SCOTT LEIDT IN DE MELBOURNE-RACE
75»te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 22 October 1934
Derde Blad
No. 22879
DE UIVER HEEFT EEN ACHTERSTAND
VAN ACHT UUR
PANDERJAGER TE ALLAHABAD
BESCHADIGD EN UITGEVALLEN
PECHJAGER!
C?o
Lowdew- Melbourne:
4100 K M
^Sk^habad 3700
DE MOLLISONS WEER GESTART
MAAR DAARNA DEFINITIEF
UITGEVALLEN.
Weergaloos is de belangstelling voor de
J luchtrace van Londen naar Melbourne!
I pit medeleven van het publiek is van een
verbijsterende intensiviteit en van een
omvang, die alles slaat wat ooit op spor-
I tief gebied hier te lande werd vertoond
Holland is in opschudding gebracht- En
I wie nog twijfelde aan de groeiende be-
I langstelling voor de luchtvaart ziet in deze
cagen het niet te miskennen bewijs.
De vliegende Hollanders dingen mede in
Ideae geweldige luchtrace over meer dan
1181100 K.M. en hun verrichtingen vormen
liet gesprek van den dag. Onafgebroken
Irakelen de telefoons onzer redactie. De
|ncht naar nieuws is niet te stuiten. De
ndende vraag: „waar bevinden zich de
I Hollanders" verdringt als het ware al het
I andere. De race beheerscht aller denken
|en doen. Ook wie tot voor enkele dagen
inverschilllg en koel was gebleven, staat
|r.u bij dag en bij avond temidden der
ommen, die zich opéén-hoopen voor onze
lletins en voor de speciale reportage, die
lor ons in samenwerking met de
i Vroom en Dreesmann in de fraaie
etalage aan de Breestraat is ingesteld,
evenals in die van den heer M. Elshof,
Kempenaerstraat te Oegstgeest
Groepen menschen vormen zich overal
i voortdurend. Nerveuze gesprekken wor-
ien gevoerd, berekeningen gemaakt, lucht-
isteelen gebouwd
Deze roes is verbluffend. ZD werd
telaas pijnlijk verstoord door de spreek-
«rdelljke pech van den Panderjager, die
I te Allahabad beschadigd en uitgeschakeld
|verd. Maar zij herstelde en handhaafde
rich door de machtige prestatie van de
Tlver, die dag en nacht den Engelschen
Comet van Scott en Campbell Black ach-
olgt en van geen opgeven weet Een
I niet te overtreffen propaganda maakt de
I bemanning met dit gewone diensttoestel
»r de luchtvaart en in het bijzonder voor
|de KIM. en haar niet te overtreffen or-
n Isa tie.
Volhouden Ulver! Volhouden Parmen-
I tier. Moll, Prins en van Brugge. Volhouden
1 kranige kloeke kerels. Begeesterd Holland
I leeft mee, zooals nooit tevoren
Reeds de eerste dag van de luchtrace,
eet z'n fantastische snelheden was sensa-
meel. De weerberichten, onmiddellijk
I 1 den start ontvangen, hadden van de
«loten een direct besluit geëischt betref-
Itade de te volgen route Kennis van het
I taject in verband met de actie-radius der
l'üegtulgen was daarbij noodig. Pander-
Ijrger en Ulver. die belde ruim duizend
1 tlometer in de lucht kunnen blijven zon-
I der te tanken, ontliepen elkaar in dat op
lucht niet veel. De eerste zette koers naar
■Leipzig, nam daar brandstof in en vloog
vervolgens naar Athene, de ander (de Ulver
dus) ging Zuidelijker, liet Marseille rechts
liggen, tankte te Rome en vertrok even
eens naar Athene, Van hieraf zouden Pan
derjager en Ulver dezelfde route dus vol
gen. Het ging snel, zonder dat record-
prestatie werden verricht. Parmentier ver
klaarde tot zoover goed weer te hebben
gehad en een snelheid van 300 K M. per
uur te hebben gemaakt. De Panderjager
bleef daar 12 KM. beneden door tegen
wind. had bovendien meer tijd verloren
bij het tanken (beider afstand was 2550
K M.) en boekte bij z'n vertrek uit Athene
een achterstand van 1 uur en 3 min. op
de Uiver. Derde was hier de Amerikaan
Roscoe Turner met de Boeing Transport,
die enkele minuten na Geysendorfer bin
nenkwam doch veel later weer het lucht
ruim koos, met bestemming: Aleppo.
Voorbarige vreugde.
Ver voordat een der Hollanders te Bag
dad. de eerste controle voor den snelheids
wedstrijd. bereikt had, deed het gerucht
de ronde dat onze landgenooten aan den
kop der race zouden liggen. Men Juichte
te vroeg. Want wddr waren de drie Engel-
sche „Cometen", die ontzaggelijk snelle
vliegtuigjes met hun vllegvermogen van
meer dan vierduizend kilometer? Waar de
Granville Monoplane?, waar de Lockhead
Vega? waar tal van andere toestellen, die
toch tegelijkertijd vertrokken waren? Voor
menige vraag kwam het antwoord spoedig
Miss Cochran met haar Granville Mono
plane was om half vijf te Boekarest ge
land en had daar den strijd opgegeven,
omdat de remmen onvoldoende werkten,
de Airspeed van Neville Stack werd door
slecht weer gedwongen te landen aan de
Fransche kust bU Abcville, de Miles Falcon
van Brooks daalde om dezelfde reden In
het departement Seine et OlscDe
Falrey Fox van Gilman kon wegens mo
tordefect niet verder dan Rome. De rest
met uitzondering van de Cometen
bleek al spoedig voor den snelheidswed
strijd geen rol meer te spelen.
Mollinson en Scott
aan den kop
te Bagdad
Maar die Cometen! Wel heel voorbarig
was het om in radio-berichten onze toe
stellen als de leiders te noemen zonder Iets
te weten van de Engelschen. Zoo kwam de
ontgoocheling! Want om halfacht Zater
dagavond (dat was een half uur voordat de
Ulver in Aleppo arriveerde!) streek de
zwarte Comet van de Molllsons neer op
het vliegveld te Bagdad en daarmede had
dit beroemde echtpaar zich een waarlijk
schitterenden voorsprong verworven op de
Hollandsche concurrenten, van welke de
Panderjager pas een kwartier tevoren
Athene verlaten had! Twee uur later
kwam ook de Comet van Scott te Bagdad
en In den wedloop tusschen Nederland en
Engeland hadden nu de Engelschen voor-
looplg wel zeer onbetwist de leiding Een
geweldige sprong hadden de belde Cometen
gemaakt. Nu het weerbericht voorspeld
had dat zij den wind méé zouden hebben,
had zoowel Mollison als Scott alles op alles
gezet. Van Mildenhall naar Bagdad ln
rechte lijn: dat was 4100 KM In één
non-stopvlucht zou die sprong worden
gemaakt! Het risico was enorm en het
feit dat de Molllsons met een bijna ledige
benzlne-tank arriveerden, demonstreert
dat. Zonder radio aan boord, zonder de
mogelijkheid van peiling, bijna zonder be
hoorlijke landingsterreinen langs het tra
ject, waagden zij de vlucht over de bergen.
Vooral Scott's kansen zijn In gevaar ge
west. Bij Kirkut, ln Kleln-Azlc. werd hU
gedwongen een noodlanding te volbrengen,
doch ondanks slechte accomodatle slaagde
hij daarin Het defect werd hersteld en
Scott, die daar blijkbaar niet heeft kun
nen tanken, had nog net voldoende ben
zine om Bagdad te bereiken. Het geluk
was de Engelschen dus dienstig. Het weer
bleef gunstig: de wind ln de goede rich
ting en op deze wijze slaagde de fabel
achtige sprong der belde Cometen- Is het
wonder dat Engeland ln een wilde roes
van vreugde is geweest?
De Pander-Jager is uit de race! Het ls
een van de zwaarste slagen, die sportlef
Nederland ln dezen tijd van hoogspanning
hadden kunnen treffen
De Pander-Jager, het trotsche product
van Nedcrlandschen bodem, heeft de reis
naar Melbourne niet mogen volbrengen.
Een simpele, niet goed functloneerende pal
uit het Intrekbare landlngs-gestel deed z'n
kansen In rook vervliegen.
Welk een hoop. welk een rotsvast ver
trouwen hadden mlllloenen landgenooten
gevestigd op den Pander-Jager en z'n
talentvolle bemanning. Op den ervaren
piloot Geysendorffer. Op den sportleven
en geestdrlftlgen Dick Asjes. Op den be
kwamen marconist Pronk
Holland stond ln zijn verwachtingen van
dit toestel niet alleen. Buitenlandsche des
kundigen hadden den Panderjager één der
meest te duchten concurrenten genoemd.
De naam „Vliegende Hollanders" had tot
ver bulten onze grenzen klank en beteeke-
nls. maar hij werd gevreesder en wellul-
dender door het uitkomen van Geyssen-
dorffer met den roemruchten, snellen
vogel uit de Panderfabrleken. Stellig:
onze voortvarende KLM. met zijn schit
terende organisatie had den grondslag ge
legd voor de waardeering ln het buiten
land En ook de blanke Ulver was favo
riet. Maar vóór alles en allen scheen ln
deze monster-race toch de Pander-Jager
de grootste troef in Hollandsche handen.
Ook een Anthonle Fokker en een Behagw
(technisch chef van de K.L.M.) bevestig
den dat!
Nu ls de slag gevallen!
De Pander-jager ls uit de race. Lan
dlngs-gestel en propellor werden bU een
onfortuinlijke daling vernield. En hulpe
loos ligt de Hollandsche vogel thans op
het vliegveld te Allahabad, onmachtig om
de wedvlucht te vervolgen.
De teleurstelling daarover Is diep en al
gemeen De Pander-Jager mocht dan In
het begin niet zóó snel zijn gegaan als
men misschien had gehoopt en verwacht,
hU mocht zelfs nauwelijks meer aanspraak
kunnen maken op den lauwerkrans van
den triomfator, hij bleef toch een concur
rent. die onafgebroken werd gadegeslagen
en gevreesd
Juist ln den nacht van Zaterdag op
Zondag en ook gisteren had Oeysendorffer
zich naar voren gewerkt. Do belangrijke
achterstand van den eersten dag was
zlenderoogen geslonken. Een verschil van
vele uren met de Ulver was gedaald tot
veertig minuten. De zwaarste én gevaar
lijkste trajecten lagen nog voor den boeg.
Toen kwam de ontknooping.
Van Pander-Jager tot Pech-Jager!
Dit drama ls volledig en droefGe
lukkig zijn de slachtoffers sportlef genoeg
om hun nederlaag met eerc te dragen.
De Panderjager, die gisteren te Allahabad door een mislukte landing werd uitgeschakeld. Van links naar rechts: do mar
conist P. Pronk, de commandant G. J. Geysendorffer en de tweede piloot, lult- D. Asjes.
Twaalf uur en veertig minuten waren de
Molllsons aan één stuk ln de lucht gewëcst
en zij maakten een gemiddelde snelheid
van 322 KM. Voortgaande op deze wijze
hadden zij reeds hedenavond In Melbourne
kunnen zijn!
Het liep echter anders
Met groot enthousiasme ontvangen door
de Arabieren, die het voor onmogelijk
hielden dat reeds dien avond een der toe
stellen ln Bagdad kon aankomen, gebruik
ten de Molllsons een rust van ruim an
derhalf uur, waarna zij opnieuw het
luchtruim kozen. Naar Allahabad, het
tweede verplichte controle-station! Spoe
dig volgde ook de Comet van Scott.
De Ulver had Inmiddels een uitstekende
vlucht gemaakt. Het feit dat zij meerma-
o, ra o o r c
fltetz?'5tsre5K-'i
K AC
AC
Snelheidslijn
Handicaplijn
Landingsplaats
snelheidslijn
>E>eC?TSOKl
,„al5tan<len ln Kilometers zijn voor
snelheidswedstrijd
Suivj^r^'nSAPore 3570
I ly ,V" jre—Darwln 3350
Ife-Cfaarlesvllle 2240
I "'«rille—Melbourne 1270
Totaal 18.230 KM.
Voor den Handicapwedstrijd:
LondenMarseille 970 KM.
MarseilleRome 625 K.M.
RomeAthene 1060 K.M.
AtheneAleppo 1210 KM.
AleppoBagdad 730 KM.
BagdadBushlr 785 K.M.
BushlrJask 805 K.M.
JaskKarachi 953 KM.
KarachiJodhpur 615 K.M.
JodhpurAllahabad 872 KM.
AllahabadCalcutta 750 KM.
Calcutta—Rangoon 1078 KM.
RangoonBangkok 580 KM.
Bangkok—Alorstar 900 K.M.
AlorstarSingapore 657 K.M.
SingaporeBatavia 920 KM.
Batavia—Rembang 1120 K.M.
Rembang—Koepang 800 KM.
Koepang—Darwin 852 KM.
DarwinNewcastle 610 K.M.
NewcastleConcurry 840 KM.
ConcurryCharlesvllle 870 KM.
CharlesvllleNarramine 690 K M.
NaramlneMelbourne 700 KM.
Totaal
19.992 KM.
len tanken moest, gaf zoowel haar als den
Panderjager noodzakelijk achterstand,
maar Parmentier arriveerde dan toch als
derde te Bagdad met een verschil van 4'/i
uur op de Molllsons.
Motorpech der Molllsons - Uiver
tweede, Panderjager derde.
De berichten ln den vroegen Zondag
morgen veroorzaakten weer sensatie! Daar
was allereerst het feit dat de Lockheed
Vega van Woods te Alleppo bU een lan
ding over den kop was geslagen en zoo
ernstig beschadigd dat verder vliegen on
mogelijk was (Woods werd licht gewond).
Daar was de tijding dat de derde Comet
(van Jones) wegens motor-defect te Bag
dad stond (het toestel kon gistermiddag te
1 uur weer vertrekken).
En dan tenslotte, als klap op de vuur
pijl, de mededeellng van een verandering
aan den kop!
WIJ schreven het Zaterdag: „Een der
Cometen zal winnen bU gunstig weer en...
zonder pech".
En ziedaar: twee Cometen hadden ver
aan den kop gelegen door veel grootere
snelheid. Doch nu werden ineens de Molll
sons gedwarsboomd door motor-pech. In
Karachi gingen zij aan den grond, moesten
lijdelijk toezien hoe eerst Scott, daarna
Parmentier en vervolgens ook de Pander-
Jager hen passeerde....! In den middag
poogden zU de reis te hervatten. Een uur
later waren zU echter terug en nog ln den
loop van den avond kwam het bericht dat
overwogen werd den strijd definitief te
staken Zoover is het niet gekomen. Al
vertrouwden de Molllsons hun motor niet
ten volle, tenslotte besloten zij het er op
te wagen en tegen middernacht hebben
zij de vlucht hervat. Later bleek ook die
poging tot mislukking te zijn gedoemd!
Scott vergroot zijn voorsprong.
Zoo ging Scott dus aan den kop en ln
Allahabad, van waar hij na een uur
rust om halfelf gistermorgen weer
startte, bedroeg zijn voorsprong op dc
Ulver ongeveer vier uur.
De Panderjager was lntusschen dichter
bij gekomen. Vooral gedurende den nacht
moet Geysendorffer schitterend werk heb
ben geleverd en zijn achterstand op de
Ulver was na Karachi dan ook tot iets
minder dan een uur geslonken. Om half-
tien startte de Ulver daar en even voor
halfelf volgde de Panderjager.
Vijf uur na de Comet, van Scott, ver
trok Parmentier uit Allahabad.
Een passagier vergeten.
Toen de Ulver bij het starten over het
veld taxiede, zoo meldt United Press aan
de „Crtkeerde men plotseling terug
naar de startplaats, want men had
vergeten een der passagiers op te nemen.
(De naam werd niet genoemd).
Deze passagier kwam hard aangeloopen.
drong het publiek opzij en was spoedig
veilig en wel in de cabine Onder luid ge
juich ging men daarop, zonder verdere
incidenten, verder de lucht ln.
Nauwelijks was de Ulver in dc lucht of
de Panderjager naderde
Nog steeds mocht er hoop zijn voor onze
belde vertegenwoordigers Het moeilijkste
traject van Singapore naar Darwin kwam
nog aan de beurt, zware regenbuien en
harde winden (als gevolg der natte moes
son) stonden te wachten, en zi)n niet juist
de Hollanders in dergelijke omstandighe
den, beter geoutilleerd als zij trouwens
ook zijn. het best ln hun element.,,.?
De Pander Jager uit de race!
Weer kwam het andera uit dan ver
wacht werd. Na de Lockheed Vega, na de
Granville Monoplane, na de Molllsons..:
de Pander-Jager! Het Intrekbare landings
gesteld functlonneerde niet geheel bU de
landing te Allahabad (men weet dat zulks
voor eenlge weken ook op Schiphol ge
schiedde) en met één slag was een eind
gemaakt aan do hoop dier talloozcn ln
Nederland, dat de Panderjager een greep
zou doen naar de hoogste eer, die thans
op luchtvaartgebied te behalen ls! Het
landlngsgesteld werd beschadigd, een pro
peller vernield. Dc Panderjager lag uit dc
race
De avond wa3 reeds gevallen op het
vliegveld Bamraull aldaar toen Oeysen
dorffer ln vrij goed weer probeerde te
landen. De minuten, die aan deze landing
vooraf zijn gegaan zullen door de beman
ning, die toch reeds vermoeid was, door
het gedane zware werk, niet licht worden
vergeten. Geysendorffer heeft het op zulk
een rustige wijze na afloop van het avon
tuur verteld: ..Ik bemerkte, dat er Iets
niet ln orde was met het Intrekbare lan
dingsgestel. Een van de wielen kwam
slechts gedeeltelijk naar beneden, het an
dere ln het geheel niet. Ik trachtte toen
op één wiel te landen, doch dit was door
de groote snelheid onmogelijk."
Met schrik zagen de duizenden, die op
het vliegveld verzameld waren, hoe de
machine eenlge keeren over het veld slin
gerde en ten slotte haar linkervleugel en
een propeller zoo ernstig beschadigde, dat
men onmiddellijk wist, dat dc Panderja
ger hier voorlooplg het einde van zijn
reis had bereikt. Gelukkig deden zich geen
persoonlijke ongelukken voor.
De teleurstelling van de bemanning was
wel zeer groot.
Kalm verklaarde Oeysendorfler echter
aan een Reuter-correspondent: -U kunt
ons wel beschouwen als uitgevallen. As
jes was van oordeel dat de reparatie ver
moedelijk veertien dagen In beslag zal
nemen.
In een telegram aan het Comité van den
Panderjager meldde Geysendorffer gis
teravond he: volgende:
Arriveerden 16 uur O. T. BIJ landing
Iln'kerwiel naar binnen gekomen. Linker
en mlddenpropellsr beschadigd. Verdere
schade noz niet vast te stellen."
De achterstand
neemt toe.
van de Uiver
Onvermoeid zette het leidende peleton
lntusschen den wedstrijd voort. Heel ons
land was ln spanning vanmorgen hoe de
stand zou zijn na den afgeloopen nacht.
Scott bleek nog ver vooruit te zijn In
rechte lijn vloog hij van controle-station
tot controle-station zonder brandstof bij
te vullen. De ln dit opzicht gehandicapte
Ulver moest op deze wijze terrein verliezen
Zes uur was het verschil, aldus de ochtend
bladen. .Acht uur" zelden de berichten.
