(Kweekschool voor Bewaarschool-
Onderwijzeressen.
76»te Jaargang
DONDERDAG 7 MAART 1935
No. 22993
IQFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
VERORDENING OP HET
VERKEER TE LAND.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PftIJ® DÉR ADVERTENTIES:
SO ctó. Der regel voor advertenties vilt Leiden en plaatsen waar
"ippen van opjs Blad geveeragd zijn. Voor alle andere
les 35 ets. per'jegel. Voor za&enadvertentles belangrijk
f. KJelne advertenties uitsluitend bl] vooruitbetaling
woeiuKiaes ep Zaterdags 50 otjp. bi] maximum aantal woorden
v^n 3)0. - Incasso'volgën? poetrec^it. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindaplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57056 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week t. 0.18
Franco per post 1.2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
Dit nummer bestaat uit VIER blaoen
EERSTE BLAD.
OPENBARE KENNISGEVING.
I Burgemeester en Wethouders van Lel
len brengen ter kennis van belangheb-
Imden, dat met Ingang van 1 April a.s.
jor bij den Dienst van Sociale Zaken en
|jen Dienst van Maatschappelijk Hulpbe-
;,j:i ingeschreven ondersteunden een
■geling met de hier ter stede werkende
pekenfondsen in het leven is geroepen,
rolgens welke regeling die ondersteunden
iet betaling van een derde gedeelte van
ziekenfondspremie kunnen volstaan.
De ondersteunden die voor deze gedeel-
eiijke premie-betaling in aanmerking
tenschen te komen, moeten zich daartoe
■tij den dienst, welke de ondersteuning
uitkeert, aanmelden onder overlegging
ran de afgestempelde fondscontributie-
krt.
De tijdstippen waarop die aanmelding
ial kunnen plaats hebben, zullen nader
i de wachtruimten van genoemde dien-
worden kenbaar gemaakt.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN, Secretaris.
Leiden, 7 Maart 1935.
558
HET BRANDWEER-COMMANDO.
Zal worden toevertrouwd aan den
heer Couzy.
Naar wij vernemen Is binnenkort de
incoming te verwachten van den heer
A. Couzy. uit Amsterdam, tot lnspec-
r van jpolitle eerste klasse, speciaal be-
ist met de leiding van de brandweer.
De heer Couzy doorliep te Amsterdam
|de lagere sohool en de HBS. met 5-jarlgen
■sus en behaalde vervolgens het eind-
clp'.oma der Middelbare Technische School
Haarlem, afdeeling bouwkunde.
I Daarna was hij een halfjaar werkzaam
lis bouwkundig teeikenaar bij Publieke
werken te Amsterdam en sedert 1 April
|1929 bij de hoofdstedelijke brandweer,
nar hij den laatsten tijd de functie van
brandmeester vervult.
De heer Couzy is thans 28 jaar oud.
JtïR. VAN VROUWELIJKE STUDENTEN.
Het bestuur der V. V. S. L. is voor het
Itaar 1935als volgt samengesteld:
I Praeses: mej. J. M. van Tricht; ab-actis:
loej. T. T. Meyers; quaestrlx: Jonkvrouwe
|C. de Vos van Steenwij'k; assessor I: mej:
IS A. Jolles; assessor II: mej. H. H. van
I lommei.
NAT. KONINGIN-MOEDER-
HERDENKINGSFONDS.
Door een misverstand onzerzijds hebben
wij dezer dagen een lijst gepubliceerd van
personen, die zouden hebben zitting ge
nomen in een hier ter stede te stichten
comité van aanbeveling van bovenge
noemd fonds. Deze publicatie was in zoo
verre voorbarig, dat deze lijst de namen
bevatte van hen, op wier medewerking
een beroep zal worden gedaan.
BUURTCOMMISSIE
OUDE VEST—OUDE SINGEL.
Gisteravond hield bovengenoemde com-'
missie een vergadering voor alle bewoners
van Oude Vest en Oude Singel, welke
werd gehouden in de daarvoor bijzonder
geschikte en gezellige koffiekamer van
den Leidschen Schouwburg.
Bij de opening der vergadering vond
de voorzitter, de heer W. M. v. Appel, ge
legenheid om. namens de bewoners het
bestuur van den schouwburg dank te zeg
gen voor de beschikbaarstelling der ver
gaderzaal. Door secretaris en penning
meester werd vervolgens verslag uitge
bracht over de afgeloopen vijf jaren, welke
verslagen de goedkeuring der aanwezigen
mochten verwerven.
De besprekingen over de komende Lus
trumfeesten hadden tot gevolg, dat beslo
ten werd. zoo spoedig mogelijk lijsten ter
teekening te doen circuleeren.
De commissie werd door de vergadering
gemachtigd naar gelang van ingekomen
gelden te handelen.
STILLE OMGANG.
Ter gelegenheid van den „Stille Omgang"
welke Zaterdagnacht a.s. te Amsterdam
gehouden zal worden, vertrekken Zater
dagnacht twee nachttreinen van hier naar
Amsterdam; een speciale nachttrein voor
de Leidsche deelnemers (vertrek 22.591 en
om 23.40 voor de deelnemers van omlig
gende gemeenten. De deelname is dit jaar
ibijzonder groot.
Zondagmorgen om 6.19 en 8.16 keeren
de deelnemers per extra-trein weer uit
Amsterdam terug.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Opheffing:
Louis Kanbier, Haarlemmerstraat 79,
Lelden. Winkel In alle soorten meubelen.
Wijzigingen
B. Penseel Jr., Haarlemmerstraat 175-177
Leiden. Kledingmagazijn. Wijziging uit
geoefend bedrijf: thans: Winkel in hee-
ren- en jongenskleeding, dames en meisjes-
confectie en heeren-mode-artikelen.
K. Wielinga Ezn., voorheen J. G. v. d.
Mark Azn., Haarlemmerstraat 256, Leiden.
Détail- en Engroshandel ln huishoudelijke
artikelen, speelgoederen, enz. Tevens
wordt handel gedreven onder den naam:
Kawee.
Foto Van Vliet. Leiden.
VOORDRACHT VAN DR. OSWALD
SPENGLER.
Joozis wij gisteren rws meldden. Heeft een Kleinzoon en naamgenoot van uei:
Richter van bovengenoemde school, Wybrandus Haanstra, gistermiddag den eer-
steen gelegd voor de nieuwe uitbreiding Onze foto brengt dat oogenblik in
•Wd. Rechts op den voorgrond de heer J. Verwer, voorzitter van de Vereenlging
tot opleiding van Bewaa rschoolonderwijzeressen.
Het ontstaan van de zeevaart en zijn
invloed op de wereldgeschiedenis.
Gisteravond heeft dr. Oswald Spengler
voor de Leidsche Vereenlging voor weten
schappelijke voordrachten in het geheel
gevulde groot auditorium van het Leidsche
academiegebouw een lezing gehouden over
het ontstaan van de zeevaart en haar in
vloed op de wereldgeschiedenis.
De spreker werd ingeleid door prof. dr. A.
W. Bljvanck, die o.m. herinnerde aan de
groote vermaardheid, die Spengler had ver
kregen met zijn Untergang des Abendlan-
des. Volgens Eduard Meyer zou het een
nieuwe aera openen voor de wetenschap
der geschiedenis Spr. had ln een tijd
schrift gelezen, dat binnenkort een nieuw
werk van Spengler verschijnen zal, hande
lende over het tijdperk van 2000 tot 1000
jaar voor Christus en spr. vermoedt, dat
zijn onderwerp van dezen avond daarmee
zal samenhangen, waardoor wij hier in
Leiden de primeur zullen ontvangen.
Dr. Spengler ving zijn rede aan met de
geschiedenis van omstreeks 5000 voor
Christus, waar de scheidslijn ligt tusschen
het palaeolitlcum en neoliticum. Er moet
toen iets gebeurd zijn met den mensch,
waardoor deze van het dier werd onder
scheiden door het verkrijgen van de
spraak, hetgeen mede tengevolge heeft ge
had, dat er groepen ontstonden. Dat heeft
er o.m. toe geleid, dat scheepsbouw en
scheepvaart ontstonden. De overgang van
de kleine cano's tot het zeewaardige schip
was een vooruitgang van zeer groote be-
teekenls. Vondsten van schepen uit dien
tijd zijn er echter niet en zullen ook wel
nooit gevonden worden. Uit vondsten van
aardewerk is echter gebleken, dat er
een scheepvaart heeft bestaan. Deze
scheepvaart was ln dien tijd een gevaar
lijke onderneming, omdat de schepen
voortgeroeid moesten worden en dus een
betrekkelijk groote bemanning mee te voe
ren was. Ook kon niet veel proviand mee
genomen worden, omdat er niet veel
ruimte was. De scheepvaart beoogde het
bezoeken van kustplaatsen en was geen
uitvloeisel van noodzaak tot vluchten.
Het oerinstinct van den mensch was de
jacht. De mensch was een roofdier en had
geen cultuur, docli nadat de mensch de
spraak gekregen en zich gevestigd had,
veranderde zijn natuur en werden de voor
waarden geschapen, dat er een cultuur kon
worden geboren.
Spr. behandelde vervolgens de eerste drie
culturen. De eerste daarvan was megalith -
cultuur ln het Westen van Engeland, langs
de kusten van de Middellandsche Zee tot
Palestina. De groote beteekenis van deze
cultuur was niet zoozeer gelegen in het
feit, dat de dooden werden begraven onder
groote steenen, maar dat het leven met den
dood niet geëindigd was. In die graven
bracht men dan ook offers van eetwaren
e.d., opdat de dooden de middelen hadden,
om voort te leven. Sporen van die cultuur
vindt men nog terug bij de oude Iberische
grafsteenen. in de Moeder Gods, tot op den
huidigen dag in de R.K. kerken en ook in
het reliquie, dat daarin aanwezig moet zijn.
De tweede vroege cultuur was de zooge
naamde tempelcultuur, die voornamelijk
aanwezig was in Zuid-Azië. Waar de doo
den gelaten werden, is niet bekend. Graf
kelders zijn er niet gevonden.
Als derde cultuur behandelde spr. de
Noorsche cultuur, welke zich uitstrekte
over geheel Noord-Europa en Noord-Azië.
Deze cultuur kenmerkte zich door als
hoogste goed te beschouwen den roem van
den overledene in den strijd, zich uitdruk
kende in een gedenkteeken, dat niet op het
graf zelf behoefde te staan. Deze volken
hadden een veel moelllj keren strijd om het
bestaan. Hun wapen was er een op korten
afstand, n.l. de strijdbijl. Met de graven
was in deze cultuur, in onderscheid van de
megalith-cultuur, het leven ten einde. In
Kreta zijn overblijfselen gevonden zoowel
van de megalith-cultuur als van de Noor
sche cultuur.
Naast deze drie vroege culturen van zich
gevestigd hebbende volken had men de
Nomaden, die leefden ten koste van an
deren. Het is zeker dat. de zeevaarders
onder deze Nomaden steeds in groepen
hun tochten ondernamen. Een enkel schip
zou immers een gemakkelijke prooi van
vijanden geworden zijn? Deze zeevarende
groepen vormden zich tot stammen, die
vaak een groote macht ontwikkelden en
in staat waren de stammen van de neder-
zettenden aan zich te onderwerpen
Omstreeks 4000 v. Chr. heeft zich de
woestijngordel van de Sahara over Arabië
tot in Midden-Azië gevormd. De volken,
die hier woonden, werden verdreven; tot
aan de Noordzee toe drongen zij voort.
Hiermee heeft ook verband gehouden het
optreden van zeeroovers in de Middelland
sche Zee tot omstreeks 2000 v. Chr. Troje
was ook zoo'n zeerooversnest.
Na de uitvinding van het zeeschip, was
de tweede groote vooruitgang de temming
van het paard, dat men voor een strijd
wagen spande. De volken, die dezen strijd
wagen gebruikten, hadden een. groot over
wicht op de anderen en hebben o.a. om
streeks 1700 aanvallen gedaan op Baby-
lonië en Egypte en omstreeks 2000 v. Chr.
op China.
Een nieuwe vordering was het berijden
van het paard omstreeks 1000 v. Chr.,
waarmee de grootste snelheid werd be
reikt, die eerst in de negentiende eeuw na
Chr. door de auto als tank, d.w.z. als
strijdmiddel, is overtroffen. Van deze rij
dende horden is een cultuurvestiging uit
gegaan boven de bestaande nederzettingen
van andere onderworpen volken als on
derlaag. Wij krijgen nq de opkomst van
VERKEERSREGELING BIJ
BRUGGEN EN OVERWEGEN.
Wanneer bij een brug of overweg
een stoplijn aanwezig is, zal bij
geopende brug of gesloten overweg
het rijverkeer, dat eenige breedte
heeft handwagens, rijtuigen,
motorrijtuigen en rijwielen op meer
dan twee wielen zich in file op
stellen achter de stoplijn. Is er
geen stoplijn, dan zal dit rijver-
keer stoppen op een afstand van
ten minste 10 Meter van de brug
of overweg eveneens in file in volg
orde van aankomst. Voetgangers,
bestuurders van motorfietsen en
2-wielige rijwielen kunnen nabij de
brug of overwegboomen wachten
Allen vanzelfsprekend rechts van
den weg.
Na sluiting van de brug of ope
ning van een gesloten spoorweg
overgang zullen eerst de voetgan
gers zich op de brug of overweg
mogen begeven en zij, die'n motor
fiets of rijwiel op twee wielen aan
de hand voeren. Eerst als hun vei
ligheid op de brug of overweg het
toelaat, mag het breed verkeer op
rijden, zulks bij een brug na een
teeken van den dienstdoenden
orugwachter. In verband met dit
verkeersregelend optreden der
brugwachters wordt er op gewezen,
lat zij wettelijk ten volle bevoegd
zijn bevelen en aanwijzingen in
het belang van het verkeer te ge
ven en dat de bestuurders ten
aanzien van deze bevelen en aan
wijzingen dezelfde verplichtingen
hebben tot het nakomen daarvan
als werd het bevel of de aanwijzing
door een agent van politie gege
ven.
REGELING RIJVERKEER OP DE
KAASMARKT.
In de bestaande regeling van het
rijverkeer in de omgeving van de
Kaasmarkt is wijziging gebracht
door dat de
beide Koppenhinkstegen zijn ge
sloten verklaard voor het verkeer
met alle motorrijtuigen en veter-
tuigen in de richting naar de
Hooglandsche Kerkgracht,
de Middelweg tusschen de
Moriaansteeg en de Kaasmarkt ln
beide richtingen mag worden bere
den en voor wat betreft het ge
deelte tusschen de Nieuwstraat en
de Moriaansteeg is gesloten ver
klaard voor het verkeer met mo
torrijtuigen op meer dan twee wie
len en rijtuigen in de richting naar
de Moriaansteeg.
Derhalve zullen de kaasboeren
des Vrijdags alle moeten oprijden
vanaf de zijde Hooglandsche Kerk
gracht en wegrijden hetzij via de
Koppenhinksteeg naar de Hooi
gracht hetzij via den Middelweg.
Nieuw-model borden geven de
gewijzigde verkeersregeling aan.
de hooge culturen in Egypt, Babylonië en
het Middellandsche Zee-gebied. De Griek-
sche en Romeinsche kunst zijn uitloopers
hiervan geweest, evenals die der Kelten.
De Perzische cultuur werd ook gebracht
door ruiterstammen, maar was tevens een
zeevaartcultuur.
Door de zeevaart hebben de Maleiers
zich in het Westen uitgebreid tot Mada
gaskar. eilanden van den Grooten Oceaan.
China kende geen zeevaart, kende zelfs
het bestaan van Japan niet. De Japanners
hingen samen met de Maleiers tot ln
Nieuw-Zeeland toe. De Japanners be
oefenden wel de zeevaart, maar stonden
aanvankelijk op geen hoogeren trap dan
de inboorlingen op de Tonga-eilanden.
In Europa hebben wij de Vikingers als
zeevaarders gehad Van Europa uit heeft
men door de kruistochten een vergeefsche
poging gedaan, om zich naar het Oosten
vrij te maken. Dit is eerst geschied door
de zeetochten van Vasco da Gama om
Afrika heen. Met Columbus baande Europa
zich ook een weg naar het Westen.
De zeevaart ontwikkelde zich vooral ln
het Westen van Europa, in Portugal, En
geland en Holland. Vooral tijdens de zeil
vaart bleef de macht van het Engelsche
Rijk overheerschend, maar reeds vroeger
had men in den tijd van Roger Bacon en
anderen droomen gehad over opvoering
van de snelheid door mechanische vorde
ringen, droomen, die later werkelijkheid
zijn geworden door de auto's, tanks en
vliegtuigen. Hierdoor is de positie van d<
zeemogelijkheid tegenover de landmoge-
lijkheid verzwakt.
Spr. stond nog stil bij de mogelijkheden,
welke zich hieruit kunnen ontwikkelen. Fi
wees o.m. op de mogelijkheid, dat zich i:j
Centraal-Azië een nieuwe groote lan
macht zou kunnen vormen.
Prof. dr. J. Huiz.nga sprak een w, r
■an dank, vooral in verband met de kei,
van het onderwerp voor een Nederlands.
gehoor, voor hetwelk groote perspectievci I
rijn geopend. I
BINNENLAND
Bij den regeeringscommissaris te Beerta
(Binnenland, 3de Blad).
De Nederlandsche textielconventieuni
forme verkoopsvoorwaarden op rationeelen
grondslag (Binnenland, 3de Blad).
Ons parlementair overzicht (3de Blad).
Ernstige aanrijding te Groningen; één
doode en één gewonde (Gemengd, 3e Bl.).
De moord te Amsterdam op Sara Beu
geltas; tegen verdachte is levenslange ge
vangenisstraf geëischt. (Rechtzaken. Ie
Blad).
BUITENLAND
Rondom de reis van sir John Simon
(Buitenland en Tel., 1ste Blad).
De revolutie in Griekenland is nog niet
onderdrukt (3de Blad en TeL, 1ste Blad).
De voortzetting van het Rintelen-proces
(Buitenland, 1ste Blad).
De Corsicaansche moordenaar Spada is
ter dood veroordeeld (Buitenl. Gemengd,
3de Blad).
Spoorwegongeval in Frankrijk. Vijf
dooden en twaalf gewonden (Tel., Ie Blad)
De 9-jarige Prins Ananda uitgeroepen
tot koning van Siam. (Buitenl., Ie Blad).
FILMAVOND „ZONNESTRAAL"
Een welgeslaagde propaganda-avond.
Het propaganda-comité voor het rust
huis „Zonnestraal", inrichting voor na
zorg van t.b.c.-patiënten van alle gezind
ten had gisteren in de groote Burchtzaal
een filmavond georganiseerd, waarvoor
zoodanig groote belangstelling bestond,
dat velen moesten worden afgewezen.
De oorzaak hiervan was een misver
stand, waardoor meer uitnoodigingen wa
ren rondgestuurd dan er plaatsen beschik
baar waren. Zij, die gisteravond een ver-
geefschen gang maakten, zullen echter
binnenkort in de gelegenheid gesteld wor
den hetzelfde programma te aanschouwen.
Namens het plaatselijk comité heette
dr. S. A. de Graaff allen hartelijk welkom.
Spr. gaf vervolgens een korte uiteenzet
ting van het menschlievend en noodzake
lijk werk, dat door „Zonnestraal" wordt
verricht en sprak den wensch uit, dat ve
len door de aanschouwing der propagan
da-film van het werk der vereenlging
zullen worden doordrongen en het daad
werkelijk zullen steunen. De Inrichting
biedt plaats aan 130 patiënten, doch we
gens geldgebrek kunnen er slechts 100
worden verpleegd. Waar de instelling moet
bestaan zonder subsidie van rijk, provin
cie of gemeente, hoopte en vertrouwde
spr. dat veler belangstelling ln en waar
deering voor het werk van „Zonnestraal"
tot uiting zal komen in de opbrengst van
en de medewerking bij de a.s. voorjaars
collecte, welke hier ter stede zal worden
gehouden. De vereeniging ls strikt neu
traal, zoodat patiënten van elke geloofs-
en politieke overtuiging er kunnen wor
den opgenomen.
Daarna werd de film vertoond „De ster
ken voor de zwakken", waarin een beeld
wordt gegeven van het leven in het gezon
de Zonnestraaloord, gelegen temidden van
boseh en heide tusschen Ede en Benne-
kom. Getoond werd hoe de patiënten daar
in gezellig ingerichte kamertjes zijn ge
huisvest, hoe zij naar gelang van hun aan
leg binnenshuis of in de vrije natuur
worden beziggehouden en hoe zij, zicht
baar opgeknapt door de goede verzorging
en verpleging, als volwaardige arbeids
krachten ln de maatschappij terugkeeren.
In de pauze deed de propagandist nog
maals een beroep op aller medewerking,
welke men ook kan verleenen door zich
beschikbaar te stellen als collectant(e) of
door zich te belasten met den verkoop
van loten.
Het verdere gedeelte van het programma
werd gevuld door eenige amusements
films.
Wij wenschen den organisatoren een
even succesvol verloop van de collecte als
van den propaganda-avond toe!
—o
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaats-examen
rechten de heer C. J. H. van Buuren (Lei
den).
o
Het voormalige dameshoeden-maga
zijn van de firma Hillegaart, Haarlemmer
straat 122, later omgezet in een naam-
looze vennootschap, waarvan mevr. De
BruijnOskam directrice is, heeft een in
grijpende verbouwing ondergaan, welke
zoowel het uiterlijk aanzien als het inwen
dige van den winkel in niet geringe mate
Is ten goede gekomen
De verkoopruimte is door tal van door
braken vergroot tot ongeveer 100 vlerkante
meter, waardoor een overzichtelijke op
stelling van de aanwezige modellen werd
verkregen Ook de étalages werden gemo-
d"rniseerd en voorzien van een indirecte
v rlichting.
De plannen voor deze fraaie reorgani
satie werden ontworpen door en uitge
voerd onder leiding van den architect, den
heer Bern. Buurman.