C mAflYLL
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Dinsdag 8 Januari 1935
BINNENLAND.
BRIEVEN UIT BERLIJN.
tandpa/tcx
s-s
DE NEDERL.-BELGISCHE
HANDELSBESPREKINGEN.
GISTEREN TE BRUSSEL BEGONNEN.
Ondanks bestaande moeilijkheden,
gelooft men dat een accoord
zal worden bereikt.
Gisterenmiddag is, naar t „Vad." meldt,
in het departement van bultenl. zaken
te Brussel een begin gemaakt met de Ne-
derlandsch-Belgische handelsbesprekingen
Deze onderhandelingen houden verband
met de bulten werking treding van de tus
schen Nederland en België bestaande con-
tlngentsj-overeenkomsten. Het ls de be
doeling tot 'n nieuw algemeen eontingents-
plan voor 1935 te komen. De Nederland-
sche delegatie was voltallig aanwezig. Al
leen was de heer Bonthuls, waarnemend
voorzitter van den bultenlandschen land-
ibouwvoorlichtingsdienst van het departe
ment van economische zaken vervangen
door dr. Leyenaar van hetzelfde departe
ment. De Belgische delegatie was samen
gesteld uit de heeren Suetens, directeur
van de afdeeling handelsaccoorden van
't departement van buitenlandsche zaken,
Verboomen, chef de bureau aan voornoemd
departement, van Isghem, legatieraad in
Der. Haag, Gerard, inspecteur-generaal
aan het departement van economische za
ken, Hespel, gedelegeerde van het depar
tement van landbouw, Remy, directeur
aan het departement van zeevaart, Ra-
i yenne, directeur-generaal van de admini-
3 stratie der mijnen, alsmede eenige ambte-
I naren van andere departementen. Ook drie
I Luxemburgers namen aan de besprekingen
I deel. Het zijn de regeeringsvaad Wehrer,
de deskundige voor industrieele aange-
legenheden Etienne en de deskundige voor
landbouwzaken Putz.
Na afloop van deze eerste zitting waren
de heeren A. Th. Lamping, directeur van
de Nederlandsche handelsaccoorden en
I voorzitter van de delegatie en dr. F. E.
I ^osthuma, voorzitter van het centraal in-
I stltuut tot bevordering van het normale
f handelsverkeer tusschen Nederland en an
dere landen zoo vriendelijk ons gedurende
eenige oogenbllkken te woord te staan.
De besprekingen, zeiden zij, hebben ruim
twee uur geduurd. Wij hebben kennis ge
nomen van den economlschen toestand in
beide landen. Deze toestand is zoowel in
België als in Nederland zeer moeilijk. De
voorzitters van de delegaties hebben ver
schillende desiderata toegelicht en o.m.
gewezen op den toestand van de steen-
kolenindustrie en visscherij In Nederland.
Hedenmorgen zullen de steenkolen-
kwestie en de wenschen van de industrie
ter sprake komen. De behandeling van het
landbouwvraagstuk is uitgesteld tot mor
genochtend. Morgenmiddag bieden de le
den van de Belgische delegatie de Neder
landsche collega's een lunch aan. Na de
vergadering ontmoette de heer Lamping
ook r.og even den Belgischen oud-minister
Forthomme, die heden naar Amerika ver
trekt, waar zooals gemeld, eveneens han
delsbesprekingen worden geopend.
Van Belgische zijde vernam ik nog, dat
in deze eerste bijeenkomst verschillende
statistische gegevens naar voren zijn ge
bracht. Zoo ls gewezen op het verschil
tusschen de handelsbalans van 1933 en
1934. Voor de eerste tien maanden van
1933 bedroeg de Belgische uitvoer naar
Nederland 1.449.993.000 francs en de in
voer frcs. 1.480.503.000, dus een overschot
In het voordeel van Nederland van ong.
dertig millioen francs. Voor de eerste tien
maanden van 1934 is het resultaat geheel
anders. De Belgische uitvoer naar Neder
land bedroeg frcs. 1.314.334.000 en de in
voer uit Nederland frcs. 1.191.836.000; het
verschil ten nadeele van Nederland be
droeg dus ongeveer 123 millioen francs.
Van dezelfde zijde ontveinst men zich
de moeilijkheden niet die bij onderhande
lingen als deze, die thans aan den gang
zijn, moeten worden overwonnen. Vooral
de landbouw- en steenkoolvraagstukken
zijn niet zoo gemakkelijk te regelen als
sommige buitenstaanders het zich mis
schien voorstellen.
Toch was mijn Belgische zegsman van
oordeel, dat men zeker tot een accoord zal
komen. De besprekingen te Brussel zullen
waarschijnlijk morgen in den loop van den
middag kunnen eindigen. Zij zullen in de
tweede helft van Januari in Den Haag
worden hervat en zeer waarschijnlijk met
de parafeering van een accoord worden
gesloten.
o
PRINSES JULIANA TE AMSTERDAM.
Bezoek aan de Tsjechische tentoon
stelling in het Stedelijk Museum.
H.K.H. Prinses Juliana heeft gistermid
dag een bezoek gebracht aan de Tsjechi
sche Tentoonstelling in het Stedelijk Mu
seum te Amsterdam. De Prinses was ver
gezeld van den dienstdoend Grootmeester
E. H. Juckema van Burmania baron Ren-
gers van Warmenhuizen en van haar hof
dame jkvr. de Brauw.
De hooge bezoekster werd ontvangen
door den directeur van het museum, den
heer C. W. H, Baard, terwijl mede ter
ontvangst aanwezig waren de gezant van
Tsjecho-Slowakije, Zijne Excellentie dr.
Ivan Krno, de Tsjechische attaché, de
heer K. Erban, de consul-generaal de heer
J. Kokes, de voorzitter van 't tentoonstel
lingscomité mr. J. Baart de la Faille, als
mede mevrouw Baart de la Faille. Laatst
genoemde bood de Prinses bloemen aan.
Geruimen tijd verbleef de Prinses op de
tentoonstelling. Na afloop van het bezoek
werd haar een fraai bewerkte vaas van
Tsjechische kunstnijverheid aangeboden,
waarop een medaillon was gegraveerd,
voorstellende de Kathedraal te Praag.
o
NA DEN SCHOUWBURGBRAND
TE ARNHEM.
De Arnhemsche schouwburgcommissie
heeft definitief besloten om de abonne-
mentsvoorstellingen te doen plaats vinden
In de nieuwe concertzaal van Musis
Sacrum.
ALBUM-AANBIEDING AAN
H.M. DE KONINGIN.
Namens het Comité voor dc Vredes-
tentoonstelling te Bandoeng in Mei j.l
Dezer dagen werd aan H.M. de Koningin
het album aangeboden namens het Comité
van de Vredestentoonstelling in Mei j.l.
met bijzonder succes te Bandoeng gehou
den, mede in het belang van de vredesop-
voeding en van de vereeniging voor Vol
kenbond en Vrede, welk album door H.M.
was aanvaard. Hiervoor was door het
comité de bemiddeling ingeroepen van P.
Gravin van Heerdt tot Eversberg—Quarles
van Ufford, die daaraan op verzoek haar
eigen tentoonstelling „De Volkenbondsge-
dachtc in de Lagere School" in bruikleen
had afgestaan.
Met buitengewone zorg werd deze ten
toonstelling georganiseerd onder leiding
van de Vredesgroep Bandoeng (voorzitter
de heer Van der Linden, secretaresse mevr.
Van HinteZandvliet.) Het zeer uitge
breide comité telde leden uit alle vredes-
vereenigingen en gezindten: ook inlan
ders en Chineezen. Een afdeeling van
Volkenbond en Vrede werd in het leven
geroepen.
Het succes overtrof ook later, en elders,
de verwachtingen. De tentoonstelling,
verlevendigd door voordrachten, muziek
en tooneelvoorstelllngen en lantaarn
plaatjes voor de jeugd, doet nu in ver
schillende steden de ronde en trekt overal
veel bezoek. In Augustus zond het depar
tement van onderwijs en eeredlenst te
Batavia aan alle kweekscholen, lagere,
mulo en middelbare scholen een circulaire
met een aanbeveling teneinde het bezoe
ken van de tentoonstelling door het on
derwijzend personeel met hunne leerlin
gen te bevorderen hetgeen blijkbaar
warmen weerklank heeft gevonden
o
BEVOORRECHTING DOOR EEN
BURGERWACHT?
Vragen inzake een rondschrijven der
Burgerwacht te Arnhem.
Door den heer Hermans waren de vol
gende vragen gesteld:
1. Heeft de minister kennis genomen
van een artikel in de Needesche Courant
van 3 Dec. 1934, waarin melding wordt
gemaakt van een circulaire, uitgaande
van het bestuur van de Arnhemsche Bur
gerwacht en gericht aan een aantal zaken
lieden?
2. Zoo ja, heeft de minister dan ook
kennis genomen van het aanbod door ge
noemd bestuur in bedoelde circulaire aan
de zakenlieden gedaan en wel, dat deze
tegen betaling van vijftig of vijf en twin
tig gulden, bij mogelijkheid van werkelijk
oproer de speciale bescherming van de
duizend leden der Arnhemsche Burger
wacht zouden genieten?
3. Heeft voorts de minister er kennis van
genomen, dat het bestuur van de Arnhem
sche Burgerwacht, volgens eigen verkla
ring in genoemde circulaire, een afzonder
lijk register heeft aangelegd, waarin de
namen en de adressen van de zakenlieden,
die naar den omvang van hun bedrijf,
hetzij vijftig of vijf en twintig gulden aan
dit bestuur afdragen, worden genoteerd,
voor de, bij mogelijk oproer, alsdan te
genieten bijzondere aandacht van de Arn
hemsche Burgerwacht?
4. Is de minister niet van meening, dat
uit een en ander valt op te merken dat,
als de nood aan den man komt. de Arn
hemsche Burgerwacht in de eerste plaats
hen zal beschermen, die een geldelijke
bijdrage hebben gestort en verdere inge
zetenen aan hun lot zal overlaten?
5. Is de minister niet van meening, dat
deze opvatting van de taak der Burger
wacht volmaakt onjuist is en wil Z.Exc.
dit aan bedoeld bestuur zeer duidelijk doen
weten?
Hierop luidt het antwoord van den mi
nister van binnenlandsche zaken:
De ondergeteekende heeft van het be
doelde artikel in de Needsche Courant en
van de daarin vermelde circulaire van het
bestuur der Arnhemsche Burgerwacht
kennis genomen.
Ook naar de meening van den onder
geteekende zou uit de bewoordingen van
bedoelde circulaire, waarom het hier gaat
en luidende: „De naam van uw bedrijf
wordt ln een afzonderlijk register vastge
steld, zoodat u er zeker van zijt, dat bij
zondere aandacht aan u wordt besteed"
kunnen worden opgemaakt, dat, als de
nood aan den man komt, de Arnhemsche
Burgerwacht in de eerste plaats hen zou
beschermen, die een geldelijke bijdrage
hebben gestort. Bij ingesteld onderzoek is
den ondergeteekende gebleken, dat het
bestuur der Burgerwacht geenszins de on
juiste opvatting huldigt, als zou van be
voorrechting ter zake van eventueele hulp
verleening sprake mogen zijn. Dit zou ook
niet het geval kunnen zijn, aangezien toch
de burgerwacht niet zelfstandig, doch
slechts onder de bevelen en verantwoor
delijkheid van het wettig gezag optreedt.
In verband daarmede moeten bedoelde
bewoordingen geacht worden niet geluk
kig te zijn gekozen en moet daaraan de
gewraakte beteekenis worden ontzegd. De
ondergeteekende heeft zich er van ver
gewist, dat herhaling van het gebruik
eener minder juiste terminologie niet zal
voorkomen.
-o-
K.L.M.-DIENST IN WEST-INDIE.
De Snip, die, zooals bekend, verbouwd
was met het oog op de vlucht over den
Oceaan, is thans weer voor passagiersver
voer ingericht.
Van den 14den tot den 17den Januari
zal het vliegtuig een trip langs de ver
schillende vliegvelden van Venezuela
maken, opdat de autoriteiten van dit land
in de gelegenheid zullen zijn het K.L.M.-
materieel te leeifch kennen.
Den 19den Januari zal de Snip een ge-
regelden dienst tusschen Curacao en Aruba
openen. De afstand bedraagt 120 K.M.,.en
de dienst zal Dinsdags en Zaterdags twee
maal ln belde richtingen worden uitge
voerd.
-wow*—,-.,
MIDDENSTAND EN RADIO-OMROEP.
Ongewenschte uitzendingen.
Het Algemeen Bestuur van den Konink
lijken Nederlandschen Middenstandsbond
heeft zich dezer dagen tot den Minister
van Binnenlandsche Zaken gewend, om
diens aandacht te vragen voor een tweetal
onderwerpen, welke verband houden met
den radio-omroep
In de eerste plaats wordt gewezen op
eèn hervatting van de z.g. coöperatie
kwartiertjes door de V.A.R.A.. waarbij aan
propagandisten van de verbruiks-coöpe-
ratie gelegenheid wordt geboden om voor
deze beweging stemming te maken.
Te dien aanzien wordt opgemerkt, dat
de wijze, waarop dit geschiedt, evenals
vroeger naar de meening van het Bonds-
bestuur niet door den beugel kan, aange
zien daarbij een zeer eenzijdige, voorstel
ling van zaken wordt gegeven en onge
rechtvaardigde crltiek op den ondernemer
in het algemeen en op den zelfstandigen
klelnondernemer ln het bizonder wordt
uitgeoefend, zonder dat deze mogelijkheid
heeft tot verweer op gelijke wijze.
Het wil het Bondsbestuur voorkomen,
dat door dergelijke redevoeringen niet
alleen een ondernemersgroep wordt ge
griefd. doch, dat zij er ook toe bijdragen
om de ontevredenheid en onrust onder de
arbeidersbevolking te versterken.
Door adressant wordt niet getreden ln
een beantwoording van de vraag of van
hooger hand stelling kan worden geno
men tegen dergelijke uitzendingen. Mocht
echter blijken, dat dit niet mogelijk is, dan
brengt de billijkheid mede. dat de Minis
ter de centrale organisaties van onder
nemers ln de gelegenheid stelt om door
het ter beschikking stellen van voldoen
den zendtijd haar zienswijze aan de Ne
derlandsche luisteraars kenbaar te maken
en zich te verdedigen tegen ongemotiveer
de aanvallen als deze. Reeds herhaaldelijk
is getracht om hiervoor van de omroep-
vereenigingen zendtijd beschikbaar te krij
gen. doch deze hebben zulks om verschil
lende redenen niet gedaan.
In de tweede plaats vraagt het Bonds
bestuur den Minister belangstelling voor
de wijze, waarop verschillende omroep-
vereenigingen zich ln toenemende mate
op commercieel terrein gaan bewegen,
waardoor zij haar arbeidsveld verre over
schrijden. Gedoeld wordt n.l. op het op
ruime schaal beschikbaar stellen van
alierlei benoodigdheden voor radio-cursus
sen, za. leermiddelen alsmede kalenders
en andere artikelen. De beschikbaarstel
ling geschiedt tegen uiterst lagen prijs en
meestal met uitschakeling van den handel
in de desbetreffende artikelen, aan welken
dientengevolge een belangrijk debiet wordt
onttrokken. De mogelijkheid om op deze
wijze een beteekenend afzetgebied onder
de luisteraars te vinden bestaat, doordien
de omroep-vereerügingen gebruik maken
van den beschikbaren zendtijd om regel
matig daarvoor reclame te maken.
Men vraagt zich af, of deze handelwijze
wel vereenlgbaar ls met het beginsel, dat
in den omroep het maken van reclame
verboden ls.
Den Minister wordt verzocht naar een
mogelijkheid te zien. om de hier-bedoelde
bezwaren te ondervangen.
o
BEGRAFENIS DR. VAN HAMEL ROOS.
Gistermiddag is op Oud-Eik-en-Dlunen
te Den Haag ter aarde besteld het stoffe
lijk overschot van dr. P. F. van Hamel
Roos, oud-directeur van het Chemisch
Laboratorium van Hamel Roos en Har-
mens. te Amsterdam.
Onder de aanwezigen werden opgemerkt
dr. F. Tekelenburg. de tegenwoordige direc
teur van genoemd laboratorium; en de ge-
pens. generaal-majoor J. W. von Henning.
In de rouwkapel heeft het woord gevoerd
dr. P. Jas uit. Rotterdam, die verklaarde,
dat dr. van Hamel Roos een lang en ge
lukkig leven heeft gehad, een optimist was
en den blijden kant van het leven zocht
en zag. wat niet beteekende. dat hij niet
ernstig kon zijn. Met geestdrift placht hij
te vertellen van zijn werk, van den micro-
cosmos. dien hij bestudeerde.
Hij zag de natuur in al haar grootheid
en dit was zijn onbewuste stille hulde aan
de onbekende Macht achter den grond der
dingen.
Als hij luisterde naar Mozart of Beetho
ven, zag men dat een vonk van het god
delijke hem aanraakte.
Spr. herdacht voorts dr. van Hamel Roos'
buitengewone vitaliteit en sprak troost
woorden tot het achterblijvende gezin,
waarin hij warmte en licht bad gebracht.
Voorts sprak dr. Tekelenburg, opvolger
van dr. van Hamel Roos. Spr. huldigde
diens nagedachtenis als van den nestor van
het levensmiddelenonderzoek in Nederland.
De Jaren door dr. van Hamel Roos aan
dit onderzoek gewijd, waren jaren van
roem.
Hierna vond de teraardebestelling plaats
o
22.060 FASCISTEN NAAR AMSTERDAM.
In een gisteravond gehouden vergade
ring te Amsterdam deelde ir. Mussert mede
dat er op 30 Maart in het R.A.I.-gebouw
een landdag zal worden gehouden. Hieraan
zullen 22.000 N.S.B.'ers deelnemen. Meer
personen kunnen er onmogelijk ln het
geweldige gebouw.
o—
DE TUNNEL TE UTRECHT.
Te Utrecht werd tot dusverre het auto
verkeer op den Leidscheweg steeds door
den tram-tunnel geleid, terwijl de hooger-
gelegen middelste tunnel gebruikt kon
worden door tweewielers, karren, enz. In
verband met vele verkeersmoeilijkheden ls
thans besloten dat, vermoedelijk ingaande
begin Februari, de middelste tunnel als
verkeersweg zal worden aangewezen voor
het verkeer uit de richting Lelden. Er komt
dan een apart rijwielpad. Uit de richting
centrum-stad gaan de auto's door den
dlepsten tunnel, terwijl het rljwielverkeer
door den middelsten tunnel moet gaan.
Tegelijkertijd zal bij de vele kruisingen
aan weerszijden der tunnels een reeks van
drempels en lichtsignalen worden opge-
DE OORZAAK DER „HETZE".
(Van onzen correspondent).
Berlijn, 4 Januari.
Het heeft voor den dagbladcorrespon
dent in deze barre tijden z'n goede zijde,
zich zoo nu en dan eens, zij 't ook slechts
kort, uit het dagelijks gedoe der bericht
geving ln stille vacantieafzondering terug
te trekken en den krantenlezer in plaats
van den krantenschrijver te spelen. Men
Krijgt niet alleen den vaak zoo gewensch-
ten afstand tot de dingen, maar leert ook
zich te verplaatsen in de situatie van de
verzameling van eenheden, massa genoemd
die men ln dagen van normale werktijd
meent voor te lichten.
Ik heb daarbij natuurlijk mijn zeer nut
tige persoonlijke ervaringen opgedaan.
Zuiver publicistisch-technisch gezien.
Daarmee wil ik den lezer niet lastig val
len. Maar vooral ook mij zelf onderwer
pen aan de voor de hand liggende proef
neming; uit diverse dagbladen en week
bladen, ln en buiten Duitschland gedrukt,
te trachten, mij een beeld te vormen van
wat er in het bijzonder in het Derde Rijk
voorvalt, voorgevallen is en in de naaste
toekomst verwacht kan worden. De om
standigheid, dat dit korte verlof met
Kerstmis en Nieuwjaar samen viel, maakte
deze proefneming wel bijzonder eenvoudig.
Immers; Duitschland en buitenland heb
ben, der traditie getrouw, bij het afsluiten
van de jaarlijksche balans der gebeurte
nissen overzichten ten beste gegeven, die
aan uitvoerigheid niets te wenschen lieten.
Die hoogst belangwekkende samenvattin
gen, rijkelijk van commentaar voorzien,
brachten nog eens al die voorvallen met
al hun nasleep, waarover we op deze plaats
te schrijven hadden, en van welke we
meenden, dat ze nog als den dag van
gisteren in onze herinnering bewaard ge
bleven waren. En zie daar: we moesten de
ervaring opdoen, dat zelfs voor ons actua-
listen veel van wat nog geen vol jaar oud
was, vergeten bleek in den stortvloed van
gebeurtenissen, die we lang niet alle meer
als zoo kort geleden zouden gerangschikt
hebben, als we op ons getergd geheugen
hadden moeten afgaan.
Maar dat was niet onze eenige Indruk.
En zelfs niet de sterkste. Nog veel meer
viel ons op, hoezeer we, door de tallooze
boomen in beslag genomen, er toe verleid
werden, de contouren van het bosch te
blijven zien, en hoe zelden het ons in
dezen zoogenaamden Totalen Staat gelukt
was, ondanks de mogelijkheid uit bronnen
te putten, die den alleen-maar-kranten
lezer verborgen plegen te blijven, ontwik
kelingen te overzien, geruchten te con
troleeren, fgiten naar waarde te schatten,
die later bleken of uit brutale leugenfa-
brieken afkomstig te zijn, op kletstafel-
praat te berusten, dan wel onvoorzichtig
naar de prullemand te zijn verhuisd ter
wijl ze toch overgroote belangstelling ver
diend hadden.
Wij hebben getracht, uit de kolommen
van een aantal Dnitsche bladen, zoowel
Berlijnsche als provinciale, in deze stille
weken van afzondering ons een beeld te
vormen van wat zich in Duitschland en
in het buitenland afspeelde; en wij heb
ben daarbij de overigens niet bepaald
nieuwe ervaring kunnen opdoen, dat we
uit deze nieuwste methode van publieke
voorlichting niet veel anders vernomen
hebben, dan dat het Derde Rijk de voor
treffelijkste Inrichting op aarde is, dat zijn
leiders weliswaar ook menschen zijn en
dus fouten kunnen maken, maar dat deze
fouten minder aan onvoldoende geschikt
heid dan aan overweldigend volume van
prestatie geweten moeten worden; dat de
staat op vrijwel alle gebieden enorm
vooruitgaat; dat elke bijeenkomst een
demonstratie van hartelijke eenheid, ont
roerende vaderlandsliefde en innige dank
baarheid voor de nieuwe wereldbeschou.
wing is; dat alle menschelijk leven op
aarde, van het Derde Rijk uit gezien, te
verdeelen is in twee groepen; de eene, nog
al groote, die aan niets anders denkt dan
aan Duitschlands ondergang; die niet kan
inslapen als zij niet eerst heeft meegehol
pen aan een anti-Duitsche leugencam
pagne, en die uit haat en nijd, uit afgunst
vooral op de voorbeeldige en onovertrof
fen harmonieuse nieuwe volksgemeenschap
der Duitschers, rust noch duur heeft, zoo
lang niet deze Ideaalstaat langs welke
wegen dan ook in de vroegere verdeeldheid
en machteloosheid terug geworpen is;
de andere groep, een nog al kleine, die
haar onbevooroordeelde waarnemers, on
afhankelijk van de booze wereldpers en
dier karakterlcoze voorlichters, naar
Duitschland gezonden heeft met het ver
rassend resultaat, dat deze binnen weinige
dagen naar huis berichten kunnen, hoe
waar het beeld is, dat ons dagelijks in de
kolommen der Duitsche moniteurs gebo
den wordt en hoe misdadig-misteekend de
caricatuur, die de beroepswaarnemers den
lezer w?.gen voor te zetten.
Kort gezegd; onze korte proeftijd als
VERSPREIDE BERICHTEN.
Bij Kon. Besluit zijn met ingang van
1 Januari J.l. benoemd voor den tijd van
vijf jaren tot lid der Rijkscommissie van
Advies voor de Gemeentefinanciën:
Prof. mr. C. W. de Vries, hoogleeraar
aan de Handelshoogeschool te Rotterdam,
tot voorzitter;
Mr. A. Veen. administrateur van de af
deeling Belastingen en Statistiek ter ge
meentesecretarie van Rotterdam;
Mr. A. Jonker, directeur van de Ver
eeniging van Nederlandsche Gemeenten te
's Gravenhage;
Mr H W. J. Mulder, administrateur bij
het Provinciaal Bestuur van Zuid-Holland
te 's Gravenhage;
W. F Wijthoff. referendaris ter secretarie
van de gemeente 's Gravenhage;
en W. Wagenaar. referendaris bij het
Departement van Financiën.
De gewone audiëntie van den minister
van Economische Zaken zal op Donderdag
10 Januari niet plaats vinden.
Gisteren is te Rotterdam op 77-jari-
gen leeftijd overleden de heer H. van
Randwijk, oud-secretaris-penningmeester
van het Comité van Graanhandelaren te
Rotterdam.
RECLAME- iiOt
krantenlezer heeft de bevestiging gebracht
van wat we zoo vaak in deze kolommen
meenden te mogen constateeren. Dat
namelijk een voorlichting als die, welke
thans in Duitsche landen ten beste gege
ven wordt, de waarde heeft van een
critiek, welke niet door den criticus maar
door den kunstenaar zelf over zichzelf
geschreven is. Een voorlichting, die ook
dan geen waarde heeft als ze zich tot de
volledige waarheid bepaalt. Om de een
voudige reden, dat zij, die niet blindelings
gelooven, reeds lang geen vertrouwen meer
hebben. Waarom we herhalen, dat de eens
zoo belangrijke en belangwekkende Duit
sche pers morsdood is.
Maar dan slaan we buitenlandsche
bladen op en trachten daaruit te lezen,
wat zich nu werkelijk in Duitschland
afspeelt. We vergelijken de overzichten
dezer bladen over Duitschland-in-1934
met wat ze ons in den loop van het ge
storven jaar meenden te mogen oprakelen.
En het beeld wordt nog meer verward dan
het door de moolververij der Duitsche
staatspubliciteit reeds was. Herinneren we
ons even een opsomming van geruchten,
die ik hieronder voor de curiositeit nog
eens tezamen gevat heb. Geruchten, die
in Duitschland de ronde deden, meestal
in zekere Berlijnsche informatiekeukens
toebereid waren en dan hun weg naar de
buitenlandsche kranten vonden.
,Dr. Ley, de leider van het „Duitsche
Arbeidsfront", is uitgeschakeld. Zijn lijf
blad „Der Deutsche" houdt op 1 Januari
op te bestaan."
(Dr Ley's positie Is in werkelijkheid
dezelfde gebleven. „Der Deutsche" ver
schijnt ook ln dit Jaar zonder eenige
wijziging).
„De ministers v. Neurath en Seldte zijn
rijp voor het politieke panopticum".
(Zonder hun invloed te willen over
schatten, moeten we toch constateeren,
dat ze niet alleen niet door ln dit verband
vaak genoemde „oude strijders" vervan
gen zijn, maar blijkbaar nog vast ln den
zadel zitten).
.Rijksminister von Blomberg is niet
heusch maar slechts politiek-ziek en be
vindt zich in staat van demissie."
(In een interview met .Associated Press'*
heeft de minister weinige dagen geleden
terecht met dit bericht den spot gedre
ven).
„Sterke krachten werken aan het uit
schakelen van dr. Jozef Goebbels en gouw
leider Streicher uit Neurenberg. Streicher
wordt naar Silezië overgeplaatst".
Hn werkelijkheid ls dr. Goebbels' positie
ongeschokt en zit Streicher onveranderd ln
zijn Beiersche Heimat").
,.Er broeit weer lets in Duitschland,
iets in gelijken geest als de Röhm-revolte.
De nieuwe uitbarsting is tegen Kerstmis,
op z'n laatst vlak voor het Saar-plebisclet
te verwachten".
Een revolte dus, die zich zal moeten
haasten, als ze haar Voorspellers niet
desavoueeren wil).
Ten slotte nog het „allerbelangrijkste"
dat nog buiten de controle valt:
„Groote dingen zijn in Duitschland eind
Januari, of op z'n laatst begin Februari
te verwachten. Een en ander in verband
met wijzigingen, waarin Frankrijk betrok
ken Is en die in nauwe samenwerking
met de Duitsche Rijksweer worden voor
bereid".
Dit alles en veel meer hebben we in
rustige uren ons herinnerd, met de feiten
vergeleken of als krantenlezer op ons laten
inwerken. En nu, bij thuiskomst, vinden
we de rijksregeering in Berlijn en naar
verschillende persafdeeüngen weer eens in
hevige opwinding. Kranten van groote
reputatie als de „Times" en „Le Journal",
de „Neue Ziircher Zeitung" en de „Basler
Nachrichten" hebben in beslag neming
van zekere edities in Duitschland moeten
beleven. De „perschef der rijksregeering"
heeft telegrafisch naar het hoofdbureau
van de „United Press" in New York zijn
„heftige verontwaardiging over „de nieu
we leugencampagne in verband met het
Saarplebisciet" te kennen gegeven. En
eenige uren later is reeds de geheele
staatsmachine mobiel gemaakt en spreekt
het hoofd van staat zelf op het podium
van de Linden-Ojrera om zijn banvloek
over de booze wereldpers uit te storten.
Maar ook bier weer wordt de kranten
lezer bediend volgens een van beide thans
gebruikelijke recepten. Het is weer alles
„eenheid" en „overweldigende solidariteit"
wat Duitschland weet te berichten. En 't
ls weer alles combinatie en gerucht, wat
het buitenland aan deze gesloten bijeen
komst der allermachtigsten vastknoopt.
Men moet Hitier en zijn mannen gelijk
geven, als zij nu spottend herinneren aan
al die buitenlandsche voorspellingen, van
welke alweer weinig of niets is overge
bleven. Maar men moet evenzeer herinne
ren aan zijn officieele mooi ververij ln
het voorjaar van 1933; waarop dan een
revolte volgde, die haar slachtoffers haalde
uit de allerhoogste kringen en zelfs een
lid van de rijksregeering niet spaarde.
Zoolang in het Derde Rijk de moniteurs
voorlichten en de pers in ketenen ligt, zal
deze verwarring voortbestaan. En alle
officieele verontwaardiging zal vergeefsch
zijn.
Nog geen twee jaren regeert het natio-
naal-socialisme in Duitschland; en reeds
heeft het groote illussies moeten begraven
en „onveranderlijke programmapunten"
over boord moeten werpen. De cultureele
politiek begint op een „vroolijke keuken"
te gelijken waarin de scherven onder
daverend misbaar rondspringen. De onvrij
heid van drukpers echter legt gevaren
bloot, waarmee vergeleken de experimen
ten op cultureel gebied slechts kinderspel
lijken.
Het Derde Rijk protesteert tegen de
voorlichting der buitenlandsche pers en
wil niet bekennen, dat dit protest zich in
werkelijkheid richt tegen de kunstmatig#
duisternis, waarin men zichzelf in voUfc
bewustzijn heeft gehuld.
ROLAND.
