INAUGUREELE ORATIE VAN
PROF. DR. W. A. GODDIJN
75*te Jaargang
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1934
No. 22896
ONZE KNIPSELPRIJSVRAAG
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
BIJ ZIJN AMBTSAANVAARDING ALS
BUITENGEWOON HOOGLEERAAR
DE HULDIGING
DER „UIVER"-BEMANNING.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAG BLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADyERTENTIEN:
SO Cts. per regel voor advertentiën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine advertentiën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewysnummer 5 Cts.
Bureau Noordeinébplelri Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANTjj
Voor Lelden per 3 maanden f. 2 35; per week (.0.11
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd rijn, per week „0.
Franco per post f. 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER blaaen
EERSTE BLAD.
WIJ herinneren er aan, dat de inzen
dingen op onze Knipselprijsvraag a.s.
Maandagmiddag uiterlijk om 5 uur ln ons
bezit moeten rijn.
DE DIRECTIE.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Lelden;
gezien het verzoek van A. P. van Leeu
wen om vergunning tot het uitbreiden
van de zouterij, rookerij en vleeschbewer-
hngslnrlchting in het perceel Noordeinde
No. 37, kadastraal bekend gemeente Lei
den. Sectie F. No. 934;
gelet op de artikelen 6 en 7 der Hin
derwet;
Geven kennis aan het publiek, dat ge
noemd verzoek met de bijlagen op de
Secretarie dezer gemeente ter visie ge
legd is;
alsmede dat op Zaterdag, den 24 Novem
ber 1934 des voormiddags te half elf uren
in het perceel Breestraat 125 (Bureau
Gemeentewerken) gelegenheid zal worden
gegeven om bezwaren tegen dit verzoek
in te brengen, terwijl zij er de aandacht
vestigen, dat niet tot beroep gerech
tigd zijn zy, die niet overeenkomstig art.
n der Hinderwet voor het gemeentebe-
ituur of een zijner leden zyn verschenen,
teneinde hun bezwaren mondeling toe te
luchten.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN, Secretaris,
jtdden, 10 November 1934. 1094
DE UIVER-DAG.
N DE WEG AALSMEER-SCHIPHOL
WORDT AFGESLOTEN.
In verband met de huldiging van de
lver-bemanning op 21 November op
hiphol vernemen wij nader dat alléén
weg Aalsmeer-Schiphol voor het ver
leer zal worden afgesloten. Langs alle
ere wegen zal men dus de vlieghaven
~en bereiken. Gelijk reeds gisteren is
emerkt zullen auto's en autobussen,
tuuriyk voor zoover er ruimte beschik
baar ls, op Schiphol kunnen parkeeren.
TARIEVEN SLACHTHUIS.
De commissie van beheer over het
■nbaar Slachthuis acht het noodig de
'erordenlng, regelende de heffing van be
lastingen voor het gebruik van die inrich-
"g op enkele punten te wijzigen.
De eerste van de door haar voorgestelde
«gingen betreft een verlaging van het
«bef, mede geldende voor eventueele
slachtingen ten behoeve van de Neder-
«ndsche Veehoudery-Centr. door vleesch-
arenfabrikanten. Zooals bekend, heeft de
«egeering onlangs besloten opnieuw over
gaan tot afslachting van een groot aan
tal runderen (150.000 stuks), waarvan het
leesch weder ln blik zal worden gecon-
aveerd. In verband nu met de door de
ageering vastgestelde vergoeding per blik
#)n de vleeschwarenfabrikanten eerst dan
bereid van hun zijde aan de uitvoering
'ar dezen Regeeringsmaatregel mede te
Nerken, wanneer die voor hen door veria-
Wig van het slacht- en keurloon Iets meer
banend kan worden. Onder deze omstan
digheden acht de commissie van beheer
bet noodig 't thans geldende tarief van f 3
f-2 per dier uitsluitend voor boven
bedoelde slachtingen te verlagen tot f. 2
1.1.50, al naar gelang het te slachten
Jler niet of wel in het bezit van de beide
binnenmelktanden is.
Met dit voorstel kunnen B. en W. zich
j.ebeel vereenigen, aangezien het doen
aachten van de runderen door de alhier
vjvestlgde vleeschwarenfabrikanten tot 'n
™et onbelangryke verruiming van de
•erkgelegenheid gedurende eenige maan-
aen zal lelden en derhalve aan de bestrij
ding van de werkloosheid bevorderiyk zal
"in, terwijl de gemeente door de groote
bbbrelding van het aantal slachtingen
rechtstreeks zal worden gebaat.
de tweede plaats geeft de commissie
»b beheer ln overweging het invoerkeur-
r® 'an spek, dat door de z.g.n. Leidsche
5™®htrale ten behoeve van de Neder-
slaSt Veehouderij-Centrale aan het
«bthuis alhier wordt ingezouten of op
to f" in afwachting van den uitvoer
ïr? het buitenland, te verlagen van 2
"t tot 1 cent per K.G. Ook dit voorstel,
er toe zal kunnen leiden, dat mede
Si 'érnstig uit niet bij den Leidschen
Ik"bgsdienst aangesloten gemeenten, al-
4t ?rdt '«gezouten en opeeslagen heeft
instemming van B. en W.
|,j°5e2ien de bovengenoemde wyzigln-
hn, t spoe<l'g mogelijk behooren in wer-
iM.i i'reden, wordt als datum van ln-
(Itll g 1 November 1934 voorge-
OVER „PHARMACOGNOSIE EN PHYTOCHEMIE IN VER
BAND MET NED-INDIÊ"
Onder groote belangstelling heeft prof.
dl'. W. A. Goddijn, benoemd tot buiten
gewoon hoogleeraar in de Pharmacognosie
aan de Leidsche Universiteit gistermiddag
in het groot-auditorium van het acade
miegebouw zyn ambt aanvaard met het
uitspreken van een rede, getiteld: Phar
macognosie en Phytochemie in verband
met Nederlandsch-Indië.
Professor Dr. W. H. Goddijn.
Aan deze rede is het volgende ontleend:
Nadat spr. had medegedeeld, dat hij in
verband met het ontydig afdrukken van
het persverslag zijner rede in eenige dag
bladen, besloten had, by gelegenheid zij
ner ambtsaanvaarding een ander onder
werp te behandelen, dan eerst in zyn
voornemen had gelegen, deelde hy mede,
dat hy spreken zou over de Pharmacogno
sie en de phytochemie in verband met
Nederlandsch-Indië, waaraan hy dan
eenige beschouwingen zou vastknoopen
over de taak van den pharmacognost.
Geneeskunde en geneesmiddelenleer
hebben hun oorsprong in het volk Sinds
onheugelyke tijden worden wilde planten
gezocht en gebruikt als middel tot het
voorkomen en genezen van ziekten en
kwalen. Spr. haalde eenige voorbeelden
aan van den rol, die hierbij door het toe
val wordt gespeeld: bekend is bijvoorbeeld
hoe Kirke, een reisgenoot van Livingstone,
op een goeden dag bemerkte hoe een on
regelmatige pols weder regelmatig werd
en hoe hy dat in verband bracht met een
bitteren smaak, dien hij dien morgen by
het tandenpoetsen had bemerkt. Het bleek
toen by onderzoek, dat er ln zyn reis-
tasch met toiletbenoodigdheden een stuk
van een voor pylgif gebruikte stof had
gezeten: dit was de ontdekking van stro-
phantlne, dat thans als een cardiotonicum
belangrijke diensten bewijst. Na er op ge
wezen te hebben, dat de volksgeneeskunde
nog steeds bestaat, bijvoorbeeld in het
Instituut der „herboristes" in Frankrijk,
wees spr. op het belang van het toene
mende verkeer en de ontdekkingsreizen,
die maakten, dat geneesmiddelen ook aan
andere volken bekend werden. Gelukkig
waren er in alle tijden personen, die, toe
gerust met een goede waarnemingsgave en
een goede pen, gereed stonden anderen
van voorlichting te dienen. Aldus ontston
den de beknede kruidboeken, waarvan hier
in Europa een der oudste en een der beste
wel was dat van Dodoens. en in Indië dat
van Rumphius. Nog steeds zijn dergelijke
kruidboeken niet uitgestorven, want nog
onlangs verscheen er een Nederlandsch
kruidboek en van het bekende boek van
mevr. KloppenburgVersteegh over Indi
sche geneeskrachtige planten, is kort ge
leden een nieuwe druk verschenen
Spr. herinnerde dan aan den tijd na de
Natuurkundige Commissie in Indië, aan
den tijd van Reinwardt en Blume, waarop
een inzinking volgde, gedurende welke
Teysmann zijn onschatbare diensten be
wees. Dit was ook de tyd, waarin Jung-
huhn en Hasskarl den grondslag legden
voor de kinacultuur in Nederlandsch-In-
die. later voortgezet door Van Gorkum, de
Vrij, Greshoff en Bernelo Moens. Hij rele
veerde de wijze, waarop de kinacultuur
ontstond en met name het feit, dat Hass
karl de eerste kinaplanten via den Leid
schen Hortus in Indië invoerde; hij reisde
daartoe in Zuid-Amerika onder het pseu
doniem van dr. Müller. Uitvoerig ging spr.
de geschiedenis van deze cultuur na,
waarbij we in den modernen tijd nog moe
ten gedenken de namen van Van Leersum,
Lotsy en Kerbosch.
Als tweede voorbeeld noemde spr. de
coca. Toen men deze Amerlkaansche plant
in Indië ging aanplanten, bleek er geen
cocaïne in te zitten, maar cinamyi-cocaïne
dat geen plaatselyk verdoovende werk
zaamheid heeft. Gelukkig bleek het later
evenwel mogelijk deze stof af te breken en
weer tot de gewenschte ecgonine op te
bouwen.
Deze twee voorbeelden mogen dienen,
aldus spr. om aan te toonen. hoe door
rationeele cultuur tot de welvaart van
bepaalde landen kan worden bijgedragen.
Maar ook inheemsche planten leverden
belangrijke bestanddeeien. Spr. haalde als
voorbeeld hiervan aan de oepas of antjar
(Antiaris toxicaria), die den naam heeft
van zoo giftig te zijn, dat men niet onge
straft den boom kan naderen. Het is een
boom, die in geheel Zuid-Oost-Azië in-
heemsch is en waarvan de giftige vormen
veel minder algemeen zyn dan de niet-
giftige. Zeker is de roep van giftigheid
niet in die mate verdiend en eerst in het
begin der 19de eeuw werden er door Euro
peanen onderzoekingen omtrent het melk
sap van dezen boom ingesteld; daarbij
traden ook Nederlanders op den voor
grond, zooals G. J. Mulder, J. E. de Vrij
en H. Wefers Bettink; ook Rümke nam
aan dit onderzoek deel door zijn studie
over de werking van antiarine op het
hart.
Na De Vry moet Greshoff genoemd wor
den als stichter van het Phytochemisch
Laboratorium te Buitenzorg. Greshoff
heeft pioniersarbeid verricht en in de vijf
jaren van zyn verblijf in Indië zeer veel
en zeer grondig gewerkt. Spr. ging ver
volgens nader in op het werk aan dit la
boratorium verricht en noemde hierbij de
namen van Boorsma, Gorter, Ultée en de
iegenwoordigen chef Koolhaas. Helaas is
dit laboratorium thans sterk op den ach
tergrond gedrongen en spr. sprak de hoop
uit, dat binnen afzienbaren tyd het werk
aan dit belangrijke instituut mag worden
hervat, immers, terwyl de inlandsche be
volking vele honderden geneeskrachtige
planten kent, kent de Europeesche weten
schap er maar zeer weinig goed en slechts
een gering aantal voorloopig Spr. haalde
enkele voorbeelden aan van Indische plan
ten, die de Nederlandsche Pharmacopee
hebben bereikt, bij voorbeeld koemis koet-
jing (folla Orthosiphonls staminei) en
temoe lawak (Curcuma-wortel).
Merkwaardig is, dat sommige Europee
sche geneeskundige planten in de Indische
cultuur een ander karakter verkrijgen.
Zoo bleek Digitalis, ln Indië uit Euro-
peesch zaad opgekweekt, daar een veel
hooger alcaloid-gehalte te hebben dan in
Europa. Hieruit blijkt, dat uit therapeu
tisch oogpunt de substitutie niet geoor
loofd schijnt; ook de werking der belde
vormen bleek niet identiek te zijn.
In het laatste gedeelte van zyn rede
wees spr. meer in het bijzonder op het
belang van een studierichting, die lange
jaren zijn persoonlyke belangstelling heeft
voor den pharmacognost, namelyk de ge
netica. De erfelijkheid met betrekking tot
pharmacologische eigenschappen is nog
weinig bekend, maar uit de reeds gedane
onderzoekingen met Mentha, Artemisia en
Digitalis is wel gebleken, hoe noodig een
genetisch inzicht voor den pharmacognost
is. Naar de meening van spr. moet de
pharmacognosie dan ook de haar begren
zende wetenschappen blijven volgen.
Hierna volgden de gebruiktelijke toe
spraken.
CURSUS VOOR WERKLOOZEN.
Namens de sub-commissie van het
Leidsch Crisis-Comité verzoekt men ons
mede te deelen, dat nog eenige personen
kunnen deelnemen aan den cursus voor
electro-techniek en den cursus voor Radio-
installatie. Opgaven worden vanaf Maan
dag 12 Nov. a.s. van 1012 uur ingewacht
aan het Leidsche Volkshuis, Apothekers-
dijk 33.
o
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Aan het postkantoor Leiden werd in den
loop der maand October j.l. op spaarbank
boekjes ingelegd f. 151.085.15 en terug
betaald f. 166.002,15. Derhalve minder in
gelegd dan terugbetaald f. 14917,-. Het
aantal nieuw uitgegeven spaarbankboek
jes bedroeg 76.
Door tusschenkomst dezer kantoren
werd ter directie op staatsschuldboekjes
afgeschreven f. 2250,-.
ONZE GOEDKOOPE REISGELEGENHEID
NAAR SCHIPHOL.
Wij kunnen onzen abonné's mededeelen,
dat wij er in geslaagd zijn voor hen een
goedkoope reisgelegenheid per autobus te
organiseeren ter bijwoning van de huldi
ging der Uiver-bemanning te Schiphol op
Woensdag 21 November a.s. des nam. te
2 uur.
De prijs van den autobusrit is bepaald
op f. 1.10 per persoon, retour Leiden
Schiphol. Tevens bieden wij onzen abonné's
de gelegenheid van te voren toegangsbe
wijzen te reserveeren. De prijs daarvan
bedraagt: Tribune zitplaatsen f. 3.50 en
f.3.staanplaatsen f.1.f. 0.50 en
f. 0.25.
Aanvragen, zoowel voor de kaarten van
den autobusrit als voor de bijwoning der
huldiging moeten, met het oog op de te
verwachten enorme belangstelling, ten
spoedigste schriftelijk of mondeling aan
onze loketten ingediend worden (dus niet
telefonisch).
Zoolang de voorraad strekt zullen wij
voor reservcering der autobuskaarten en
toegangsbewijzen op Schiphol zorgdragen.
Men gelieve duidelijk bij de aanvrage het
aantal kaarten te vermelden, evenals welk
toegangsbewijs men verlangt.
Wij vestigen er de aandacht op, dat de
toegangsbewijzen voor Schiphol ook bij de
bureaux en bij de agenten der K. L. M.
verkrijgbaar zijn; worden deze echter bij
ons besteld, dan bespaart u zich veel extra
moeite! Wij kunnen deze toegangsbewijzen
natuurlijk slechts leveren, zoolang de
K. L. M. niet is uitverkocht. Daar een
groote toeloop verwacht wordt, geve men
zich per omgaande op.
Nog zij medegedeeld, dat de kaarten voor
de autobus voorzien zullen zijn van een
nummer, correspondeerend met dat van de
autobus, zoodat een ieder onmiddellijk kan
zien, in welken wagen hij moet plaats
nemen.
Mededeelingen betreffende plaats en uur
van vertrek der autobussen vermoede
lijk, in verband met de te verwachten
groote drukte op de wegen reeds te onge
veer 10 u. 30 min. zullen nader door ons
bekend gemaakt worden, evenals den dag
waarop onze abonné's de bestelde kaarten
aan onze bureaux kunnen afhalen.
DE DIRECTIE.
LEIDSCHE REMONSTRANTSCHE
GEMEENTE.
Voor 250 jaar officieel erkend.
In een bijzondere godsdienstoefening van
aangrijpende ernst heeft gisteravond de
Leidsche Remonstrantse he Gemeente in
haar kerkgebouw aan de Hooglandsche
Kerkgracht het feit herdacht, dat zij voor
250 jaar woor het stadsbestuur officieel
werd erkend.
De dienst werd o.m. bijgewoond door
wethouder Romijn namens het gemeente
bestuur en door de hoogleeraTen Heering,
Sevenster en Knappert en stond onder lei
ding van dr. P. D. Tjalsma uit Rotterdam,
die liet zingen lied 7 vers 1 uit den bundel
van den Ned. Prot. Bond „Den hoogen
God alleen zij eer" en daarna voorging in
gebed. Vervolgens los hij uit Psalm 103:
Looft den Heere mijne ziel en al wat in
mij is, Zijn heiligen naam en uit 2 Kor
4 vers 5. enz .Want wij prediken niet ons
zelf. maar Christus Jezus onzen Heer". Spr.
wilde het woord voeren naar aanleiding
van het woord van den middeleeuwschen
mysticus Tauler „Wij menschen dragen
den schat der eeuwigheid over het wilde
meer van den tijd" en uit Kor 4: „Maar
wij hebben dezen schat in aarden vaten".
Nadat nog gezongen was lied 6 vers 2 en
3 herinnerde spr. aan de herdenking van
het 300-jarig bestaan van het Seminarie
der Rem. Broederschap, welke een getuige
nis was van dankbaarheid jegens God en
tevens van geloof in onze roeping en taak.
Thans is het. dankbare nageslacht op
nieuw bijeen om te gedenken wat de voor
vaderen in goeden strijd hebben gedaan
en om daaruit nieuwe krachten te putten
voor eigen besef en verantwoordelijkheid.
Het feit van de officieele erkenning door
het stadsbestuur, thans 250 jaar geleden is
historisch schijnbaar van luttele beteeke-
nis. maar wijst toch terug naar een be
langrijke periode in de ontwikkeling van
ons geestelijk leven.
De geschiedenis van het Remonstran
tisme is overal een bange en lange lijdens
tij d geweest en werd hier ter stede ingezet
met de plundering van de woning van den
hoogleeraar Jan Adriaansznon Knotter aan
het Rapenburg (21 April 1619). De vlam-
BINNENLAND.
Prof. dr. W. A. Goddijn aanvaardt het
ambt van buitengewoon hoogleeraar aan de
Leidsche Universiteit. (Stadsnieuws, le BI.)
Herdenking van de officiëele erkenning
der Leidsche Remonstrantschc Gemeente.
(Stadsnieuws, le Blad),
Dr. Colijn beantwoordt de algemeene be
schouwingen der Tweede Kamer; ook het
bijzonder onderwijs zal moeten bezuinigen.
(Pari. Overzicht, 3e Blad).
De Uiver-dag op Schiphol; leerlingen van
scholen voor voortgezet onderwijs mogen
vrijaf hebben. (3e Blad).
Voorloopig verslag der Tweede Kamer
over de begTOOting van Waterstaat. (Bin
nenland, 3e Blad).
Het geheim van Wolvega; slechts fan
tasie van een overspannen jongeman
(Gemengd, 3e Blad).
BUITENLAND.
Rapport over het Saargebied. (Buiten
land, le Blad).
Rede van Mc Donald. (Buitenland,
le Blad).
Het kabinet Flandin bijeen. (Buitenland,
le Blad).
Tegen opdrijving der prijzen in Duitsch-
land. (Buitenland, le Blad).
men van den geloofshaat sloegen destijds
hoog op. Schout Bont was wel de grootste
ketterjager en gaf Vondel aanleiding tot
zijn woorden „Men hoort op 's Gravenstein
de Christenzielen steunen". Zóó erg waren
in dien tijd de vervolgingen, dat de ge
meenteleden per schuit naar Warmondi
moesten worden vervoerd om daar een pre
diking by te wonen. Tenslotte luwde de
haat. een weinig en op den 7den Augustus
1675 kon ds. van Brakel op een terrein
tusschen Hooglandsche Kerkgracht en
Middelweg den inwijdingsdienst van een
eigen gebouw leiden. Eerst 9 jaar later
volgde de rechterlijke erkenning van wat
destijds smalend het Pakhuys der Remon
stranten werd genoemd
De hierboven gevoteerde woorden van
Tauler zijn wel zeer in het byzonder van
toepassing op de Remonstranten van dien
tyd. Zy toch beschouwden de erkenning
van de godsdiensttg-zedelijke autonomie
als een kostbaar pand dat hun was toe
vertrouwd en dat zij hebben verdedigd
met- heel hun groote geloofskracht.
Zy waren zich volkomen bewust van hun
groote tekortkomingen jegens God. maar
hebben met de hun toevertrouwde talenten
gewoekerd en de ideeën van de persoon
lijkheid en verdraagzaamheid gepredikt.
Daarom zijn wij hier thans in eerbied en
bewondering voor het beidend en strijdend!
voorgeslacht bijeen. Maar uit dien stryd,
komt tot ons de vraag: zy.t gij u bewust,
wat gij dragen moet en hoe draagt ge dat.?
Er rust op ons een plicht, ons door God
opgelegd en die wii moeten vervullen in
gemeenschap des geloofs. Moge God, aldus
eindigde spr.. ons daartoe dezelfde kracht
schenken als waarmede Hij in de 17de
eeuw onze voorvaderen heeft, toegerust.
De plechtigheid werd besloten met koor
zang. orgelspel, gemeentezang van lied 127
vers 3 en gebed.
Aan den uitgang werd gecollecteerd voor
het Bouwfonds.
Prof. Heering verzoekt ons er aan te
willen herinneren, dat de tentoonstelling
in de Lakenhal, betrekking hebbende op
het 300-jarig bestaan van het Remon-
strantsche Seminarie, morgen voor het
laatst geopend zal zijn.
GOEDE VANGST.
Vier inbrekers aangehouden.
De politie alhier heeft gisteren een
goede vangst gedaan door de arrestatie
van een viertal jeugdige inbrekers, die
zich het vorige jaar aan verschillende in
braken hebben schuldig gemaakt o.a. ten
huize van D B in de Oranjeboomstraat,
by W. A. W. aan de Kastanjekade. bij E.
aan den Zoeterwoudsche-weg en bij G.
K. aan de Haarlemmerstraat.
Het betreft hier meerendeels inbraken,
waarbij geen belangrijke bedragen of
waardevolle goederen zijn ontvreemd. Een
der inbraken, waaromtrent reeds een be
kentenis is afgelegd, betreft die in de
meubelzaak van den heer K. aan de Haar
lemmerstraat. waar zij destyds met een
buit van f. 300 zijn vertrokken.
De aangehoudenen zijn de 17-jarige D.
S.. de 22-jarige J. D. B de 24-jarige C. P.
M B. en nog een 23-jarige jongeman,
wiens naam wij om tactische redenen nog
niet zullen noemen. Allen zyn hier ter
stede woonachtig.
Het onderzoek wordt voortgezet.
