75ile Jaargang WOENSDAG 19 DECEMBER 1934 No. 22929 NAGEKOMEN GIFTEN STADSNIEUWS. NIEUWE BURGEMEESTER VAN NAARDEN. BUITENLAND. Het voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: re6€l voor advertenties uit Lelden en plaatsen waai agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertenties 36 ets. per regeL Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ots. bij maximum aantal woordep ran 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. Verplicht bewijsnummer S ets. Bureau Noor<lein<d*pleni Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.38 ..ar week f. 0.18 Franco per poet f. 2.35 per 3 maanden portokoeten (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.) Dit nummer bestaat uit VIER blaoen EERSTE BLAD. VOOR DE KERSTINZAMELING DER VER. ,DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS". Ingekomen bij den Burgemeester van Leiden: Mevr. K. f. 5: W. v. M. f. 1. DE TARIEVEN DER N.Z.H.T.M. EEN VERLAGING VAN GEMIDDELD 10 OVER DE GEHEELE LINIE. Met ingang van 1 Januari a.s. Met ingang van 1 Januari a.s. gaat de- N.Z.H.TM. haar tarieven wijzigen in een zin, die het publiek stellig niet onwelge vallig zal zijn. De directie is tot dezen maatregel over gegaan, omdat zij terecht meende haar tarieven te moeten aanpassen aan de algemeene prijsdaling. Aanvankelijk heeft zij getracht het als gevolg van de minder gunstige bedrljfs- uitkomsten verstoorde evenwicht tusschen inkomsten en uitgaven te herstellen door een bezuiniging op de uitgaven o.a. door loonsverlaging en een vergrooting der in komsten door een tariefsverhooging. Nu dit laatste niet tot het gewenschte resul taat heeft geleid, heeft zij besloten tot verlaging der tarieven over te gaan en tegelijkertijd het zoo langzamerhand in hooge mate ingewikkelde biljetten-systeem aanmerkelijk te vereenvoudigen. De conducteurs waren tot dusverre in het bezit van niet minder dan 74 ver- schiUende soorten biljetten en knipkaar- ten. Door de invoering van een algemeene knipkaart met 22 knippen en verkrijg baar tegen den prijs van f. 1.- Is dit aantal teruggebracht kunnen worden tot 31. Een belangrijke administratieve vereenvoudi ging derhalve. Deze knipkaart is geldig op alle tra jecten der N.Z.H., behalve binnen de stad Amsterdam. Elk traject t.w. Scheveningen —LeidenKatwijk/Noordwijk, Leiden Haarlem en ZandvoortAmsterdam is ver deeld in een bepaald aantal t-ariefsgren- ten. Op de knipkaart worden dus evenveel knippen verbruikt als de reiziger tariefs kringen doorloopt. In de praktijk komt dit neer op een verlaging van gemiddeld 10 De goedkoope vijfrittenkaarten ad 30 cents op de trajecten Oegstgeest (Leidsche Buurt)—Station en Groene KerkjeEnde geest blijven geldig en worden uitgebreid met het traject Hooge RijndijkWater- steeg. De enkele ritprijs blijft 10 cent; een pasje 15 cent. Bij gebruik van een alge meene knipkaart verbruikt men voor een stadsrit 2 knippen dus voor een waarde van 9 cent. Ook de dagabonnementen van 25 cent blijven gehandhaafd, terwijl de maand abonnementen in doorsnee ook gemiddeld 10 In prijs worden verlaagd. Een maand- kaart voor de stad kost dus voortaan weer Een novum is echter de uitgifte van goedkoope avondretours voor volwassenen, welke voor kinderen den geheelen dag gelden. 's Avonds na halfzeven betaalt men voor een retour slechts den prijs van een enke len rit, mits laatstgenoemd bedrag minstens 25 cent bedraagt. Een retour van Leiden naar Schevenin gen, kostte tot dus verre bij contante be taling 85 cent; na 1 Januari gaat dit 65 cent kosten en mits 's avonds na half zeven genomen, slechts 45 cents. Een enkele reis kostte vroeger op dit traject 55 cent, na 1 Januari 45 cent en bij gebruik van een knipkaart voorheen en thans respectievelijk 39 en 36 cent. De directie vertrouwt, dat van deze avond-retours een druk gebruik zal wor den gemaakt, hetgeen voor haar een vin gerwijzing zou kunnen zijn tot verdere verlaging over de geheele linie. De tarieflijstjes zullen gratis onder het reizend publiek worden verspreid. AANRIJDING. Op het kruispunt Noordeinde-Breestraat aeeft gisteravond te 7.15 een aanrijding Plaats gehad tusschen een vrachtauto, be stuurd door den 21-jarige A. W. Z. en de '8-jarige wielrijder J. M. v. E. kleermaker Wonende Rijnsburgerweg alhier. De wiel rijder viel en bekwam een hoofdwonde en hersenschudding. Hij is door den E.H.D. "aar het Ac. Ziekenhuis gebracht. Als ver moedelijke oorzaak der aanrijding kan worden aangemerkt, dat de auto te snel reed. TE WATER GERAAKT. Gistermiddag is op de Oude Vest de "-jarige K. v. T. met zijn rijwiel geslipt en te water geraakt Hij kwam terecht 'usschen de wal en een ter plaatse liggend gemeerd schip. Door handreiking werd hij weer op 't droge gebracht maar toen bleek Jat hij door de val de rechterarm had ge doken Hij is door de E.H.D. naar 't Ac. 'lekenhuis gebracht. P. OTTO 70 JAAR. In onze verwachting, dat er groote be langstelling zou bestaan bij den 70sten verjaardag van den heer P. Otto, zijn wij niet teleurgesteld. Reeds vroeg ln den middag kwamen familieleden en kennissen zelfs uit ver schillende deelen van ons land den Jubi laris complimenteeren. Later in den middag kwam ongeveer het geheele bestuur en de directeur der Ambachtsschool den jarige hun geluk- wenschen aanbieden. De heer Rademaker sprak als voorzitter namens het bestuur hartelijke woorden, dankte hem voor het vele en goede werk voor deze school ver richt, en bood den Jubilaris een mand vruchten aan. De Directeur der school zeide de tolk te zijn van het geheele personeel en den oud-leeraar, den heer Parmentier, en ge waagde van de waardeering en de groote achting, welke men voor zijn geheel be langloos werk als penningmeester van de Ambachtsschool koestert Spreker bood den jarige een bloemstuk aan. VER. „OUD-LEIDEN". Lezing van mej. A. Versprille. Op uitnoodlging van de Ver. „Oud- Leiden" heeft mej. Annie Versprille, weten schappelijk assistente aan het Gem. Archief alhier, gisteravond in Maison Bruyns een met lichtbeelden geïllustreerde voordracht gehouden over „Het groote of Sint Agnieten Begijnhof", waaraan het volgende is ontleend: Zij leidde haar gehoor naar België, om daar kennis te maken met de begijnhoven, waarvan er sommige nog in bloelenden staat verkeeren. Achtereenvolgens werden deze instellingen te Leuven, Kortrijk, Gent en Brugge beschreven en aan de hand van vele lantaarnplaatjes vertoond, zoodat een algemeenen indruk werd gewekt van het uiterlijke aanzien van een begijnhof. Hierna werd stilgestaan bij het Inner lijke van deze stichtingen en gevraagd naar de oorzaak van haar ontstaan. Dit begin hangt geheel samen met de mystieke strooming van de 12de eeuw en moet ge zocht worden, niet aanstonds bij een ge meenschap van personen, maar bij den enkeling. Deze enkelingen, die niet voel den voor de verbintenis van een klooster leven, verkozen te blijven in de gewone maatschappij en daar uiting te geven van hun persoonlijke vroomheid. Zulke extati sche vrouwen werden ln de 12de eeuw bovenal in het bisdom Luik aangetroffen en heetten daar: „mulieres religiosae". Zij waren de eerste begijntjes. Al spoedig zoeken deze godsdienstige vrouwen elkan ders nabijheid en vestigen zich in een bepaald gedeelte van de stad. Hieruit groeide een afzonderlijke parochie, ge vormd door de begijnen en het laatste ontwikkelingspunt is gekomen, als zij zich gaan vestigen op een afzonderlijk erf in een bepaalde ordening, zoodat een begijn hof gevormd is. Niet alleen was het de vroomheid, welke het ontstaan en de ontwikkeling der be gijnhoven veroorzaakte, maar ook merk waardig is het voor onze dagen leidde de werkeloosheid ertoe, zoowel bij man nen als bij vrouwen, om op deze wijze in eigen onderhoud te kunnen voorzien. Op gemerkt moet worden, dat zoowel mannen als vrouwen zich naar een bepaalde ordening op hoven vereenigden, de laatsten als begijnen en de eerste als begarden. Te Leiden bestonden drie begijnhoven; het Pieter Simonsbegijnhof. gesticht bij testament van 1389 en gelegen naast Gra- venstein: het Gerrit Lams- of St. Pancras- begljnhof uit het jaar 1386 en het Groote- of St. Agnietenbegijnhof, ook wel Faliede Begijnhof genoemd, naar falie of sluier, welke de bewoonsters droegen. Breedvoerig werd de geschiedenis van dit begijnhof, ge legen aan het Rapenburg beschreven. Ach tereenvolgens werd stilgestaan bij de lig ging der gebouwen, bij de bronnen waar van de oudste van 17 Juli 1293 dateert, bij het bestuur van het hof, bii de levens regels, de rechten en de kleeding der begijntjes alsmede bij haar dagelljksche bezigheden. Met de dagen der Hervorming is het gedaan met het bestaan der Leid sche begijnhoven; het terrein en de gebouwen van het Faliede begijnhof worden sedert 1577 in gebruik gesteld van de Hoogeschool, welke in 1581 wel wordt overgeplaatst naar het klooster der Witte Nonnen, maar de lessen in de anatomie bleven in de voormalige begijnenkerk ge vestigd, welke was verdeeld in verschil lende vertrekken. Van 15811582 hield de Waalsche gemeente hier hare godsdienst oefeningen; sedert 1591 werd zij als biblio theek gebruikt, terwijl van 1644 tot 1807 dit gebouw ten dienste was voor de Engelsche kerk. De voorzitter, prof. dr. L. Knappert, die de spreekster ook had ingeleid, heeft haar aan het einde van haar zeer interessante voordracht den dank der talrijke aan wezigen betuigd. De talrilke vertoonde prenten waren afkomstig uit 't gemeente archief. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging: S. C van Doesburgh, Breestraat 14, Leiden. Boekhandel. Uittredend Eigenaar; H. E Stenfert Kroese, Noordwijk. Inge trokken is de procuratie van J. ten Holten. Nieuwe Eigenaar: J. ten Holten, Oegst geest. Onhefring: N. J. Sanders Gzn., Haarlemmerstr 131, Leiden. Winkel in manufacturèn. ONZE BURGERLIJKE STAND. Toen op 12 Februari 1929 ons stadhuis door brand vernield werd, ging, gelijk be kend, bij deze ramp ook een groot ge deelte van de registers van den burger lijken stand verloren. Wat er was overge bleven, werd naar het paleis van Justitie in Den Haag overgebracht en daar met duplicaten aangevuld. Geleidelijk werden de registers weer naar onze stad overgebracht. Gisteren is het laatste gedeelte aangekomen, zoodat thans weer de geheele burgerlijke stand onzer gemeente alhier aanwezig is. DE GENOEGENS DER WINTERSPORT. Interessante causerie voor de Nederl. Reisvereeniging. Reizen zit den Nederlander en niet het minst den leden van de Nederlandsche Reisvereeniging in het bloed. Het feit dat in den afgeloopen zomer ongeveer 18.000 landgenooten deelnamen aan de uitstapjes der N.R.V. naar het buitenland vraagt ver der geen commentaar! Evenwel begint toch langzaam maar zeker de belangstel ling van het publiek zich te verplaatsen en zich, den deele althans, meer te con- centreeren op de genoegens der winter sport, waarvoor door de N.R.V. momenteel een levendige propaganda wordt gevoerd. Achthonderd leden trokken er verleden jaar met de verschillende groepen op uit naar de sneeuwgebieden; dit jaar rekent men minstens op duizend En om de steeds stijgende animo nog meer aan te wakke ren hield de heer Panman, voorzitter der N.R.V. gisteravond alhier voor de Leidsche afdeeling een lezing met lichtbeelden. De „kleine stadszaal" was inderdaad te klein. Men had 236 kaarten uitgegeven en stel lig heeft men later nog een 150 belang stellenden, die niet voor den vastgestel- den termijn hun gratis toegangsbewijzen hadden afgehaald, moeten teleurstellen. Terecht sprak de Leidsche afdeelingsvoor- zitter, de heer Hardeweg, in zijn openings woord de hoop uit dat de opkomst ook zoo groot zal zijn 'indien er weer entree geheven wordt! Meer dan twee uren achtereen heeft daarna de heer Panman het publiek ge vangen gehouden in den ban van zijn boeiend woord en z'n fraaie films. Teveel, zeide hij, klampen de Nederlanders zich nog vast aan vacantie in den zomer. En men vergeet dat ook de winter zulk een prachtige tijd is om er eens tusschen uit te trekken. Wie eenmaal is mee geweest verlangt naar een herhaling. Hij weet dat ginds van kou geen sprake is, dat men er nauwelijks last heeft van wind en dat de zon zelfs de zomerzon nabij komt, zoodat men z'n speciale wollen kleeding maar zelden noodig heeft. Hij weet eveneens hoe betrekkelijk laag de kosten kunnen zijn voor f. 16,reeds drie dagen naar het Sauerland, voor minder dan f. 60.negen dagen naar Oostenrijk! Hij weet tenslotte bruingebrand teruggekomen als hij is dat de ge noegens der skisport onzegbaar groot zijn, en dat de moelijkheden om het te leeren door de hulp van uitstekende leeraren in den regel als het ware spelenderwijs wor den overwonnen. Van die oefeningen heeft de heer Panman in dikwijls zeer geestige bewoordingen verteld, terwijl de scherpe en Inderdaad belangwekkende films, die vervolgens werden vertoond van de win tersport-genoegens in Duitschland, Zwit serland en Oostenrijk, een duidelijk beeld gaven van de gezonde vreugde, welke de N.R.V. haar leden op de reizen naar de wintersport-plaatsen biedt. Een warm applaus heeft den heer Pan man beloond voor zijn causerie, die onge twijfeld menigeen er toe gebracht zal heb ben eens ernstig te denken over de moge lijkheid van een vacantie-reis in den winter. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd zijn voor het candidaatsexa- men Rechtsgeleerdheid de heeren L. Stell- wagen (Wassenaar), C. J. F. Houwert (Den Haag) en J K. O. Heijligers (Den Haag) en mej. C. A. L. Bauer (Gorinchem); can- didaatsexamen Wis- en Natuurkunde let ter H de heer W. A. Visser (Leersum); idem letter A de heer W. J. de Vos (Vlaar- dingen); idem letter L mej. O. J. Meijers (Leiden) en idem letter F de heer C. J. F. Böttcher (R-tterdam) en doctoraal examen Wis- en Natuurkunde, hoofdvak Geologie de heer P. Visser (Den Haag). Bevorderd is tot doctor in de Wis- en Natuurkunde op proefschrift getiteld: „Onderzoekingen van vastgemaakte gassen met behulp van Röntgenstralen", de heer J. W. L. Kohier, geboren te Hengelo (O.). Hier ter stede zijn geslaagd voor het examen van apothekers-assistent de heer D. van Rooyen (Rotterdam) en mej. G. van Hattem (Arnhem). De firma v. d. Ouweelen op de Prin- sessekade demonstreerde ons hedenmor gen een vernuftig toestel, dat in kachels, fornuizen en haarden geplaatst kan wor den, waardoor het mogelijk wordt met behulp van vergaste ruwe olie zelfs de grootste ruimten constant te verwarmen zonder stofvorming en volkomen reukloos. Ook voor centrale verwarming kan het op het principe der communiceerende vaten berustende apparaat worden toegepast. DE HEER J. E. BODDENS HOSANG. J. E. Boddens Hosang. Met 1 Januari is benoemd tot burge meester van Naarden de heer J. E. Boddens Hosang. met gelijkt"dige toekenning van eervol ontslag als burgemeester van Wou- brugge. DE ALGEMEENE TOESTAND. Het Fransch-Russisch protocol van 5 Dec. gepubliceerd. Thans is gepubliceerd de tekst van het Fransch-Russisch protocol van 5 Dec. waarbij Tsjecho-Slowakije zich reeds aan sloot. Het protocol luidt: De Fransche minister van buitenland- sche zaken en de Sovjet-Russische volks commissaris voor buitenlandsche aangele genheden, die in Genève een gedachten- wisseling hebben gevoerd over den stand der onderhandelingen over een Oostelijk pact, waartoe door hun regeeringen het initiatief is genomen, zijn gekomen tot de vaststelling, dat beide regeeringen ge meenschappelijk besloten zijn, het afslui ten van het voorgestelde internationale pact tot stand te brengen. Zij zijn op het oogenblik. dat de onderhandelingen een actievere wending genomen hebben, over eengekomen, in naam van hun regeerin gen de volgende houding aan te nemen: 1. Geen van beide regeeringen zal met de regeeringen, die tot deelneming aan het Oostelijk pact uitgenoodigd zijn en in het bijzonder met degene, die zich nog niet principieel tot deelneming bereid heb ben verklaard, onderhandelingen aanknoo- pen. die tot het sluiten van twee- of meer zijdige verdragen zouden kunnen leiden, die de voorbereiding en het afsluiten van net regionale Oostelijke pact en de daar mee verbonden verdragen zouden kunnen compromitteeren. 2. Met dit doel voor oogen, zal elk van belde regeeringen de andere op de hoogte houden van elk voorstel, dat een derge lijke strekking zou kunnen hebben, om het even langs welken weg het haar door een der ln aanmerking komende regeerin gen zou worden voorgelegd. Deze verplich tingen gelden voor den duur der loopende diplomatieke verbintenis en alle volgende verbintenissen, die in overeenstemming met dezelfde algemeene opvatting en met hetzelfde oogmerk in de plaats zouden kunnen treden. Beide regeeringen verplichten zich, ook van deze verbintenis niet af te zien, zon der door een gemeenschappelijke overeen komst vastgesteld te hebben, dat het nutteloos zou zijn deze politiek voort te zetten. In dit ééne geval, zullen zij over leg plegen over nieuwe waarborgen, die zij zich in denzelfden geest en met eenzelfde oogmerk te geven doelmatig zouden achten. Beide regeeringen zijn overtuigd, dat een dergelijke waarborg van de continuï teit in de werkzaamheid in de Fransch- Russische samenwerking het succes van de loopende internationale onderhande lingen bevorderen en tevens strekken zal om in het algemeen den geest van weder- zijdsch vertrouwen in de officieele betrek kingen tusschen belde landen te verster ken. In vertrouwen daarop hebben de on- dergeteekenden, die hiertoe door hun re geeringen gemachtigd waren, dit protocol onderteekend. (w.g.) Litwinoff. Laval. De Engelsche „Star" doet weer mede- 'eelingen over een Fransch-Russisch mi- 'itair verdrag, doch van beide zijden is dit met de grootste beslistheid gedementeerd. De leider der Saarlandsche politie, Hemsley, heeft zijn ontslag ingediend bij BINNENLAND. Met ingang van 1 Januari a.s. worden de tarieven der N.Z.H.T.M. met gemiddeld 10#/» verlaagd. (Stadsnieuws, le Blad). De „Uiver" is hedennacht vertrokken voor de versnelde Kerstvlucht naar Oost- Indië. (Binnenland, 3e Blad). Afscheid van Mr. P. W. A. Cort van der Linden van den Raad van State. (Binnen land, 3e Blad). De proeftocht van de „Jagersfontein"; de heer Goedkoop over de vooruitzichten onzer scheepvaart. (Binnenland, 3e Blad). De benoeming van Mr. Reymer; minis ter De Wilde tegen al te groote vrees voor cumulatie. (Binnenland, 3e Blad). Nieuwe maatregelen voorgesteld ten aanzien van de rijwielbelastingmerken. (Binnenland, 3e Blad). Ons parlementair overzicht. (3e Blad). BUITENLAND. Publicatie van het Fransch—Russische protocol van 5 December. (Buitenland, le Blad). De Fransche Kamer aanvaardt de sup- pletoire 800 millioen frs. voor de landsver dediging. (Buitenland, le Blad). Laval in den Franschen Senaat over de buitenl. politiek. (Buitenland, le Blad). In Zuid-Slavië is het kabinet Oezoeno- witsj afgetreden. (Buitenland, le Blad). Overeenstemming tusschen Griekenland en Turkije. (Buitenland, le Blad). den president der regeeringscommissie, Knox. Majoor Hennessy, eveneens een Engelsch- man, is tot opvolger van majoor Hemsley benoemd. Hennessy behoort tot de reeds sedert eenigen tijd in het Saargebied ver toevende politieofficieren en was de per soonlijke adjudant van Knox. Hij staat te boek als een zeer bekwaam man en kent Duitschland uit eigen aanschouwing. o ENGELAND. Het onderzoek inzake den wapenhandel. In het Lagerhuis zijn gisteren vragen, gesteld of de te benoemen commissie van onderzoek naar den particulieren wapen handel haar onderzoekingen ook zou uit breiden tot de gemeenschappelijke belan gen van Duitsche en Engelsche wapenfa brikanten en het aandeel dat de laatsten zouden gehad hebben bij de herbewape ning van Duitschland. MacDonald ant woordde dat de commissie vrij zou zijn om naar een eventueel gemeenschappelijk belang van wapenfabrikanten nasporingen te doen, maar het tweede gedeelt-e der vraag kon spr. reeds beslist ontkennend beantwoorden. De levering van wapens aan Duitschland was door het Verdrag van Versailles door alle onderteekenaar verboden en er was strikte controle ge oefend door de Engelsche regeering, dat dit verbod niet was overschreden. De le vering van een paar dozijn Browning pistolen aan een winkel in Duitschland. viel natuurlijk niet onder het begrip wa penlevering, maar zelfs dit was bekend en gecontroleerd. o BELGIE. Het legercontingent. De Kamer heeft het regeeringsontwerp tot vaststelling van het legercontingent voor 1935 aangenomen. De minister van defensie verklaarde dat voor België „het enkele feit dat het een sterk leger bezat, voor den vrede werkt", doordat het den lust dergenen, die zijn gebied zouden wil len schenden, doet vergaan. In antwoord op een verklaring van een socialist, die wees op „het gevaar der ka- nonnenhandelaars". zeide Devèze. dat als deze kwestie te Genève ter sprake kwam de Belgische minister van Buitenlandsche Zaken daarbij stellig zijn steun zou ver- leenen. JAPAN. Meer veiligheid voor vreemdelingen. In verband met het herhaaldelijk voor gekomen feit, dat buitenlandsche toeristen, hoewel volkomen onschuldig, door de Japansche politie geschaduwd of onder vraagd worden, ls op instigatie van het verkeersbureau van het ministerie voor de spoorwegen een speciale commissie inge steld, ter bevordering va n een betere behandeling der vreemdelingen. De commissie, waarin vele vooraan staande Japanners zitting hebben, die nauw verbonden zijn met het toerisme, stelt zich voor, in voortdurend contact met de militaire en politie-autorieiten te blij ven, en naar middelen te zoeken om een betere behandeling van buitenlandsche bezoekers te waarborgen. De commissie is van meening, dat de tal- looze klachten, die den laatsten tijd uit het buitenland binnenkwamen omtrent de houding der politie tegenover toeristen, een ernstige belemmering vormden voor de ontwikkeling van het toerisme, en dat onverwijlde maatregelen noodig zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1934 | | pagina 1