De Leidsche begrooting voor 1935
75,te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 25 Januari 1935
Derde Blad
No. 22958
De vierde dag
B. en W. gereed gekomen.
LONDENSCHE BRIEVEN.
BESTEL EEN WINTERBOEK
O
AANVANG DER REPLIEKEN.
WETHOUDER GOSLINGA.
Wethouder Goslinga gaat voort.
Z.i. kunnen de subsidies-verlagingen wel
porden gecompenseerd door het part.
Initiatief. Maar er hard voor vechten zal
het college niet. Het beste blijft de sub
sidies in haar geheel te overzien, zooals
de voorzitter reeds aanried.
Een levensmiddelen-raad is volgens
tpr. onnoodig. Of de gemeente het recht
sou hebben het aantal winkels te beper
ken, is volgens mr. Frieda Catz zeer twij-
ielachtlg. De gemeente heeft niet voor
levensmiddelen-regeling te zorgen. Trou
wens het zou eerder prijs-opdrljvend dan
prijs-dalend werken. Het woord ordening
lit tegenwoordig in de lucht.
Wanneer wij de winsten aan de bedrij
ven prijsgeven, halen wij de geraamde
winst zeker niet. Dit aan het adres van
den heer Tobé. Op die winst drijft het
gemeente-budget grootendeels, dat is zoo
in den loop der jaren gekomen. De tarie
ven kunnen trouwens best concurreeren.
Voor het slachthuis waohte men de nieuwe
wetgeving af.
Het idee van een commissie voor de
uneven wil spr. nog wel eens overwegen,
doch veel heil verwacht spr. er niet van.
De regeering staat handhaving van den
gouden standaard voor, weigert devaluatie
en daarmee heeft het stadsbestuur reke
ning te houden.
Verlaagd is er op de tarieven, met niet
verhaal der omzet-belasting mee, kortge
leden 1/4 millioen.
Zonder daling der werkloosheid zal de
begrooting niet verder dalen. Voor onder
steuning der werkloozen moeten vele be
langen wijken, daaraan is niets te doen.
Een woningbeurs geeft geen nut. Door
den Stadhuisbrand is de huurverlaging
der Gemeentewoningen vertraagd, dat is
de oorzaak. B. en W. zijn echter zoover ge
gaan als mogelijk was en zullen dat blijven
doen.
(Reeds geplaatst in een deel
onzer vorige oplaag).
Over de begrooting is heel weinig ge-
tegd. Gelukkig voor den raad was er de
brochure Bosman! Van plundering der
reserves is geen sprake Al sinds jaar en
dag gaat een batig saldo over op den vol
genden dienst, doch een deficit ook. In
179 gemeenten doet men aldus.
De heer BOSMAN: Het is aantasten van
kapitaal.
De WETHOUDER: Mogelijk, dooh zoo is
altijd gedaan, hier en elders! Kan men
dan spreken van zondigen?
Ook de Lichtfabrieken zijn niet geplun
derd. Ronduit is gezegd, hoe en waarom
uit deze reserves terecht is geput voor de
gemeentekas tot een zeer verantwoord
bedrag.
De rede van den heer de Reede is een
aansporing voor het college op den inge
slagen weg voort te gaan.
Het werkverruimingsplan der S.D.A.P.
zal spr. financieel bezien. De S.D.A.P. heeft
totaal geen dekking of financieele basis
aangegeven; leenen, zegt de heer Verwey
en dat is alles. Alsof dat geen geld kost.
Het raadhuis zal ook nog een millioen
kosten boven de assurantie-gelden.
De heer SGHULLER: Die zijn opge
maakt!
De WETHOUDER: Neen. alleen geleend
aan de gemeente en de helft is al terug
betaald. Ook zijn de gekochte panden
daaruit betaald. Laat de heer Schüller
tljn reputatie als raadslid niet verliezen.
Waar iedere financieele dekking ont
breekt, is het SJ>.A.P.-plan van nul en
geener waarde. In hoeverre deze werk
verruiming de werkloosheid zou bestrijden,
heeft wethouder Splinter al aangegeven.
Toch overziet spr. niet de niet te schatten
beteekenis en waarde van werkverruiming,
zoodat B. en W. daarom alles doen deze
tooveel mogelijk te vinden.
De eerste eisch voor leenen is een slui
tende begrooting. Een roekelooze finan
cieele politiek zou iedere werkmogelijk-
beid hier hopeloos kapot gemaakt hebben.
Wat de S.D.A.P. voorstelt, is een dooden-
ht met als Inzet de laatste reserves.
Wat de regeeringspolitiek betreft, deze
goedgekeurd in het parlement en lagere
instanties hebben zich daarbij neer te
leggen. Spr. vergelijkt den heer v. Eek met
een revolutionaire wolf in parlementaire
schaapsvacht.
Adresseeren past den raad niet. Met ont
zetting las spr. in het sectieverslag de
beschuldigingen tegen de regeering van
een „verarmingspolitiek", dat doet een
segeering van bandieten nog niet, zelfs
met van menscheneters.
Zou een regeering van den heer v. Eek
een gorilla-oorlog uit lagere instanties
dulden?
De heer v. ECK: Wij zijn voor het vrije
woord,
De WETHOUDER: Jawel, als ik in Rus
land zoo deed als de heer v. Eek hier nu
dan wist ik het wel.
Versterking van het fascisme zal het
gevolg zijn van al dit parlementje-spelen.
Spr. komt dan tot zijn slot. Men moet
tevreden zijn met wat bereikt is, al is in
geteerd. Hier is nog te werken, ontslagen
oehoeven zelden te worden gegeven, doch
®?ven haar stand kan ook de gemeente
met leven. Groote voorzichtigheid blijft
daarom geboden.
WETHOUDER ROMIJN.
Wethouder ROMIJN begint met mevr.
{rfjggdar, dle weer klaagde over haar
modeling in M. H, alsof zij daar zou
worden achtergesteld. Spr. heeft dat reeds
I, 'el bestreden en nu zal hij zich
hri v kij de heeren Wilmer en Wil-
m.i1' i Spr zlet er in €en oppositioneele
ffhhantie. Een fabel is, dat door haar
°i de reorganisatie van M. H. is tot
stand gebracht.
Dat
er volgens normen wordt gehan-
ld m m jj. is een bezwaar. Feitelijk is
m strijd met de Armenwet en niet
dit u 1161 belang der betrokkenen. Doch
betwaar moest aanvaard worden ten
gevolge van de uitbreiding der werk
zaamheden. Voor mevr. Braggaar ls de
norm een uitkomst, want nu kan zij al-
geheele verhooging eenvoudig voorstellen.
Financieel gesproken, kan spr. echter
norm-verhooging niet aanvaarden. In de
eerste plaats heeft de raad voorts geen
zeggenschap over M. H., dat zelf niet is
geraadpleegd door mevr. Braggaar, zoodat
de raad het oordeel van de betrokken in
stelling zelve niet kan vernemen. En dat
in zoo'n veel omvattende materie. Zoo
wordt ook door verwerping van het voor
stel weer een scheeve indruk gewekt.
Wat de knuppeds aanbelangt, M. H. be
sloot deze kwestie als afgedaan te beschou
wen met op één na algemeene stemmen,
van oordeel, dat er rust moest komen. Het
nu weer ermee in den raad komen, geeft
slechts onnut gepraat zonder eenig nut.
De overige door mevr. Braggaar aange
haalde aangelegenheden van bijkomstigen
aard worden door spr. kort afgedaan.
Spr. gelooft de werkloosheid hier niet
exceptioneel groot, ongeveer volgens het
percentage. Maar de werkloosheid is groot
helaas. Een grootsch opgezet onderzoek wil
de heer v. Stralen, doch spr. ontraadt dit.
De overheid komt bijna dagelijks met de
werkloozen in aanraking, zoodat best is te
voorzien of maatregelen dienen te worden
uitgebreid dan wel ingetrokken. De over
heid is volledig ingelicht en is diligent om
gevaren te keeren. En wat zal het resul
taat van zoo'n onderzoek zijn? Dat blijft
afhankelijk van leder's oordeel. Ongetwij
feld zou de heer v. Stralen er nieuwe voor
stellen uit distllleeren.
De klacht over Crisiscomité B hoort daar
thuis niet bij B. en W. die geen zeggen
schap hebben. Als voorzitter wil spr. den
gang van zaken in 't kort echter nog wel
eens vermelden. Waar de penningmeesters
der organisaties het best zijn ingelicht, is
op hen een beroep gedaan om uit te zoe
ken, wie het laatst hulp noodig hadden.
Geheel in de lijn van den heer v. Stralen
en nu zegt deze: zoek het zelf maar uit,
wij zullen wel critiseeren. Maar aanvraag
formulieren geeft slechts maar werk met
de ellende van afwijzen etc. Gelukkig heb
ben vele penningmeesters medewerking
verleend.
De verklaring van den heer v. Stralen
desnoods werkverschaffing te aanvaarden
opende voor spr. perspectieven en vandaar
het voorstel zich in principe uit te spreken
voor uitvoering van twee werken in dezen
vorm. Teleurstellend is echter, dat de an
dere leden der S.D.A.P. het niet met den
heer v. Stralen eens schijnen te zijn en
hem geheel in den steek laten. Hetgeen spr.
onbekend was.
Inzake schoenreparaties wordt een on
derzoek ingesteld op voorbeeld van den
Haag.
Dat de gemeente weinig kan doen tot
weren van vreemde arbeidskrachten, ls al
aangetoond. Doch het is ook een zaak van
werknemers en werkgevers, die zelf hier
een regeling kunnen treffen, laat de heer
v. Stralen zich eens daarvoor spannen.
Onderzoek naar de jeugd-werkloosheid
ontraadt hij op dezelfde gronden als het
andere, reeds genoemde. Het verwijt aan
B. en W. in dezen is echter aan 't verkeerde
adres gericht: het gemeentebestuur heeft
zich stelselmatig teruggetrokken en een
subcommissie uit het Crisiscomité daarvoor
helpen vormen, waarvan de heer Kuipers
n.l. secretaris is. Daar moet de heer v.
Stralen zijn! Dat er trouwens niets is ge
daan is ook onjuist, spr. weet dat uit eigen
ervaring. Alleen de financiering komt in
het college in den raad.
Over de zweminrichting aan den Hooge
Rijndijk is nog geen definitieve beslissing
genomen Over de ziekte van Weil is nog te
weinig bekend en ook de finantieele en
technische gevolgen moeten nog worden
bestudeerd, zoo het tot sluiting komt en de
vrees daarvoor bestaat.
Wat het Sportfondsenbad betreft, het
college heeft met sympathie de actie daar
toe gezien. Het zal afwachten waartoe dit
zal leiden en wordt er hulp gevraagd, dan
zal het standpunt van het college nader
worden vastgesteld.
De heer Wilmer wil een nauwere samen
werking met de maatschappelijke kringen
en te profiteeren van de kennis daar. Spr.
kan zich daarbij geheel aansluiten. Vooral
wat betreft sociale zaken is nog zooveel te
doen. Veel ls gesproken over ordening,
doch de slachtoffers daarvan komen bij de
overheid! Men zij voorzichtig met zijn
economische beschouwingen en formules.
Samenwerking in zuivere realiteit zal
slechts de individuen baat kunnen geven
en daarop komt het per slot van rekening
toch aan. Ontzaggelijk veel werk is daar
voor noodig, dat de gemeente alleen niet
kan doen en daarom juicht spr. toe het
geen in Chr. en R.K. kringen wordt ge
daan voor de werkloozen, dit in tegenstel
ling tot de S.D.A.P., die slechts praat geeft
in plaats van de daad.
REPLIEKEN.
Nadat de voorzitter gevraagd heeft om
telegramstijl opent weer de heer v. ECK.
Hij oordeelt, dat voor de andere fracties
misschien opgaat, dat alleen de leider
spreekt, doch niet voor zijn fractie, daar
deze het werk immers verdeelt.
Spr. is erkentelijk, dat thans door B. en
W. het werkprogram van zijn fractie be
hoorlijk is behandeld, al wordt het afge
raden. In deze buitengewone tijden moeten
extra-werken geschieden.
De VOORZITTER: u wist toch, dat B. en
W, met al die plahnen doende waren.
De heer v. ECK daar gaat het niet om.
Het gaat om het tempo van uitvoeren,
daarop komt het aan. Aanpakken moeten
we om uit de sfeer van mistroostigheid te
geraken. Spr. betwist, dat de gemeente
deze werken niet zou kunnen betalen. Er
'is een reserve van 5 ton.
Wethouder GOSLINGA: voor 5 jaar ge
noeg! En daarna?
De heer v. ECK: weet u hoe het over 5
jaar is? Aan beide zijden is de verantwoor
delijkheid groot, doch die om de werkloo
zen te helpen gaat z.i. voor. Tijdens den
RECLAME.
CHRONISCHE HOOFDPIJNEN.
Een kwelling van 20 jaar geëindigd.
De dame, die dezen brief schreef, is geen
uitzondering. Honderdduizenden hebben
geleden zooals zij. En allen konden hun
pijnen kwijtraken, indien ze slechts haar
goede voorbeeld wilden volgen.
„Twintig jaar lang werd ik gekweld
door hoofdpijnen, duizeligheid en maag
pijnen, zonder dat lk hiervoor eenige ver
lichting kon vinden. Sinds ik Krusdhen
Salts gebruik ben lk steeds vooruitgegaan
en tegenwoordig heb ik nooit pijn. Ik ge
bruik nog steeds Kruschen Salts; er gaat
geen morgen voorbij, dat ik ze niet in
neem en dat houd ik nu al 4 jaren vol."
Mevr. J. G. te A.
Krusohen vat altijd het kwaad bij den
wortel aan. De oorzaak wordt weggenomen
en die is bijna altijd constipatie. Maar
Kruschen is geen enkelvoudig zout. Iedere
„kleine, dagelljksche dosis" Knischen Salts
is een combinatie van 6 zouten en oefent
een milde werking uit op verschillende,
inwendige organen: spoort ze aan tot
regelmatig werken en op een wijze, zooals
de natuur dat heeft bestemd.
Kruschen Salts ls uitsluitend verkrijg
baar bij alle apothekers en drogisten
a f. 0.90 en f. 1.60 per flacon, omzetbelas
ting inbegrepen. Let op, dat op het etiket
op de flesch, zoowel als op de buitenver
pakking de naam Rowntree Handels
Maatschappij Amsterdam voorkomt. 5248
oorlog durfde men ook wel, het moest! Spr.
en zijn fractie zijn tegen uitvoering in
werkverschaffing met het oog op den
loondruk, al kan hij begrijpen, dat b.v. de
heer v. Stralen er anders over denkt, ge
zien de ellendige toestanden.
De heer WILMER: van ons hebt u dit
nooit willen begrijpen. Ook wij zijn er
contre coeur voor!
De heer v. ECK goed, doch wij blijven er
tegen. Nogmaals bestrijdt hij de brochure
Bosman, die de klok wel heel ver terugzet
om vervolgens successievelijk zijn voorstel
len nader te verdedigen en het gebruike
lijke tournooi te houden met den commu
nist over de socialistische beginselen en
tactiek.
Samengaan van alle democratische
elementen zal noodig zijn tegen het fas
cisme en daarom dringt spr. er bij rechts
op aan de verschilpunten niet grooter te
maken dan zij zijn. Maar als rechts ook
fascistische nelgingen gaat toonen, dan zal
zijn partij samen moeten gaan met den
communist.
De heer VOS zal ook niet meegaan met
het nieuwe voorstel inzake de intrekking
der gemeente-marge bij het buitengewoon
lager onderwijs. Z.i. is het onderwijs ook
wel degelijk aangetast, al is het elders er
ger. Verder verdedigt hij zich tegenover
wethouder Goslinga en het verweer van
den heer Bosman.
Hierna schorsing.
AVONDZITTING.
De heer WILMER handhaaft zijn voor
stellen en gaat niet mee met de voor
stellen van de S.D.A.P. om Inhoud en
strekking, niet omdat zij van die zijde
komen.
Het nieuwe voorstel van B. en W. inzake
de salarissen der leerkrachten bij het Bijz.
L. O. zal spr. aanvaarden, al is hij er niet
gtheel door bevredigd.
De heer v. STRALEN beantwoordt wet
houder Romijn inzake eenige opmerkingen
over M. H. en over den steun aan werk
loozen. Nogmaals verdedigt hij zijn voor
stellen.
Inzake zelfstandigen steun aan werkloo
zen wijst spr. er op, dat de S.D.A.P. geen
kerkelijke instelling is.
De heer ELKERBOUT: wat gaven jullie
den werklooze met Kerstmis? Niets!
De heer v. STRALEN heeft zich voor
i werkverschaffing verklaard als uiterste
noodzaak, waar hij den nood onder de
werkloozen van nabij kent. Bovendien zijn
daarbij door uitschakeling der machine
meer menschen te werk te stellen. Tegen
contraprestatie is spr. pertinent. De vak
beweging staat hierbij niet zoover van hem
af, dus geheel persoonlijk spreekt hij niet.
De heer v. ES wijst op de godsdienst
loosheid van het Marxisme en gaat nog in
op enkele opmerkingen van leden der
S.D.A.P.
De heer v. WELZEN is door de bestrij
ding van zijn voorstellen niet overtuigd, en
verdedigt deze nader, om tenslotte in een
communistisch betoog diverse sprekers te
beantwoorden, speciaal natuurlijk de
S.D.A.P.-ers, die z.i. weldra geen oppositie
meer zullen zijn.
De heer BEEKENKAMP antwoordt den
heer v. Eek inzake zijn uitnoodiging om
gezamenlijk het fascisme te bestrijden tot
handhaving der democratie echter met
toevoeging van een „ik kan ook anders",
doelend op het communisme. Door die
laatste toevoeging zal zijn partij van
samenwerking moeten afzien. Inzake de
„ordening" lijkt hem een gezamenlijk op
trekken ook uitgesloten, zoolang de S.D.A.P
blijft staan op den klassestrijd.
Mevr. BRAGGAARDE DOES komt nog
eens op voor gelijkstelling van de vrouw.
Het betoog van wethouder Romijn stelde
haar teleur en haar houding in en tegen
over M. H. zet zij nog eens nader uitvoerig
uiteen, haar voorstellen handhavend. Bij
de S.D.A.P.'ers is ook offervaardigheid, en
zelfs groote, doch niet voor bedeeling. Maar
in dit opzicht staat men te ver van elkaar
af. erkent spr.
De heer MANDERS constateert, dat de
goede toon bij deze debatten bewaard is
en dat zegt z.i. al veel. Als men zijn tijd
vooruit is wordt men als een Munchhausen
beschouwd; Hij verdedigt zijn mixtum
compositum, zooals wethouder Goslinga 't
noemde, nader, om tenslotte eenige voor
stellen der S.D.AP. te bestrijden, evenals
het voorste] der rechtsche leiders inzake
adresseeren bij Rijk en Ged. Staten.
De heer BOSMAN blijft er bij, dat de be
grooting niet sluitend gemaakt kon wor
den zonder te komen aan het bezit der ge
meente, om voorts zijn economisch inzicht
nader te verdedigen, neergelegd in zijn
brochure. Men vergeet, dat er slechts eco
nomie is, geen partij-economie!
De heer WILBRINK bestrijdt enkele uit
latingen van den heer v. Eek en de brochure
van den heer Bosman, die hem aanleiding
i gaf te spreken over „ordening", waarover
(Van onzen correspondent).
LEVEN IN DE POLITIEKE BROUWERIJ.
Londen, 22 Januari 1935.
Lloyd George heeft zijn 72sten verjaar
dag gevierd met een oratorischen kracht
toer. De onderneming was lang te voren
aangekondigd met journalistiek trompet
geschal. De oude en inmiddels weer witter
geworden toovenaar van Wales kon van
de grootst mogelijke belangstelling ver
zekerd zijn. Hij leverde opnieuw het be
wijs van zijn magisch vermogen. Hij had
kopstukken van alle politieke partijen en
van de meeste belangrijke maatschappe
lijke groepen om zich heen op zijn podium.
Met diepste aandacht en allersterkste
teekenen van geestdrift luisterden dui
zenden naar deze ouverture van den veld
tocht voor een New Deal.
Eenige jaren geleden werd Lloyd George
als afgedaan beschouwd. Weinigen waren
bereid naar zijn raad te luisteren of zijn
woorden ernstig op te vatten. Thans zijn
alle ooren gespitst om niets te missen
van wat hij te vertellen heeft. Nu achten
alle bladen zelfs de „Times", die tot
heden slechts misprijzend of zelfs min
achtend comrpentaar voor hem heeft over
gehad hem eerste en lange hoofd
artikelen van aanmoedigende en lovende
strekking waardig. Er was waarschuwende
symboliek voor de regeering in het feit,
dat aan een rede van MacDonald, op
denzelfden dag uitgesproken, een mini
mum van aandacht werd gewijd. De
„welsh Wizard" had den plechtigen vagen
Schot, die nominaal aan het hoofd staat
van deze regeering, diep in de schaduw
gesteld.
Men heeft verklaard, dat Lloyd George
een kruistocht zou gaan ondernemen
voor een „New Deal". Dit is de univer-
seele Angelsaksische term voor ingrij
pende en omwentelende staatsbemoeienis
in alle nationale voortbrenging en bedrijf,
naar het voorbeeld van Roosevelt. Het is
mogelijk, dat het voorbeeld van den Pre
sident der Vereenigde Staten Lloyd George
heeft bezield. Maar voor zoover hij zijn
denkbeelden heeft ontvouwd lijken ze niet
veel op de drastische maatregelen van
het Witte Huis, maar des te meer op de
oude voorstellen van het Gele Boek der
Liberalen, aangevuld met voorstellen, die
passen in den geest van den tijd en die
klaarblijkelijk zijn ingevoerd om conser
vatieve zielen te winnen aan den eenen
kant en gematigde Labour-zielen aan den
anderen kant. De opportunist verloochent
zich nooit. En Lloyd George heeft in zijn
eerste redevoering tn behoeve van zijn
eigen „New Deal" een model van opportu
nisme in politiek geleverd. Coalitionist en
compromis-zoeker in optima-forma heb
ben partijbanden hem nimmer gekneld
Thans is hij minder partij-man dan ooit.
Hij zoekt zijn aanhangers in alle hoeken
en richtingen van het politieke strijdperk.
Als zoodanig toont hij zich een overtuigd
aanhanger van het beginsel waarop het
land thans wordt bestuurd. Men heeft de
laatste jaren in dezen oud-premier altijd
den radicaal gezien, die zich van de
Labourpartij zou bedienen indien de om
standigheden hem opnieuw een kans
zouden geven het land te leiden of een
belangrijk aandeel te nemen in die lei
ding. Zijn eerste New Deal-speech schijnt
te leeren, dat deze opvatting moet worden
herzien. Lloyd George's voorstellen zijn er
meer op berekend de gematigd rechtsche
opvattingen te lokken dan de gematigd
linksche, hoewel hij ook lokaas heeft voor
extremisten aan beide kanten. In
overeenstemming hiermee hebben zijn
woorden te Bagnor het beste onthaal ge
kregen in de conservatieve en liberale
pers en het slechtste in de „Daily Herald",
dat naar men weet het orgaan van La
bour is.
Ontdaan van alle oratorische kleuren
rijkdom en ornamentiek is het program
van Lloyd George, voor zoover onthuld,
weinig meer dan een amplificatie van de
politieke Animierknabe in de wat zelf
genoegzame en wat slaperige atmosfeer
van Downing Street. Hij port de regeering
op en prikkelt haar tot meer krachts
inspanning. Hij doet haar voelen, dat er
geen reden is tot eigen lof en officieele
voorstellingen van groeiende welvaart,
zoolang de werkloosheid het/ zelfrespect
en het moreel van meer dan twee millioen
werklieden verwoest. Hij wil dat de regee
ring meer durf toont en meer energie aan
den dag legt en meer geld uitgeeft, de
bestuursmachinerie verandert en versnelt,
ijveriger experimenteert en ingrijpender
de omstandigheden dwingt om de wei
vaart, die niet vanzelf komt, binnen te
halen.
Lloyd George is zeer gebeten op de
Bank van Engeland, die naar zijn oordeel
„een oude dwaas" is, die in haar beleid
de oplossing der crisis-moeilijkheden
tegenwerkt en die van het einde van den
oorlog af volhardend de zaken, waarover
ze had te beslissen, verkeerd heeft be
handeld. De Labour-partij is een zelfde
meening toegedaan. Maar waar deze partij
van de Bank en haar satellieten, de vijf
groote bankmaatschappijen, rijksbedrij-
ven wil maken daar is Lloyd George te
vreden met bescheiden veranderingen In
het stelsel van benoeming van het bestuur
van de Bank van Engeland (opdat men
mannen zal krijgen, die de oogen meer
gericht houden op de behoeften der in
dustrie dan op de belangen van de enorme
parasitaire City van Londen). Lloyd
George wil dat er meer zal worden ge-
hij in 't algemeen nog eens zijn meening
geeft. Spr. zou kunnen apprecieeren het
aanbod der S.D.A.P. samen te werken met
de S.D.A.P. tegen het fascisme, zoo deze
partij den klassenstrijd wilde loslaten en
zich plaatsen op het standpunt der Engel-
sche Labour-party. Het Christendom is ge
heel in strijd met den klassestrljd. Even
zeer wijst spr. af het fascisme, dat Kerk
en Geloof wil dienstbaar maken aan den
I Staat, opkomend voor het Chr. beginsel
zijner partij. Voor de zegeningen van dén
j Russischen opbouw hoopt spr. bewaard
te blijven.
De heer KOOISTRA bestrijdt wethouder
Splinter, dat gemeente-woningbouw niet
meer noodig is.
Hierna 11.30 uur schorsing.
In het betoog van wethouder Goslinga is
een fout geslopen. Het noodoffer van den
heer Tobé, ad 20 pCt. der hooge salarissen
zou slechts 1 pCt. der totale salariskosten
geven, niet 5 pCt., zooals gemeld.
RECLAME.
hebt een circulaire ontvangen
met de vraag:
van het landelijk comité tot steun
van werklooze intellectueelen I
Waarom hebt gij niet ge
antwoord
Wij zonden 50.000 cir
culaires rond.
0 Hoeveel heeft dat ge
kost aan porti?
0 En wie moet dat betalen?
BESTEL DUS NOG HEDEN
het in de pers zoo unaniem hoog
geprezen Winterboek, bij het
NATIONAAL COMITÉ
Laan Copes van Cattenburgh 6
Den Haag. Gironummer 2424
Verblijd ons nu eens met een
minimum bedrag van I 4.-. Ook
grootere gitten zijn welkom.
daan aan woningvoorziening en oprui
ming van krotten. Maar blijkens de juist
bekend gemaakte nieuwe woningplannen
van het ministerie voor Volksgezondheid
is de activiteit der regeering op dit punt
allerminst gering. Lloyd George wil het
platteland dichter bevolkt zien. Werkloo
zen moeten in groote getale landbouwers
worden. Maar de huidige minister van
landbouw doet toch zeker reeds al 't moge
lijke om dit te bewerken. Zijn voorstel om
een kleiner kabinet in te stellen op het
voorbeeld van dat van den oorlogstijd, is
geen nieuw denkbeeld. En of zulk een ver
andering in de bestuursmachinerie alleen
in staat zou zijn de bevolking met groo
tere vaart naar het Beloofde Land te lei
den is twijfelachtig. Dan stelt hij een
soort economische generale staf voor, be
staande uit vertegenwoordigers van han
del, industrie en economische wetenschap.
Dit lichaam moet eerst zich volledig op
de hoogte stellen van de waarde van de
welvaartsbronnen van het land en het
Rijk, dan plannen indienen voor natio
nale reconstructie (bedoeld zijn plannen
voor uitvoering van een reeks van ver
schillende openbare werken en wel zulke,
die permanent vruchtdragend zijn) ep
tenslotte het crediet mobiliseeren voor de
uitvoering van zulke plannen. Dit laatste
is feitelijk het belangrijkste en het meest
indrukwekkende van Lloyd George's New
Deal, Het komt ook het dichtst bij de
politiek van Roosevelt. Het beteekent
gebruik op groote schaal van kapitaal
en niet van inkomen. Het beteekent
aanzienlijke verhooging van het bedrag
der nationale schuld. „Openbare werken"
in dit verband zijn de schrik van den
behoedzamen kanselier van de schatkist
Neville Chamberlain, die niet gelooft aan
't permanent nut en het verrijkend effect
van zulke werken, ondernomen in tijden
van nood en daarom licht met werkver
schaffing als oogmerk in plaats van met
nauwgezette overweging van de bate,
welke ze eventueel zullen brengen. En toch,
zelfs in dit opzicht is de regeering niet
geheel in gebreke gebleven.
Voor zoover Lloyd George zijn plannen
heeft bekendgemaakt passen ze tamelijk
wel in de politiek, welke de huidige regee
ring volgt. Het verschil is hoofdzakelijk
een verschil van methode. En de nieuwe
populariteit, welke den ouden politicus
ten deel is gevallen, is voor conservatieve
bladen reeds aanleiding geweest te zin
spelen op een belangrijke benoeming voor
hem in de nationale regeering. Zoo wei
nig acht men zijn streven in strijd met
de verklaarde officieele politiek. De tac
tische bedoeling springt in het oog. Een
nationale regeering, die zou worden ver
sterkt met dezen energieken opjager. zou
bij de aanstaande verkiezingen weinig ge
vaar loopen. Kon men eenige jaren ge
leden den grijzen Welshman nog veron
achtzamen, in de omstandigheden van
den dag is het beter hem met zich, dan
tegen zich te hebben, vooral omdat men
er, ondanks zijn betuigingen van politiek
altruïsme allerminst zeker van kan zijn
dat hij, indien zijn campagne met succes
wordt voortgezet, niet met een eigen orga
nisatie om de gunst van de kiezers zal
gaan dingen.
Over de waarde van Lloyd George's
voorstellen kan men lang praten. Maar op
het oogenblik en voor langen tijd moet die
waarde theoretisch blijven. Het traditio-
neele proces van landsbestuur, met de
uiterst trage parlementaire procedure,,
laat zich niet in een ommezien verande
ren. Dat zou voor uitvoering van Lloyd
George's plannen in de eerste plaats noo
dig zijn.
Steunt, bij gelijken prijs
en kwaliteit,
De Nederlandsche Industrie,
ff'ermede dient gij Uw land
En bestrijdt gij de werkloosheid.
