LEIDSCH DAGBLAD - Vijfde Blad
Maandag 31 December 1934
BUITENLAND.
eerst weer eens een stijgende Ujn, verschil
lende bedrijven kregen weer vasten grond
onder de voeten en kwamen daardoor tot
hernieuwde activiteit, landbouw, veeteelt
tuinbouw, enz. herleefden, zij het ln be
scheiden mate. De scheepvaartbeweging
werd grooter, de opgelegde tonnage ls ver
minderd. Het aantal faillissementen, iiier
zoowel als elders, daalde, de omvang van
den wereldhandel loont een stijging en
het saldo-tegoed bij de spaarbanken ln
vele landen ls toegenomen. Eenlg opti
misme ln dezen tijd zij het in beschei
den vorm ls dus ongetwijfeld gewet
tigd. Helaas kwamen er hier te lande wei
nig verbeteringen of de regeering had er
haar medewerking toe verleend: hetzij
door het sluiten van handelsverdragen 't
zij door verhooging der invoer-tarieven,
waaromtrent het kabinet-Coltjn, ingaande
1 Juli vrijwel blanco volmacht bekomen
heeft, tstj door contlngenteerlng of teelt-
beperking op dikwijls ontzaggelijke schaal.
Dat alles heeft vele millloenen gekost uit
de staatskas en bU snel dalende inkomsten
moest al dra het mes der bezuiniging met
sterk toenemende kracht worden gehan
teerd. Slechts de historie zal kunnen leeren
of aldus naar den eenen kant niet verloren
Ir gegaan wat tijdelijk naar den anderen
kant gewonnen was.
Eén ding ls inmiddels zeker: dat deze
regeering-Coltjn, die in feite niets anders is
dan een crisis-kabinet, voor ongekende
moeilijkheden ls komen te staan, dat z'n
leden (mannen van zeer ultéénloopende
politieke beginselen) meer dan eens eigen
principes en die hunner partij hebben
moeten opofferen (na wie weet hoeveel
innerlljken strijd) omdat alleen een-
drachtiglijke samenwerking in dezen tries
ten tijd het schip van staat veilig door de
kokende branding der crisis-zee zal kunnen
voeren. Wel heel sterk moet hij zich voelen,
die onder deze omstandigheden een der
gelijk ministerie ten val zou durven bren
gen
De regeerlng-ColiJn heet reeds lang niet
meer de regeering van den .sterken man".
De practijk bewees dat zij vele van die
groote figuren bevatte en het mag daarom
worden vastgesteld, dat sinds onheuglijke
tijden een kabinet niet zooveel invloed,
zooveel waardeering heeft gehad als dat,
hetwelk thans aan het bewind is. Ondanks
alle critiek! En die critlek is haar niet be
spaard gebleven. Kon het ook anders? Bij
zoo ernstige en ingrijpende maatregelen,
bij zoo enorme bezuiniging als voor leder
departement onvermijdelijk was, moest
menigeen zich gedupeerd gevoelen en
moesten er noodwendig fouten worden ge
maakt. Het is niet mogelijk een opsom
ming te geven van alle maatregelen, die in
loop van dit jaar werden genomen. Zelfs
een schematisch overzicht kan bij een zoo
groote verscheidenheid der stof niet wor
den verkregen. Wij mogen ons er daarom
toe bepalen slechts hier en daar even het
licht der memorie te laten schijnen.
Er kwam een teeltbeperking over vrijwel
het geheele gebied van den land- en tuin
bouw, van den akkerbouw en den veeteelt,
het veen- en grlendbedrljf, de boomkwee-
kerij en de harlngvisscherij. Er werd inge
steld een landbouw-crlsisfonds om dat
alles zoo goed mogelijk te kunnen admi-
nistreeren; er werd zelfs voldaan aan den
lang gekoesterden wensch inzake de be
noeming van een directeur-generaal van
den landbouw ln de persoon van den heer
Roebroek! Eenheid van beleid,, zelfs op
eenzelfde terrein, was daarbij niet altijd
aanwezig, omdat de omstandigheden zich
voortdurend wijzigden en alle maatregelen
op korten termijn moesten worden ge
nomen. Daarbij kwam op economisch ge
bied de moeilijkheid van het aftreden van
minister Verschuur, die op den 16en April
wegens gezondheidsredenen zijn ontslag
vroeg, tijdelijk werd opgevolgd door dr.
Colljn en pas op 19 Juni in mr. Steenberghe
definitief een plaatsvervanger kreeg. Het
ls deze nog jeugdige minister geweest, die
veel veranderde wat door z'n voorganger
was vastgesteld, die ook gansch andere
maatregelen trof bij de crlsls-rundvee-
centrale e.a., die 'clearlngverdragen geslo
ten heeft met Dultschland, maar zich
evenals minister Verschuur toch on
danks vele bezwaren, gedwongen zag tot
een nieuwe afslachting van niet minder
dan 150.000 stuks rundvee, tot het op
nieuw beschikbaar stellen van rundvleesch
ln blik, enz.
Er kwam overstappende naar „Onder
wijs" een geweldige opschudding door de
concentratie van scholen en de opheffing
van een groot aantal kleine openbare
schooltjes!
Voor minister Marchant moet dat een
hard gelag zijn geweest. En nóg zijn! Hij,
de kampvechter voor het openbare onder
wijs, moest het wel zeer ongelukkig treffen
dat Juist hem de taak te beurt viel tot een
dergelijke afbraak te moeten overgaan.
Veelvuldige en heel bittere critlek is er
daaromtrent over z'n hoofd uitgestort en
mocht het waar zijn, dat hij binnenkort
ook het bijzonder onderwijs dwingen zal
tot sterke bezuiniging teneinde het „even
wicht" weer te herstellen, dan zal ook van
die zijde de storm van verontwaardiging
niet lang uitblijven. Minister Marchant
Was trouwens toch wel de bewindsman, die
ln het afgeloopen Jaar meer dan eenlg
ander de aandacht op zich gevestigd heeft.
Want niet alleen hief hij scholen op en
trof hij talrijke bezuinigingsmaatregelen
voor het onderwijzend personeel, hij was
daarnevens ook de groote initiatief-nemer
tot het invoeren van een nieuwe, vereen
voudigde spelling die men in den loop der
maanden zelfs naar hem is gaan noemen
al schijnt zij in werkelijkheid geheel door
prof. Van Ginneken te zijn samengesteld
en bewerkt Voorloopig is die spelling
strijd nog niet beslist. Op de scholen werd
zij ingevoerd op den lsten September (In-
dië zal in het volgend voorjaar volgen) en
dat is stellig een stap in de richting der
algeheele Invoering (wie de jeugd heeft,
heeft immers de toekomst!), doch het Rijk
zelf volgde nog niet en daardoor evenmin
de dagblad-pers, die wachten blijft op het
voorbeeld der regeering.
Politieke rust kende ons land ook ln
1934 niet en het waren dezelfde partijen
als ln 1933, die de aandacht opelschten
door hun acties. De opvallendste daarvan
was die der N S.B., de partij van Ir. Mus-
sert, die door haar critiek op de regeering
een tegen-actie van die zijde uitlokte. Het
wets-ontwerp tot bescherming der open
bare orde mocht dan meer op communis
ten en O.S.P.'ers dan op haar slaan, van
zeer veel invloed op haar ledental moet in
ieder geval geweest zijn het verbod der
regeering, waarbij bepaald wordt dat amb
tenaren geen lid mogen zijn der N.S.B. De
heeren ir. Mussert en Van Geelkerken, re
spectievelijk leider en secretaris der be
weging. ronden daarin trouwens aanlei
ding om hun functies als ambtenaar neer
te leggen. Het uniformverbod bleef boven
dien gehandhaafd. Het lidmaatschap der
N SB werd onvereenigbaar verklaard met
dat der Burgerwachten, terwijl in overwe
ging heet te zijn een verbod der z.g. weer-
baarheidsafdeelingen.
Een heel scherpe en vijandige houding
tegenover de N.S.B. ls aangenomen door
communisten, O.S.P.'ers, sociaal-democra
ten. e.a. en dat heeft herhaaldelijk ln vele
plaatsen tot conflicten aanleiding gegeven.
Hier en daar ls er oan. een colportage-
verbod het gevolg van geweest.
De S.D.A.P. had eenige innerlijke moei
lijkheden door de kwesties Zwertbroek,
Duys en Beversluis, doch grootere roerselen
maakte de partij verder niet mee. Ernsti
ger scheen de situatie bij de Anti Rev.
Partij, waar onder leiding van prof. Hugo
Vlsscher, het Ud der Tweede Kamer, een
afzonderlijke Hervormde groep ln het leven
is geroepen. Een gebeurtenis, die een voor
beeld gevonden had in de Ned. Chr. Radio-
Vereenlglng.
Het spook der werkloosheid scheen in
den aanvang van dit Jaar langzamerhand
iets te wijken. Op den 9den Februari ver
klaarde minister Slotemaker de Bruine dat
het dieptepunt der werkloosheid ongeveer
bereikt was ZIJ was ln twee Jaar verdub
beld terwijl de steunbedragen bijna verzes
voudigd waren! Helaas zijn de woorden
van den minister niet ln elk opzicht be
waarheid. Want na een tijdelijke opleving
zette de depressie in vele bedrijven weer
door (nog dezer dagen volgde een massa
ontslag bij de Aku, bij de Gulden Vlies- en
Phlllps-slgarenfabrleken) en spoedig groei
de opnieuw het trieste leger, dat nu al
jaren teren moet op den steun van den
staat. De regeering kwam met een 60-
mlllioen-plan voor het uitvoeren van
groote werken, er werd op 3 April
een „Werkfonds 1934" geïnstalleerd en on
getwijfeld ls er op die wijze krachtig ge
poogd de werkloosheid te bestrijden. Wei
nig meer dan een druppel ln een emmer
kon het echter niet zijn, en wis het Ook
inderdaad niet. En toen de inkomsten van
den staat steeds geringer werden bij stij
gende uitgaven moest men tenslotte ook in
deze richting gaan bezuinigen. Het nieuwe
ministerie voor Sociale Zaken, onder lei
ding van min. Slotemaker de Bruine, kreeg
haar deel der versoberingsactie en dat
leidde tot een herziening der steunregeling,
ingaande 1 Juli. Ongeveer 30 pet. onzer
arbeldsbevolking is werkloos. Allicht dat
een deel daarvan, getroffen als het werd
door de nieuwe bezuiniging, ontevreden
werd en gehoor begon te verleenen aan op
standige communistische leuzen. Op den
vierden Juli brak te Amsterdam verzet uit
tegen de openbare macht en eenlgen tijd
zijn daaruit hevige conflicten geboren,
waarbij de Jordaan het tooneel is geweest
van dikwijls felle gevechten. De onlusten,
die elders op kleinere schaal werden na
gevolgd, hebben aan vier personen het
leven gekost, terwijl velen werden gewond.
Om mede de werkloosheid te verminde
ren werden maatregelen getroffen tegen de
werkzaamheid van buitenlandsche ar
beidskrachten; de wegenaanleg door heel
het land werd op vrij groote schaal voort
gezet en verschillende bruggen over de
groote rivieren (zooals die bij Nijmegen en
Arnhem) vorderden snel in hun aanbouw.
Met de overbrugging van het Hollandsch
Diep bij den Moerdijk werd een aanvang
gemaakt. Ook het besluit van 18 September
om ln het begin van 1935 over te gaan tot
indijking van den Noord-Oost-polder van
het IJselmeer heeft mede ten doel de werk
loosheid zooveel mogelijk den kop ln te
drukken. Dat de regeering twee millloen
beschikbaar heeft gesteld als extra-Kerst-
gave voor valide werkloozen en de Dag
bladpers een Inzameling hield voor de z.g.
stille armen ligt nog te versch in de her-
inerlng om er verder op in te gaan....
In verband met plannen tot bezuiniging
op leger en vloot verscheen op 19 Februari
het rapport der commissle-Idenburg,
waarin geadviseerd werd o m. tot opheffing
der voor-oefeningsinstituten, van het corps
mariniers, van de muziek-corpsen Den Hel
der en Soerabaja en tot invoering van het
capltulantenstelsel voor onder-offlcleren.
Veel verder is men daarna op dien weg
echter niet gevorderd, terwijl het er niet
naar uit ziet dat voorloopig belangrijk aan
de huidige constellatie zal worden getornd.
Een ander rapport was dat der commis
sie-Bruins inzake economische samenwer
king tusschen Nederland en Indië. Het
uitte slechts wenschelijkheden in algemee-
nen zin doch heeft reeds in diverse maat
regelen en voorstellen navolging gevonden,
zooals ten aanzien van betere voorlichting
van handel en Industrie.
Een uitvloeisel ervan was tevens de han
dels-conferentie te Batavia tusschen Indië
en Japan, die ten doel had den geweldigen
invoer van goedkoope Japansche artikelen
aan banden te leggen. Men weet dat deze
besprekingen tot op dit oogenbllk zonder
resultaat zijn gebleven. Onze regeering
voerde verder handelsbesprekingen met
vele landen en handhaafde tevens als eer
ste en voornaamste punt op haar pro
gramma de bescherming van den gouden
standaard. Zóó scherp werd ln dit opzicht
haar standpunt geformuleerd dat men zeg
gen kan dat het kabinet-Colljn met den
gouden standaard staat en valt
1934 heeft bij alle verschillen meerdere
hoogte punten van nationale eenheid ge
toond. Wij herinneren aan de droeve dagen
van het verscheiden van Koningin Emma
en Prins Hendrik, wij wijzen vervolgens op
de meerendeels succesvolle vluchten van
Pelikaan, Postlager, Ulver en Snip, die den
roem van Holland's luchtvaart uitdroegen
over heel de wereld en een zij het tijde
lijke saamhorigheid brachten, die wel
haast ongekend is voor Nederland! Wij
herinneren tevens aan de ramp van de
Ulver op haar versnelde Kerstvlucht naar
Indië, die ons Volk aanéén bond in leed en
in deernis. Een meer tragisch einde had dit
voor de luchtvaart zoo mooie Jaar trouwens
nauwelijks kunnen krijgen
Feiten van meestal geringen samenhang
vormen tenslotte de voornaamste gebeurte
nissen van het nu bijna afgeloopen jaar.
Daar was o m de invoering van een nieuwe
(en verbeterde) motor- en rljwielwet en
een zeer felle actie tégen de instelling van
een verkeersfonds. hetwelk beoogt het weg
verkeer de tekorten van Spoorwegen,
luchtvaart e.a. te laten betalen I Op den
25sten Februari trad de reeds vroeger vast
gestelde couponbelasting ln werking. Een
later voorgestelde crlsis-lnkomstenbelas-
tlng werd teruggenomen, omdat de regee
ring meende dat de belastlngschroef niet
verder mocht worden aangedraaid.
Eveneens op 25 Februari werd ln Indië
huiszoeking gedaan bij de leden van het
hoofdbestuur der Perdlkan Naslonal Indo
nesia, die wegens ondermijning van het
gezag allen werden gearresteerd. Op 22
Maart werd Ingediend een wetsontwerp tot
bescherming van leerlingen tegen de gevol
gen van besmettelijke ziekten van onder
wijzend personeel, welk ontwerp bereids
van kracht 1^ geworden.
Den 16en April vond ln Den Haag de ont
hulling plaats van een gedenkteeken voor
wijlen mgr. Nolens, den grooten leider der
R.K. Staatspartij.
Een wijziging der winkelsluitlngs-wet
leidde tot een conflict in de Tweede Kamer,
doordat de heer Teulings bij amendement
voorstelde het aantal verkoop-uren op
Zondag uit te breiden. Op verzoek van
minister Colijn werd op 24 Mei de behan
deling geschorst. Nadat minister Steen
berghe in functie was getreden kwam de
zaak andermaal ter sprake. Zij werd op
25 Juli door de Eerste Kamer aangenomen
en ls op 15 October van kracht geworden.
Op 3 October werd na veel tegenstand
door de Eerste Kamer goedgekeurd het
wetsontwerp tot invoering van belasting op
goederen in de doode hand.
Er moge vervolgens herinnerd worden
aan de verlaging der telefoontarieven op
26 September, aan de Installatie van be-
drijfsraden voor de typografie en de siga
ren-industrie, aan het voorstel tot her-
classlflcatle der gemeenten (waardoor voor
velen de standplaats-aftrek wordt ver
hoogd) en aan het besluit tot oprichting
van een gemengd zenderbedrijf voor den
radio-omroep.
Tal van ernstige ongelukken en rampen
hebben ook in het afgeloopen Jaar plaats
gevonden. Wij zullen er hier eenige van
vermelden:
17 Januari: Scheepsramp bij Texel; het
Engelsche stoomschip „Oakford" met alle
elf opvarenden vergaan.
30 Januari: Noodweer ln Indië; bij over
stroomingen zijn vele huizen weggeslagen;
honderden personen dakloos.
6 April: Brand te Waalwijk; 5 woningen
en een schoenfabriek in de asch gelegd.
18 April: Windhoos te Mook; tal van ge
wonden en groote schade.
2 Mei: ontploffing ln een spoorweg
werkplaats te Utrecht; één doode en 15 ge
wonden.
22 Mei: auto ln het Kanaal van Terneu-
zen gereden; 2 dooden.
27 Mei: auto in het Voornsche Kanaal
gereden; moeder en kind verdronken.
17 Juni: 10 verdrlnklngs-ongevallen tij
dens groote hitte.
21 Juni: de Robinson-schoenenfabrlek te
Nijmegen afgebrand.
10 Juli: de Vereenlgde Touwfabrieken te
Edam in de asch gelegd.
25 Juli: vlsschers-schult te Ouddorp uit
elkaar gesprongen; 3 dooden,
5 Aug.: treinbotsing te Amsterdam bij
het Weesperspoorstation, 12 gewonden.
10 Aug.: auto bij de Velserpont te water
gereden; twee van de zes inzittenden ver
dronken.
22 Aug.: autobus bij Emmen door een
trein gegrepen; 3 dooden en 8 zwaar ge
wonden.
2 Sept.: brand te Ernst; 3 kinderen om
gekomen.
3 Sept.: brand in de Cunera-kerk te
Rh eden.
13 Sept.: de Vredestein-fabrieken te Den
Haag gedeeltelijk ln de asch gelegd.
16 Sept.: auto bij Schoorl door trein ge
grepen; de wielrenners K. van Nek Jr., J.
Reynders en S. Hoeven gedood.
24 Sept.: filmbrand te Hilversum; van de
145 kinderen 3 gedood en 18 ernstig ge
wond.
5 Oct.; het Belgische stoomschip Char
les José bij het lichtschip Haaks vergaan;
slechts één van de tien opvarenden gered.
26 Oct.: brand te Landsmeer; een tim
merfabriek, twee woonhuizen en een
boerderij afgebrand.
26 October: de Pander jager te Allahabad
tegen een tractor gebotst en in brand ge
vlogen; gelukkig werd de bemanning
gered.
18 Nov.: te Den Haag zijn een man en
vier kinderen door gasverstikklng om het
leven gekomen.
23 Nov.: auto bij Nunspeet door trein ge
grepen; de teekenaar Kunke Küpper ge
dood; bij Arnhem auto tegen een boom
gereden, twee broers om het leven gé-
komen.
1 Dec.: drama te Schiedam; commissa
ris van politie door gedegradeerd hoofd
agent doodgeschoten.
20 Dec.: vliegtuig de Ulver bij Rutbah
Wells in de woestijn gestort. Alle zeven
inzittenden om het leven gekomen.
27 Dec.: Auto te Munsterscheveld (gem.
Emmen) te water gereden; 7 van de 9
inzittenden verdronken.
Uit de reeks van Jubilea en belangrijke
verjaardagen stippen wij de volgende aan:
13 Jan.: 25-jarig bestaan van Centraal
Beheer te Amsterdam; 25 Jan.: dr. D. G.
W. Muller Massis, em. Ned. Herv. pred. te
Nijmegen, 95 jaar; 8 Febr.: ds. W. L. Wei
ter- oud-hofpred. te Den Haag, voor 60
jaar tot Ned. Herv. predikant benoemd;
17 Febr.: ds. M. Beversluis, em. pred. te
Arnhem en bekend propagandist van het
spiritisme, 50 Jaar predikant; Idem: Jac.
Smits, te Naarden, oud-voorzitter van den
Ned. Tulnbouwraad, 70 Jaar; 8 Maart:
Staatsraad J. J. Rambonnet, te Den Haag,
70 jaar; 11 Maart: ds. C. A. Lingbeek, te
Den Haag, 40 jaar Ned. Herv. predikant;
13 Maart: 25-jarig bestaan van den Ned.
Boekbindersbond; 14 Maart: dr. A. F.
Philips te Eindhoven, 60 jaar oud, bene
vens 40 Jaar verbonden aan de Phlllps-
fabrieken, die tegelijkertijd 40 J. bestaan;
iden: Marie van Eysden-Vink, te Rotter
dam. 70 jaar; 7 April: goud en jubileum van
de ollefabrleken Calvé-Delft; 14 April: A.
Hertzberger, te Amsterdam, regent van het
Leldsch Isr Weeshuls 60 Jaar; 20 April:
Albert Plasschaert te Den Haag. 60 iaar;
30 April: H K H. Prinses Juliana, 26 Jaar;
1 Mei: dr F. E Pn^tuma. 25 Jaar bij Cen
traal Beheer (op 20 Mei daaraanvolgende
werd hij 60 Jaar): 6 Mei: Th. M. Ketelaar,
te Amsterdam 70 iaar: idem: Willem
Kloos te Den Haag 75 iaar; 10 Mei: mr.
dr. J. Schokking. lid Raad van State 70
laar- 2 Juni: Curacao 300 laa-, erlee'én
met Nederland vereenlzd: 10 Juni: ds. .7.
E. Vonkenbere. stichter Bond van Gfe!.
Jongel. Ver., em. pred. te Hilversum, voor
40 jaar tot predikant benoemd (op 5 Juli
ds.r. Is hij overleden); 29 Juni: 25 Jarig
bestaan Chr. Nat. Vakverbond; 22 Juli:
prof. dr. H. H. Kuyper, te Bloemendaal,
70 Jaar; 27 Juli: mr. H. Zlllisen, oud-grtf-
fler der Eerste Kamer, te Den Haag. 80
jaar; 21 Aug.: Jhr. mr. dr. A. Roell, te
Haarlem, comm. der Koningin ln Noord-
Holland, 70 Jaar; idem: graaf J. H. F. du
Monceau. te Den Haag. 75 Jaar; 26 Aug.:
40 Jarig bestaan der S.D.A.P.; 4 Sept.;
Purmerend 450 Jaar marktstad; 10 Sept.:
A. C. R. Dreesmann. te Bussum, 80 jaar
(hij is op 15 Nov. da.v. overleden); 13
Sept.: mr. B. C. J. Loder, oud pres. Perm.
Hof van Intern. Justitie, te Den Haag. 85
Jaar; 21 Sept.: Edo Bergsma, 50 jaar voor
zitter van den A.N.W.B.; 22 Sept.: K. J,
L. Alberdingh Thljm (Lodewljk van Deys-
sel), 70 Jaar; 24 Sept. C. G. Vattler Kraane
te Amsterdam, bekend handelsman, 70 Jaar
27 Sept.: 25 Jarig bestaan der scheepvaart
inspectie te Den Haag; 2 Oct.: 60 jaar ge
leden dat mr. P. Rink, te Den Haag, te
Utrecht promoveerde: 6 Oct.: prof. dr. A.
G. Honig, te Kampen 70 Jaar; 12 Oct.:
prof. Hugo Vlsscher, lid der Tweede Kamer
te Huls ter Heide, 70 Jaar; 25 Oct.: de
dichteres Helene Swarth. te Velp. 75 Jaar;
30 Oct.: 25 Jarig bestaan der Fed. van
Werkgevers ln het boekdrukkersbedrijf; 11
Nov.: Gen-majoor B. D. C. J. M. Colette,
te Den Haag 75 Jaar; 14 Nov.: W. Wester
man, te Den Haag oud-pres. der Rotterd.
Bankvereennigtog, 70 Jaar; 16 Nov 150-
jarlg bestaan van de Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen; 1 Dec de componiste
Hendrlka van Tussenbroek, te Utrecht. 80
jaar; 9 Dec.: Anton Roemer, te Den Haag,
25 jaar tooneelspeler.
Wij besluiten dit blnnenlandsch overzicht
met een lijst van bekende personen, die in
den loop van 1934 overleden zijn:
11 Jan.: dr. S. F. W. van Hasselt, te Den
Haag, een bekend figuur ln filosofische
kringen, 75 jaar; 15 Jan.: jhr. mr. A. F de
Savornln Lohman. te Haarlem, directeur
Amsterd. My. voor Levensverzekering. 62
jaar; 20 Jan.: S. P. van Eeghen. te Doorn,
een bekend zakenman, 81 jaar; 23 Jan.: J.
Blookers, oud-dir. Blooker's cacaofabrieken
te Huls ter Heide. 84 jaar; 25 Jan.: B. Tim-
mermans, te Waalwijk, voorz. der Ver. van
Ned. Schoenfabrikanten. 56 Jaar; 27 Jan.;
vlce-admlraal Mac Leod, Den Haag. 98
Jaar; 30 Jan.: ds. J. D. v. d. Munnik. Ger.
em. pred. van Leeuwarden, te Den Haag,
81 jaar; 31 Jan.: luit-gen. R. Dufour, Den
Haag. 71 jaar; 1 Febr.: L. C. Steffelaar,
Den Haag, oud-secr.-penn. A.N.W.B., 65
jaar; 19 Febr.: J. M. F. L. Steger. Den
Haag dir. stenogr. inrichting der Staten-
Generaal, 62 Jaar; 20 Febr.: ds. J. Th.
Oudemans, te Putte, bekend entomoloog,
71 jaar; 1 Maart: vice admiraal W. Th. de
Booy. Den Haag. 74 jaar; 3 Maart: gep.
gen. majoor L. W. v. d. Hoek. Den Haag,
voorz. Kon. Ver. v. gep. officieren van het
Ned Leger. 83 jaar; idem: G. J. A. Smit,
Amsterdam, voorz. Alg. Ned. Bond van
Handels- en Kantoorbedienden. 54 Jaar;
10 Maart: J Kortland. Schoonhoven, lid)
Prov. Staten 57 jaar; 8 April: Engel Tol,
LJmuiden bekend vlschhandelaar. 68 jaar;
23 April: Simon de Wit, Amsterdam. 82
Jaar: idem: M. G. Bloeme. Den Haag, oud-
dir Postchèque en girodienst, 78 jaar; 29
April: ds. W. H- Gispen. Schevenlngen,
bekend figuur uit de drankbestrijding. 63
jaar; idem: L. F Bensdorp, Leeuwarden,
oprichter der Bensdorp-fabrieken, 81 jaar;
H Mei: lr. H. van Oordt, Den Haag. oud-
hoofddir. rijkswaterstaat, 69 jaar; 1 Juni:
de musicus A. Averkamp, Bussum. 73 Jaar;
19 Juni: Joh. Wlnnubst, Utrecht, toon
kunstenaar, 48 Jaar; idem: ds. J. B. Nete
lenbos Groenlo, Ned. Herv. pred.. 55 jaar;
U Juli: H. C, Stork, te Pommeren ln
Duitschiand oud-dir. machinefableken
gebr. Stork en Co. te Hengelo. 76 jaar; 18
Juli: d-r lr. C. F. Stork. Hengelo, 69 Jaar;
27 Juli: G. C. Baron van Asbeck, oud-
voovz. Alg Rekenkamer Den Haag, 77 j.;
5 Aug.: lr. E. P. Wellenstein, Den Haag,
dir. Econ. Zaken in Ned. Indië; 9 Aug.:
mr A Tak, Voorburg, proc.-gen. Hooge
Raad, 70 jaar; 12 Aug.: architect ir. H. P.
Berlage, Den Haag 78 Jaar; 15 Aug.: F.
P J Vester, Amsterdam, oud-dir. Ned.
Handel Mij., 53 jaar; 24 Aug.: gep. gen.-
majoor Th. E. L. Leclercq, Den Haag,
onder-voorz. Kon. Ver. voor gep. officieren
in het Ned. Leger, 74 Jaar: 25 Aug.: P.
Dobbelman, Nijmegen, oud-lid Tweede
Kamer. 70 jaar: 27 Aug.: M. Hage. Den
Haag, resident van Bali en Lombok. 47
jaar; 28 Aug.: P. Smldt van Gelder, Bent
veld, oud.-dir, Kon. Papierfabriek te Vel-
zen, 82 jaar; I Sept.: J. H. A. Schaper,
Voorburg, lid Tweede Kamer. 66 jaar; 7
Sept.: dr. D. G. W Muller Massis. Ned.
Herv. predikant te Nijmegen. 95 jaar; 24
Sept.: prof. ir. J. W. Dleperink, Bussum,
56 jaar: 1 Oct.: L. J. A. Kemper, Den
Haag, dir. restaurant Royal aldaar en van
Meerrust te Warmond. 62 laar; 7 Oct.:
kunstschilder Isaac Israels, Den Haag, 69
jaar; 15 Oct.: J. S RuDpert, Utrecht, penn.
Chr. Nat. Vakverbond, 57 iaar; 20 Oct.:
mevr. M. W. H. Rutgers-Hoitsema, Rijs
wijk, pionierster der vrouwenbeweging: 30
Oct.: ds. C. Ferguson, Den Haag, Ned.
Herv pred.. 65 jaar; 31 Oct.: D. F. W.
van Rees, Montreux, vlce-voorz. Mandaten
Comm. Volkenbond, 71 jaar; 17 Nov.:
opperrabbijn A. S. Onderwijzer. Adam,
72 iaar; 7 Dec.: gep. luit.-gen, H. F. W,
Becking. Den Haag, 83 jaar: 8 Dec.: gen.-
majoor L. Hanau, Bussum, 67 jaar: 9 Dec.:
Willem Hunsche. tooneelspeler. A'dam, 53
Jaar: 12 Dec.: Arnold Spoel, toonkunste
naar en volkszangleeraar. Den Haag, 74 J.;
26 Dec.: generaal-majoor D. M. E. de Rid
der, Den Haag, 74 Jaar.
EEN JAAR RIJK AAN GEBEURTENISSEN
Algemeene terugblik.
1933 laat zijn opvolger een bijkans niet
te dragen erfenis na aldus moesten wij
bij het verschelden van het vorig jaar
constateeren. En nu, bij het heengaan van
1934 moeten wij, helaas, vastleggen, dat
wij niet te zwart hebben gezien. Goed be-
beschouwd, ls de wereld slechts weinig of
niets verder gekomen uit de impasse,
waarin zi) politiek zoowel als economisch
was geraakt. Aan pogingen tot verbetering
heeft het niet gemankeerd; bijkans nooit
is door de leidende ministers zooveel ge
reisd óm in onderlinge besprekingen te
trachten hun landen en tevens de wereld
het inzicht, dat slechts internationaal
blijvende verbetering zal zijn te bewerk»
stelligen, domineert gelukkig allerwege
op te heffen, doch al waren hun bezoeker*
nog zoo talrijk, zoodat het niet doenlijk
is deze alle te vermelden, het resultaat 13
daaraan niet evenredig. Het zoo gevaar
lijke en gehate woord „oorlog" ls ettelijke
malen weer op de lippen geweest en zweeft
r.og door de lucht, althans wat het Verre
Oosten betreft, de economische barrières
zijn gehandhaafd of zelfs hooger opge
richt, de ontwapening is verder af dan
ooitMaar toch mogen we niet on
tevreden zijn. 1934 heeft ook niets hope
loos bedorven, de mogelijkheid om een
uitweg te vinden, is open gebleven en we
meenen zelfs te mogen constateeren, dat)
de kansen tegen het einde van het jaar
zoo zijn gestegen, dat 1935 met eenige hoop
mag worden binnen gehaald.
Politiek en economie blijven aan elkaar
verbonden als Slameesche tweelingen en
dit zal voorloopig wel zoo blijven ook. Bij
zonder sterk spreekt dit wel ln het vraag
stuk van Midden-Europa, dat nog niet tot
oplossing is gebracht, hoeveel moeite men
zich daarvoor heeft gegeven. De diverse
partijen, daarbij betrokken, hetzij recht
streeks, hetzij zijdelings, weten eikaar
niet te vinden. Eensdeels zijn gevaarlijke
klippen omzeild, anderzijds dreigen nieuwe
gevaren. Oostenrijks's onafhankelijkheid
is verzekerd, de „Anschluss" ls van de
baan. nadat Mussolini door het zenden
van troepen naar de grens na den moord
op bondskanselier Dollfuss dreigend de
tanden aan Duitschiand liet zien. doch
overigens ls nog niets beslist. Wel heeft
Mussolini naast het z.g pact van vier,
dat feitelijk zoo goed als dood ls, sinds
Duitschiand zich terugtrok uit Genève, een
pact van drie gesteld (Italië, Oostenrijk
en Hongarije), maar zonder de Fransche
aldeelings-invloed zegt dit ook weinig en
beide hebben elkaar nog niet gevonden.
Worden Frankrijk en Italië het echter
werkelijk eens. dan komt er tevens kans
op verbetering hier in Europa. Was vroeger
de Balkan Europa's vuurhaard, thans
heeft Midden-Europa deze twijfelachtige
eir grootendeels overgenomen tengevolge
van de vele scherpe tegenstellingen, die
daar tot uiting komen.
Politiek en economie loopen daar dwars
door elkaar heen!
Economisch strijdt de wereld denzelfden
strijd verder. Hier en daar is een opleving
in zeer geringe mate merkbaar, elders
daarentegen moet men precies het tegen
gestelde constateeren. De werkloosheid ls
nog steeds een geesel, die de menschheld
hard striemt en nergens is nog de remedie
daartegen ontdekt. Wel heeft het Dult-
sche nationaal-socialisme het aantal
werkloozen met eenige millioenen doen
dalen, doch dit ten koste van hen, die
werken en bovendien van geldelijke offeTs,
die het land aan den rand van een finan-
cleele débacle hebben gebracht, zoodat de
transfer-regeling weer verslechterd moest
worden, met als noodwendig gevolg, dat
de invoer bedenkelijk daalt en er gebrek
aan zekere grondstoffen ls ontstaan, die,
slaagt men er niet in „Ersatz" te vinden,
de werkloosheid opnieuw met sprongen zal
doen stijgen. Deze remedie kon wel eens
in de toekomst erger blijken dan de
kwaal!, mede door het aantasten van de
Duitsche betrouwbaarheid, terwijl minis
ter Schacht voortdurend het buitenland
in de schoenen wil schuiven de oorzaak
van dit alles te zijn
De landen, die den gouden standaard
verlieten, ziin nog niet daartoe terugge
keerd; zij, die dezen handhaafden, moes
ten vaak daarvoor vechten.
Evenmin geregeld is het oorlogsschul
den-probleem, Amerika houdt bij voort
during vast aan betaling, doch, zondert
men Finland uit, dan ziet men, dat geen
enkel land nog een centime meer betaald
heeft, zelfs niet meer aan wat men zou
kunnen noemen „beleefdheidsbetallngen"
denkt. Of dit Uncle Sam tenslotte niet tot
andere gedachten zal moeten brengen? De
tijd begint er rijp voor te worden Niet
temin durft men een nieuwe economische
conferentie, gelet op het echec van 1933,
nog niet aan, al wordt meer en meer er
kend, dat het toch eens daartoe zal moe
ten komenZal 1935 dit beleven?
De Volkenbond had zijn ups en downs,
doch tenslotte domineeren de ups en wel
zoodanig, dat met eenig vertrouwen de
toekomst in dit opzicht mag worden tege
moet gezien, speciaal na de gelukkige
grepen, die dit instituut, dat trots groote
miskenning de wereld toch ten zegen
strekt, aan het eind van het jaar kon
doen. Tengevolge van het wegloopen van
Duitschiand uit Genève. hetgeen het zelf
naderhand genoeg heeft gespeten, daar
het maar al te zeer daardoor aanleiding
gaf tot een volslagen isoleerlngs-politlek.,
stond het werk in de Volkenbondsstad
aanvankelijk stil. Men kon niet verder
komen bulten Duitschiand om, al trachtte
Frankrijk door te zetten, vooral niet, waar
Italië duidelijk begrip toonde voor de
werkelijkheid, minder krachtig door En
geland gevolgd. Aan beleefde uitnoodi-
glngen om terug te keeren. kon Duitsch
iand uit prestige-oogpunt geen gevolg
geven, al had het er in wezen wel ooren
naar. Opnieuw kwam naar voren, hoe ge
makkelijk het ls, iets te breken, doch hoe
moeilijk om het gebrokene te herstelleh
Een succes was het toetreden van sovjet-
Rusland, dat al zijn geschimp op dezen
Statenbond eenvoudig vergat om zich in
het Verre Oosten de handen vrijer te
maken. Bovendien keerden enkele Zuld-
Amerlkaansche staten terug en kon Ecua
dor als 60ste Ud worden ingeschreven. Be
slissend was en bleef echter de Fransch-
Dultsche verhouding en onder Barthou's
leiding scheen deze geregeld te verslech
teren in plaats van te verbeteren. Barthou
herstelde het vroegere contact met Rus
land bijkans zoo nauw als voor den oor
log en steunde het van Moskou uitgegane
denkbeeld van een Oost-pact in den geest
van het Locarno-pact voor het Westen,
krachtig. Doch dit stuitte af op de weige
ring van Polen, dat zich als vijfde groote
mogendheid in Europa voelt en zich uit een
soort depit als zoodanig niet door Frank
rijk te worden erkend meer naar Duitsch
iand wendde als om tp doen zien. dat her
ook anders kon! En Hitler greep toe. al
garandeerde hij ook, wat zijn verguisde
voorgangers nimmer hadden durven on
dernemen, de huidige grenzen ln het
Oosten. En ook Duitschiand dankte voor
de eer Zelfs dreigde Polen te Genève een
oogenblik gevaarlijker te worden door een
bruuske opzegging van het minderheden-
verdrag. doch tenslotte kwam het daarop
toch terug, zij het schoorvoetend
Naar buiten bleef Duitschiand, waar
3-5
