TEGEN HOEST
Vicks Hoestbonbofê
75,te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 7 Januari 1935
Derde Blad
No. 22942
BINNENLAND.
KERK- EN SCH0QLNIEUWS
LAND- EN TUINBOUW.
RECHTZAKEN.
FAILLISSEMENTEN.
DE WIJZIGING VAN DE
SUIKER WET.
{TEGEMOETKOMING AAN FABRIKANTEN
VAN SUIKERHOUDENDE GOEDEREN.
Aan de Memorie van Antwoord wordt het
yolgende ontleend:
Naar het oordeel van den minister is er
wel aanleiding de fabrikanten van voor
uitvoer bestemde suikerhoudende goederen
tegemoet te komen. Het is onweerlegbaar,
dat zij op de verwerkte suiker verlies lijden,
waarbij nog komt, dat zij nimmer suiker
van 100 percent sacaharose kunnen inslaan
terwijl zij bij uitvoer afrekening ontvangen
naar tot 100 percent herleide suiker. Het
uitgevoerde product verschijnt dus op de
buitenlandsche markt bezwaard met ac
cijns en crisisheffing van de suiker, die
naar het beginsel der wet niet verschul
digd is.
Naar het oordeel van den minister vormt
de tweede volzin van het eerste lid van ar-
tkel 83 den wet een beletsel om bij het
verleenen van teruggaaf rekening te hou
den met de bü het fabrlcage-proces verlo
ren geganen suiker. Hij zou derhalve ge
noemden volzin willen doen vervallen. Als
dit is geschied, zou er. naar zijn meening,
geen bezwaar tegen zijn om in den alge-
meene maatregel van bestuur, bedoeld in
den eersten volzin van genoemd lid, een
regeling op te nemen krachtens welke ver
goeding van accijns zou worden verleend
voor de bij de bereiding verloren gegane
suiker. Met het oog op de mogelijkheid van
fraude, zal intusschen de regeling van de
teruggaaf er rekening mede moeten hou
den, dat de vergoeding nimmer over een
grooter verlies kan worden verleend, dan
onder de meest gunstige omstandigheden
wordt geleden.
Bij aanneming van de bovengenoemde
aanvulling van het ontwerp, die in een
bijgevoegde nota van wijziging is be
lichaamd, verklaart de minister zich bereid
te bevorderen, dat, na Instelling van een
daarvoor noodig onderzoek, de bovenbe
doelde algemeene maatregel van bestuur in
den aangegeven zin zal worden aangevuld.
Verscheidene leden hebben in overwe
ging gegeven het in het voorgestelde artikel
84 bis geregelde crediet te beperken tot
den accijns van suiker, die hier te lande of
ln de overzeesche gebiedsdeelen is gepro
duceerd. Aangezien het in verband met
art. 9 van het Handelsverdrag met Zuid-
Slavie en het daarbij behoorend protocol
niet toegelaten is, vreemde voortbrengse
len door nieuwe maatregelen op accijnsge-
bled op meer hinderlijke wijze te treffen
dan gelijksoortige Nederlandsche produc
ten kan een zoodanige beperking niet
worden aangebracht.
Begrijpt de minister de in het slot van
het verslag gestelde vraag goed, dan is de
bedoeling daarvan, of aan handelaars, die
geraffineerde suiker invoeren, een crediet
van twee maanden voor den accijns van de
ingevoerde suiker kan worden verleend,
zulks op gelijken voet als in hoofdstuk IV
van de Suikerwet is geschiedt ten aanzien
van den accijns van ruwe suiker, die door
handelaars ln ruwe suiker is ingevoerd. Het
komt hem voor, dat er bij den voor het
oogenbllk bestaanden toestand groote voor
zichtigheid moet worden betracht ten aan
zien van het verleenen van faciliteiten ten
voordeele van ingevoerde suiker. Door het
verleenen van het bedoelde crediet zou er
in de omstandigheden, die den afzet hier
te lande van buitenlandsche en van bin-
nenlandsche geraffineerde suiker beheer-
schen omstandigheden, die bij het tref
fen van verschillende crisis- en andere
maatregelen nauwkeurig zijn afgewogen
een verandering worden gebracht ten gun
ste van de eerstgenoemde suiker. Versto
ring van de bestaande verhouding mag dan
ook, naar het oordeel van den minister,
eerst dan onder het oog worden gezien,
indien de invoer van buitenlandsche suiker
in een algemeen verband zou worden be
handeld. Mede nu een regeling van het
crediet bij invoer van suiker door hande
laren valt buiten het raam van het wets
ontwerp, meent de minister tegen opne
ming van een zoodanige regeling in het
ontwerp bezwaar te moeten maken.
o
BESPREKINGEN MET BELGIË.
Samenstelling onzer delegatie.
Zooais reeds gemeld, zullen in verband
met het buiten werking treden op 1 Febr.
a.s. van de op 17 Februari 1934 gesloten
contingenteeringsovereenkomst. heden te
Brussel de besprekingen aanvangen ter re
geling van de handelsbetrekkingen gedu
rende het jaar 1935 tusschen Nederland
en België.
De Nederlandsche delegatie is als volgt
samengesteld: de heer A Th Lamping,
directeur van de handels-accoorden, als
voorzitter: verder als leden de heeren H. A.
Hooft, administrateur, chef van de afd.
consulaire en handelszaken van het dep.
van Buitenlandsche Zaken; R. P. Bont
huis, waarnemend hoofd van den buiten-
landschen landbouwvoorlichtingsdienst v.
het dep. van Economische Zaken; dr. F. E.
Posthuma. voorzitter van het Centraal In
stituut tot bevordering van het normaal
handelsverkeer tusschen Nederland en an
dere landen; ir. F. H. E. Guljé, voorzitter
van de Alg. R.-K. Werkgeversvereeniging;
mr. H. van Romburgh, hoofd der handels
ver. van Hr. Ms. gezantschap te Brussel;
ir. L. A. H. Peters, riikslandbouweonsulent
te Brussel, en mr. L .E. M. van Rijckevors-
sel. secretaris der delegatie.
Vborts zijn aan de delegatie toegevoegd
de heeren dr. A. H. Philipse en mr. S. T. J.
Teppema. resp. hoofdcommies en commies
bij het dep. van Economische Zaken, ter
wijl als deskundigen zijn toegevoegd de
heeren drs. C. A. Eygenraam, handelscon
sulent van den Alg. Ned, Zuivelbond (F.
N. Z.I. en mr. L. Niemöller. secretaris van
het Centraal Bureau voor de veilingen in
Nederland.
o
Dr. D. BUIJZE t
Gisterochtend is te 's-Gravenhage in
den ouderdom van ruim 61 Jaar plotseling
overleden de bekende arts dr D. Buijze,
sedert vele jaren verbonden aan den G. G.
en G. D.
Hij was om. lid van het hoofdbestuur
van de Nederlandsche Vereeniging Eerste
Hulp bij Ongelukken.
GESCHENK VOOR HET ROODE KRUIS.
Bij den dood van Prins Hendrik.
Op 6 Juli 1934 heeft de commandant van
het veldleger tot allen, die van de Nederl.
weermacht deel uitmaakten, een ook in
de bladeA opgenomen - rondschrijven doen
uitgaan, waardoor de gelegenheid geopend
werd, een klein bedrag af te zonderen voor
de onvergankelijke zilveren krans, die als
laatste huldeblijk namens die weermacht
zou gelegd worden bij de baar van het
stoffelijk hulsel van Z.K.H. Prins Hendrik.
Daarbij werd de bedoeling uitgesproken,
een eventueel overblijvend bedrag ten
goede te doen komen, aan den arbeid,
waarin de Prins de hoofdtaak van zijn
leven gevonden had. het Ned. Roode Kruis.
Naar door den luitenant-generaal jhr.
W. Röell. commandant van het veldleger,
wordt bericht, ls hij thans in de gelegen
heid geweest, dank zij de offervaardigheid
van zoovele leden der weermacht, aan
H.K H. Prinses Juliana, voorzitster van het
Ned Roode Kruis een bedrag van ongeveer
f. 1350 ten behoeve van den arbeider dezer
instelling aan te bieden.
o
GROOTE ORDERS GEEN IVERK.
Gebrek aan grondstof door de contigen-
teering heeft ontslag bij Timtur
tengevolge.
Men meld uit Waalwijk aan de „N. R.
Ct.":
Zaterdag vernamen wij, dat bij de Tim-
tur-schoenfabrieken een aantal arbeiders
was ontslagen. Aangezien het bekend is,
dat deze fabriek op het oogenblik Juist
ruim van orders is voorzien, hebben wij
ons tot de directie gewend om te infor-
mecren, of deze geruchten juist waren. Dit
bleek helaas waar te zijn. De directie er
kende, dat zij groote orders heeft Ioopen
en er voor haar juist aanleiding bestond
haar personeel uit te breiden, doch dat zij
tot dezen maatregel moest overgaan, om
dat zij door de contlngenteering van leer
niet over voldoende grondstoffen beschikt.
Bij informatie op het bureau van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken voor
de Langstraat bleek ons bovendien, dat
de grondstoffen waaraan gebrek is. niet
ln ons land worden vervaardigd.
GEZONDHEID IN GRAFISCHE VAKKEN.
Vereeniging bestaat 25 jaar.
De Vereeniging tot bevordering der Ge
zondheid in de grafische vakken in Neder
land vierde Zaterdag te Amsterdam haar
25-jarig bestaan. In een der zalen van „De
Kroon" kwamen bestuur, afgevaardigden
en genoodigden bijeen om dit feest te vie
ren. De voorzitter van 't centraal bestuur,
de heer J. Schaao, bracht in herinnering
op welke wijze de vereeniging voor een
kwart eeuw in het leven was geroepen.
Hierna werden vele gelukwenschen aan
geboden. o m. door den voorzitter van den
Alg. Ned. Typografenbond, den heer F. v.
d. Wal en tal van afgevaardigden van af-
deelingen
Deze officieele receptie was voorafge
gaan door een meer intieme bijeenkomst,
waar aan dr. J A. Verschuyl, arts. uit
dankbaarheid zijn portret, vervaardigd
door den schilder W G. Hofker, was aan
geboden. Gedurende het 25-Jarlge bestaan
der Vereeniging had dr Verschuyl geheel
belangloos zijn medische hulp verleend.
Het portret ging vergezeld van een album
met een paar duizend handteekeningen.
o
PARTIJCONGRES DER S.D.A.P.
Het partijbestuur van de S D.A.P. heeft,
blijkens een bericht in „Het Volk", be
sloten het partijcongres dit jaar te houden
te Amsterdam op 20. 21 en 22 April in de
zaal van Krasnapolsky.
o
NATIONALE RECLASSEERINGSDAG.
Naar wij vernemen zijn er besprekingen
gaande tusschen de verschillende groote
reclasseeringsinstellingen, teneinde te
komen tot gezamenlijke actie in verband
met de noodzakelijke versterking van de
financiën.
Op het reclasseeringsgebied zelf ls er
reeds jaren lang tusschen de verschillende
instellingen een goede samenwerking.
Thans heeft men echter het voornemen
om met gezamenlijke medewerking te
komen tot het organiseeren van een natio-
nalen reclasseeringsdag.
Te dien einde is door het bestuur der
Vereeniging van Reclasseeringsinstellingen
een commissie gevormd, die een en ander
nader zal bespreken Hierin hebben zitting
genomen: Adj. J. E van Eeken. officier
van het Leger des Heils; ds. T. J. Hagen,
bestuurslid Protestantsch Christelijke Re-
classeeringsvereeniglng; ds. P. M. de Jong,
bestuurslid Vereeniging van Reclassee
ringsinstellingen; J. Henri Ledeboer, dir.-
Centraal Bureau der Vereeniging van Re
classeeringsinstellingen; mr. dr. N. Muller,
secretaris Nederlandsch Genootschap tot
Zedelijke Verbetering der Gevangenen;
prof. mr. W. P. J. Pompe, bestuurslid R.-K.
Reclasseeringsvereeniglng.
Deze commissie is reeds met haar werk
aangevangen.
o
K XVIII VAN DAKAR VERTROKKEN.
Bij het departement van Defensie ls Za
terdag bericht ingekomen, dat de K. XVHI
dien dag 16 uur van Dakar is vertrokken
met bestemming naar Pernambuco. Alles
is wel.
o
EEN GOED JAAR VOOR DE A.T.O.
In tegenstelling met verschillende
andere vervoerondernemingen, waarvan
1934 een zeer ongunstig jaar was, is 1934
voor de A.T.O. (een dochter-mij. van de
Nederlandsche Spoorwegen) een zeer gun
stig jaar geweest, zoodat de A.T.O. en het
van Gend en Loos bedrijf geheel zichzelf
kon bedruipen en geen flnancieelen steun
van de Ned .Spoorwegen noodig had.
Ook dit jaar zullen verschillende spoor-
weglijnen die door de Ned Spoorwegen
opgeheven zullen worden door A.T.O.
autobus en vrachtautodiensten vervangen
worden.
PREDIKBEURT
BOSKOOP.
Geref. Gem.: Dinsdag nam. 7 uur, ds.
Verhagen van Middelburg.
OPLEIDING
VAN ONDERWIJZERS.
MINISTER GENEGEN HET STAATS
EXAMEN OM DE 2 JAAR AF TE
DOEN NEMEN.
Leerkrachten aan de kweekscholen.
RECLAME. *37#
De bestanddeelen van Vicks VapoRub
thans verkrijgbaar in den vorm van
de beste menschen uit het lager onderwijs
moeilijker maakt dan strikt noodig is, om
naar de opleiding over te gaan.
Er bestaat bij den minister geen be
zwaar tegen om te bepalen, dat het
Staatsexamen eenmaal in de twee jaren
zal worden afgenomen.
De minister verklaarde zich bereid te
overwegen of aan hen, die thans reeds op
een kweekschool in opleiding zijn, in be
perkte mate het recht gegeven zou kun
nen worden, nog het oude Staatsexamen
af te leggen.
De overweging heeft hem tot de slotsom
geleid, dat dit recht niet moet worden
verleend. Bij de reusachtige arbeidsreserve
die er al is, komt het uitstekend te pas,
het verkrijgen van akten een paar jaar
stop te zetten.
Ter tegemoetkoming aan de te berde
gebrachte bedenkingen heeft de minister
er geen bezwaar tegen, de gelegenheid
tot het verkrijgen van de hoofdakte met
een paar jaren te verruimen.
o
VEREENIGING VAN
CHR. ONDERWIJZERS.
Tot lid van het hoofdbestuur van da
Ver. van Christ. Onderwijzers in Neder
land en de Overzeesche Bezittingen, de
grootste van de organisaties op het gebied
van het Chr. Onderwijs, ls gekozen de
vac. die ontstaat door de periodieke af
treding van den heer P. v. Aalten to
Arnhem, die evenwel niet herkiesbaar ls,
de heer J. Tuinsma te Varsseveld, met
821 van de 1557 uitgebrachte geldige stem
men.
DE BEPERKING VAN DEN VEESTAPEL,
De Nederlandsche Slagershond heeft
onlangs een brief aan den minister vaa
oeconomische zaken gezonden, waarin
bezwaren kenbaar werden gemaakt tegen
de genomen maatregelen tot beperking
van den melkveestapel.
In zijn antwoord heeft de minister erop
gewezen, dat adressanten de te verwach
ten resultaten van de verlaging van de
crisisheffing op rundvleesch te laag aan
slaan. De heffing zal tengevolge van de
nieuwe afslachting niet over een langeren
termijn bestendigd blijven, zooals de Ne
derlandsche Slagershond ten onTechto
meende. De getroffen maatregelen zijn er
juist mede op gericht, een ontwrichting
van de markt voor slachtvee te voorko
men niet alleen voor de naaste toekomst,
doch ook voor later.
De verruimde beschikbaarstelling van
blikvleesch betreft maatschappelijke groe
pen, die anders niet in staat zouden zijn'
vleesch te koopen.
De inlevering van vee loopt bevredigend.
In verband met de omstandigheid, dat de
prijzen voor in te leveren vee onder geeni
omstandigheid verhoogd zullen worden,
zullen de veeprijzen niet kunnen oploopen.
De minister besluit met te zeggen, dat
er geen enkele aanleiding bestaat voor de
pessimistische verwachtingen van den
Nederlandschen Slagershond, doch dat
veeleer met vertrouwen een gunstig resul
taat ook voor de door den Bond voorge
stane slagersbelangen kan worden afge
wacht.
HAAGSCH GERECHTSHOF.
Het Hof bekrachtigde het verstek-arrest
gewezen ten aanzien van den kappers
bediende C. J. V., uit Leiden, waarbij be
vestigd werd het vonnis van den Politie
rechter te 's-Gravenhage, die hem ter
zake van diefstal van een tondeuze ver
oordeelde tot f. 5.— sub. 5 dagen hechtenis.
KANTONGERECHT TE DELFT.
Terzake van dierenmishandeling stond
terecht de schipper S., uit Voorschoten.
De verdachte had een hond, die volgens
deskundigen van den anti-trekhonden-
bond niet in staat was tot trekken. Vol
gens den veearts uit Voorschoten was de
hond daartoe wel in staat. De verdediger
van verdachte wees op de eenzijdigheid
van den Anti-Trekhondenbond. Bovendien
was verdachte goed voor z'n hond.
De Kantonrechter veroordeelde ver
dachte tot f. 5.sub. 5 dagen hechtenis.
In de week van 31 December t/m
5 Januari werden in Nederland 91 faillis
sementen uitgesproken.
Faillissementsstatistiek over December.
Noord Holland (excl. Amsterdam) 49,
Amsterdam 68, Zuid-Holland (excl. Den
Haag en Rotterdam) 50, Den Haag 47,
Rotterdam 34, Utrecht 21, Gelderland 39,
Noord Brabant 36, Limburg 19, Zeeland 2,
Friesland 16, Groningen 16. Drente 5,
Overijsel 13.
Totaal over December 1934 415 faillisse
menten Totaal vanaf 1 Januari 1934 4660
faillissementen. Totaal zelfde tijdvak
vorig jaar 4676 faillissementen.
■o-
NED HERV. KERK.
Beroepen: Te Vrouwepolder (toez.) H.
M. J. v. Duljne, cand. en hulppred. te Ter-
neuzen.
Aangenomen: Naar Westmaas A. W. La-
zonder cand te Tienhoven (U.)
GEREF. KERKEN.
Aangenomen: Naar Laren (N.H.) Th. H.
v. Andel. cand. te Zuldland.
Bedankt: Voor 's Gravenhage-Oost (vac.
Dr S. O. Los) W. H. v. d. Vegt te Goes.
o
TERAARDEBESTELLING Ds. J. L. DIPPEL
TE WASSENAAR.
In allen eenvoud, doch onder groote be
langstelling, heeft Zaterdagmiddag op de
begraafplaats achter de Herv. Dorpskerk
te Wassenaar de teraardebestelling plaats
gehad van het stoffelijk overschot van ds.
J. L. Dlppel, em. pred. der Ned. Herv. Gem.
te Nieuwerkerk a. d. Yssel.
Kort voordat de stoet op het kerkhof
arriveerde werd de torenklok geluid. Aan
de geopende groeve heeft ds. Joh. Wil-
lemse, Herv. pred. te Groningen, die met
den heer Reyenga den kerkeraad verte
genwoordigde, in een korte toespraak her
innerd aan den tijd. dat de overledene te
Groningen stond. Met blijdschap dacht
spr., die toentertijd eveneens te Groningen
stond, aan de dagen in deze stad terug.
Lief en leed heeft spr. met den overledene
gedeeld Donkere wolken zijn toen vaak
door God verdreven en gemaakt tot heer
lijk licht. De overledene, aldus ds Wil-
lemse, was een man met een trouw hart
en een eerlijk gemoed, die zijn tijd be
steed heeft ln den dienst des Heeren. Van
zijn arbeid is dan ook veel zegen uitge
gaan. Spr. eindigde met woorden van
troost tot de nabestaanden.
Ds. J. W. Dlppel te Middelburg dankte
als oudste zoon namens de familie voor
de eer den overledene bewezen. Met een
„Vader tot weerziens" besloot spr. zijn van
groote droefheid getuigende toespraak.
Nadat de kist in de groeve was neerge
laten, las dr. Honders van Wassenaar, die
vooraf een rouwdienst naar aanleiding
van Ps. 62 in het sterfhuis had geleid, Ps.
103, waarna hij t' „Onze Vader" uitsprak.
Met een enkel toepasselijk woord heeft
dr, Honders hierna het stoffelijk overschot
aan de aarde toevertrouwd waarna bloe
men in het graf werden gestrooid.
Onder de aanwezigen behoorden o.m. ds.
Langman, Herv pred te De Lier, mevr. de
wed ds. J. L. Pierson, van Groningen en
den kerkeraad van Nieuwerkerk a. d. Yssel
Enkele bloemstukken dekten de baar.
Als tragische omstandigheid kunnen wij
nog melden, dat het in de bedoeling van
den overledene had gelegen om gisteren
in de Dorpskerk in den dienst des Woords
voor te gaan. Staatsraad mr dr. J. Schok
king heeft dit nu gedaan, die nog met een
enkel woord bij dit droevig verscheiden
heeft stilgestaan.
WEGWIJZERS VAN DEN A. N. W. B.
Uit ons door den A.N W.B, toeristen
bond voor Nederland verstrekte jaarcij
fers over 1934 blijkt, dat de bekende door
dezen bond verzorgde „bewegwijzering"
der Nederlandsche wegen ook in het afge-
loopen jaar aanzienlijk is uitgebreid.
Misschien zullen de automobilisten en
andere weggebruikers, die tot in de verste
uithoeken des lands deze wegwijzers aan
treffen, wel eens meenen, dat de bond op
dit gebied „uitgepraat" moet geraken; de
werkelijkheid blijkt anders te zijn. Im
mers, in het jaar 1934 plaatste de A.N.
W.B. niet minder dan ruim 200 nieuwe
wegwijzers, afgezien nog van de 459 stuks
van het nieuwste groote formaat, welke
geplaatst werden ter vervanging van de
oude. Voorts werden langs de speciale rij
wielpaden 326 nieuwe z.g. paddenstoelen
geplaatst ten dienste van den rijwieltoe
rist en vaak ook van den wandelaar.
In totaal telde ons land op 31 Decem
ber j.l. 4967 wegwijzers en paddenstoelen
van den A.N.W.B.. verdeeld over de pro
vincies als volgt: Noord-Holland 647. Z.-
Holland 589. Utrecht 397, Gelderland 1264,
Overijsel 456, Drente 309, Groningen 208,
Friesland 285. Zeeland 193, N.-Brabant 424
en Limburg 195.
Een jaar geleden was dit aantal 4439,
een stijging dus van 528, waarvoor de
A N W B. zich in het belang van de auto
mobilisten wielrijders en andere wegge
bruikers weder aanzienlijke financieele
offers heeft moeten getroosten.
o
POOLSCIIE ONDERSCHEIDINGEN.
De Poolsche gezant en mevrouw Bablnski
hebben in het legatiegebouw te Den Haag
een noenmaal aangeboden, waaraan o.m.
deelnamen mr. T. J. Verschuur, oud-mi
nister van Economische Zaken en zijn
echtgenoote, de heer H. Kuijpers, direc
teur van de „Maasbode" en mevrouw Kuij
pers. de heer Fr. Wessels, redactiechef van
de „Maasbode" en mevrouw Wessels, pater
H. Hermans, redacteur van de „Maas
bode" en de heer F. A. I. Schmier, burge
meester van Brunssum.
Bij deze gelegenheid heeft de Poolsche
gezant met een hartelijke toespraak aan
mr. Verschuur, den heer Kuypers, pater
Hermans, den heer Wessels en den heer
Schmier, de versierselen van resp. Groot
kruis, Commandeur, Officier en Ridder
van de orde „Polonia Restituta" aange
boden, welke onderscheidingen hun door
den President van de Poolsche Republiek
zijn verleend.
VERSPREIDE B7RICHTENa
De gewone audiëntie van den minister
van Sociale Zaken gaat a.s. Woensdag niet
door.
Het verslag der Commissie van Voorbe
reiding van de regeling van de opleiding
van onderwijzers en onderwijzeressen voor
het lager onderwijs en van de bevoegd
heid. verbonden aan de akten van be
kwaamheid tot het geven van lager on
derwijs is thans verschenen.
Verscheidene leden waren van oordeel,
dat dit wetsontwerp niet uitsluitend van
onderwijskundig standpunt kan worden
bezien, doch dat het moet worden beoor
deeld in verband met de algemeene Re-
geeringspolitiek op financieel gebied. De
onderwijzersopleiding is een materie van
vergaande beteekenis. Eer men tot een
nieuwe wettelijke regeling daarvan over
gaat, was het naar de meening dezer
leden noodig geweest, de toegezegde alge
meene onderwijsregeling („grondslagen-
wet") tot stand te brengen.
De Minister antwoordt, dat het te veel
geëischt is, wanneer men reeds thans alle
mogelijke maatregelen, die bezuiniging
zouden kunnen brengen, wenscht voor
zich te zien, ten einde de relatieve nood
zakelijkheid van bezuiniging en verbete
ring over de geheele lijn te kunnen be-
oordeelen.
Dat de hier voorgestelde verbetering zou
moeten worden afgewezen, zoolang niet
een algemeene „grondslagenwet" zou zijn
tot stand gekomen kan de Minister niet
toegegeven. Verbetering van de opleiding
der leerkrachten is noodig in elke orga
nisatie van het onderwijs, die denkbaar is
Vele leden waren van oordeel, dat de
vijfjarige onderwijzersopleiding, welke het
wetsontwerp wil invoeren, beter zal zijn
dan de thans bestaande driejarige, ge
volgd door hoofdaktestudie.
De Minister zegt overtuigd te zijn. dat
de invoering financieel mogelijk zal zijn.
Naar aanleiding van eenige aange
voerde bezwaren stelt de Minister als zijn
overtuiging, dat de voorgestelde opleiding
geenszins hoog opgevoerd is.
Dat afschaffing van de hoofdakte ook
maar eenig gevaar voor het verdwijnen
van den prikkel tot verdere studie met
zich brengt, moet de Minister met veel
nadruk ontkennen.
Intusschen stelt de Minister zich aller
minst voor, dat de verbeterde opleiding,
die eerst na jaren tot een vernieuwing van
het grootste deel van het onderwijzers
corps zal leiden, de klachten over het on
derwijs zal doen afnemen. Hij zal gelukkig
zijn, als slechts het getal gegronde klach
ten vermindert
Vele leden, onder wie ook verscheidene,
die de invoering der vijfjarige opleiding en
de afschaffing der hoofdakte zouden toe
juichen, hadden zeer ernstige bezwaren
tegen de invoering of liever handhaving
van het instituut der onderwijzeres met
geringere bevoegdheid, verkregen na drie
jarige opleiding.
De Minister zegt, slechts te wenschen
dat de weg niet zal afgesloten zijn voor
haar, die na uit roeping de onderwijzers
loopbaan te hebben gekozen, de vijfjarige
opleiding slechts met moeite zullen kun
nen volbrengen, terwijl zij door neiging en
aanleg bij uitnemendheid geschikt zijn
voor het geven van onderwijs in de laag
ste leerjaren.
De Minister heeft op verzoek van som
mige leden overgelegd een door het Cen
traal Bureau voor de Statistiek opgestelde
nota nopens de toekomstige behoeUc aan
onderwijzers bij het lager onderwijs in
verband met den omvang van de opleiding
De minister handhaafde zijn standpunt
dat een belangrijk aantal kweekscholen
zal moeten worden opgeheven. Een be
paalde norm zou echter alleen kunnen
gelden voor het al of niet subsidieeren;
daarnaast zouden niet-gesubsidieerde
kweekscholen kunnen blijven voortbe
staan. Deze zouden echter haar leerlingen
voor een Staatsexamen moeten opleiden.
In aansluiting aan zijn hier weergege
ven opvattingen, heeft de minister alsnog
in het oniweip van wet eenige wijzigin
gen aangebracht. En wel betreffende het
Staatsexamen ln art, 32. en betieffcr.de
de beperking van het aantal kweekscholen
in de artikelen 16 en 43.
Dat het wetsontwerp in financieel op
zicht gebrekkig is toegelicht kan de mi
nister niet toegeven. Om aan den wensch
naar cijfers tegemoet te komen laat hij
intusschen eenige berekeningen volgen.
De cijfers illustreeren de mededeeling
aldus de minister dat de ontworpen
vijfjarige kweekschool niet meer behoeft
te kosten dan de tot dusver bestaande
vierjarige. Naar de grondslagen van het
wetsontwerp zal vergeleken met den
tegenwooTdigen toestand bij verminde
ring van 't aantal kweekscholen met een
derde rond f. 1.158.000 en bij verminde
ring met de helft rond f. 1.780.000 worden
bespaard.
Samenvattend kan worden gezegd, dat
vele leden tegen het ontwerp zooals het
daar ligt, ernstige bezwaren hadden en
het, deels uit financieele overwegingen,
deels op grond van de overtuiging, dat de
speciale driejarige onderwijzeressen-op
leiding uit den booze is, voorhands moei
lijk zouden kunnen aanvaarden.
In antwoord op een vraag uit de com
missie verklaarde de minister te willen
overwegen de redactie zoodanig te wijzi
gen, dat de gemeentelijke kweekscholen
niet onder de bijzondere worden begrepen
doch slechts daarmede gelijkgesteld. In
verband hiermede heeft de minister het
ontwerp gewijzigd.
Naar de meening van verscheiden leden
zijn de eischen, welke artikel 2 stelt met
betrekking tot de bevoegdheid der leer
aren, geheel onvoldoende. Huns inziens
bestaat er geen enkele reden om aan de
leeraren aan kweekscholen lagere eischen
te stellen dan aan die, welke les geven aan
hoogere burgerscholen. De eisch van het
bezit van ten minste een middelbare be
voegdheid aldus antwoordde de minis
ter waarborgt in het algemeen een
voldoende algemeene ontwikkeling. Het
leeraarschap aan een kweekschool is nog
steeds een door de beste onderwijzers ge
zochte betrekking geweest
Men verbetert de opleiding niet. als men
door hooge bevoegdheidseischen het voor
