
Poortman nog een medaille ter beschik
king van het bestuur gesteld.
LEIDSCHE AMATEUR FOTOGRAFEN
VEREENIGING.
Modern foto-materiaal.
In een der bovenzalen van „In den Ver
gulden Turk" hield gisteravond de L. A.
F. V. wederom haar clubavond. Als een
bewijs, hoezeer de belangstelling voor de
fotografie nog steeds toeneemt, moge die
nen, dat na het woord van welkom van
den Voorzitter, vijf nieuwe leden konden
worden aangenomen.
De hoofdschotel vormde een causerie
met projectie door den heer Wijngaarden,
demonstrateur van de Ilford-Selo fabrie
ken, over het moderne foto-materiaal.
Spreker gaf een historisch overzicht van
de ontwikkeling van de fotografische
plaat, waarvan de snelheid en de kleurge
voeligheid wel de voornaamste eigen
schappen vormen.
De overmatige gevoeligheid voor blauw
van de vroegere platen maakte een kleur
echte weergave van het beeld vrijwel on
mogelijk.
Langzamerhand slaagde men er in deze
eenzijdige gevoeligheid te verminderen en
die voor geel en aanverwante kleuren
sterk te verhoogen.
Met het Pan-chromatisch materiaal
heeft men ten slotte een kleurgevoelig
heid bereikt, welke die van het oog be
nadert.
Door een goed gebruik van een geel,
groen of oranjekleurig filter in verschil
lende gradaties verkrijgt men onder de
meest verschillende en moeilijke omstan
digheden een weergave der natuurlijke
kleuren.
Ook de buitengewone snelheid van deze
platen en films maakt het fotografeeren
onder overigens ongunstige omstandig
heden mogelijk.
Een groot aantal projecties verduide
lijkte het gesprokene en bewees de voor
treffelijkheid van het moderne mate
riaal.
Spreker wist den amateur menigen nut
tigen wenk te geven; zijn leerzame cau
serie werd dan ook met een dankbaar ap
plaus beloond.
Ook voor den kunstzinnigen amateur
viel er dezen avond veel te genieten. Aan
de wanden toch prijkte een uitgebreide
Zwltsersche collectie foto's, waarover de
club de beschikking had gekregen door
bemiddeling van den Bond van Neder-
landsche Amateur Fotografen Vereeni-
gingen.
Het zou te veel ruimte vergen, een be
schouwing van deze collectie te geven.
Slechts zij vermeld, dat verschillende van
deze kunstwerken geëxposeerd waren op
tentoonstellingen in de voornaamste
hoofdsteden van Europa en Amerika.
Mevr. M A van der Hoven- van
Zenderen slaagde te Amsterdam voor het
examen voor apothekers-assistent.
VER. VEILIG VERKEER,
Naar wij vernemen zal, vermoedelijk
reeds aan het eind van deze maand, alhier
vertoond worden, uitgaande van de Ver-
eeniglng Veilig Verkeer, de zeer leerrijke
Verkeersfilm van de K.N.A.C.
Deze film is nog slechts in twee a drie
plaatsen hier te lande vertoond.
Tevens zal od dezelfde bijeenkomst de
uitreiking der diploma's plaats hebben aan
de onderwijzeressen en onderwijzers, die
de verkeerslessen der politie volgden.
VEREENIGING TOT CHRISTELIJKE
WIJKVERPLEGING „PHÉBE".
Jaarverslag over 1934.
Ook in het jaar 1934 heeft deze Vereenl-
ging haar werkzaamheden op de gewone
wijze voortgezet.
Door Zuster A. M. Jasperse, de Wijkver
pleegster, werd aan 91 patiënten, behoo-
rende tot 84 gezinnen, in hun eigen woning
4778 keer hulp verleend. Op de polikliniek
in het Wijkgebouw verleende zij aan 382
patiënten 5022 keer hulp. Ten behoeve van
16 personen hadden 376 bestralingen met
hoogtezon plaats.
Aan 18 zieken en zwakken werden op
medisch advies, 2953 eieren en 1887'/t liter
melk verstrekt; de kosten hiervoor, ten
bedrage van f 306 28, werden gedeeltelijk
bestreden uit hetgeen onder leiding van
Mevrouw BarnardMuyzer, voor dit doel
was bijeengebracht. Aan zieken en armen
bracht de Zuster 67 bezoeken. Er werden
88 soepkaartjes uitgereikt. Uit haar eigen
fondsje besteedde Zuster Jasperse nog
f. 19.62'/! voor allerlei uitgereikte versna
peringen.
Er werden 75 verplegings-artikelen uit
geleend; van de vroeger uitgeleende wer
den er 65 terugontvangen.
Het Kerstfeest werd weder met de oud
jes, zwakken, herstellenden en behoeftigen
hl het lokaal der Vereeniging gevierd, dit
maal onder leiding van den heer Joh. de
Groot, godsdienstonderwijzer alhier.
Bij die gelegenheid werden aan 82 gezin
nen 292 pakjes uitgereikt, wier inhoud,
naar gelang van de bij onderzoek gebleken
behoeften, bestond uit kleedingstukken en
scheurkalenders. De firma Heringa en
Cranenburgh verstrekte voor het gereed
maken van een deel dier kleedingstukken
een partij sajet.
Aan deze geschenken werd verder in
totaal een som van f. 208.67 ten koste ge
legd, welk bedrag grootendeels was bijeen
gebracht op een inteekenlijst, door de
Wijkzuster aan onderscheiden belangstel
lenden aangeboden. De uitgaven voor het
Kerstfeest hebben de ontvangsten daar
voor met f. 46.72 overschreden Dit ontbre
kend bedrag van f. 46.72 werd uit de kas
aangevuld.
Gezusters Perda zorgden weer trouw
voor de localiteit. In het Bestuur kwam in
1934 geen verandering. Het bleef dus sa
mengesteld als volgt;
J. B. Meijnen, voorzitter; Jonkvr. A. J. W.
Barnaart, secretaresse; Mevr. S. A. C. van
Nesv. d. Pol. penningmeesteresse; Mevr.
J. A. M. de PlanqueArps; Mevr. P. Bar
nardMuyzer: Mej. A. M. Boonacker;
Mevr. H. M. OostveenSegaar.
NED. ROODE KRUIS.
De afdeeling Leiden van het Ned. Roode
Kruis heeft gistermiddag in de bovenzaal
van de sociëteit „Amicitia" haar jaarlijk-
sche algemeene vergadering gehouden,
waarin de jaarverslagen van secretaris en
penningmeester zijn goedgekeurd.
In de plaats van den heer F. G. H. Ger-
lings werd als penningmeester gekozen de
heer E. H. Moens, terwijl in de vacature
ontstaan door het aftreden van den heer
J. Baak, nader zal worden voorzien.
De voorzitter, dr. H. H. Maas, richtte
hartelijke woorden van dank tot den heer
Gerlings .voor het vele, wat deze in den
loop van tal van jaren als penningmeester
voor de afdeeling heeft gedaan.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving: C. Liesveld-Schuite
maker. Roest v. Limburgstraat 10. Katwijk
a. Zee manufacturenhandel behangerij.
Eigenaar: C. Liesveld, Katwijk a. Zee.
Wijziging: „Langezaal en Inniger",
Nieuwe Rijn 93. Leiden, aanleggen van
electriciteit- gas- en waterleidingen; win
kel electr. artikelen enz. Vennoot: F. M M.
Lanze"al, (Huwelijfcsche Voorwaarden).
De 30 jaar bestaande en dan ook zeer
bekende slagerij van de fa. Wed. A. Ciere
en Zonen aan de Lammermarkt is heden
overgeplaatst naar de andere zijde der
straat. Daar is op de plaats van de vroe
gere perceelen 33 en 35. onder leiding en
volgens plannen van architect A. van der
Heyden een winkelhuis verrezen, waarvan
de gevel een goed effect maakt en de
omgeving zeer ten goede komt De pui en
de winkelinrichting ziin smaakvol uitge
voerd en daar de zaak is toegerust met
een uitstekende outillage o.a. met een in
gebouwde ijskast voldoet ze aan de meest
moderne eischen die men aan een slagerij
kan stellen.
De fa. Gebrs. F. en L. Schroder te Was
senaar heeft dit werk naar genoegen uit
gevoerd
D? verplaatsing is een noodzakelijk ge
volg van de ontruiming der huizen aan
Sin'elzilde welke worden afgebroken:
niettemin verdient de ondernemingsgeest
van de Gebrs. Ciere allen lof.
BINNENLAND.
Het vreemdelingenkamp in fort Honswijk;
onderhoud met den heer Smeets. (Binnen
land, 3e Blad).
Ons parlementair overzicht. (3e Blad),
Muur ingestort te Dommelen (L.); twee
arbeiders gedood en één zwaar gewond.
(Gemengd, 3e Blad).
Nicotinezeep gedronken; een kind te
Pijnakker overleden, een ander ernstig
ziek. (Gemengd, 3e Blad).
De herdenking van het 75-jarig bestaan
der Alg. Ver. voor Bloembollencultuur;
rede van den directeur-generaal voor den
landbouw. (Land- en Tuinbouw, 3e Blad).
Militair vliegtuig bij Gilze en Rijen
(N.-Br.) verongelukt; reserve-sergeant
vlieger E. A. C. Weber ernstig, hoewel niet
direct levensgevaarlijk gewond; een an
der toestel is in de Maas gestort, de twee
inzittenden ongedeerd. (Laatste Berichten,
le Blad).
BUITENLAND.
24 dezer gaan sir John Simon en Eden
naar Berlijn. (Buitenland, le Blad).
Verklaring van Mc Donald over het
Engelsche Witboek. (Buitenland, le Blad).
Japan en zijn verhouding tot den Vol
kenbond na zijn uittreden. (Buitenland).
De liquidatie van den Griekschen op
stand. (Buitenland en Tel., le Blad).
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Engelsche ministers 24 dezer naar
Berlijn Japan en den Volkenbond.
Officieel wordt thans gemeld:
Sir John Simon, vergezeld van Eden, zal
op 24 Maart per vliegtuig naar Berlijn
vertrekken. Zij zullen hun intrek nemen
in het Hotel Adlon en naar Londen terug-
keeren op 27 Maart.
Het is niet zeker, of Eden, na het be
zoek aan Berlijn, direct naar Moskou zal
doorreizen, dan wel eerst naar Londen
terugkeeren. De definitieve schikkingen
voor het bezoek aan Moskou worden nog
met de Sovjets besproken.
Teneinde alle tendentieuze interpretaties
te voorkomen, er op gericht het bezoek
der Engelsche ministers aan Berlijn voor
te stellen als vatbaar voor een uitkomst,
die scheiding van de verschillende elemen
ten van het voorstel van 3 Februari tot ge
volg zou hebben, wordt in gezaghebbende
kringen verzekerd, dat de ministers tot
taak zullen hebben de gemeenschappelijke
Fransch-Engelsche verklaring in haar ge
heel te ondersteunen.
Men heeft o.a. sterke redenen om te
gelooven, dat Simon en Eden duidelijk
tegenover Duitschland zullen uiteenzetten,
dat het kabinet te Londen het probleem
van de veiligheid zoowel en Oosten als ten
Westen van Duitschland voor onafschei
delijk houdt.
Ook is men van meening, dat het niet
voldoende ls de organisatie van de veilig
heid in Oost-Europa te grondvesten enkel
op het beginsel van non-interventie, doch
dat alleen wederkeerige bijstand slechts
een gevoel van algeheele veiligheid aan de
belanghebbende mogendheden kan geven.
Indien deze zienswijzen te Berlijn wor
den aanvaard, zouden de Britsche zegs
lieden vrijheid vinden, de erkenning van
de Duitsche herbewapening, in verhouding
tot de verkregen bevrediging inzake de
veiligheid, onder het oog te zien.
Nochtans zou een dergelijke erkenning
niet zoover kunnen gaan. dat Duitschland
werd toegestaan dezelfde strijdkrachten
te hebben als sovjet-Rusland.
Intusschen klinken uit Parijs stemmen,
die er op wijzen, hoe Duitschland thans
doet, hetgeen het Engeland kwalijk nam
in zijn Witboek: door de vorming van een
militaire luchtmacht is het Verdrag van
Versailles eenzijdig geschonden vlak voor
de komst der Engelsche ministers, die aldus
voor een fait accompli worden gesteld 1
Mc Donald's uiteenzetting over het Wit
boek verdient nog eenige aanvulling. Hij
verzoekt de correspondenten de redevoe
ringen van Baldwin, Chamberlain en Si
mon tijdens de Lagerhuisdebatten van
Maandag diepgaand te bestudeeren. Hij
wijst met het oog op de verkeerde inter
pretatie van het Witboek en de daaruit
voortvloeiende verkeerde conclusie vooral
op de volgende drie punten:
1. De Britsche regeering gevoelt niet den
minsten twijfel, dat de invloed van Enge
land ten gunste van den vrede buiten
gewoon zou worden verzwakt, wanneer
Engeland in den momenteelen toestand
ter wereld zou trachten een politiek van
eenzijdige ontwapening door te zetten tot
een punt, waarop Engeland als betrekke
lijk weerloos en onbekwaam zou worden
beschouwd om zijn bijdrage te leveren tot
de collectieve veiligheid.
2. De daadwerkelijke verhooging van de
begrootingen blijft beperkt tot de ver
hooging van de Britsche luchtstrijdkrach-